Biuletyn katechetyczny

Margarita Sondej, Halina Koselak,

Władysław Kubik

Biuletyn katechetyczny

Collectanea Theologica 58/1, 99-112

58 (1988) fasc. I

BIULETYN KATECHETYCZNY

Z a w a r to ś ć : I. E U C H A R Y S T IA Ź R Ó D Ł E M O D N O W Y Ż Y C IA C H R Z E Ś C I­ JA Ń S K IE G O . S p ra w o z d a n ie z X V III s y m p o z ju m w M ię d z y z a k o n n y m W y ż­ s z y m In s ty tu c ie K a te c h e ty c z n y m w K ra k o w ie , 25— 26 k w ie tn ia 1987 r. 1. R e ­ fe r a ty . — 2. P r a c a w g ru p a c h . — 3. M e d y ta c ja o b ra z u „ O s ta tn ia W ie c z e rz a ” . I I K A T E C H E Z A S P E C J A L N A JA K O D O M IN U JĄ C A F O R M A D U S Z P A ­ S T E R S T W A O S Û B U P O Ś L E D Z O N Y C H U M Y S Ł O W O . 1. W s p ó łd z ia ła n ie r o ­ d z in y is to tn y m u w a r u n k o w a n ie m o w o cn o ści k a te c h e z y p a r a f ia ln e j. — 2. Z n a ­ c z e n ie p ra c y ro d z ic ó w i o p ie k u n ó w z d z ie c k ie m u p o śle d z o n y m poza c z a se m k a te c h iz a c ji. — 3. S z c z e g ó ln a r o la k a te c h e ty p ro w a d z ą c e g o k a te c h e z ę s p e ­ c ja ln ą . — 4. K a te c h e z a o ra z in n e d z ia ła n ia d u s z p a s te rs k ie n a rzecz u p o śle d z o ­ n y c h u m y sło w o . — 5. P o d su m o w a n ie .*

1. E U C H A R Y S T IA Ź R Ó D Ł E M O D N O W Y Ż Y C IA C H R Z E Ś C IJ A Ń S K IE G O

Sp raw ozd an ie z X V III sym p ozju m

w M ięd zyzakon n ym W yższym In sty tu c ie K atech etyczn ym w K rak ow ie W d n ia c h 25 i 26 k w ie tn ia 1987 r. o d b y ło się k o le jn e , X V II I sy m p o z ju m k a te c h e ty c z n e w M ię d z y z a k o n n y m W y ższy m I n s ty tu c ie K a te c h e ty c z n y m w K ra k o w ie . T e m a t te g o ro c z n e g o sy m p o z ju m E u c h a r y s tia ź r ó d łe m o d n o w y ż y c ia c h r z e ś c ija ń s k ie g o — łą c z y ł się z p rz y g o to w a n ie m d o K o n g re s u E u ­ c h a ry s ty c z n e g o i z w ią z a n y m z n im trz e c im p r z y ja z d e m p a p ie ż a J a n a P a w ł a II do n a s z e j O jczy zn y .

S y m p o z ju m ro z p o częło się u ro c z y s tą M szą ś w ię tą s p r a w o w a n ą p rz e z d-wóch k się ż y p r e le g e n tó w — k s. p ro f. d r. J . C h a r y t a ń s k i e g o S J i ks. dr. W. K u b i k a S J p o d p rz e w o d n ic tw e m k s. b p a S. S m o l e ń ­ s k i e g o .

W h o m ilii k s ią d z b is k u p z a z n a c z y ł, że sy m p o z ju m o d b y w a się w o k ta ­ w ie W ie lk a n o c y . E w a n g e lia p r z y p a d a ją c a n a t e n d z ie ń (J 20, 19— 31) s t a ­ n o w i sw eg o r o d z a ju p o d s u m o w a n ie w s z y s tk ic h k o n ta k tó w C h r y s tu s a z m a r ­ tw y c h w s ta łe g o z lu d ź m i, k tó r y c h C h r y s tu s c z y n ił ś w ia d k a m i sw ego ży cia i o b ecn o ści, s ię g a ją c e j g łę b ie j n iż lu d z k a w y o b ra ź n ia . W ty m k o n te k ś c ie ła tw ie j z ro z u m ie ć E u c h a r y s tię ja k o s a k r a m e n t b lis k o ś c i B o g a i je d n o ś c i z n a ­ m i. T y m , k tó r z y u c z e s tn ic z ą w E u c h a r y s tii, C h r y s tu s p o z w a la k o rz y s ta ć z J e g o m o c y i s p r a w ia , że m a ją w D u c h u Ś w ię ty m i p rz e z D u c h a Ś w ię te g o p r z y s tę p do O jca.

P o M szy ś w ię te j s. d r L. S о с h a c k a p o d z ię k o w a ła ks. b is k u p o w i za s p r a w o w a n ie E u c h a ry s tii, o tw ie r a ją c e j te g o ro c z n e s y m p o z ju m i w y g ło sz o n e sło w o B oże. W o d p o w ie d z i, ks. b is k u p zło ży ł w s z y s tk im u c z e s tn ik o m s e rd e c z ­ n e ży c z e n ia i p r z e k a z a ł b ło g o s ła w ie ń s tw o ks. k a r d y n a ła F r. M a c h a r s k i e - g o w ra z z z a p e w n ie n ie m o je g o d u c h o w e j łącz n o ści. N a p r o g r a m s y m p o z ju m złożyły się c z te ry r e f e r a ty o ra z d w a ro d z a je ć w ic z e ń p ro w a d z o n y c h w m n ie js z y c h g r u p a c h i m e d y ta c ja o b ra z u . * R e d a k to r e m n in ie js z e g o b iu le ty n u je s t k s. W ła d y s ła w K u b i k S J , W a rs z a w a -K ra k ó w . 7*

100

B I U L E T Y N K A T E C H E T Y C Z N Y 1. R efera ty W r e f e r a ta c h p re le g e n c i u k a z a li is to tn e a s p e k ty w y c h o w a n ia d o u c z e ­ s tn ic tw a w E u c h a r y s tii o ra z d a li p e w n e w s k a z a n ia m e to d y c z n e z w ią z a n e z z a ­ s to s o w a n ie m w k a te c h e z ie te k s tó w lite r a c k ic h i o b razó w . ks. p ro f. d r h a b . J . C h a r y t a ń s k i S J : W y c h o w a n ie e u c h a r y s ty c z n e po p ie r w s z e j K o m u n ii ś w ię te j. N a p o c z ą tk u w y s tą p ie n ia p r e le g e n t z a z n a c z y ł, że I I K o n g re s E u c h a r y ­ sty c z n y w P o ls c e s ta n o w i im p u ls i z o b o w ią z a n ie do p o n o w n e g o p rz e m y ś le n ia w y c h o w a n ia e u c h a ry s ty c z n e g o w k a te c h e z ie p o ls k ie j po p ie rw s z e j K o m u n ii św ię te j. C h c ą c do p o m ó c k a te c h e to m w r e a liz a c ji teg o z a d a n ia a u t o r r e f e ­ r a t u n a ś w ie tlił k a te c h e z ę e u c h a r y s ty c z n ą od s tr o n y p rz e k a z y w a n y c h tr e ś c i, z a d a ń w y c h o w a w c z y c h i ź ró d e ł.

a) N a u k a o E u c h a r y s t i i . W w ie lu p o d rę c z n ik a c h do n a u k i r e l i ­ gii, a ta k ż e w św ia d o m o śc i w ię k sz o ś c i s ta rs z e g o p o k o le n ia , ty m s a m y m w ję z y k u p o to c z n y m , is tn ie je jeszcze c ią g le m o d e l p o tr y d e n c k ie j n a u k i o E u c h a r y s tii, w y ró ż n ia ją c y N a jś w ię ts z y S a k r a m e n t, M szę ś w ię tą i K o m u ­ n ię ś w ię tą ja k o p o k a r m i le k a r s tw o .

T y m c z a s e m d o k u m e n ty s o b o ro w e i p o so b o ro w a r e f o r m a litu r g ic z n a n a p ie rw s z e m ie js c e w y s u w a ją E u c h a r y s tię ja k o s p r a w o w a n ie , a w ię c M szę ś w ię tą . N a E u c h a r y s tii s p o ty k a m y się z C h ry s tu s e m u k rz y ż o w a n y m i z m a r ­ tw y c h w s ta ły m o ra z u z y s k u je m y u d z ia ł w c a ły m m is te r iu m p a s c h a ln y m , k tó ­ re g o o s ta te c z n y m o w o cem je s t d a r D u c h a Ś w ięteg o . M sza ś w ię ta je s t z a ­ w sze O f ia r ą n ie ty lk o C h ry s tu s a , a le i c a łe g o K o ścio ła, d la te g o n ie m o ż n a m ó w ić o isto c ie E u c h a r y s tii b ez p o d k r e ś la n ia n a u k i o k a p ła ń s tw ie w s p ó l­ n y m . P o p rz e z n a jd o s k o n a ls z e z je d n o c z e n ie z C h ry s tu s e m s ta je m y się w sz c z e ­ g ó ln y sp o só b J e g o C ia łe m , czy li K o śc io łe m , s ta je m y się n a d p r z y r o d z o n ą j e d ­ n o śc ią , w s p ó ln o tą w y p ły w a ją c ą ze w s p ó ln o ty O sób B ożych. T o te ż d o k u m e n ty so b o ro w e i p o so b o ro w e p r z y p o m in a ją a p o s to ls k ą n a u k ę o E u c h a r y s tii ja k o o s a k r a m e n c ie je d n o ś c i i m iło ści.

D o k u m e n ty K o śc io ła o b o k n a z w y M sza ś w ię ta s to s u ją z a m ie n n ie o k r e ś ­ le n ie W ie c z e rz a P a ń s k a . C h r y s tu s b o w ie m po r a z p ie rw s z y s p r a w o w a ł E u ­ c h a r y s tię p o d c z a s w s p ó ln e j z u c z n ia m i w ie c z e rz y , ja k o a n ty c y p a c ję O f ia r y k rz y ż a . W ie c z e rz a ta m ia ła c h a r a k t e r u c z ty p a s c h a ln e j P ie rw s z e g o P r z y m ie ­ rz a . Z a te m n ie ty lk o K o m u n ia ś w ię ta je s t u c z tą , a le c a ła M sza ś w ię ta je s t s p r a w o w a n a w fo r m ie u c z ty i w c z a sie u c z ty . K o m u n ia ś w ię ta s ta n o w i część M szy ś w ię te j, d a je u d z ia ł w O fie rz e i n ie m o ż n a je j od M szy ś w ię te j o d d z ie la ć .

E u c h a r y s tia je s t w szczeg ó ln y sp o só b s a k r a m e n te m e s c h a ty c z n y m i to n ie ty lk o ja k o p o k a r m p ie lg rz y m ó w u m a c n ia ją c y w d ro d z e do O jca, a le ja k o z je d n o c z e n ie z C h r y s tu s e m w y w y ż sz o n y m . U c z e stn ic z ą c w E u c h a r y s tii d o s tę ­ p u je m y u d z ia łu w u czcie B a r a n k a , k tó r a je s t z a p o w ie d z ią i z a p o c z ą tk o w a ­ n ie m u c z ty n ie b ie s k ie j. I n s tr u k c j a E u c h a r is tic u m M y s te r iu m w k ilk u m ie js c a c h m ó w i o k u lc ie N a jś w ię ts z e g o S a k r a m e n tu p o za M szą św ię tą , a le z a ra z e m m o c n o p o d k re ś la k o n ie c z n o ść łą c z e n ia te g o k u lt u ze s p r a w o w a n ie m E u c h a ry s tii. N a jś w ię ts z y S a k r a m e n t p rz e c h o w u je się p rz e d e w s z y s tk im ja k o w ia ty k , n a s tę p n ie d la ty c h , k tó r z y n ie m o g li u c z e stn ic z y ć w e M szy ś w ię te j, a d o p ie ro n a tr z e c im m ie js c u w y m ie n ia się a d o ra c ję , k tó r e j c e le m m a by ć ró w n ie ż o ż y w ie n ie p e ł­ n e g o u d z ia łu w s p r a w o w a n iu E u c h a ry s tii.

E u c h a r y s tia s ta n o w i c e n tr u m s p r a w o w a n ia litu r g ii, a w s z y s tk ie s a k r a ­ m e n ty do n ie j p ro w a d z ą i z n ie j się w y w o d z ą . J e s t o n a ró w n ie ż o ś r o d k ie m ż y c ia ta k d la c a łe g o K o ścio ła, j a k i d la p o je d y n c z e g o c h rz e ś c ija n in a .

te m ró w n o le g łe j k a te c h e z y ro d z ic ó w , a b y w ro d z in ie c h rz e ś c ija ń s k ie j u t r z y ­ m a ć to ż s a m o ść ję z y k a re lig ijn e g o ró ż n y c h p o k o le ń o ra z u m o ż liw ić ro d z ic o m n ie s ie n ie p o m o cy sw o im d ziec io m w ic h k a te c h e z ie .

b) K s z t a ł t o w a n i e w ł a ś c i w e j ś w i a d o m o ś c i . O b o k p r z e d ­ m io to w e j w ie d z y o ja k ie jś rz e c z y w is to ś c i k s z t a łt u je się w c z ło w ie k u p o n a d to b a rd z ie j o so b iste p o d e jś c ie do n ie j. F o rm o w a n iu się o w ej o so b iste j w iz ji s p r a w y to w a rz y s z ą d o z n a n ia i s ta n y e m o c jo n a ln e . W o d n ie s ie n iu do E u c h a ­ r y s tii p r e le g e n t o m ó w ił t r z y z a sa d n ic z e a s p e k ty teg o p o d e jś c ia , k tó r e u m o ­ ż liw ia o d p o w ie d n i s to s u n e k do E u c h a r y s tii i w ła ś c iw y w n ie j u d z ia ł.

Ś w i a d o m o ś ć s p o t k a n i a . Ś w ia d o m o ś ć s p o tk a n ia je s t p o d s ta w o ­ w y m e le m e n te m d ro g i w ia r y ja k o o d p o w ie d z i B ogu n a J e g o w ezw anie·. S p o tk a n ie z C h r y s tu s e m p o d czas E u c h a r y s tii d o k o n u je się ju ż w c z y ta n y m sło w ie. T o C h r y s tu s p rz e m a w ia do c z ło w ie k a , a b y o ś w ie tlić jeg o życie, u k a ­ zać w ła ś c iw ą h ie r a r c h ię w a r to ś c i i u m o ż liw ić p o d e jm o w a n ie k o n k r e tn y c h d e ­ cy zji. W E u c h a r y s tii d o k o n u je się s p o tk a n ie z C h ry s tu s e m A rc y k a p ła n e m , O iia r n ik ie m i Ż e r tw ą o fia rn ą . W N im p rz y b liż a się do n a s o d w ie c z n a m i­ łość B oga T ró jje d y n e g o . S p o ty k a m y się p rz e d e w s z y s tk im z C h ry s tu s e m P a s c h ą , a le ta k ż e z C h ry s tu s e m w J e g o W c ie le n iu , w J e g o z n a k a c h m e ­ s ja ń s k ic h .

S p o ty k a m y się ró w n ie ż z C h ry s tu s e m w oso b ie k a p ła n a , u k a z u ją c e g o w y m ia r w e r ty k a l n y E u c h a ry s tii. S p o ty k a m y się w re s z c ie z C h ry s tu s e m o b e c ­ n y m w z g ro m a d z o n y m lu d z ie , a z a ra z e m w k a ż d y m c zło w ie k u . Ś w ia d o m o ś ć o w ego w ie lo ra k ie g o s p o tk a n ia m o ż n a i n a le ż y k s z ta łto w a ć p rz y ró ż n y c h te m a ta c h , n a w ią z u ją c w n ic h do E u c h a r y s tii o ra z p o d c z a s w s p ó l­ n e j m o d litw y , g d y je s te ś m y z w ró c e n i w z a je m n ie k u sobie. Ś w i a d o m o ś ć u d z i a ł u w d z i e l e K o ś c i o ł a . K a te c h e z a s ta je ta k ż e p rz e d z a d a n ie m k s z ta łto w a n ia ś w ia d o m o śc i u d z ia łu w E u c h a r y s tii ja k o s a k r a m e n c ie K o ścio ła. E k le z ja ln y w y m ia r E u c h a r y s tii u w id o c z n ia się ju ż w l i ­ tu r g ii sło w a , k tó r e z w o łu je i g ro m a d z i ro z p ro s z o n y c h po c a ły m św ie c ie lu d z i ró ż n y c h r a s , k la s sp o łe c z n y c h , ję z y k ó w i k u ltu r .

P o w y ż sz a św ia d o m o ść w y ra ż a się sz c zeg ó ln ie w m o d litw ie p o w sz e c h n e j, k tó r a w in n a u w z g lę d n ia ć p o tr z e b y in n y c h K o ścio łó w lo k a ln y c h , n a w e t b a r ­ dzo o d d a lo n y c h , z w ła sz c z a ty c h , k tó r e z n a jd u j ą się w tr u d n y c h w a r u n k a c h b y to w a n ia .

P rz e z s p o ż y w a n ie te g o sa m e g o C h le b a u s ta w ic z n ie k s z t a łt u je się i w z r a ­ s ta C ia ło P a n a — K ościół. T y m c z a s e m K o m u n ię ś w ię tą z b y t często p rz e ż y w a

się ja k o o so b iste i ty lk o o so b iste z je d n o c z e n ie z B o g iem . S tą d k a te c h e z ie p r z y p a d a sz c z e g ó ln a ro la b u d z e n ia i k s z ta łto w a n ia św ia d o m o śc i u d z ia łu w k a ­ p ła ń s tw ie o g ó ln y m , c z y li w sp ó ło d p o w ie d z ia ln o ś c i za K o śc ió ł i jeg o w z ro st.

Ś w i a d o m o ś ć z w i ą z k u E u c h a r y s t i i z ż y c i e m l u d z k i m . E u c h a r y s tia ja k o „ c h le b p ie lg rz y m ó w ” je s t n ie ty lk o u m o c n ie n ie m do w a lk i ze z łem , a le je s t p o n a d to u z d o ln ie n ie m i p o w o ła n ie m k a ż d e g o c h rz e ś c ija n in a do p rz y g o to w a n ia n a p rz y jś c ie C h r y s tu s a w C h w a le .

W E u c h a r y s tii c h r z e ś c ija n in je d n o c z y się z C h r y s tu s e m o fia ry i c ie r ­ p ie n ia . W ś w ie tle o w ego z je d n o c z e n ia c ie r p ie n ie c h r z e ś c ija n in a n a b ie r a w ła śc iw e g o se n s u , a p o n a d to c h r z e ś c ija n in z o s ta je u z d o ln io n y do k s z ta łt o ­ w a n ia w św ie c ie w ła śc iw e g o s to s u n k u do c h o ry c h i c ie rp ią c y c h . U d z ia ł w E u c h a r y s tii p o z w a la w s y tu a c ja c h g ra n ic z n y c h (c h o ro b y i c ie rp ie n ia ) żyć p ra w d z iw ie e s c h a ty c z n ą n a d z ie ją , k tó r a n ie o c z e k u je n a d z w y c z a jn e j i n t e r ­ w e n c ji B oga, u w a ln ia ją c e j od c ie r p ie n ia . N a d z ie ja e sc h a ty c z n a o c z e k u je w s z y ­ stk ie g o od O jc a , a le je d n o c z e śn ie o ś w ie tla se n s t r u d u i c ie r p ie n ia . W s k a z u je n a w ie c z n e tr w a n i e d o b ra n a w e t tu n a z ie m i zn iszczo n eg o p rz e z zło. U c z e s tn ic tw o w E u c h a ry s tii p o z w a la ta k ż e w łą c z y ć sw ą p ra c ę i złą c z o n y z n ią t r u d w o f ia r ę C h ry s tu s a , a sło w o B oże p o m a g a u c z e s tn ik o m E u c h a ­ r y s tii z ro z u m ie ć c h rz e ś c ija ń s k i sen s p ra c y , je j g o d n o ść, a z a ra z e m k o n ie c z ­ n o ść w a lk i o g o d n e c z ło w ie k a w a r u n k i p ra c y , a ta k ż e k s z ta łto w a n ie w ła ś ­ ciw eg o s p o jrz e n ia n a p ra c ę ja k o słu ż b ę d o b ru w s p ó ln e m u lu d zk o ści.

c) F o r m o w a n i e p o s t a w e u c h a r y s t y c z n y c h . Z a d a n ie m k a ­ te c h e z y je s t n ie ty lk o p o d a w a n ie w ie d z y i b u d z e n ie ś w ia d o m o śc i e u c h a r y ­ s ty c z n e j, a le ró w n ie ż k s z ta łto w a n ie p o s ta w e u c h a ry s ty c z n y c h .

N a jw a ż n ie js z ą z n ic h je s t p o s ta w a w s p ó ło f ia ro w a n ia , k tó r a w y r a ż a się w m iło ści i p o s łu s z e ń s tw ie O jc u o ra z w m iło śc i i w y d a n iu się za b ra c i, czy li w to ż s a m o śc i p o s ta w y d u c h o w e j c h r z e ś c ija n in a z p o s ta w ą C h r y s tu s a . T a p o s ta w a o g a r n ia ją c a c a łe życie p o w in n a się k o n k re ty z o w a ć w s y tu a c ja c h d n ia c o d z ie n n e g o . Ś w ia tłe m n a d a ją c y m k o n k r e tn e k s z ta łty w s p ó ło f ia ro w a n iu je s t sło w o B oże.

P o s ta w a w o b e c sło w a B ożego z a k ła d a u m ie ję tn o ś ć o d c z y ty w a n ia jeg o is to tn e g o s e n s u , c z y li o d k r y w a n ia k e r y g m a tu , o ra z u m ie ję tn o ś ć łą c z e n ia go z p ro b le m a m i lu d z k ie g o ży cia . K a ż d e s p o tk a n ie z te k s te m b ib lijn y m n a k a ­ te c h e z ie d a je o k a z ję do k s z ta łto w a n ia w k a te c h iz o w a n y c h w ła ś c iw e j p o s t a ­ w y w o b e c sło w a B ożego n a E u c h a ry s tii.

Ź ró d łe m p o s ta w y je d n o ś c i i m iło ś c i je s t m iło ść C h r y s tu s a w y d a ją c a się za d ru g ic h i o b e jm u ją c a ró w n ie ż n ie p r z y ja c ió ł. P r z y k s z ta łto w a n iu te j p o ­ s ta w y w a r to z w ró cić u w a g ę , że w y r a s t a o n a z d o ś w ia d c z e n ia m iło ś c i z a ­ r ó w n o d o z n a w a n e j, ja k i u d z ie la n e j i r o d z i się w tr u d z ie d a w a n ia i o tr z y ­ m y w a n ia .

K o śció ł s p r a w u j e N a jś w ię ts z ą O fia r ę w d u c h u ra d o ś c i i d z ię k c z y n ie n ia za d zieło z b a w ie n ia . P rz e d m io te m n a s z e j w d z ię c z n o śc i je s t p o w o ła n ie do w s p ó łd z ia ła n ia z C h ry s tu s e m , w s z e lk ie d o b ro d o k o n u ją c e się w ż y c iu lu d z ­ k o śc i, a le ta k ż e t r u d i c ie r p ie n ie , k tó r e u p o d a b n ia ją n a s do C h ry s tu s a . N ie m o ż n a je d n a k w y c h o w a ć r e lig ijn e j p o s ta w y d z ię k c z y n ie n ia , je ś li n ie u k s z t a ł­ tu je m y u p rz e d n io n a tu r a ln e j , lu d z k ie j p o s ta w y w d zięczn o ści, w d z ię c z n o śc i w o b e c in n y c h lu d zi. Z a d a n ie m z aś b e z p o ś re d n ie g o w y c h o w a n ia e u c h a r y s ty ­ czn eg o je s t k o ja r z e n ie w s z e lk ic h o b d a r o w a ń p rz e z B oga i lu d z i z ta j e m n i c ą E u c h a ry s tii. d) Ź r ó d ł a k a t e c h e z y e u c h a r y s t y c z n e j . I n s tr u k c j a E u c h a r is ti- c u m M y s te r iu m p o d s u w a d w a g łó w n e ź ró d ła k a te c h e z y e u c h a ry s ty c z n e j, a m ia n o w ic ie o b rz ę d y s p r a w o w a n ia E u c h a r y s tii o ra z ro k litu r g ic z n y . T e s a ­ m e e le m e n ty w s k a z u je P ro g ra m r a m o w y z r o k u 1971. S zc z e g ó ln y m ź ró d łe m z ro z u m ie n ia i p rz y g o to w a n ia d o o w o cn eg o u c z e ­ s tn ic tw a w E u c h a r y s tii je s t o b e c n ie n o w y M szał R zy m sk i. W p o d s u m o w a n iu sw eg o w y s tą p ie n ia p r e le g e n t p o d k re ś lił, że w y c h o w a ­ n ie e u c h a ry s ty c z n e je s t z a d a n ie m w ie lo p ła sz c z y z n o w y m i n ie m oże b y ć o g r a ­ n ic z o n e do p rz y g o to w a n ia do p ie rw s z e g o p e łn e g o u d z ia łu w E u c h a r y s tii, a le w in n o ro z w ija ć się p ro g r e s y w n ie , o d p o w ie d n io do ro z w o ju k a te c h iz o w a n y c h , p rz e z c a ły czas k a te c h iz a c ji. K a te c h e z a e u c h a ry s ty c z n a n ie je s t je d n y m z p rz e d m io tó w n a u c z a n ia , a le r a c z e j e le m e n te m p rz e n ik a ją c y m c a ły p ro c e s k a te c h iz a c ji. C h o d zi o to, b y m ło d y c z ło w ie k m ó g ł d o s trz e c i d o św ia d c z y ć , że E u c h a r y s tia s ta n o w i źró d ło i szczy t ży cia K o ścio ła i c h rz e ś c ija n in a . R o ­ z u m ie m y , że n ie w y s ta r c z a w ie d z a i z ro z u m ie n ie , a le p o n a d to p o tr z e b n e są u m ie ję tn o ś c i i p o s ta w y . D la te g o te ż w y c h o w a n ie e u c h a ry s ty c z n e d o k o n u je się n ie ty lk o p o p rz e z in f o rm a c ję , a le d z ię k i a k ty w n o ś c i k a te c h iz o w a n y c h t a k w to k u k a te c h e z y ja k i p o z a n ią . Ż y cie E u c h a r y s tią je s t m o ż liw e je ś li k a te c h e z a u w z g lę d n ia p o s ta w y i d o ś w ia d c z e n ia lu d z k ie i n a n ic h ro z w ija u m ie ję tn o ś c i i p o s ta w y e u c h a ry s ty c z n e . k s. p ro f, d r W . H e r 1 1 e : P ra c a z te k s ta m i lite r a c k im i w n a u c z a n iu r e lig ii P r e le g e n t p rz e d e w s z y s tk im z a c h ę c a ł u c z e stn ic z k i sy m p o z ju m d o w p ro ­ w a d z e n ia ró ż n y c h te k s tó w lite r a c k ic h d o k a te c h e z y , g d y ż ję z y k ty c h te k s tó w je s t b liż sz y w sp ó łc z e s n e m u c z ło w ie k o w i n iż ję z y k te o lo g ic z n y . T e k s ty l i t e ­ ra c k ie p o z w a la ją u c z n io m le p ie j z ro z u m ie ć te k s ty b ib lijn e .

W o p a rc iu o w y b ra n e u tw o ry lite r a c k ie p r e le g e n t s fo rm u ło w a ł p e w n e o g ó ln e d y d a k ty c z n e z a s a d y p ra c y , k tó r e n a le ż y s to so w a ć w o d n ie s ie n iu do k a ż d e g o te k s tu lite r a c k ie g o , k tó r y m c h c e m y się p o słu ż y ć w n a u c z a n iu r e ­ lig ii. N a le ż ą do n ic h :

— o m ó w ie n ie b u d o w y u tw o r u i o k re ś le n ie fo r m y w y ra z u ;

— u s ta le n ie , ja k ie tr e ś c i z a m ie rz a ł a u to r z a m k n ą ć w p o szcz e g ó ln y c h s t r o ­ fa c h ;

— w y ja ś n ie n ie w io d ą c y c h słó w i o b ra z ó w z a w a r ty c h w te k ś c ie ;

— z a s ta n o w ie n ie się d lacz eg o i w ja k i sp o só b d a n y te k s t m oże m ie ć z a s to ­ s o w a n ie w k a te c h e z ie . N a s tę p n ie p r e le g e n t p o d a ł fa z y n a u c z a n ia , ja k ie p o w in n y w y s tą p ić p o d ­ czas p r a c y z te k s te m lite r a c k im : F a z a w s t ę p n a je s t to tzw . fa z a m o ty w a c ji. P o w in ie n w y s tą p ić w te j fa z ie im p u ls sło w n y lu b o b ra z o w y . P o d w p ły w e m te g o im p u ls u u c z ­ n io w ie m a ją w y p o w ie d z ie ć sw o je w ra ż e n ia i w y o b ra ż e n ia . W f a z i e d r u g i e j n a s tę p u je p r e z e n ta c ja całe g o te k s tu , z a p o z n a n ie się z te k s te m . U c z n io w ie w y p o w ia d a ją sw o je w r a ż e n ia e m o c jo n a ln e p o w s ta łe n a s k u te k z a p o z n a n ia się z te k s te m . F a z a t r z e c i a p r z e w id u je z a s to s o w a n ie o m ó w io n y c h p o w y ż e j z a s a d p r a c y z te k s te m . * W f a z i e c z w a r t e j n a s tę p u je u tr w a l e n ie tr e ś c i p rz y p o m o cy in s c e ­ n iz a c ji, m a lo w a n ia , p a n to m im y o ra z ja s n e w s k a z a n ie p u n k tó w s ty c z n y c h t e k ­ s tu lite r a c k ie g o z p r a w d a m i w ia ry . P o d k o n ie c p r e le g e n t p o d k re ś lił, że k a te c h e ta , k tó r y z a m ie rz a p ra c o w a ć z te k s te m lite r a c k im , p o w in ie n z n a le ź ć ta k i p u n k t w y jś c ia , k tó r y b y u c z n ió w z a a b s o r b o w a ł i z a in te re s o w a ł o ra z w in ie n p rz e a n a liz o w a ć tr e ś ć te k s tu i p r z y ­ g o to w a ć o d p o w ie d n ie p y ta n ia .

p ro f. d r. M . S a i l e r : P o s łu g iw a n ie się o b r a z a m i w n a u c za n iu r e lig ii W n a u c z a n iu re lig ii m o ż n a s to so w a ć ró ż n e o b ra z y , k tó r e s p e łn ia ją s p e ­ c y fic z n e f u n k c je :

— d z ie ła s z tu k i p r z e m a w ia ją ś w ia d e c tw e m w ia r y ; — f o to g ra fie u t r w a l a j ą w y d a r z e n ia c o d z ie n n e g o ży cia ; — r y s u n k i (g r a fik a ) s p e łn ia ją ro lę m o ty w a c y jn ą ; — o b ra z y i r y s u n k i d z ie c i a k ty w iz u ją i w p ły w a ją n a le p sz e z ro z u m ie n ie tr e ś c i. K a ż d y o b ra z m o ż n a o d c z y ty w a ć p o d o b n ie j a k te k s t. J e ś li o d c z y ty w a n ie o b ra z u m a p o s ia d a ć w a rto ś ć d y d a k ty c z n ą m u s i się z a c h o w a ć p e w n e e ta p y : N a j p i e r w n a le ż y d o k ła d n ie o d c z y ta ć tr e ś ć o b ra z u , to zn a c z y d o s trz e c w s z y s tk ie jeg o e le m e n ty tre śc io w e . N a s t ę p n i e tr z e b a z w ró c ić u w a g ę n a ró ż n e p ła s z c z y z n y o b ra z u , z a s ta ­ n o w ić się, czy w y s tę p u je w n ic h ru c h , czy r a c z e j o b ra z c e c h u je s ta ty k a . C h o d zi w ię c o o d k ry c ie fo r m y o b ra z u .

Z k o l e i p o w in n o się w y ró ż n ić k o lo r y w y s tę p u ją c e w o b ra z ie — s to p ­ n io w a n ie ś w ia tła , n ie ja k o „ ś c ie ra n ie się ” ś w ia t ła z c ie m n o śc ią itp .

W r e s z c i e n a le ż y o d c z y ta ć w y p o w ie d ź o b ra z u p rz e z p o łą c z e n ie tr e ś c i i fo rm y . T o p o zw o li o d k ry ć c a łą g łęb ię o b ra z u .

O g lą d a n ie i m a lo w a n ie o b ra z ó w p ro w a d z i do p o g łę b ie n ia w ia r y i d o ż y ­ cia B ib lią , s tą d n ie n a le ż y n ig d y ż a ło w a ć c z a su n a te g o r o d z a ju z a ję c ia .

p ro f. d r M . S a l i e r : E u c h a r y s tia w p ie r w s z y c h c z te r e c h k la s a c h s z k o ły p o d s ta w o w e j

W p ie r w s z e j części sw eg o w y s tą p ie n ia p r e le g e n tk a o m ó w iła o g ó ln e z a ­ ło ż e n ia w y c h o w a n ia do u c z e s tn ic tw a w E u c h a ry s tii, k tó r e b y ły b r a n e p o d

104

B I U L E T Y N K A T E C H E T Y C Z N Y

u w a g ę w p r z y g o to w a n iu p o d rę c z n ik ó w (R e lig io n in d e r G r u n d s c h u le , cz. 1— 4) n a p ie rw s z e c z te ry l a t a n a u c z a n ia r e lig ii w B a w a rii.

W y c h o w a n ie do u c z e s tn ic tw a w E u c h a r y s tii n a le ż y o p rz e ć n a d o ś w ia d ­ c z e n iu . N a js ta r s z y m d o św ia d c z e n ie m je s t u c z ta , k tó r a zaw sz e s ta n o w i ja k ą ś u ro c z y s to ść . Z a s ia d a n ie do sto łu tw o rz y w s p ó ln o tę , s ta je się z n a k ie m je d ­ n ości. T a k ie z a ło ż e n ia m ia ła ró w n ie ż u c z ta J e z u s a z u c z n ia m i, k tó r a b y ła sz c z y te m w s z e lk ic h d o ty c h c z a so w y c h u c z t. P o d c z a s te j u c z ty J e z u s d a ł n ie „ co ś”, a le w y d a ł sie b ie , w y r a ż a ją c to w y d a tn ie w sło w a c h „ b ie rz c ie i je d z ­ cie...” To w e z w a n ie „ b ie rz c ie i je d z c ie ...” z o b o w ią z u je n a s, b y śm y — b io r ą c J e g o m o c, J e g o ra d o ś ć , Je g o życie — b y li d la B oga i d la lu d z i z n a k ie m m i­ ło ści O jc a , ja k b y ł n im J e z u s C h ry s tu s .

W d ru g ie j części r e f e r a t u p r e le g e n tk a p r z e d s ta w iła p o d z ia ł m a te r i a łu z z a k r e s u w y c h o w a n ia e u c h a ry s ty c z n e g o n a po szczeg ó ln e la ta n a u c z a n ia .

W p ie r w s z y m r o k u w y c h o w a n ia e u c h a ry s ty c z n e g o a u to r z y o m a w ia n e g o p o d rę c z n ik a w y c h o d z ą w ła ś n ie od d o ś w ia d c z e n ia z a s ia d a n ia do w sp ó ln e g o sto łu , k tó r e to z a s ia d a n ie z a k ła d a z w ró c e n ie się k u in n y m , p o sz e rz e n ie k rę g u u c z e s tn ik ó w w sp ó ln e g o sto łu , z a p r a s z a n ie in n y c h . F a k t t e n ro d z i ra d o ś ć . P o te m w p r o w a d z a ją o p o w ia d a n ie b ib lijn e o z a s ia d a n iu J e z u s a do s to łu (u L e - w iego) w r a z z z a p y ta n ie m : d lacz eg o J e z u s z c e ln ik a m i z a s ia d a do sto łu ?

W d r u g im r o k u n a u c z a n ia o m ó w io n e z a g a d n ie n ia z o s ta ją p o sz e rz o n e . A u to rz y s t a r a j ą się u ś w ia d o m ić u c z n io m , że J e z u s je s t b lis k i w s z y s tk im lu d z io m , zw ła sz c z a c h o ry m i c ie rp ią c y m . J e s t d l a O jc a i d l a lu d zi. W ty m sło w ie „ d la ” z a w a r ta je s t tr e ś ć J e g o życia. D z ię k i z m a r tw y c h w s ta n iu J e z u s i d z is ia j m oże by ć d la O jc a i d la n a s. N a jp e łn ie j u w id o c z n ia to w E u c h a ry s tii. U c z e s tn ic tw o w E u c h a r y s tii je s t d la n a s w e z w a n ie m , że i m y m a m y żyć d la O jc a i d la lu d z i — n ie d la sieb ie.

W tr z e c im r o k u n a u c z a n ia s y s te m a ty z u je się n a u k ę o E u c h a ry s tii. W o p a r ­ c iu o m o d litw ę „O jcze n a s z ” , w y ja ś n ia się u c z n io m n a u k ę o E u c h a ry s tii. S ło w a o c h le b ie s ta n o w ią p u n k t c e n tr a ln y . B ez p o s ila n ia się n ie m o ż n a żyć. P r z y t e j o k a z ji u ś w ia d a m ia się u c z n io m , że c h le b e m p o w s z e d n im je s t r ó w ­ n ie ż ży czliw e sp o jrz e n ie , u ś m ie c h i p rz y ja z n e słow o.

W c z w a rty m ro k u n a u c z a n ia a u to r z y o m a w ia n e g o p o d rę c z n ik a w y c h o ­ d z ą od u k a z a n ia d o b ro c i C h r y s tu s a , k tó r y w ie, co to z n a c z y o d c z u w a ć głód. W n a s tę p n y m e ta p ie u ś w ia d a m ia ją u c z n io m , że J e z u s d a je n ie ty lk o c h le b p o w sz e d n i, a le ró w n ie ż C h le b z a p e w n ia ją c y ży cie w ie c z n e . J e z u s o c z e k u je od n a s, b y śm y t e n c h le b d z ie lili, b y śm y d a w a li m iłość. W p ro c e s ie w p ro w a d z a n ia u c z n ió w do u c z e s tn ic tw a w E u c h a r y s tii n a ­ w ią z u je się do ś w ię to w a n ia w ro d z in ie , w g ro n ie p rz y ja c ió ł i k re w n y c h , w g ro n ie w sp ó łw y z n a w c ó w lu b w g r u p ie k o m u n ijn e j, a ta k ż e b u d z i się p o s ta w ę m iło ś c i i w d z ię c z n o śc i za d a r E u c h a ry s tii. D la u p r z y to m n ie n ia u c z ­ n io m s ta łe j o b ecn o ści i b lisk o śc i C h r y s tu s a a u to r z y p o d rę c z n ik a w p r o w a ­ d z a ją do p ro g r a m u p rz y p o w ie ś ć o k rz e w ie w in n y m i la to ro ś la c h . 2. P r a c a w g r u p a c h P o d c z a s sy m p o z ju m u c z e s tn ic z k i p ra c o w a ły w m n ie js z y c h g ru p a c h . P r a c ą p o sz c z e g ó ln y c h g r u p k ie r o w a li: k s. d r W ł. K u b i k SJ , ks. m g r Z. M a r e k S J o ra z s. d r M. S o n d e j O SU . a) N a s z e w s p ó ł o f i a r o w a n i e z C h r y s t u s e m P r a c a p rz e b ie g a ła w k ilk u e ta p a c h . N a jp ie r w k ie r u ją c y p r a c ą u d o s tę p ­ n ili fo to g ra fie p r z e d s ta w ia ją c e ró ż n e s y tu a c je ży cio w e i z a p ro p o n o w a li, a b y k a ż d a u c z e s tn ic z k a g ru p y w y b r a ła je d n ą fo to g ra fię , k tó r a je j z d a n ie m s t a ­ n o w i w e z w a n ie do w s p ó ło f ia ro w a n ia lu b ta k czy in a c z e j łą c z y się ze w s p ó ł- o fia ro w a n ie m .

N a s tę p n ie u c z e s tn ic z k i p o łą c z y ły się w k ilk u o s o b o w e zesp o ły . K a ż d y z e ­ sp ó ł po u p rz e d n ie j w y m ia n ie z d a ń m ia ł w y b r a ć je d n ą f o to g ra fię n a le p ie j w y r a ż a ­ ją c ą n a sz e w s p ó ło f ia ro w a n ie i o k re ś lić , co n a le ż y ro z u m ie ć p rz e z w s p ó ło f ia ro w a - nie. W w y n ik u te j p ra c y po szczeg ó ln e g r u p y d o sz ły do b a rd z o is to tn y c h s t w i e r ­ dzeń. D o strz e g ły , że w s p ó ło f ia ro w a n ie to d a w a n ie sie b ie z C h ry s tu s e m O jcu w e w s p ó ln o c ie K o śc io ła , czy li w je d n o ś c i D u c h a Ś w ię te g o . D o k o n u je się w E u c h a r y s tii, a le o b e jm u je c a łe życie c z ło w ie k a i p o le g a n a w c h o d z e ­ n iu n a d ro g ę C h r y s tu s a i n a ś la d o w a n iu G o w ż y c iu c o d z ie n n y m , w J e g o p o ­ s łu s z e ń s tw ie w o li O jc a , p o d ję ty m z m iło ś c ią i d o b ro w o ln ie .

b) M i s t e r i u m E u c h a r y s t i i a n a s z a p o s t a w a d z i ę k c z y n i e n i a i w d z i ę c z n o ś c i

P o d c z a s p r a c y w g r u p a c h u c z e s tn ic z k i m ia ły u ś w ia d o m ić so b ie i n a p is a ć , ja k i ro d z a j m o d litw y w o s ta tn im c z a sie u n ic h d o m in o w a ł i za co sz czeg ó l­ n ie d z ię k o w a ły B ogu.

W sp ó ln e p o d s u m o w a n ie te j p r a c y d o p ro w a d z iło do s tw ie rd z e n ia , że u c z e s tn ic z k i w s z y s tk ic h tr z e c h g ru p d z ię k o w a ły n a jc z ę ś c ie j za d a r o d k u p ie ­ n ia , za z m a r tw y c h w s ta n ie C h ry s tu s a , za o b ecn o ść C h r y s tu s a w N a jś w ię ts z y m S a k ra m e n c ie , z a p o w o ła n ie , za p o m o c o tr z y m a n ą od in n y c h o ra z z a w sz e lk ie d a r y B oga o tr z y m y w a n e k a ż d e g o d n ia .

Z a s tr z e ż e n ie b u d z ił z b y tn i in d y w id u a liz m p r z e ja w ia ją c y się w f o r m u ło ­ w a n iu m o d litw y d z ię k c z y n ie n ia o ra z b r a k d z ię k c z y n ie n ia za J e z u s a i w s p ó l­ n o tę K o ścio ła. T y lk o n ie lic z n e o so b y w y m ie n iły tę n a jw a ż n ie js z ą tr e ś ć d z ię k c z y n ie n ia .

U św ia d o m ie n ie sobie te g o s ta n u rz e c z y z a p e w n e u w ra ż liw iło u c z e s tn i­ c z ą c y c h w sy m p o z ju m n a c h ry s to lo g ic z n y i e k le z jo lo g ic z n y w y m ia r d z ię k ­ c z y n ie n ia .

3. M ed ytacja obrazu „O statnia W ieczerza”

P o w p r o w a d z e n iu w tr e ś ć o b ra z u T. Z a c h a r ia s a „ O s ta tn ia W ie c z e rz a ” k s. Z. M a r e k S J z a p ro s ił u c z e s tn ic z k i sy m p o z ju m do k o n te m p la c ji o b ra z u . D ru g im e ta p e m p ra c y b y ło d z ie le n ie się w z a je m n ie w r a ż e n ia m i i sp o ­ s trz e ż e n ia m i z w ią z a n y m i z p y ta n ie m : „ J a k ie tr e ś c i o g lą d a n e g o o b ra z u s k u p iły m o ją u w a g ę ? ” N a s tę p n ie z a s ta n a w ia n o się, ja k m o ż n a o d n ie ś ć tr e ś ć m e d y ta c ji do s p r a ­ w o w a n e j n a p o c z ą tk u s y m p o z ju m E u c h a ry s tii. C h o d ziło g łó w n ie o d o s tr z e ­ ż e n ie p o w ią z a ń p o m ię d z y tr e ś c ią o b ra z u a tr e ś c ią r e f e r a t u ks. J . C h a r y - t a ń s k i e g o S J n a te m a t p e łn e g o u c z e s tn ic tw a w E u c h a ry s tii.

P o d c z a s w y m ia n y z d a ń szczeg ó ln ie p o d k re ś la n o , że n ie m a o w o cn eg o u c z e s tn ic tw a w E u c h a r y s tii b ez w s p ó łd z ia ła n ia c z ło w ie k a z C h ry s tu s e m , b e z o fia ry , b ez słu ż b y i m iło śc i s k ie ro w a n e j do d ru g ie g o czło w ie k a.

P o s p r a w o z d a n iu z p ra c y w g ru p a c h , k tó r e złożyli k ie r u ją c y p r a c ą p o ­ szc z e g ó ln y c h g ru p , k s. p ro f . d r J. C h a r y t a ń s k i S J d o k o n a ł o s ta te c z n e g o p o d s u m o w a n ia . P o d k re ś lił, że n a jb a r d z ie j is to tn y m i e le m e n ta m i w s p ó ło f ia ro ­ w a n ia są m iło ść i p o słu sz e ń stw o .

W o d p o w ie d z i n a p y ta n ie , j a k w y c h o w y w a ć d z ie c k o do w s p ó ło f ia ro w a n ia , w s k a z a ł n a te k s ty b ib lijn e , a n a liz o w a n e w to k u k a te c h e z y . ICażdy te k s t b o ­ w ie m z a w ie ra w e z w a n ie i św ia tło w s k a z u ją c e , ja k o d p o w ie d z ie ć m iło ś c ią n a m iło ść B oga i b ra c i. W ła ś c iw e o d c z y ty w a n ie p e r y k o p b ib lijn y c h p o w in n o p o ­ m óc k a te c h iz o w a n y m sp ro w a d z ić m iło ść i p o s łu s z e ń s tw o do k o n k r e tu c o ­ d zie m ego ży cia. P o n a d to n a le ż y w c ią ż b u d z ić w ra ż liw o ś ć n a d ru g ie g o cz ło ­ w ie k a , n a p o trz e b ę w y d a n ia się d la d ru g ic h , d la d o b ra K o ścio ła.

W o d n ie s ie n iu do w y n ik ó w p ra c y n a te m a t d z ię k c z y n ie n ia k s. J. C h a ­ r y t a ń s k i S J z a z n a c z y ł, że w p o ró w n a n iu z w y n ik a m i u z y s k a n y m i p o d ­

B I U L E T Y N K A T E C H E T Y C Z N Y

c zas in n y c h sy m p o z jó w b y ły o n e m iły m z a sk o c z e n ie m . N ie m n ie j — p o d o b n ie j a k s k ła d a ją c y s p r a w o z d a n ie — p o d k re ś lił, że n a le ż y w ię k s z ą u w a g ę z w r ó ­ cić n a c h ry s to lo g ic z n y i e k le z jo lo g ic z n y w y m ia r d z ię k c z y n ie n ia .

N a s tę p n ie k s. p ro f, d r W . H e r 1 1 e se rd e c z n ie p o d z ię k o w a ł za to , że ra z e m z p. p ro f. d r M. S a i l e r m o g li b ra ć u d z ia ł w o b e c n y m sy m p o z ju m , z a z n a c z a ją c , że s to s u n e k u c z e s tn ik ó w s y m p o z ju m do n ic h b y ł ja k n a jb a r d z ie j e u c h a ry s ty c z n y , tzn . n a c e c h o w a n y m iło śc ią i ży czliw o ścią.

Z k o le i s, L u c ja n a S o c h a c k a O S U w y ra z iła w s z y s tk im p r e le g e n to m sło w a p ra w d z iw e j w d z ię c z n o śc i z a p o d ję ty t r u d i ży czliw o ść, a p r z e d s ta w i­ c ie lk i W yższego I n s ty tu t u K a te c h e ty c z n e g o w im ie n iu w s z y s tk ic h u c z e stn ic z e k s e rd e c z n ie p o d z ię k o w a ły p rz e ło ż o n e j s ió s tr u r s z u la n e k — s. M a r g a ric ie S o n d e j o ra z w ic e d y re k to rc e W IK -u — s. L u c ja n ie S o c h a c k i e j za

z o rg a n iz o w a n ie te g o s y m p o z ju m , k tó r e ic h b a rd z o u b o g aciło .

S y m p o z ju m z a k o ń c z y ło się u ro c z y s tą M szą ś w ię tą k o n c e le b ro w a n ą p rz e z k się ż y p re le g e n tó w : k s. p ro f. d r. J . C h a ry ta ń s k ie g o S J , k s. W. K u b ik a S J . k s. Z. M a r k a S J , o ra z g o śc ia ks. p ro f. d r. W . H e rtle . W h o m ilii w y g ło sz o n e j p o d c z a s te j M szy ś w ię te j k s. p ro f. J . C h a r y ta ń s k i z w ró c ił uwTag ę, że w s z y ­

s tk ie c z y ta n ia p r z y p a d a ją c e n a p ie r w s z ą n ie d z ie lę po W ie lk a n o c y w z y w a ją n a s do tw o rz e n ia K o ścio ła b ę d ą c e g o z n a k ie m n a d z ie i, ra d o ś c i i m iło ści.

s. M a rg a rita S o n d e j O SU , K r a k ó w II. K A T E C H E Z A S P E C J A L N A JA K O D O M IN U JĄ C Ą F O R M A D U S Z P A S T E R S T W A O SÓ B U P O Ś L E D Z O N Y C H U M Y S Ł O W O

Z w ią z e k w e w n ę trz n y c h r z e ś c ija n in a z C h ry s tu s e m n a m o cy s a k r a m e n t u c h r z tu s ta n o w i szczeg ó ln e z a d a n ie r o z w ija n ia o trz y m a n e g o d a r u 1 o r a z c ią ­ głego d a w a n ia odpow ńedzi n a w e z w a n ie B oże sw o im ż y c ie m g o d n y m d z ie c k a B ożego. O b d a ro w a n ie je s t u d z ia łe m k a ż d e g o c h rz e ś c ija n in a n ie z a le ż n ie od je g o ro z w o ju p sy ch o fizy czn eg o . U ś w ia d a m ia n ie sobie d a r ó w o tr z y m a n y c h n a c h rz c ie św ię ty m o ra z o b o w ią z k u ic h r o z w ija n ia zale ży n a to m ia s t o d o so ­ b is te j w s p ó łp r a c y k ażd e g o c z ło w ie k a z o tr z y m a n y m d a re m . K a ż d y c h rz e ś c i­ ja n i n n a p o szc z e g ó ln y c h e ta p a c h sw o je g o ro z w o ju m a p ra w o by ć d o p ro w a ­ d z a n y i w y c h o w y w a n y do te j w ła ś n ie w s p ó łp ra c y . O d d z ia ły w a n ie z m ie rz a ­ ją c e w ty m k ie r u n k u m u s i b y ć je d n a k m a k s y m a ln ie d o s to so w a n e d o in d y ­ w id u a ln y c h u w a r u n k o w a ń k a ż d e j je d n o s tk i. D o ty czy to p rz e d e w s z y s tk im o sób u p o ś le d z o n y c h u m y s ło w o , k tó r e ze w z g lę d u n a z a b u rz o n y ro z w ó j u m y ­ s ło w y m a ją o g ra n ic z o n e m o ż liw o śc i p o z n a w a n ia , ro z u m ie n ia i w s p ó łd z ia ła n ia . N ie p o s ia d a ją on e ró w n ie ż w y s ta r c z a ją c e j św ia d o m o śc i p o z w a la ją c e j im z ro z u m ie ć , że p o w in n y p o g łę b ia ć s w o ją re lig ijn o ś ć i o d p o w ia d a ć c z y n n ie n a Boże w e z w a n ie . N ależą je d n a k t a k sa m o ja k w sz y sc y in n i c z ło n k o w ie K o śc io ła do je g o w s p ó ln o ty . M a ją w ię c p ra w o do m iło ści i p o m o cy ze s t r o ­ n y c a łe j sp o łe c z n o śc i o c h rz c z o n y c h *.

S z c z e g ó ln ą ro lę w p ro c e s ie w y c h o w a n ia re lig ijn e g o o só b u p o ś le d z o n y c h u m y s ło w o o d g ry w a k a te c h e z a s p e c ja ln ie d la n ic h o rg a n iz o w a n a . P o w in n a o n a obejm ow Tać w s z y s tk ie e ta p y ży cia ty c h lu d z i — n ie ty lk o o so b y p rz y g o ­ to w u ją c e się do s a k r a m e n tó w ś w ię ty c h , g łó w n ie p o je d n a n ia i E u c h a ry s tii. O d d z ie ln ą g ru p ę k a te c h e ty c z n ą p o w in n y tw o rz y ć dziec i n a jm ło d s z e , n a s tę p n ie p rz y g o to w u ją c e się do w y m ie n io n y c h s a k r a m e n tó w św ię ty c h . K o le jn y m e t a ­ p e m o d d z ia ły w a n ia p o w in n a b y ć k a te c h e z a p o k o m u n ijn a . O d d z ie ln y po zio m s ta n o w i p rz y g o to w a n ie d o s a k r a m e n t u b ie rz m o w a n ia . W re s z c ie w p ra c y 1 K s. J . C h a r y t a ń s k i S J , In s p ir a c je so b o ro w e w k a te c h e ty c e , w : K a te c h e z a po S o b o rz e W a t y k a ń s k i m I I w ś w ie tle d o k u m e n tó w K o śc io ła , p r. zb. p o d re d . k s. W. K u b i k a S J , W a rs z a w a 1985, cz. 2, 17. 2 M. T s c h u s c h k e , C h r z e s t, w : K a to lic y z m A — Z, p r . zb. p o d re d . Z. P a w l a k a , P o z n a ń 1982, 46.

k a te c h e ty c z n e j n ie m o ż n a p o m in ą ć m ło d z ie ż y u p o śle d z o n e j u m y sło w o , a ta k ż e o só b d o r o s ły c h 3. T a k ie o d d z ia ły w a n ie p o w in n o ta k ż e u w z g lę d n ia ć s p e c y f i­ k ę in d y w id u a ln y c h z ró ż n ic o w a ń w y s tę p u ją c y c h u o sób u p o ś le d z o n y c h n a w e t n a ty m s a m y m p o z io m ie w ie k o w y m .

1. W s p ó łd z ia ła n ie ro d z in y is to tn y m u w a r u n k o w a n ie m o w o cn o ści k a te c h e z y p a r a f ia l n e j

K a te c h e z a o só b u p o ś le d z o n y c h u m y s ło w o p ro w a d z o n a n a te r e n ie p a r a f ii s ta n ie się o d d z ia ły w a n ie m e f e k ty w n y m je d y n ie w te d y , g d y b ę d z ie is tn ia ła w ła ś c iw a k a te c h e z a d o m o w a , k tó r a je s t g łó w n ą p o d s ta w ą ja k ic h k o lw ie k p o ­ c z y n a ń w o d n ie s ie n iu do o só b u p o śle d z o n y c h . D z ia ła n ie k a te c h e ty s ta n o w i d la k a te c h e z y d o m o w e j sw o is tą in s p ir a c ję i pom oc, w ła śc iw e u k ie r u n k o ­ w a n ie ro d z ic ó w w ic h c o d z ie n n y m o d d z ia ły w a n iu n a d z ie c k o u p o śle d z o n e u m y s ło w o 4. Z u w a g i n a to, że k a te c h e z a s p e c ja ln a t a k s iln ie je s t z w ią z a n a , a n a w e t z a le ż n a od k a te c h e z y d o m o w e j, n ie ty lk o -w ym aga p o m o c y ze s tr o n y ro d z in y , a le s a m a s tw a r z a d u ż e m o ż liw o śc i o d d z ia ły w a n ia n a c a łą ro d z in ę .

P ie r w s z ą sp o so b n o śc ią d o ta r c ia do ro d z ic ó w je s t sa m o ic h p rz y c h o d z e n ie n a p ro w a d z o n e z a ję c ia . R o d zice lu b k to ś in n y w ic h z a s tę p s tw ie , n a jc z ę śc ie j o so b a z n a jb liż s z e j ro d z in y k a ż d o ra z o w o m u s i p rz y p r o w a d z ić d ziec k o u p o ś le ­ d z o n e n a z a ję c ia . P o d o b n ie p o d c z a s p ro w a d z e n ia k a te c h e z y o soby to w a r z y ­ sz ą c e d z ie c k u są n ie ty lk o o b e c n e , a le b io r ą z a w sz e c z y n n y u d z ia ł. J e s t o n n ie z b ę d n y p o d c z a s p rz e b ie g u c a łe j je d n o s tk i k a te c h e ty c z n e j, r e a liz o w a n e j w e d łu g s ta łe g o r y t m u 5. J u ż w czasie p r z y w ita n ia i p o ż e g n a n ia ro d z ic e d b a ją , a b y d z ie c i t ę c z y n n o ść w y k o n a ły i o n i s a m i w i ta j ą s ię z d zieć m i, z k a t e ­ c h e tą i ze so b ą n a w z a je m . N a s tę p n ie w sz y sc y u c z e s tn ic y ra z e m w ita ją , a n a k o ń u s p o tk a n ia w sp o só b a n a lo g ic z n y ż e g n a ją P a n a Je z u s a . W szy scy o b e c n i ś p ie w a ją ta k ż e p io s e n k i łą c z n ie z e le m e n ta m i ru c h o w y m i: z k l a s k a ­ n ie m , ta ń c e m , w y s tu k iw a n ie m r y tm u . S ą to e le m e n ty w y s tę p u ją c e n a w e t k il k a k r o t n ie p o d c z a s k a ż d y c h zajęć. U d z ia ł w s z y s tk ic h o b e c n y c h w w y m ie n io n y c h c z y n n o śc ia c h je s t k o n ie c z ­ n y n ie ty lk o ze w z g lę d u n a u m ie ję tn o ś ć dziec i n a ś la d o w n ic tw a i id e n t y f i­ k a c ji, a le w y tw a r z a ta k ż e o d p o w ie d n ią a tm o s fe r ę . G łó w n ie w y w o łu je ra d o ś ć , k t ó r a w p ły w a n a k s z ta łto w a n ie się u d z ie c i c h ę c i u c z e s tn ic z e n ia w s p o tk a ­ n ia c h . P o z w a la te ż n a z a sp o k o je n ie p o d s ta w o w e j i n a jw a ż n ie js z e j p o tr z e b y d z ie c i u p o śle d z o n y c h , ja k ą je s t p o czu cie b e z p ie c z e ń stw a .

K o le jn y p u n k t k a te c h e z y s ta n o w i p rz e k a z n o w y c h tre ś c i. J e s t on b a rd z o w a ż n y z a ró w n o d la d zieci, j a k i d la ro d z ic ó w lu b o p ie k u n ó w . P r z e j m u j ą o n i w te d y od k a te c h e ty w ła ś c iw ą fo rm ę p rz e k a z u o ra z sp o só b o d d z ia ły w a n ia . R o d zice s a m i m a ją ta k ż e o k a z ję p rz y p o m n ie ć so b ie tr e ś c i, k tó r y c h się k ie ­ d y ś u c z y li i z a w sz e p o w in n i je zn ać, ty m b a r d z ie j k ie d y o n i s a m i p e łn ią z a d a n ia g łó w n y c h k a te c h e tó w w o d n ie s ie n iu do sw o ic h d ziec i. O soby p r z y ­ p r o w a d z a ją c e d z ie c i m a j ą ta k ż e m o żliw o ść z a p y ta n ia k a te c h e ty o ró ż n e s p r a ­ w y d la n ic h n ie ja s n e . K a te c h e ta zaś s a m ze s w e j s tro n y p o w in ie n w y ja ś n ić ró ż n e z a g a d n ie n ia , a n a w e t p y ta ć ro d z ic ó w o ro z u m ie n ie p o d a w a n y c h tr e ś c i, g d y ż s a m i n ie z a w sz e m a ją o d w a g ę p y ta ć o to , czego n ie z n a ją . O b o w ią z ­ k ie m ro d z ic ó w je s t te ż d o k ła d n e p rz y s w o je n ie so b ie s f o rm u ło w a ń , p y ta ń 3 K . M . L a u s c h , T e o r e ty c z n e p o d s ta w y k a te c h iz a c ji osób g łę b ie j u p o ­ ś le d z o n y c h u m y s ło w o , s e r ia B ib lio te k a K a te c h e ty p o d re d . ks. W . K u b ik a S J , W a rs z a w a 1987, 149 n n ., 176. 4 T a m ż e , 154. 5 K . M. L a u s c h , P r o p o z y c je m a te r ia łó w k a te c h e ty c z n y c h d la d z ie c i g łę b ie j u p o ś le d z o n y c h u m y s ło w o , m a s z y n o p is o d d a n y do d r u k u , P o z n a ń 1985, 5—6.

B I U L E T Y N K A T E C H E T Y C Z N Y i z w ro tó w sto s o w a n y c h n a k a te c h e z ie . P o w in n i w ty m c e lu s y s te m a ty c z n ie s p o rz ą d z a ć n o ta tk i z p rz e b ie g u z a ję ć . D z ię k i te m u b ę d ą m o g li p ro w a d z ić k a ­ te c h e z ę d o m o w ą w sp o só b śc iśle z e sp o lo n y z p r a c ą k a te c h e ty , co z a p e w n ia e fe k ty w n o ś ć p o d ję te g o o d d z ia ły w a n ia . R o d zice w d o m u , p o d o b n ie j a k k a t e ­ c h e ta w r a m a c h k a te c h e z y , m u s z ą n ie u s ta n n ie z d z ie c k ie m n a ró ż n e sp o so b y i m o ż liw o śc i p o w ta rz a ć ra z p o d a n e tr e ś c i o ra z ćw iczy ć p o s ta w y , z a c h o w a ­ n ie , w y m a g a n e n a w y k i i u m ie ję tn o ś c i.

P r z e k a z tr e ś c i łą c z y się ściśle z p r a c ą w ła s n ą d z ie c k a n a k a ż d y c h z a ­ ję c ia c h . T e n p u n k t c zęsto w y m a g a g łó w n ie w p o c z ą tk o w y m o d d z ia ły w a n iu w y d a jn e j p r a c y ze s tro n y ro d z ic ó w . S łu żą o n i p o m o c ą p o d c z a s w y k o n y w a n ia u k ła d a n e k , u le p ia n e k , w y k le ja n e k o ra z in n y c h p o d o b n y c h czy n n o ści. P o m o c ro d z ic ó w m o że b y ć p o tr z e b n a w o d n ie s ie n iu do n ie k tó r y c h d z ie c i p rz y w y ­ p e łn ia n iu o b o w ią z k ó w d y ż u rn e g o , p o rz ą d k u ją c e g o z a sto so w a n e p o m o c e o ra z w y k o n u ją c e g o in n e cz y n n o śc i p o rz ą d k o w e . P r a c a d y ż u rn y c h s p e łn ia n a k o le j­ n o p rz e z k a ż d e d ziec k o je s t w a ż n ą c z y n n o śc ią . W p ły w a o n a n a k s z ta łto w a n ie w ła ś c iw y c h z a c h o w a ń i p o s ta w . W y ra ż a p o czu cie o b o w ią z k u , u m ie ję tn o ś ć w s p ó łd z ia ła n ia o ra z p o m a g a n ia in n y m . S p e łn ia n ie z a d a ń d y ż u rn e g o , p o d o b n ie ja k n a g r a d z a n ie i w y ró ż n ia n ie d zieci, je s t o k a z ją do p rz e ż y w n ia p rz e z n ie s y tu a c ji k o n c e n tr a c ji u w a g i w s z y s tk ic h o b e c n y c h k o le jn o n a k a ż d y m z n ich . D z ię k i te m u u c z ą się o n e w ła ś c iw e g o p rz e ż y w a n ia n a te r e n ie k o ś c io ła p o ­ d o b n y c h s y tu a c ji z w ią z a n y c h ze sz c z e g ó ln y m w y e k s p o n o w a n ie m k a ż d e j o so ­ by. T a k ie m o m e n t y m a ją sw o je m ie js c e g łó w n ie w c zasie p r z y s tę p o w a n ia do s a k r a m e n tó w św ię ty c h .

2. Z naczenie p racy rod ziców z d zieck iem u pośledzonym poza czasem k a tech iza cji

K o le jn y m z a d a n ie m s p e łn ia n y m g łó w n ie p rz e z ro d z ic ó w je s t in d y w id u a l­ n a p r a c a z d z ie c k ie m p oza te r e n e m s p o tk a ń k a te c h e ty c z n y c h . R e a liz a c ja t a ­ k ie g o z a d a n ia je s t c a łk o w ic ie u z a le ż n io n a od p r a c y i w y s iłk u ro d z ic ó w . M u ­ szą o n i n ie ty lk o p rz y p o m n ie ć , d o p iln o w a ć czy p o m ó c d z ie c k u p rz y w y k o ­ n a n iu p o le c e n ia , a le c ią g le p o w ta rz a ć je i ćw iczy ć z n im n a ró ż n e sp o so b y . T a k ie j p r a c y k a te c h e ta m u s i n ie ty lk o o c z e k iw a ć , a le k o n s e k w e n tn ie w y ­ m a g a ć od ro d z ic ó w . D o ty czy o n a p r a c w y k o n y w a n y c h w zeszy cie d z ie c k a , n a u k i c z y n ie n ia z n a k u k rz y ż a o ra z c o d z ie n n e j m o d litw y z w ią z a n e j z u m ie ­ ję tn o ś c ią p o s łu g iw a n ia się m o d lite w n ik ie m „ s k ła d a n k ą ” . R o d z ic e m u s z ą w y ­ ćw iczy ć z d z ie ć m i i d a ć im p r z y k ła d w ła ś c iw y c h z a c h o w a ń w y m a g a n y c h n a te r e n ie k o śc io ła , w czasie M szy ś w ię te j, u d z ia łu w n a b o ż e ń s tw a c h i li tu r g ii s p r a w o w a n y c h s a k r a m e n tó w . M u szą w p o d o b n y sp o só b p o d e jś ć te ż do sz e ­ re g u in n y c h k o n ie c z n y c h n a w y k ó w i u m ie ję tn o ś c i z w ią z a n y c h z c o d z ie n n y m ż y c ie m d z ie c k a . S y s te m a ty c z n a p r a c a ro d z ic ó w z d z ie c k ie m u p o ś le d z o n y m u m y s ło w o , p o d o ­ b n ie ja k ic h u d z ia ł w k a ż d y c h z a ję c ia c h , je s t w y m a g a n ie m k o n ie c z n y m . Z a n ie d b a n ie go u n ie m o ż liw iło b y e fe k ty w n o ś ć p ro w a d z o n e j k a te c h e z y , k tó ­ r e j p o szczeg ó ln e je d n o s tk i te m a ty c z n e są ze so b ą ściśle p o w ią z a n e i tw o rz ą s p ó jn ą całość. T a k p ro w a d z o n a k a te c h e z a n ie m oże fu n k c jo n o w a ć w o d e r ­ w a n iu od o d d z ia ły w a n ia n a te o so b y p la c ó w e k p a ń s tw o w y c h i św ie c k ic h . M a o n a n ie ja k o u z u p e łn ia ć p ro w a d z o n y p rz e z n ie p ro c e s re w a lid a c ji o d z ie ­ d z in ę w y c h o w a n ia re lig ijn e g o >. O so b y o d p o w ie d z ia ln e za tę d z ie d z in ę w y c h o w a n ia n a sw o im o d c in k u p r a c y p o w in n y w y k o rz y s ty w a ć n a j ­ b a r d z ie j t r a f n e m e to d y i u w z g lę d n ia ć ta k ż e m e to d y ja k ie są s to so w a n e w sz k o le ży cia lu b in n y c h p la c ó w k a c h z a jm u ją c y c h się u c z e s tn ik a m i k a t e ­ ch ezy . W y k o rz y s tu je się w te n sp o só b u u p o ś le d z o n y c h u m y s ło w o f a k t sw o i­ 6 K . M. L a u s c h , T e o r e ty c z n e p o d s ta w y k a te c h iz a c ji osób g łę b ie j u p o ­ ś le d z o n y c h u m y s ło w o , d z. c y t., 128.

ste g o p r z y z w y c z a je n ia się do ty c h m e to d , co ró w n ie ż w p ły w a n a z w ię k s z e ­ n ie się e fe k ty w n o ś c i p ra c y k a te c h e ty c z n e j. W p ro w a d z e n iu o m a w ia n e j p r a c y je s t w a ż n e , a b y w sz y sc y w n ią w łą ­ c z e n i p o tr a f il i ze so b ą w sp o só b m a k s y m a ln y w s p ó łp r a c o w a ć 7. D o ty czy to p rz e d e w s z y s tk im k a te c h e ty , ro d z ic ó w lu b opiekunów ·. O b e jm u je ta k ż e d u s z ­ p a s te r z y , k tó r y c h p o słu g a w w ie lu c z y n n o ś c ia c h je s t n ie z a s tą p io n a . D o ty czy o n a p rz e d e w s z y s tk im s p r a w o w a n ia s a k ra m e n tó w ' ś w ię ty c h , c e le b r a c ji O fia r y E u c h a ry s ty c z n e j, a ta k ż e in n y c h n a b o ż e ń s tw . T a k w y ją tk o w y c h a ­ r a k t e r o d d z ia ły w a n ia w y m a g a od d u s z p a s te rz y w ła ś c iw e j p o s ta w y w o ­ b e c o sób u p o śle d z o n y c h . K a p ła n p o d e jm u ją c y się k a te c h e z y p o w in ie n być' o so b o m u p o ś le d z o n y m u m y s ło w o d o b rz e z n a n y i b lisk i. W cze­ ś n ie j w in ie n się z a p o z n a ć z w s z y s tk im i ic h z ró ż n ic o w a n ia m i. D zięk i te m u b ę d z ie m ó g ł z c a ły m s p o k o je m i s e rd e c z n o śc ią n a w ią z a ć z n im i w ła ś c iw y k o n ta k t . N a w ią z a n ie go je s t p rz e c ie ż t a k c zęsto w p rz y p a d k u osób u p o ś le ­ d z o n y c h m o ż liw e je d y n ie n a d ro d z e p o z a w e rb a ln e j. W c ześn iejsze p o z n a n ie ta k ic h z ło żo n o ści u ła t w i k a p ła n o w i d o s to s o w a n ie sp o s o b u s p o w ia d a n ia o ra z in n y c h f o r m o d d z ia ły w a n ia do k o n k r e tn y c h p rz y p a d k ó w . S tw o rz e n ie ta k ic h w a r u n k ó w u m o ż liw ia o so b ie u p o śle d z o n e j u m y s ło w o z m a k s y m a ln y m d la n ie j z a a n g a ż o w a n ie m u c z e stn ic z y ć w c e le b r a c ji ró ż n y c h cz y n n o śc i litu rg ic z n y c h .

W y m ie n io n e w y m a g a n ia , ja k ie p o w in n y s p e łn ia ć o so b y z a jm u ją c e się w y c h o w a n ie m r e lig ijn y m osób u p o śle d z o n y c h u m y s ło w o , są n ie o d z o w n e , a n a ­ w e t w rę c z k o n ie c z n e . S ta n o w ią on e p o d s ta w o w y w a r u n e k w y s tą p ie n ia u ty c h o só b ja k ie jk o lw ie k p o d a tn o ś c i n a ic h o d z ia ły w a n ie . M uszą o n i sw o im z a ­ c h o w a n ie m i w ła ś c iw ą p o s ta w ą d a w a ć ż y w y p r z y k ła d u k o c h a n ia ty c h osób ta k im i, ja k im i są wr rz e c z y w is to śc i. O so b y u p o ś le d z o n e p o w in n y ze s tro n y z a jm u ją c y c h się n im i o d czu ć p ra w d z iw e ciep ło , se rd e c z n o ść i ro z u m n y s to ­ s u n e k do sieb ie. J e ż e li te g o z a b r a k n ie , p o z o s ta n ą z a m k n ię te n a sło w a, a ty m s a m y m n a B oga, k tó r e g o w ic h ro z u m ie n iu te o so b y r e p r e z e n tu j ą 8.

W szy scy w s p ó łp r a c u ją c y ze so b ą w p ro c e s ie w y c h o w a n ia re lig ijn e g o m u ­ szą p r z y ją ć w s p ó ln e z a s a d y p o s tę p o w a n ia . D o ty c z ą on e p rz y ję c ia ta k i c h s a ­ m y c h k r y t e r ió w o c e n ia ją c y c h p o s ia d a n ie p rz e z o so b y u p o śle d z o n e u m y s ło w o w y s ta r c z a ją c e j św ia d o m o śc i, n a w y k ó w i u m ie ję tn o ś c i w a r u n k u ją c y c h m o ż li­ w ość p r z y s tę p o w a n ia do s a k r a m e n tó w ś w ię ty c h . Z a s a d y te o b e jm u ją w s p ó ln e ro z u m ie n ie g rz e c h u „ g rz e s z n o śc i” o ra z o d p o w ie d z ia ln o śc i osób u p o śle d z o n y c h u m y s ło w o za s w o je p o s tę p o w a n ie . N a le ż y ró w n ie ż u z g o d n ić p o zio m s t a w i a ­ n y c h w y m a g a ń m a k s y m a ln ie d o sto s o w a n y do s z e ro k ic h z ró ż n ic o w a ń c h a r a k ­ te r y z u ją c y c h k a ż d ą je d n o s tk ę . O so b y w s p ó łp r a c u ją c e p o w in n y jeszcze ra z e m z a d e c y d o w a ć o d o b o rz e p o m o cy , m e to d i n a jb a r d z ie j t r a f n y c h sp o so b ó w o d ­ d z ia ły w a n ia . N a le ż y ta k ż e u s ta lić z a k re s tr e ś c i, k tó r e b ę d ą p o d a w a n e o ra z fo r m y ic h p rz e k a z y w a n ia .

W szy scy o d p o w ie d z ia ln i za p ro c e s w y c h o w a n ia re lig ijn e g o osób u p o ś le ­ d z o n y c h u m y s ło w o p o w in n i n a o d c in k u sw o je g o o d d z ia ły w a n ia p o s łu g iw a ć się ta k i m i s a m y m i o k re ś le n ia m i, n a z w a m i, z w ro ta m i, w y ra ż e n ia m i i g e sta m i. Z n a jd z ie to z a s to s o w a n ie w r a m a c h k a te c h e z y p a r a f ia ln e j o ra z z w ią z a n e j z n ią k a te c h e z y d o m o w e j. B ęd zie m ieć ró w n ie ż m ie js c e n a e ta p ie p ro w a d z o ­ n y c h p rz y g o to w a ń do s a k r a m e n tó w św ię ty c h , u d z ie la n ia ich , a ta k ż e p o d c z a s c e le b r a c ji „ s p e c ja ln y c h ” M szy ś w ię ty c h , n a b o ż e ń s tw o ra z sz e re g u in n y c h c zy n n o ści.

3. S zczególna rola k a tech ety p row ad zącego k a tech ezę sp ecjaln ą

S z c z e g ó ln a r o la w o d n ie s ie n iu do u c z e s tn ik ó w k a te c h e z y s p e c ja ln e j p r z y ­ p a d a k a te c h e c ie . M a o n o rg a n iz o w a ć o ra z in s p iro w a ć w ła ś c iw ą w s p ó łp r a c ę ro d z ic ó w , d u s z p a s te r z y i w s z y s tk ic h o d d z ia łu ją c y c h n a o soby u p o śle d z o n e .

7 T am że, 128. 8 Tam że, 148.

P r a c a k a te c h e ty n ie je s t fo r m ą s p o tk a ń je d n o r a z o w y c h lu b o k o lic z n o śc io w y c h , a le o d d z ia ły w a n ie m s ta ły m i c ią g ły m . T a k ie o d d z ia ły w a n ie w y m a g a s ta ło ś c i m ie js c a , k tó r e u ła tw ia o so b o m u p o ś le d z o n y m u m y s ło w o szy b sze p rz y s to s o ­ w a n ie się do śro d o w is k a k a te c h e ty c z n e g o . R o d zico m z aś u m o ż liw ia ła t w i e j ­ szy d o stę p do z n a n e g o im o ś ro d k a k a te c h e ty c z n e g o . U ła tw ia ta k ż e c z ę stsz e k o n ta k to w a n ie się n ie ty lk o z k a te c h e tą , a le i d u s z p a s te rz a m i. P r ę ż n a d z ia ­ ła ln o ś ć o ś r o d k a s tw a r z a w ię k sz e m o ż liw o śc i d o ta r c ia n a k a te c h e z ę o sób, k t ó r e do te j p o ry n a n ią n ie u częszczały .

W y s tą p ie n ie ta k ic h u w a r u n k o w a ń p o z w a la d ziec io m z a p o ś r e d n ic tw e m k a te c h e ty i ro d z ic ó w z a p o z n a ć się z d u s z p a s te rz a m i d a n e j p a r a f ii. D u s z p a ­ s te rz o m n a to m ia s t u m o ż liw ia p o z n a n ie c a łe j ro d z in y , a w n ie j o so b y u p o ­ ś le d z o n e j u m y sło w o . D zięk i te m u k a p ła n m oże n ie ty lk o z a o b s e r w o w a ć w s z y s tk ie n ie p r a w id ło w o ś c i ro z w o jo w e w y s tę p u ją c e u d a n e j osoby, a le u m ie ­ ję tn ie się do n ic h d o sto so w a ć . W y s tą p ie n ie ta k ic h r e l a c ji je s t o g ro m n ie w a ż ­ n e sz c zeg ó ln ie w z w ią z k u z w łą c z e n ie m o só b u p o śle d z o n y c h w re lig ijn e ż y c ie p a r a f ii. K a p ła n i z a jm u ją c y się n a te r e n ie s w o je j p a r a f ii o so b a m i u p o ś le d z o ­ n y m i u m y s ło w o m u s z ą b y ć im n ie ty lk o d o b rz e z n a n i, a le i b lisc y p o p rz e z n a w ią z a n ie p o z y ty w n e g o k o n ta k t u e m o c jo n a ln e g o . T a k a s y tu a c ja d o p ro w a d z a o b y d w ie s tr o n y do w y z b y c ia się n ie u z a s a d n io n e g o lę k u i o b a w . Z a p e w n ia o so b o m u p o ś le d z o n y m u m y s ło w o p o c z u c ie b e z p ie c z e ń s tw a w o b e c n o śc i k a ­ p ła n a , k tó r y je s t ju ż d la n ic h k im ś b lis k im i se rd e c z n y m . K a p ła n ró w n ie ż w y z b y w a się w s z e lk ic h o b a w , g d y ż m a o k a z ję p o z n a ć o so b y u p o ś le d z o n e u m y s ło w o i p rz e k o n a ć się, że o n e m u n a p r a w d ę w n ic z y m n ie z a g ra ż a ją .

P o z y ty w n a p o s ta w a w o b e c o só b u p o śle d z o n y c h w sp o só b sz czeg ó ln y p o ­ w in n a c e c h o w a ć k aż d e g o k a te c h e tę . S y s te m a ty c z n o ś ć p ro w a d z o n y c h z a ję ć u m o ż liw ia m u n a w ią z a n ie b lisk ie g o k o n ta k t u z o so b ą u p o śle d z o n ą , a p o p rz e z n ią z c a łą je j ro d z in ą . D z ię k i te m u k a te c h e ta n a jł a tw ie j m oże p o z n a ć s y t u a ­ c ję p a n u ją c ą w d a n y c h ro d z in a c h , z a u w a ż y ć n u r tu ją c e je p ro b le m y , t r u d n o ­ ści, a ta k ż e zn a le ź ć n a jw ła ś c iw s z ą fo r m ę u d z ie la n ia p o m o cy . P o tr z e b n ą p o ­ m o c w o b e c ro d z in m oże św ia d c z y ć z r a m ie n ia p a r a f ii zesp ó ł c h a r y t a ty w n y lu b ja k ie ś in n e g ru p y d z ia ła ją c e n a je j te r e n ie n p. m ło d zież o a z o w a , b ie la n k i, m in is tr a n c i.

O tw a r ta p o s ta w a k a te c h e ty w o b e c ro d z in y d zie c k a u p o śle d z o n e g o p o z­ w a la b a r d z ie j w n ik liw ie i w s z e c h s tro n n ie p o z n a ć n a je j tle osobę u p o ś le d z o ­ n eg o u m y s ło w o . D z ię k i te m u s ta je się m o ż liw e o rg a n iz o w a n ie d a le k o id ą c e j in d y w id u a liz a c ji o d d z ia ły w a ń , p r o w a d z ą c e j do o s ią g a n ia w ię k s z y c h su k c e só w . K a te c h e ta w n ik a ją c y w życie i s y tu a c ję ro d z in y w y c h o w u ją c e j o so b ę u p o ­ śle d z o n ą u m y s ło w o je s t d la n ie j w ie lk im o p a rc ie m . M oże o n p rz y t e j o k a z ji

s a m u z y s k a ć w ie lk ie k o rz y ś c i d la w ła s n e j fo r m a c ji. O b s e rw u ją c s to s u n e k ro d z ic ó w do ic h w ła s n e g o d z ie c k a u c z y się od n ic h w y p ró b o w a n y c h sp o ­ s o b ó w o d n o sz e n ia . R o d zice w y c h o w u ją c y u p o śle d z o n e d z ie c k o są p rz e c ie ż n a jw ię k s z y m i p r a k t y k a m i w te j d z ie d z in ie . P r z e b y w a ją z n im n a co d z ie ń i n a jl e p ie j z n a ją jeg o p o trz e b y . W y p ró b o w a li w ie le m e to d i sp o so b ó w e f e k ­ ty w n e g o o d d z ia ły w a n ia . M ogą w ie c sw o im i u m ie ję tn o ś c ia m i i p la s ty c z n o ś c ią w d o s to s o w a n iu się do u w a r u n k o w a ń d z ie c k a u b o g a c ić p o z o sta łe oso b y , k tó r e p o d e jm u ją o d d z ia ły w a n ia w o d n ie s ie n iu do u p o ś le d z o n y c h u m y sło w o .

S p o tk a n ia o rg a n iz o w a n e d la u p o ś le d z o n y c h u m y s ło w o o d b y w a ją się z u d z ia łe m n ie w ie lk ie j liczb y ty c h sa m y c h osób. D zięk i te m u w sz y sc y m ię ­ dzy so b ą się d o b rz e z n a ją . D o św ia d c z e n i p o d o b n y m i p ro b le m a m i c h ę tn ie się n im i d z ie lą . S łu ż ą so b ie w z a je m n ie n ie ty lk o r a d ą , w y m ia n ą d o ś w ia d ­ czeń, a le c zęsto w s z e c h s tro n n ą p o m o c ą o ra z z a w ią z u ją tr w a łe p r z y ja ź n ie . P o w s ta ją c e w te n sp o só b fo r m y w z a je m n e g o o d d z ia ły w a n ia i p o m a g a n ia so b ie ro d z in p o s ia d a ją c y c h o so b y u p o ś le d z o n e u m y s ło w o p o w in n y b y ć p o p ie ­ r a n e , w s p o m a g a n e i ro z w ija n e n a te r e n ie p a r a f ii. Z a się g ic h tr z e b a c ią g le ro z s z e rz a ć , a b y m ó c o b ją ć w s z y s tk ie r o d z in y p rz e ż y w a ją c e p o d o b n ą s y tu a c ję . W s p o m n ia n e fo r m y d z ia ła ln o ś c i r o k u j ą szczeg ó ln e n a d z ie je n a ic h ro z w ó j. W y p ły w a ją o n e stą d , że ro d z in y w y c h o w u ją c e d zieck o u p o ś le d z o n e b a r d z o