A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S
_____________ FOLIA OECONOMICA 23, 1982
Jadwiga W iśniewSka-Suchecką*
KORZYSTANIE PRZEZ MIEJSKĄ LUDNOŚĆ W STARSZYM WIEKU Z USŁUG REJONOWEGO LECZNICTWA OGÓLNEGO W ŁODZI
' 1. Wprowadzenie
Rosnąca z każdym rokiem l i c z b a l u d z i w s ta r s z y m wieku s k ł a -n i a do ^w róce-nia w ię k s z e j -n i ż d o t ą d uwagi na z a g a d n i e n ia zw ią za -ne z zachowaniem z d o ln o ś c i c z ło w ie k a do czynnego u d z i a ł u w p ro -c e s i e społeczno-ekonomicznym k r a j u . J e s t t o jednoz na c zne ze s t o -pniowym dostosowywaniem p s y c h ik i s t a r z e j ą c e g o s i ę sp o łe c z e ń s tw a do z m ie n ia ją c y c h s i ę warunków. B io r ą c pod uwagę f a k t , i ż z a s a d -niczym czynnikiem um ożliwiającym zachowanie p e ł n e j spraw ności * J e s t s t a n zd ro w ia , k t ó r y zm ienia s i ę w toku ż y c i a o so b n ic z e g o i p o z o s t a j e w ś c is ły m związku z wiekiem, d o s to s o w a n ie t o może od-bywać s i ę m. I n . p r z e z w z r o s t l i c z b y świadczeń na r z e c z l u d z i s t a r s z y c h , a z w ła sz c z a świadczeń związanych z o p ie k ą l e k a r s k ą . W związku z tym, w p e r s p e k t y w i c z n e j p o l i t y c e s p o ł e c z n e j poświęca s i ę w i e le uwagi zagadnieniom związanym ze stopniem upow szechnie-n i a 1 w y k o rz y s ta szechnie-n ia o p i e k i l e k a r s k i e j .
Przy planow aniu długoterminowym, dotyczącym podstawowych
świadczeń zdrow ótnych, niez w y k le ważnym czynnikiem j e s t zb ą d an ie uwarunkowań k s z t a ł t u j ą c y c h k o r z y s t a n i e .z u s łu g ochrany z d ro w ia . Zasadniczym celem badań prowadzonych w o s t a t n i c h l a t a c h w P o ls c e j e s t w ykrycie i ocena wzajemnego o d d z ia ły w a n ia s ta n u zdrow ia - z j e d n e j s t r o n y 1 c e ch dem ografi czno-.społecznych o r a z p sy c h ic z n y c h l u d n o ś c i - z d r u g i e j s t r o n y , przy Jednoczesnym u w z g lę d n ie n iu i s t -n i e j ą c e g o s t ą -n u ochro-ny zdrow ia i d ó s tę p -n o ś c i u s ł u g l e k a r s k i c h ,
* Dr, a d i u n k t w I n s t y t u c i e E k o n o m e trii i S t a t y s t y k i UŁ. [ 1 2 9 ]
J a ;i wi гл V.' i ś n i ev sY.h -S u c h a ck a
B adania em piryczne prowadzone p r z e z ge ro n to lo g ó w sp o łecznych n i e w y s t a r c z a j ą do r o z w ią z a n ia problemów zw iązanych z r o zp o z n a -niem p o t r z e b zdrow otnych o r a z z a p o trz e b o w a n ia s t a r s z e g o odłamu l u d n o ś c i na o p ie k ę z drow otną. I m p l i k u j ą jed n a k c e l e badań spo-ł e c z n y c h ' and Ludáml s ta r s z y m i .
Głównym celem n i n i e j s z e g o oprac o w an ia , m ającego ze względu na z a k r e s tem a ty k i c h a r a k t e r f ra g m e n t a r y c z n y . j e s t , a n a l i z a wpły-wu głównych czynników d em ograficznych { p ł ' ć i w ie k ) na korzy*. s t a n i e p r z e z s t a r s z y odłam l u d n o á c i Łodzi z u s ł u g rejonowego l e -c z n i-c tw a o g ó ln eg o .
Podstawę a n a l i z y s ta n o w ią dane empiryczne uzyskane z b a d a n ia przeprowadzonego w 1970 r . w ramach problemu c e n t r a l n i e s te r o w a -nego p t . " P o tr z e b y l u d z i s t a r y c h w z a k r e s i e ochrony z d ro w ia " .
■ 2 . M e todologia przeprowadzonego ba da ni a
I n f o r m a c je n ie z b ę d n e do r e a l i z a c j i c e l u b a d a n i a uzyskano w wyniku p r z e p ro w a d z en ia o b s e r w a c ji w dobranych celowo przychod-n i a c h rejoprzychod-nowych z n a jd u j ą c y c h s i ę n a t e r e n i e Ł o d z i .
O s t a t e c z n i e do b a d a n ia wybrano m, i n . p ię ó przy c h o d n i r e j o -nowych. Przy wyborze placówek kierow ano s i ę tym, aby każda p r z y -c h o d n ia p o d l e g a ł a innemu Zespołowi Opieki Z drow otnej, a tym s a -mym r e p r e z e n t o w a ł a jedną z d z i e l n i c m i a s t a .
U w z g lę d n iają c t o k r y te r iu m , b a d a n ie przeprowadzono w n a s t ę p u -j ą c y c h p r z y c h o d n ia c h re-jonowych:
ZOZ • P rz ychodnia Rejonowa
B a ł u ty n r 3, u l . T raktorow a 61 Górna n r 24, u l . Rzgowska 170 P o l e s i e n r 31, u l . Gdańska 29 á ró d m ie á c ie n r 42, u l . R e w o l u c j i ■1905 r . n r 54 Widzew n r 52, u l . N i c i a r n i a n a 41 Podstawą u z y s k a n ia i n f o r m a c j i b y ły in d y w id u a ln e k a r t y h i s t o -r i i cho-roby osób d o r o s ł y c h , k t ó r o w o k r e s i e od 1 .0 7 .1 9 7 6 r . do 3 0 .0 6 .1 9 7 7 r . z g ł o s i ł y s i ę do l ą k a r z a i n t e r n i s t y . Ze względu n a * o g r a n l c z e n i a fin a n so w e , czasowe i m ożliw ości p e r s o n e l u
K o r z y s ta n ie s t a r s z y c h osób z rejonowego lo ca.iictwa w Łodz i 131 k a r t h i s t o r i i c h o ro b y . Przy p r z e n o s z e n iu n iezb ę d n y c h i n f o r m a c j i n a s p e c j a l n i e przygotowane f o rm u la r z e b rano pod uwagę k a r t y pa
-c je n tó w , k t ó r z y w określonym -c z a s i e p r z y n a jm n ie j r a z k o r z y s t a l i z u s łu g d a n e j placówki zd ro w ia .
Sposób doboru p a cjentów do b a d a n ia z o s t a ł uwarunkowany r ó ż - nymi c z y n n ik a m i;
1) w k a ż d e j przychodni rejo n o w e j k a r t y h i s t o r i i choroby pa-c je n tó w 3ą z a k ła d a n e o d d z i e l n i e d l a k a ż d e j poradr.i-;
2) sposób przechowywania k a r t j e s t różny d l a poszcz e g ó ln y c h p o ra d n i w ramach p r z y c h o d n i ;
3) w p rz y c h o d n ia c h obow iązuje z a sa d a " r e j o n i z a c j i p a c j e n -tó w " .
Luaność p o d l e g ł a d a n e j przy c h o d n i j e s t p o d z ie lo n a na pod-grupy i p r z y p is a n a konkretnemu l e k a r z o w i . P o d z i a ł t e n odpowiada p o d z ia ło w i na u l i c e . K ilka u l i c stanow i . r e j o n o b s ł u g i jednego l e k a r z a . Ta ki system o r g a n iz a c y jn y i m p l i k u j e sposób przechowywa-n i a k a r t h i s t o r i i choroby p a c je n tó w . Gromadzone są w s z u f l a d a c h , n a k tó ry c h zaznaczona j e s t nazwa u l i c y wraz z n u m era cją domów, KaMa z s z u f l a d z a w ie r a z k o l e i k o p e rty u ło żo n e a l f a b e t y c z n i e , W k o p e r c i e z n a j d u j ą s i ę k a r t y członków ro d z in y nosz ąc yc h t o samo nazw isko i z a m ies z k u jąc y c h w sp ó ln ie m ie s z k a n ie o danym num erze.
B iorą* pod uwag-; w s z y s tk i e wymienione c z y n n ik i i l i c z b ę pa-c je n tó w p o d le g ły c h d a n e j p r zy c h o d n i u s t a l o n o , ż e z k a ż d ej p o r a -d n i o g r l r . e j z o s t a n i e wybranych po 2000 k a r t . K a rty h i s t o r i i cho-roby w ybierano w soosób n a s t ę p u j ą c y : każdą k a r t ę h i s t o r i i c h o ro -by n a l e ż a ł o d o k ł a d n i e spraw dzić i spo é ró d w s z y s tk ic h wybrać k a r t y t y c h p a cje n tó w , k t ó r z y p r z y n a j m n i e j r a z w o k r e s i e od 1.07.1976 r. do 30. 0 6 .19 77 r . z g ł o s i l i s i ę po p o r a d ę , a n a s t ę p n i k u s t a l i ć l i -czbę porad o r a z l i c z b ę w iz y t domowych l e k a r z a . Poza l i c z b ą u s łu g n a l e ż a ł o ta k ż e u s t a l i ć wiek 1 p ł e ć p a c j e n t a .
O s t a t e c z n i e o b se rw ację zakończono pod k o n ie c pierw sz e g o kwa-r t a ł u 1973 kwa-r . ‘
Uzyskane w wyniku przeprowadzonego b a d a n ia i n f o r m a c j e s t a n o -wić będą podstawę do o k r e ś l e n i a p o t r z e b zdrow otnych m i e j s k i e j l u d n o ś c i w s ta r s z y m v i e k u . Ze względu na c e l o p rac o w a n ia , a n a l i -zowane b ę d z ie k o r z y s t a n i e l u d n o ś c i w wieku powyż-ej -60 l a t z s y - etemu świadczeń z z a k r e s u medycyny o g ó l n e j , obejm ującego l e c z n i
152 Ja-iwiyi Wiśniowska-Suenocka
z vi s lu g placówek l e c z n i c t w a ogólnego w Łodzi - s t a n a k tu a l n y
L e karze w rejonowych p o r a d n ia c h ogólnych św iadczą dwa r o d z a -j e u s ł u g , Do obowiązków l e k a r z a i n t e r n i s t y n a l e ż y u d z i e l a n i e po-r a d w p po-rzychodpo-r.i, Jak również w izytow anie chorego w domu. Bio-r ą c pod uwagę f a k t , że w iz y ta domowa l e k a Bio-r z a p o c h ł a n i a z n a c z n ie w i ę c e j c z a s u n i ż k o n s u l t a c j a w p o r a d n i , celowym wydaje s i ę r o z -p a t r z e n i e tych rod zajó w u s łu g o d d z i e l n i e .
W wyniku przeprowadzonego b a d a n ia uzyskano in f o r m a c je o 9998 wylosowanych p a c j e n t a c h k o r z y s t a j ą c y c h w rozpatrywanym ' o k r e s i e c z a s u z u s ł u g p o r a d n i o g ó ln y ch . W t e j l i c z b i e mężczyźni s t a n o -w i l i j e d y n i e 39,6%, Wáród ogółu badanych, osoby w wieku powyżej 60 l a t s ta n o w ił y około 34}£, n a t o m i a s t mężczyźni n a l e ż ą c y do t e j gru p y w i e k o * ę j ‘. s t a n o w i l i z a le d w ie 12,3%, a i c h u d z i a ł wśród 3339 badanych osób s t a r s z y c h w y n o sił 3 6 ,8 # . Łatwo zauważyć, że w obu omawianych p o p u l a c j a c h zdecydowani, w iększość badanych osób, z g ł a -s z a j ą c y c h -s i ę do p o rad n i ogólnych, s ta n o w ią k o b i e t y . Podobną p r a -widłowość zaobserwowano wśród badanych p a cje n tó w na Widzewie, Ś r ó d m ie ś c iu 1 G ó rn ej ( t a b . 1 ) .
I n a c z e j p r z e d s t a w i a s i ę s y t u a c j a na B a łu ta c h i P o l e s i u . Ana-l i z a danych Ana-liczbow ych w yk a z a ła , że na B a ł u ta c h u d z i a ł osób w wieku 60 l a t i w i ę c e j , z g ł a s z a j ą c y c h s i ę po poradę J e s t n a j n i ż -s z y , a na P o l e -s i u n a jw y ż -sz y .
Ze względu na u d z i a ł osób s t a r s z y c h w b a d a n e j p o p u l a c j i p a - c je n t ó w . I n n o ś ć B a ł u t n a l e ż a ł o b y uznać za n a jm ło d s z ą , a l u d -n ość P o l e s i a za n a j s t a r s z ą p o p u l a c j ę . Zaobserwowana t e n d e n c ja J e s t zgodna ze s t r u k t u r ą l u d n o ś c i Łodzi według w ieku. Według da-nych spisowych z roku 1970 u d z i a ł osób w wieku 6Q l a t i w i ę c e j p r z e d s t a w i a ł s i ę n a s t ę p u j ą c o 1: O bszar % Łódź 15,3 B a ł u ty 1 2 ,3 Górna 1 5 ,4 P o l e s i e 17,2
1 S t r u k t u r a d e m o g ra fic zn a i zawodowa lu d n o śc i,, z e s z y t 10, GUS, Warszawa 1972, ą. 2, t a b . . В.
Śródm ieście 16,9
Widzew 17,1
Z porównania p rz e d staw io n y c h danych liczbow ych wynika, że im w iększy j e s t u d z i a ł osób s t a r s z y c h w o g ó l n e j l i c z b i e l u d n o ś c i , tym większy j e s t u d z i a ł pacjentów w wieku 60 l a t i w i ę c e j w o- g ó l n e j l i c z b i e badanych p a c je n tó w .
Korzystanie sta rszy ch osób t rejonowe go lecznictwa w Łod z i 133
T a b e l a 1 Badani p a c j e n c i wg d z i e l n i c , p ł c i i wieku
R - г а zem; M - m ę ż c z y ź n i ; N - l i c z b y bezw zględne.
Z r ó d ł o: o b l i c z e n i a w ła s n e .
Zaobserwowany n i s k i o d s e te k p a cjentów s t a r s z y c h na B a łu ta c h może wyriikaó ta k ż e z t e g o , że b a d a n ie Z o s t a ł o przeprowadzone w przy c h o d n i r e jo n o w e j z n a j d u j ą c e j s i ę n a t e r e n i e nowego o s i e d l a mieszkaniowego z a s ie d lo n e g o w w i ę k s z o ś c i p r z e z l u d n o ś ć m łodszą.
Wyszczegól-n i e Wyszczegól-n i e
Badani p a c je n c i
ogółom P a c je n c i 60 l a t i w wieku w ię c ej
N
%
N 5ь o g ó l n e j li c z b y pacjentów Ogółem R 9 998 100,00 3 339 33,39 M 3 963 3 9,64 1 229 12,29 B a łu ty R 2 005 100,00 454 22,64 M 923 4 6 ,0 3 205 10,22 Górna R 2 011 100,00 671 33,37 M 800 59,78 291 14 , 4 7 P o l e s i e R 2002
100,00 800 43,96 M 769 38,41 30515,23
Ś ró d m ie ś c ie R 2 ООО 100,00 650 32,50 M -- 784 ,39,20 215 10,75 Widzew R 1 980 100,00 684 34,55 M 687 3 4,70 213 10,76134 J a dwiga Wiśniewska -S uch е с kca
N a to m ia s t porad n i rejo n o w ej na P o l e s i u p o d l e g a j ą ‘p acj e n c i zamie-s z k a l i w starym budow nictw ie. Ten typ budownictwa w zdecydowa-n e j w ię k s z o ś c i wykorzystywany j e s t jedna k p r z e z lu d n o ść s t a r s z ą .
T a b e l a 2 S t r u k t u r a porad i badanych p a cje n tó w wg wieku i d z i e l n i c
Ogólna l i c z b a porada Ogólna l i c z b a Ogólna l i c z b a porad u d z i e l o -nych pacjentom w wieku bO l a t i w ię c e j P a c je n c i w wie-ku 60 l a t i wię-c e j Wys zc z e g ó ln i en i o bada-n ych0 Na % o g ó l n e j l i c z b y p orad Nb % o g ó ln e j l i c z b y p a c j e n -tów Ogółem R 53 606 12 551 23 356 4 3 ,5 7 4 507 35,91 M 19 47 2 4 866 8 530 15,91 1 649 13,14 К 34 134 7 685 14 826 27,66 2 853 2 2,77 B a łu ty R 10 352 2 743 4 100 39,61 655 2 3,88 M 4 419 1 250 1 839 17,76 304 11,08 К 5 953 1 493 2 261 21,85 551 12,80 Górna R 12 379 2 664 5 004 4 0,42 954 3 5 ,8 1 -M 4 597 1 046 2 176 17,58 415 15,58 К ’ 7 782 1 618 2 828 2 2 ,8 4 539 2 0,23 P o l e s i e R 12 806 2 350 6 856 5 5,54 1 138 4 8,43 И 4 408 853 £ 229 17,41 379 16,1? li 8 398 1 497 4 627 36,13 759 Хг< 3o Ś ró d m ie ś ć ie R 8 215 2 341 3 362 40,92 817 34,90 M 3 040 894 1 139 13,86 269 11,49 К 5 175 1 447 2 223 2 7,06 548 23,41 Widzew R 9 854 2 453 4 034 I '40,94 940 -38,32 M 3 008 823 1 147 1 1,64 279 11,37 К 6 846 1 630 2 887 2 9,30 661 2 6,95 R - razem: K - k o b i e t y j M - m ę ż c z y rn i; N - l i c z b y b e zw zglę-d ne; a - ł ą c z n i e z l i c z b ą w i z y t domowych^* b ' - ' ł ą c z n i e - z l i c z b ą wizytowanych p a c je n tó w . Z r ó d ł o: o b li c z e n i a w łasne.
K o rz y s ta n ie s t a r s z y c h osób s rejonowego ło c a sio tw a w l o d z i 135 W c i ą g u badanego o k resu ( je d e n ro k ) s p o ś ró d 9998 oaóh k o rzy -s t a j ą c y c h z u -s łu g po rad n i ogólnych *5372 o-soby p r z y n a j m n i e j r a z z g ł o s i ł y s i ę do l e k a r z a w p rz y c h o d n i, n a t o m i a s t p o z o s ta ł y c h 626 osób wzywało l e k a r z a do domu, a więc 6 ,35» z g ł a s z a j \ c y c h s i ę do p o rad n i k o r z y s t a ł o w y łą c zn ie z u s łu g świadczonych p r z e z l e k a r z a w domu p a c j e n t a .
Ogółem l e k a r z e i n t e r n i ś c i u d z i e l i l i badanym 53 606 p o ra d , w t e j l i c z b i e 34 134 porady u d z ie l o n o kobietom, co stanow i 6 3 , 7>.
T a b e l a 3 S t r u k t u r a porad u l e k a r z a w p o ra d n i i badanych pacjentów
wg wieku i d z i e l n i c
Ź r ó d ł o : o b l i c z e n i a w ł a s n e *
A n a l iz u j ą c dane zaw arte w t a b . 2» można zauważyć, że p r z e c i ę t n i e na jednego badanego przypada 4 , 3 porady w c ią g u r o k u , przy czym p r z e c i ę t n ą l i c z b a z g ło s z e ń k o b i e t ( 4 , 4 ) j e s t n i e c o wyższa od ś r e -d n i e j pora-d u -d z ie l o n y c h ba-danym mężczyznom ( 4 , 0 ) .
W domach p a c je n tó w , w omawianym o k r e s i e ,c z a s u , u d z ie lo n o 7006 p o r a d , przy czym wyjazdy l e k a r z y do p a c j e n t e k b y ły praw ie dwu-k r o t n i e c z ę s t s z e n i ż do mężczyzn. F a k t te n t y l k o w n ie w ie lk im s t o p n i u wpływą n a p r z e c i ę t n ą l i c z b ę w i z y t . P r z e c i ę t n a d l a ogó-Ogólna l i c z b a Ogólnal i c z b a bada-nych Ogólna l i c z b a p o -r a d u d z ie lo n y ch pacjentom w wie4u 60 l a t i w l ę c ę j P a c je n c i 60 l a t 1 w wieku w ię c e j D z i e l n i c e porad u l e k a r z a ' -* w l i c z -ba c h b e z - wzgl :jd<- nych V
%
o g ó l n e j l i c z b y porad w l i c z -bach b e z - względ-nych w % o y ó ln o j l i c z b y p a c je n -tów Ogółem 45 520 9 372 19 111 41,00 3 061 32,66 B a łu ty Ö 752 1 909 3 502 40,01 439 23,00 Górna 10 625 1 910 3 095 36,66 607 31,78 P o l e s i e . 11 094 1 735 5 661 51,03 772 44,50 á ró d m ie-ś c i e 7 436 1 921 2 062 38,49 599 31,18 Widzew 8 613 1 Ö97 3 191 37,05 644 33,95' 136 W iśnittwska-Śuuhecka
l u wzywających l e k a r z a do domu w y n o s i-2 , 2} d l a mężczyzn 2 , 1 , a
d l a k o b i e t 2 ,3 wezwań w c ią g u r o k u .
L e karze z a t r u d n i e n i w wybranych p o r a d n ia c h ogólnych u d z i e l i l i badanym ludziom s ta r s z y m ł ą c z n i e 23 356 po rad , co stanow i 4 3 , 6i* o g ó łu ’ świadczonych u s łu g ; w t e j liczfcŁe zdecydowaną w iękazośó, bo aż 63,5'Л s ta n o w ił y porady u d z ie l q n e kobietom w wieku 60 l a t i w i ę c e j .
T a b e l a 4 S t r u k t u r a w i z y t domowych i wizytowanych p a cjentów
wg wiekú i d z i e l n i c D z i e l n i c e ’ Ogólna l i c z b a ’ w iz y t domo-wych Ogólna l i c z b a w izy- towa-nych p a c je n -tów Ogólna l i c z b a w i z y t domowych u p a cje n tó w w wie-ku ЪО l a t i wię-c e j P a c je n c i 60 l a t 1 w wieku w i ę c e j N % o g ó l n e j l i c z b y w i z y to -wanych N * . o g ó l n e j l i c z b y w iz y to -wanych Ogółem 7 086 3 179 4 245 59,91 1 443 45,40 B a łu ty 1 600 834 598 37,38 216 25,91 Górna 1 754 75<ł 1 109 6 3 ,2 3 347 46,03 P o l e s i e 1 712 615 1 195 6 9,80 366 59,51 Śródmie- -ś c i e 779 420 500 6 4 ,1 8 ?18 51,90 Widzew 1 241 556 843 6 7,93 296 53,23 Ы - l i c z b y bezwzględfte. Z r 6 d ł o: o b l i c z e n i a w ła s n e .
Spośród 9998 osób k o r z y s t a j ą c y c h , 3179 wzywało p r z y n a jm n ie j r a z l e k a r z a do domu ( t a b . 4 )J a więc co t r z e c i a osoba k o r z y s t a j ą -c a z u s łu g p o ra d n i . wzywała l e k a r z a do domu. Osoby s t a r s z e wzywa-j ą c e l e k a r z a do domu s ta n o w iły 4 5 ,4 * w s z y s tk ic h wizytowanych pa -c je n tó w , t a k wię-c co druga osoba k o r z y s t a j ą c a z w iz y t domowych l e k a r z a rejonowego j e s t w wieku powyżej 60 l a t .
Usługi l e k a r s k i e świadczone d l a osób s t a r s z y c h b e z p o ś r e d n io w p o r a d n i s ta n o w ił y 4 1 ,1 # o g ó łu u d z ie l o n y c h w p o r a d n i a c h ogólnych
Korzystanie starszych osób z rejonowego lecznictwa w Lodzi 137 k o n s u l t a c j i , n a t o m i a s t wyjazdy l e k a r z a do osób s t a r s z y c h s t a n o -w i ł y 5 9 , 9% o g ó ł u -wyjazdó-w do c h o ry c h , Z porównania wynika, że osoby s t a r s z e c z ę ś c i e j k o r z y s t a ł y z u s łu g l e k a r z a I n t e r n i s t y u s i e b i e w domu n i ż p o z o s t a l i b a d a n i p a c j e n c i .
J e ż e l i ro zp a try w a ć l u d z i s t a r s z y c h Jako odrębną p o p u l a c j ę , t o n a l e ż y zwrócić uwagę na f a k t , że w t e j g r u p ie osób w izyty
domo-I
we l e k a r z a sta n o w ią z a le d w ie 18,2ft ogółu u d z ie lo n y c h im p o r a d . K o r z y s t a j ą oni c z ę ś c i e j n i ż i n n i p a c j e n c i z porad l e k a r z a u d z i e -la n y c h b e z p o ś r e d n io w p o r a d n i . J e s t to prawidłowość c h a r a k t e r y s -ty c z n a zarówno d l a mężczyzn Jak i k o b i e t . P r z e c i ę t n i e , w c ią g u badanego o k r e s u , na jednego p a c j e n t a w wieku powyżej 60 l a t p rzy p a d a 5 ,2 porady ( d l a k o b i e t i mężczyzn rów nież 5 , 2 ) , przy czym p r z e c i ę t n a l i c z b a p orad l e k a r s k i c h u d z ie lo n y c h w domu cho-r e g o wynosi 2 ,9 ( d l a mężczyzn - 2 , 0 , a d l a k o b i e t 3 , 0 ) , a b e z -p o ś r e d n i o w -p o r a d n i o g ó l n e j 6 , 2 -p o ra d y .
K o r z y s ta n i e p r z e z ludność w s ta r s z y m wieku z u s łu g omawia-nych placówek s łu ż b y zdrowia k s z t a ł t u j e s i ę i n a c z e j w p o s z c z e g ó l-nych d z i e l n i c a c h L o d z i . A n a l iz u j ą c dane lic zb o w e z a w a rte w t a b . 2 można zauważyć, że co t r z e c i badany p a c j e n t z g ł a s z a j ą c y s i ę po poradę do p o rad n i o g ó l n e j J e s t w wieku powyżej 60 l a t , Podobną praw idłow ość ob se rw u je s i ę w ś r ó d m i e ś c i u , Widzewie i G ó r n e j. I n a c z e j s y t u a c j a p r z e d s t a w ia s i ę na B a łu ta c h i P o l e s i u . Okazało s i ę , że na B a ł u t a c h co p l ą t a badana osoba k o r z y s t a j ą c a z porad i n t e r n i s t y , to osoba w wieku 60 l a t 1 w i ę c e j , a na P o l e s i u co d r u g a .
Podobnie Jak w przypadku popad b e z p o ś r e d n io świadczonych w p o r a d n i a c h o g ó ln y ch , w izyty domowe l e k a r z a rejonowego n a j c z ę ś -c i e j b y ł y s k ła d a n e s ta rs z y m pa-cjentom zamieszkującym na P o l e s i u , Widzewie, Ś r ó d m ie ś c iu 1 G ó rn ej ( t a b . O . N ajm niej wyjazdów do c h o re g o odnotowano w przychodni na B a ł u t a c h . Zaledw ie co c z w a rta o s o b a , wzywająca l e k a r z a do domu j e s t w wieku 60 l a t i w i ę c e j .
O czyw iście g r u p a osób s t a r s z y c h j e s t grupą n i e j e d n o r o d n ą 1 każda z podgrup z g ł a s z a i n n e z ap o trzeb o w an ie na o p ie k ę medyczną. Tym n i e m n i e j ogólna a n a l i z a danych empirycznych p o tw ie rd z a h i p o -t e z ę , że im większy j e s t u d z i a ł osób s t a r s z y c h w o g ó l n e j l i c z b i e l u d n o ś c i , tym w ię k sze J e s t z g ła s z a n e p r z e z n i c h z a p o trz e b o w a n ie n a o piekę z d ro w o tn ą . D o k ła d n ie js z y c h i n f o r m a c ji w tym z a k r e s i e d o s t a r c z a a n a l i z a danych liczbow ych d otycząćych k o r z y s t a n i a z o- p l e k i l e k a r s k i e j z uw zględnieniem s t r u k t u r y wiekowej osób r . t a r
-T a b e l a Чх С В
S t r u k t u r a badanych p a cje n tó w w s ta r s z y m wieku k o r z y s t a j ą c y c h z u s ł u g l e k a r z a w p o r a d n i wg w ieku, p ł c i i d z i e l n i c Wiek Cw l a t a c h ) Bad&ni p a c j e n c i ■ -ir^łem B a ł u t y Cóm a P o l e s i e Ś ró d m ie ś c ie Widzew N % N % W * N N % N % 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 6 0 -6 4 R 692 . 22 ,6 1 200 * 5 ,5 6 f 125 2 0 ,5 9 146 18,91 121 2 0,20 100 15,53 « 280 9 , 1 5 95 2 1 ,6 4 55 9 , 0 6 48 6 ,2 2 52 8 ,6 8 30 4 ,6 6 К 412 13,46 105 2 3 ,9 2 70 11,53 98 12,69 69 * 11,52 70 ;10,87 6 5 - 6 9 ’ Ŕ 870 ‘ 2 8 ,4 2 106 2 4 ,1 5 201 33,11 224 29,01 169 28,21 170 26,40 M 317 10,36 45 10,25 89 14, 66 79 10,23 59 9 ,8 5 45 6 ,9 9 к 553 18,06 61 1 3,89 112 18,45 145 1 8 ,7 8 110 18,36 125 19,41 7 0-74 •' R 756 2 4,70 89 20,27 178 29,32 170 2 2 ,0 2 1A2 23,71 177 27,48 H 282 9,21 -38 8 , 6 6 79 13,01 69 8 ,9 4 47 7 ,8 5 49 7 ,6 1 К 474 15,49 51 1 1 ,6 1 99 16,31 101 1 3,08 95 1 5,86 128 19,87 С Q’ C~ < ъ Ciгг fo I с в-с о р> & 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 75-79 R 468 15,29 42 9 ,5 7 77 12,69 13« 17,88 93 15,52 118 18,32 M 162 5 ,2 9 23 5 ,2 4 30 4 ,9 4 39 5 ,0 5 25 4 ,1 7 45 6 ,9 9 К 306 10,00 19 4 , 3 3 47 7,74 99 12,83 68 11,35 73 11,33 80-84 R ■ 183 5 ,9 8 18 2 ,9 7 61 7 ,9 0 48 8 ,0 2 56 8 ,7 0 M 50 1,64 - 8 1,32 16 2,07 9 1,51 17 2 ,6 4 ■ к 133 4 ,3 4 - - 10 1 ,6 5 45 5 ,8 3 39 6,51 39 6,06 85+ R 92 3,00 2 0 ,4 5 8 1,32 33 4 ,2 8 26 4 ,3 4 23 3,57 M 23 0 , 7 5 ' - - 2 0 , 3 3 6 0 ,7 8 6 1,00 9 1,40 К 69 2 , 2 5 2 0 ,4 5 6 0 ,9 9 27 3 ,5 0 20 3 ,3 4 14 2 ,1 7 Ogółem R 3 061 100,00 439 100,00 607 100,00 772 100,00 599 100,00 644 100,00 К 1 114 3 6,40 201 4 5,79 263 4 3,33 257 3 3,29 198 33,06 195 30,28 К 1 947 6 3 , бо 238 54,21 344 5 6 ,6 7 515 66,71 401 6 6,94 449 6 9,72 R - razem; К - m ężczyźni; К - k o b i e t y ; N - l i c z b y bez w z glę dne .
/ Ź r ó d ł o : o b l i c z e n i a w ł a s n e . K o rz y s ta n ie st a rs z y c h so oo z ro ja n o w e s j lo c z a ic tw a w Ł o d zi 1 3 9
140 «iénievB ica-Su ch ecka
s z y c h , H i p o t e t y c z n i e s ą d z i ć n a l e ż y , że n a j l i c z n i e j s z ą g ru p ę ko-r z y s t a j ą c y c h z poko-rad l e k a ko-r z a i n t e ko-r n i s t y powinny stanow ić osoby w w ieku 60-74, j a k o n a j l i c z n i e j s z a g r u p a osób s t a r s z y c h w naszym
s p o ł e c z e ń s t w i e .
Dane t a b . 5 s ta n o w ią I l u s t r a c j ę s t r u k t u r y badanych osób s t a -r s z y c h wg w ieku, p ł c i 1 d z i e l n i c , Wśród o g ó łu badanych p a c je n tó w , Zarówno wáród mężczyzn Jak i k o b i e t , n a j l i c z n i e j s z ą grupę s t a n o -wią osoby w wieku 65-69 l a t o r a z w wieku 70-74 l a t . Taką p raw i-dłowość można zaobserwować na P o l e s i u , w Ś ró d m ie ś c iu i G ó r n e j. N ieco odmienną s t r u k t u r ą według wieku c h a r a k t e r y z u j ą s i ę p a c j e n -c i k o r z y s t a j ą c y z u s ł u g p o ra d n i o g ó l n e j n a Widzewie, n a t o m i a s t z u p e ł n i e In n ą s t r u k t u r ę wykazują badani p a c j e n c i l e c z ą c y s i ę w p o r a d n i na B a ł u t a c h . Rozkład empiryczny wieku k o r z y s t a j ą c y c h ma p o s t a ć h i p e r b o l i , a n a jw ię k s z y o d s e te k badanych s ta n o w ią osoby w wieku 60-65 l a t . J e s t t o również prawidłowość c h a r a k t e r y s t y c z n a d l a b a d a n e j, p o p u l a c j i mężczyzn 1 k o b i e t . Porównanie w a r to ś c i
■* o
wskaźników podobieństw a s t r u k t u r prowadzi do s t w i e r d z e n i a , że s t r u k t u r a według wieku озбЬ k o r z y s t a j ą c y c h z p o ra d l e k a r z a i n -t e r n i s -t y w p o r a d n i n a B a ł u -ta c h n i e J e s -t podobna do omawianych s t r u k t u r w in n y c h d z i e l n i c a c h ( p a t r z t a b . 6 ).
T a b e l a 6 W a rto ś c i wskaźników podobieństw a s t r u k t u r
D z i e l n i c e Ogółem B a łu ty Górna P o l e s i e m ie ś c ieŚród- Widzew
Ogółem 7 7 .OI 90.76 9 3 .4 4 9 6 .3 4 9 1 .1 0 B a ł u ty 7 7.01 75.03 7 3 .3 5 7 4 ,3 8 6 9.96 Górna 9 0 .7 6 75.03 8 6 .9 2 8 9.07 8 6 .3 8 P o l e s i e 9 3 .4 4 73.35 8 6 .9 2 9 5 .9 5 9 6 .8 7 Ś ró d m ie ś c ie 9 6 .3 4 7 4 .3 3 8 9 .0 7 9 5 .9 5 9 4 .0 0 Widzew 9 1 .1 0 6 9 , 9b 8 6 ,3 3 9 6.87 9 4 .0 0 Ź r ć d ł o: o b l i c z e n i a w ła s n e . 2 *'
Wskaźnik podobieństw a s t r u k t u r wyrażony J e s t ja k o suma mi-n im a lmi-n y c h w artofici wskaźników s t r u k t u r rozp a try w a n y ch p o p a l a ć j i . Im w a r to ś ć w skaźnika b l i ż s z a \00%, tym b a r d z i e j podobne s ą do s i e b i e s t r u k t u r y porównywanych z b io r o w o ś c i .
K o rz y s ta n ie s t a r s z y c h osób z rejonowago le c z n ic tw a w Lodsi 141 N ajw iększe podobieństwo s t r u k t u r według wieku wykazują pa -c j e n -c i P o l e s i a i Widzewa o r a r Ś r ó d m ie ś -c ia . Należy zauważyć, i i r o z k ł a d empiryczny wieku k o r z y s t a j ą c y c h z poradni w Srddmioaciu j e s t zb ie ż n y z rozkładem t e j zm iennej wśrćd o g ó łu badanych s t a r -szych p a c je n tó w . Duże podobieństwo można zauważyć również w p r z y -padku P o l e s i a (93>44%) o r a z Widzewa (91,10%), n a j m n i e j s z e n a t o -m ia s t w przynadku B a ł u t (77,01% ), Można p r z y p u s z c z a ć , i e na t a k i u k ł a d r z u t u j e s t r u k t u r a mieszkańców Łodzi pod względem w ieku,
Ogćłem s ta r s z y m pa cje ntom u d z ie l o n o w badanych p o r a d n ia c h o- g «51 nych 19 111 p o ra d , z czego 12 003 sta rs zy m kobietom - 63,2%. N ajw iększą l i c z b ę p o rad u d z ie lo n o pacjentom w wieku 65-69 l a t . Dla k o b i e t w t e j g r u p i e porady t e s ta n o w iły 1fi,4% o g ó łu
świad-c z eń u d z ie lo n y świad-c h badanym ludziom s ta r s z y m ( t a b , 7 ) , n a t o m i a s t d l a mężczyzn u d z i a ł te n s ta n o w ił 10,6%. N astęp n ą grupę badanych p a c je n tó w n a j c z ę ś c i e j k o r z y s t a j ą c y c h z u s ł u g l e k a r z a ogólnego s ta n o w ią p a c j e n c i w wieku 70-74 l a t a .
Z badań wynika, że osoba s t a r s z a k o r z y s t a z t e g o typu u s łu g porład 6 raz y v c i ą g u roku, przy czym n i e odnotowano wyraźnych r ó ż n i c w p r z e c i ę t n e j c z ę s t o ś c i k o r z y s t a n i a p r z e z mężczyzn i ko-b i e t y .
Podobną s t r u k t u r ę porad wykazują p a c je n c i P o l e s i a , Śródm ieś-c i a i Widzewa. N a to m ia s t w Górnej maksimum u d z ie l o n y c h porad przypada pacjentom w wieku 70-74 l a t . Grupa t a stanow i z czego 14,8% przypada mężczyznom, a 17,5% badanym kobietom . Zup e ł n i e i n n a s t r u k t u r a c h a r a k t e r y z u j e badanych Zup a cjentów w s t a r -szym wieku na B a ł u t a c h . W t e j d z i e l n i c y n a jw ię k s z a l i c z b a porad z o s t a ł a u d z i e l o n a pacjentom w wieku 60-64 l a t a . W c ią g u badane-go o k r e s u , p a c j e n t będący w tym wieku z g ł a s z a ł s i ę około 7 r a
-zy po p o r a d ę .
Dążąc do u s t a l e n i a k o r z y s t a n i a ' p r z e z lu d n o ść w sta rs zy m wie-ku z u s łu g l e c z n i c t w a o tw a rte g o n i e można pominąć w iz y t domo-wych l e k a r z a r e jo n o w e g o . Wiadomo z badań g e r o n t o l o g l c z n y c h , że dość znaczny o d s e t e k l u d z i s t a r s z y c h . ze względu na 3tan zdrow ia D i e o p u sz cz a domu l u b ł ó ż k a . W związku z tym n ie z b ę d n a J e s t f a -chowa o p ie k a l e k a r z a w domu p a c j e n t a .
A n a l i z u j ą c dane lic zb o w e z a w a rte w t a b . 6 można zauważyć, ż e z te g o typu u s ł u g w b a d a n e j p o p u l a c j i k o r z y s t a ponad 45% p a c je n tó w , k t ó r z y w c i ą g u roku z g ł o s i l i s i ę do l e k a r z a po p o r a d ę . Większość wzywających l e k a r z a do dumu s ta n o w ił y osoby
S t r u k t u r a p o rad u d z i e l a n y c h osobom s ta r s z y m p r z e z l e k a r z a w p o rad n i wg wieku i p ł c i p a c je n tó w o r a z d z i e l n i c Wiek (w l a -t a c h ) V- L ic z b a p o ra d u l e k a r z a
ogółem B a ł u ty Górna P o l e s i e Ś ró d m ie ś c ie* ' Widzew
N ' % N % N % N % N % N * 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 6 0-64 R 4 527 2 2 ,6 4 1 399 3 9 ,9 6 746 1 9,15 1 120 1 9,78 530 18,52 532 16,67 M . 1 768 9 ,2 5 696 19,?S 304 7 ,8 0 386 6,82 234 8 ,1 8 148 4 ,64 К 2 559 13,39 703 2 0,07 442 11,35 734 12,96 296 10,34 384 :12,03 65-69 R t 5 555 29,07 899 2 5 ,6 7 1 219 3 1 ,3 0 1 775 3 1,35 794 2 7,74 868 2 7,20 M 2 032 1 0,64 311 8,88 554 1 4,23 675 11,92 267 9 ,3 3 225 7 ,0 5 к 3 523 18,43 588 16,79 665 17,07 1 100 19,42 527 18,41 643 2 0 ,1 5 7 0-7 4 * .. R 4 789 2 5 ,0 6 830 2 3,70 1 256 3 2,25 1 096 19,36 770 2 6,90 837 26,23 M 1 911- 10,00 ,351 10,02 576 14,79 421 7 ,4 4 348 1 2 ,1 6 215 6 ,7 4 К 2 878 15,0 6 479 13,68 680 17,46 675 1 1,92 422 14,74 622 19,49 -*4r" 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 75-79 R 2 925 1 5,30 366 10,45 523 13,43 1 031 1 B, 21 428 14,95 577 18,08 M .... 934 4 ,8 8 181 6 , 1 7 212 5 ,4 5 - 262 4 ,6 3 90 3 ,1 4 189 5,92 К 1 .991 1 0,42 185 5 ,2 7 311 7 ,9 3 769 13,58 338 11,81 388 1 2 ,1 6 . 80-84 R 1 116 5 ,8 4 118 3 ,0 3 468 8 ,2 7 256 8 ,9 4 274 8 ,5 9 M 293 1 ,5 3 . - . - 43 1,10 122 2 ,1 6 55 1,92 73 2 ,2 9 К 823 4,31 - *• • 7 5 1,93 346 6,11 201 7 ,0 2 201 6 ,3 0 85+ R 399 2 ,0 9 8 0 , 2 3 33 0 ,8 5 171 3 ,0 2 84 2 ,9 3 103 3 ,2 3 M 90 0 ,4 7 - - 5 0 ,1 3 19 0 ,3 4 19 0 , 6 6 47 1,48 К 309 1,62 8 0 ,2 3 23 0 , 7 2 152 2 ,6 8 65 2,27 56 . 1 .7 5 Ogółem R 19 111 100,00 3 502 100,00 3 895 100,00 5 661 100,00 2 862 100,00 3 191 100,00 M 7 028 3 6,78 1 539 4 3 ,9 5 1 694 4 3 ,4 9 1 895 3 3,30 1 013 3 5,39 897 28,11 К 12 083 6 3 ,2 2 1 963 5 ,0 5 2 201 56,51 3 776 6 6 ,7 0 1 849 64,61 2 294 71,89 R - razem; M. - m ężczyźni; К - k o b i e t y ; N — l i c z b y bezw zględne.
Z г 6 d l o: o b l i c z e n i a w ła s n e . ■c-KU K o rz y st a n ie st a rs zy c h os ób a r »j on ow a gp le cz n ic tw a w ^l od ľ.
T a b e l a 8 S t r u k t u r a badanych p a c je n tó w w s ta r s z y m wieku wizytowanych w dorau p r z e z l e k a r z a
.> wg wieku, p ł c i i d z i e l n i c
Wiek (w l a
-t a c h )
Badani p a c j e n c i
ogółem B a ł u ty Górna P o l e s i e Ś ró d m ie ś c ie Widzew
N % N % N % N % N % N % 1 2 ' 3 .4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 6 0 -6 4 В 292 2 0 ,2 3 90 3 7 ,0 4 70 2 0 ,1 7 6 9 , 18,85 37 16,97 36 12 ,16 M 13Ó 9,01 43 19,91 29 8 ,3 6 28 7 ,6 5 16 7 ,3 4 14 4 7 3 к 162 11,22 37 17,13 41 11,81 41 11,20 21 9 ,6 3 22 : 7 ,4 3 65-69 R 398 ■27,58 71 3 2 ,8 7 114 32,85 95 2 5,96 53 24,31 65 21,96 M 155 10,74 29 . 13,43 56 1 6,14 31 8 ,4 7 21 9 ,6 3 16 5,41 К 243 1б,84 42 . 19,44 58 16,71 64 17,49 32 1 4 ,6 8 49 16,55-70-74 « 336 2 2 ,2 8 47 2 1,76 89 2 5 ,6 5 79 2 1 ,5 8 .50 2 2 ,9 3 71 2 3,99 И 121 . 8 ,3 8 . -21 9 ,7 2 37 10,66 31 8 ,4 7 20 9 ,1 7 1 6. , 5,41 К 215 14,90 26 12,04 52 14,99 48 13,11 30 13,76 55 15,58 1 2 3 4 5 6 7 a 9 10 11 12 13 75-79 R 235 16,15 16 7,41 48 13,83 70 19,12 33 15,14 66 2 2 ,3 0 M 78 5 ,4 0 10 4 ,6 3 20 5 ,7 6 17 4 ,6 4 7 3,21 20 6 ,7 6 K 155 10,74 6 2 ,7 8 28 8 ,0 7 53 14,48 26 1 1,93 46 15,54 8 0-8 4 R 11b 8 ,1 8 14 4 ,0 3 40 10,93 25 11,47 39 1 3,17 M 30 2 ,0 8 - - 7 2 ,0 2 11 3,01 4 1 ,8 3 9 3 ,0 4 K 88 6 ,1 0 - - 7 2 ,0 2 29 7 ,9 2 21 9 ,6 3 30 10,13 85+ R 66 4 ,5 8 2 0 ,9 2 12 3 ,4 6 13 ’ 3,55 20 9 ,1 8 19 6 ,4 2 M 18 1 ,2 5 ' - - 3 0 , 8 7 4 1,09 3 1 ,3 8 9 3,0 4 K 48 3 ,3 3 2 0 ,9 2 9 2 ,5 9 9 2,46 1.7 7 ,8 0 10 3 ,3 8 Ogółem R 1 443 100,00 216 100,00 347 100,00 366 100,00* 218 100,00 296 100,00 M 532 3 6 ,8 7 103 4 7 ,6 9 152 4 3,80 122 33,33 71 32,57 84 28,33 K 911 6 3 ,1 3 113 52,31 195 56,20 244 66,67 147 6 7 ,4 3 212 71,62
p, — razem; К — m ężczyźni; К - k o b i e t y ; N - l i c z b y bezw zględne. 2 r ó d ł o: o b l i c z e n i a w ł a s n e . K o rz y s ta n ie st a rs z y c h os ób z re jo n o w e g o la c is n ic tw a w o o á z
J uu w i ^ W iśnieuska-iiuchecka
w w ieka 65-69 l a t . Drugie m ie js c e z a k u j e grupa oaób w wieku 70- - 7 4 l a t (23, J>%), a t r z e c i e - osoby w wieku 60-64 l a t (20,2% ). P a c j e n c i z a l i c z a n i do sędziwych sta rc ó w s ta n o w ią n i e l i c z n ą g r u -p ę , ' a l e z ' k o l e i w iększość z n i c h wzywa l e k a r z a do domu. Różnice 3ą d o ić znaczne w o d n i e s i e n i u do osób w wieku powyżej 80 l a t 'i s i ę g a j ą w b a d a n e j p o p u l a c j i około 6 punktów p ro centow ych. Podob-ne p raw id ło w o ś c i * odnotowano zarówno w przypadku mężczyzn, j a k i k o b i e t . P r z e c i ę t n a l i c z b a w iz y t domowych s k ła d a n y c h p r z e z l e k a -r z a osobom s ta r s z y m wynosi 2 ,9 ( d l a mężczyzn - 2 , 8 , a d l a ko-b i e t ,- 3 , 0 ) . C z ę ś c i e j n i ż 3 r a z y w roku wzywali l e k a r z a do dorau b a d a n i w wieku 70 l a t i w i ę c e j ; a l e n a jw ię k s z a w a rto ś ć ś r e d n i e j , c h a r a k t e r y s t y c z n a d l a k o b i e t w wieku powyżej 85 l a t , n i e p r z e -k r o c z y ł a 4 w iz y t domowych w c i ą g u r o -k u .
S t r u k t u r a wiekowa osób wizytowanych p r z e z l e k a r z a k s z t a ł t u -j e s i ę i n a c z e -j w po sz cz e g ó ln y c h d z i e l n i c a c h . Rozkłady z b li ż o n e do s t r u k t u r y •"łódz kiej*' wykazują p a c j e n c i z a m i e s z k a li na P o l e
-s i u , w G órnej i Ś r ó d m ie ś c iu . Nieco i n a c z e j p r z e b i e g a krzywa l i -c z e b n o ś -c i osób k o r z y s t a j ą c y c h z t e g o typu u s ł u g w p o ra d n i na Widzewie. Maksimum p rzypada na grupę озбЬ w wieku 70-74 l a t a , p rz y czym d l a mężczyzn p r z e s u n i ę t e j e s t ono do grupy wiekowej 7 5 -7 9 l a t . Wyższymi n i ż w p o z o s t a ł y c h d z i e l n i c a c h u d z ia ła m i c h a -r a k t e -r y z u j ą s i ę -rów nież badane osoby w wieku 75 l a t i w i ę c e j . Dość znaczny j e s t t a k ż e u d z i a ł sędziwych s ta r c ó w . Tendencję t ę można uważać za praw idłow ą, ponieważ lu d n o ść Widzewa (do n i e d a -wna) b y ł a stosunkowo s t a r a .
Z u p e łn ie i n n ą s t r u k t u r ę r e p r e z e n t u j ą badani p a c j e n c i B a ł u t . Podptinie j a k w przypadku p o rad l e k a r s k i c h , r o z k ł a d p a cje n tó w we-d łu g wieku ma p o s t a ć h i p e r b o l i . N a j l i c z n i e j s z ą grupę osób wzy-w ających l e k a r z a do domu s ta n o wzy-w i ł y osoby wzy-w wzy-wieku 60-64 l a t . ’ Os q-
by w wieku powyżej 80 l a t s ta n o w ił y ronięj n i ż Jeden p r o c e n t , Wynika s tą d w nio se k , że w l e c z n i c t w i e rejonowym B a ł u t w z r o s t ob-c i ą ż e n i a ludźmi s ta r y m i n a s t ą p i d o p i e r o za k i l k a l a t , gdy ■ dość l i c z n e młodsze r o c z n i k i p r z e j d ą do G^upy s t a r s z y c h .
Ogółem w c i ą g u roku badane osoby s t a r s z e wzywały l e k a r z a do domu 4245 r a z y ( t a b . 9 ) , z czego 2743 wezwania s ą u d z ia łe m ko-b i e t . Oznacza t o , że bez względu na p ł e ć , l e k a r z w y je ż d ż a ł oko-ł o 3 r a z y do je d n e g o p a c j e n t a . N ajw iększą l i c z b ę wyjazdów do cho-r y c h , a s z c z e g ó l n i e do k o b i e t , odnotowano n a Ро1ез1и, a n a s t ę p -n i e w G ó r -n e j, z n a jw ię k s z ą p r z e c i ę t n ą l i c z b ą w i z y t domowych u
/
S t r u k t u r a w i z y t domowych wg wieku i p ł c i pacjentów o r a z d z i e l n i c
i '■ . * T a b e l a 9 Wiek (w l a -t a c h ) L ic zb a w i z y t domowych N % N % N % . N 56 N * N % 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 60-6 4 R 686 1 6 , 16 199 33,22 155 1 3,95 203 16,96 62 12,48 67 7 ,9 7 M 285 6,71 105 17,53 62 5 ,5 8 63 5 ,2 6 29 5 ,8 4 26 ■ 3,09 К 401 9 ,4 5 94 15,69 93 8 ,3 7 140 11,70 33 6 ,6 4 41 4 ,8 8 65-69 R 1 054 2 4 ,8 3 168 ' 2 8 ,0 5 379 3 4,12 I ' 239 19,96 102 2 0 ,5 2 166 19,74 M 444 10,46 71 11,85 204 1 8,36 86 7 ,1 8 36 7 ,2 4 47 5,59 К 610 14,37 97 16,2 0 175 15,76 153 12,78 66 13,28 119 14,15 7 0 -7 4 R 999 \ 2 3 ,5 3 144 2 4 ,0 4 308 2 7 ,7 2 245 2 0,47 104 20,93 198 2 3,54 M 363 8 ,5 5 72 1 2,02 119 10,71 91 ’ 7 ,6 0 40 8 ,0 5 41 4 ,8 7 К 636 14,93 72 12,02 189 17,01 154 12,87 64 12,88 157 18,67 .o -V K o rz y s ta n ie st a rs z y c h os ób z re jo n o w e g o lo c z n io tw a w Ł o d z
Tabela 9 ( c d . ) <łi £- 3 4 ' 5 6 7 - 8 9 10 11 12 13 7 5 - 7 9 R -819 1 9 ,2 9 85 1 3 , 8 6 159 1.4,2} к 271 ■ 22,64 85 17,10 221 2 6 , 2 8 M 250 5 , 8 9 52 8 ,5 3 63 5,67 57* ’• 4 , 7 6 8 1 ,6 1 70 8 , 3 3 К 5&9 1 3 , 4 0 31 5 ,1 8 96 8 ,6 4 214 17,83 77 15,49 151 1 7 ,9 5 80-34 R 445 10,49 .56 5 ,0 4 180 15,04 90 18,11 119 14,15 H 97 2 ,29 - - 29 2 ,61 22 1 ,8 4 9 1,81 37 4 , 4 0 К 548 С, 20 - - 27 2 ,4 3 158 13,20 81 16,30 82 9 ,7 5 85+ R 242' 5 ,7 0 5 0 ,8 3 54 4 , 8 6 59 4 ,9 3 54 10,86 70 8 , 3 2 M 63 1,48 - - 5 0 , 4 5 25 2 ,0 9 4 . 0 ,8 0 29 3 ,4 5 K, *79 4 , 2 2 5 0 , 3 3 49 4,41 34 2 ,8 4 50 10 ,0 6 41 4 ,8 7 Ogół e s R 4 245 1 0 0 ,0 0 599 100,00 1 111 100,00 1 197 100,00 497 100,00 841 1 0 0 ,0 0 M 1 502 3 5 ,3 8 300 5 0 ,0 8 482 4 3 ,3 8 344 2 8,73 126 25,35 250 29,73 9 к 2 743 6 4 ,6 2 299 4 9,98 629 5 6,62 853 7 1 ,2 7 370 7 4 ,6 5 591 70,27
R - razem: К - mężczyźni; К - k o b ie ty ; N - l i c z b y bezw zględne. Ź r ó d ł o : o b l i c z e n i a w ła sn e.
K o r z y s t a n i e s t a r s z y c h osób, z rejonowego l a c a n i c t wa w bod,; i
mężczyzn - 3 ,2 ; n a j n n l e j s z ą n a t o m i a s t w Ś r ó d m ie ś c iu , ze ś r e d n i ą w i z y t l e k a r s k i c h - 2 ,3 ( d l a mężczyzn 1 ,8 , d l a k o b i e t 2 ,5 w izyty
domowej).
R o z p a tru ją c s t r u k t u r ę b a d a n e j grupy' pacjentów według wieku možná zauważyć, że n a j c z ę ś c i e j l e k a r z rejonowy wzywany b y ł do chorych w wieku 65-69 l a t . P r z e c i ę t n a l i c z b a wezwań w omawianej • g r u p i e wynosi 2 , 7 . N astępne dwie grupy sta n o w ią p a c je n c i w
wie-ku 70-74 l a t o r a z 75-79 l a t , a p r z e c i ę t n e l i c z b / wezwań wynoszą odpowiednio 3,0 o r a z 3,5»
Z p r z e d s ta w io n y c h danych liczbow ych wynika, że im s t a r s z a osoba,, tym c z ę ś c i e j wzywa l e k a r z a do domu. Wniosek te n p o t w i e r -dz a s łu s z n o ś ć w c z e ś n ie j w y s u n i ę te j h i p o t e z y . J e s t t ú ty lk o f r a -gm entaryczna i n f o r m a c j a , a l e uświadamia ona, j a k i e zapotrzebow a-n i e a-n a u s ł u g i rejonowego l e c z n i c t w a ogólnego mogą z g ła s z a ć w p r z y s z ł o ś c i l u d z i e s t a r s i .
4 . Wnioski
W n i n ie js z y m opracow aniu a na lizow a no, z punktu w id z e n ia n i e -k t ó r y c h wybranych c e ch , k o r z y s t a n i e p rz o z l u d z i s t a r s z y c h z u- s ł u g placówek podstawowej o p i e k i z d ro w o tn e j.
Podsumowując można s t w i e r d z i ć , i ż rejonowe p o r a d n ie ogtUrie są dość z n a c z n i e o b c ią ż o n e ludźmi s t a r s z y m i . Z b a d a n ia w y n ik a ,że p r z e c i ę t n i e co t r z e c i a osoba k o r z y s t a j ą c a z porad l e k a r z a I n -t e r n i s -t y w przychodni r e jo n o w e j, to osoba w wieku powyżej 60 l a t , a zdecydowaną w iększość z g ł a s z a j ą c y c h s i ę s ta n o w ią k o b i e t y . War-t o p o d k r e ś l i ć , że pacjentom w wieku 65-69 l a t u d z ie lo n o n a j -w i ę k s z e j l i c z b y po rad , a badane osoby s t a r s z e z g ł a s z a ł y s i ę w c i ą g u roku około 6 ra z y pó poradę do l e k a r z a . Dokonując podob-nego podsumowania w o d n i e s i e n i u do w iz y t domowych l e k a r z a r e j o -nowego zauważyć n a l e ż y , że co druga osoba wzywająca l e k a r z a do Hornu j e s t osobą s t a r s z ą . Oznacza t o , że połowa wyjazdów do
cho-r y c h , t o wyjazdy do l u d z i s t a cho-r s z y c h .
W g r u p ie badanych osób w wieku 60 l a t i w i ę c e j , w iz y ty domowe s ta n o w ił y około 20% o g ó łu u d z ie lo n y c h im p o ra d , a więc k o rzy -s t a j ą one c z ę ś c i e j n i ż i n n i z p orad u d z ie lo n y c h im b e z p o ś r e d n io w p o r a d n i . J e d y n ie osoby w wieku powyżej 70 l a t wzywały l e k a r z a
1 5 0 Jadwiga Wiśniewska-Suchoclta
c z ę ś c i e j n i ż 3 r a z y , a l e p r z e c i ę t n a l i c z b a w iz y t dpmowych n i e p r z e k r o c z y ł a 4 . Wśród badanych p a c je n tó w sę d ziw i s t a r c y s ta n o w i-l i n i e i-l i c z n ą g r u p ę , a l e z k o l e i w iększość z n i c h k o r z y s t a ł a z u- s ł u g świadczonych p r z e z l e k a r z a rejonowego w domu p a c j e n t a . Na c z ę s t o ś ć k o r z y s t a n i a z tego ty p u u s ł u g oprócz w ieku, znaczny wpływ wywiera p ł e ć . Okazało s i ę , że wyjazdy l e k a r z a do p a c j e n t e k b y ł y praw ie dw u k ro tn ie c z ę s t s z e n i ż do mężczyzn.
G eneralny wn4/)sek, J a k i wynika z przeprow adzonej a n a l i z y j e s t n a s t ę p u j ą c y : ira większy j e s t u d z i a ł osób s t a r s z y c h w o g ó l n e j l i -c z b i e l u d n o ś -c i , tym większy j e s t u d z i a ł p a cjentów w wieku 60 l a t i w i ę c e j w o g ó l n e j l i c z b i e badanych p a c je n tó w , a z obu rodzajów u s ł u g świadczonych p r z e ż p o r a d n i e og ó ln e n a j c z ę ś c i e j k o r z y s t a ł y osoby w wieku 65-69 l a t .
Sformułowane w nioski w y n ik ają ze s p o s t r z e ż e ń poczynionych w t o k u b a d a n i a , tym n i e m n ie j można s ą d z i ć , i ż w m iarę w z ro s tu u- d z i a ł u o s ó b - s t a r s z y c h w o g ó l n e j l i c z b i e l u d n o ś c i Łodzi t r z e b a bę-d z i e , p r z y n a j m n i e j w o d n i e s i e n i u do ogólnego l e c z n i c t w a r e j o n o -wego, p r z e z n a cz y ć w i ę c e j c z a s u p ra c y l e k a r z y i n t e r n i s t ó w na ob-s ł u g ę ob-s t a r ob-s z y c h p a c je n tó w .
A n a l i z u j ą c k o r z y s t a n i e p r z e z m ie js k ą lu d n o ść w s ta rs z y m w ie-ku z u s łu g l e c z n i c t w a podstawowego, n a l e ż y mleć również na uwa-dze f a k t , że n i e w i e l k i o d s e te k osób s t a r s z y c h k o r z y s t a z porad l e k a r z a zakładowego, pomimo i ż i i s t o t y l e c z n i c t w a przemysłowego w ynika, że u s ł u g i świadczone są p r z e d e w szystkim ludziom p r a c u
-jącym .
Ze względu na z a k r e s n i n i e j s z e g o opracöw anla p o m in ię te zo3- t a ł y " r o z w a ż a n i a d o ty c z ą c e t e j k a t e g o r i i placówek słu ż b y z d ro w ia . Uwzględnione z o s t a n ą n a t o m i a s t w a n a l i z i e s t a n u p r z e s z ł e g o i t e -r a ź n i e j s z e g o .
Jadwiga W iśnięwska-Suohecka
UTILIZATION OF LOCAL PUBLIC HEALTH SERVICES IN LÓDŹ BY ELDERLY PEOPLE
The a r t i c l e c o n t a i n s an a n a l y s i s o f t h e I n f l u e n c e o f th e main demographic f a c t o r s ( s e x and a g e ) on t h e u t i l i z a t i o n by e l -d e r l y p e o p le i n Łó-dź o f s e r v i c e s p r o v i-d e -d by l o c a l p u b l i c h e a l t h - - c a r e u n i t s . 1
K or s y s t a ni ô s t a r s z y c h osób z rejonowe go. l eczni ct wa w t o d z i -15-5 The a n a l y s i s was based on e m p i r i c a l d a t a o b t a i n e d through r e s e a r c h e s con d u c te d i n 1978 w i t h i n th e framework o f th e - cen-t r a l l y sponsored r e s e a r c h p r o j e c t on "Meeds o f E l d e r l y People i n t h e Sphere o f H e a l th P r o t e c t i o n " .
The r e s e a r c h f i n d i n g s showed t h a t d i s t r i c t g e n e r a l c l i n i c s a r e q u i t e r e g u l a r l y v i s i t e d by e l d e r l y p e o p le . On th e a v e ra g e , e v e ry t h i r d perso n v i s i t i n g an i n t e r n i s t in a d i s t r i c t c l i n i c was o v e r 60 y e a r s o f age w ith women r e p r e s e n t i n g th e m a j o r i t y of o u t p a t i e n t s .
P a t i e n t s aged from 65 to 69 a c co u n te d f o r th e b i g g e s t number o f m edical c o n s u l t a t i o n s . On th e o t h e r hand, e l d e r l y peo p le were v i s i t i n g o u t p a t i e n t s ’ c l i n i c s a b o u t s i x tim e s á y e a r . As com-pa re d w ith th e above f i g u r e s th e a v e ra g e number o f home c a l l s d i d n o t exceed h w it h d o c t o r s v i s i t i n g double t h e number p f women t h a n men a t t h e i r homes. I n th e sample o f p e rs o n s o f s i x t y and more y e a r s of age home c a l l s r e p r e s e n t e d a b o u t 20 p . c . of- a l l m ed ic al c o n s u l t a t i o n s .
D e te rm in a tio n o f th e i n f l u e n c e e x e r t e d by f a c t o r s shaping t h e f u l f i l l e d demand w i l l c o n s t i t u t e a b a s i s i n f o r e c a s t i n g th e f u t u r e t r e n d s .
