Marta Misiarz, Ewa Malczyk, Ewa Szura, Joanna Wyka, Natalia Żołopa
OCENA WYBRANYCH ELEMENTÓW STYLU ŻYCIA WŚRÓD STUDENTÓW
PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE Instytut Nauk o Zdrowiu
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Dyrektor: dr n. med. W. Huńka-Żurawińska
Celem pracy była ocena wybranych elementów stylu życia wśród studentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie. Wyłoniony wzorzec stylu ży-cia studentów PWSZ w Nysie ma bardziej charakter antyzdrowotny niż proz-drowotny. Styl życia kobiet i mężczy zn był zróżnicowany. Kobiety prowadziły zdrowszy styl życia niż mężczyźni. Kobiety częściej niż mężczyźni stosowały diety, posiadały większą aktywność fi zyczną w czasie wolnym oraz przeznaczały więcej czasu na sen.
Słowa kluczowe: styl życia, studenci. Key words: lifestyle, students.
Styl życia jest pojęciem wywodzącym się z nauk społecznych i wg strategii opracowanej przez WHO dla regionu europejskiego jest określany jako „sposób życia oparty o wzajemny związek pomiędzy warunkami życia w szerokim sensie, a indywidualnymi wzorcami zachowań determinowanymi przez czynniki społecz-no-kulturowe i cechy indywidualne” (1). Wybór sprecyzowanego wzoru zależy od cech poznawczych i emocjonalnych jednostki oraz czynników w otaczającym środowisku społecznym (2). Elementy stylu życia, które w największym stopniu wpływają na zachowanie zdrowia to: aktywność fi zyczna, prawidłowe odżywianie, unikanie stresu oraz niepalenie papierosów i niespożywanie alkoholu (3). Celem pracy była ocena wybranych elementów stylu życia wśród studentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie.
MATERIAŁ I METODY
Badaniem objęto grupę 111 studentów, w tym 56 kobiet i 55 mężczyzn studiują-cych w trybie niestacjonarnym w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Ny-sie. Badanie zostało przeprowadzone w IV kwartale 2015 r. Do oceny wybranych elementów stylu życia studentów wykorzystano kwestionariusz ankiety opracowany przez Gawęckiego (4). W celu wykazania zróżnicowania wybranych elementów sty-lu życia z uwzględnieniem płci zastosowano test Chi2 przyjmując poziom istotności
dla p<0,005. Anali zę statystyczną wykonano za pomocą program Statistica 10.0.
Nr 3 Ocena wybranych elementów stylu życia wśród studentów 215 WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
W badaniu poproszono studentów o udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące wybranych elementów stylu życia.
Ta b e l a I. Najczęściej udzielane odpowiedzi na pytania dotyczące stylu życia w badanej grupie z uwzględnieniem płci
Ta b l e I. The most frequently provided answers to questions about lifestyle in the study group, including gender
Pytania i najczęściej udzielane odpowiedzi Badana grupa studentów n=111 Kobiety n=56 Mężczyźni n= 55 Chi2 N % N % N %
Czy aktualnie stosuje Pan/Pani jakąś dietę?
Nie 92 82,88 41 73 51 93 χ2 = 7,661903
p=0,022 Jak często spożywa Pan/Pani posiłki poza domem, np. w barach, restauracjach, kawiarniach, stołówce?
1–3 razy w miesiącu 56 50,45 35 63 21 38 χ2 = 8,694871
p=0,069 Jak często spożywa Pan/Pani napoje alkoholowe?
1–3 razy w miesiącu 48 43,24 33 59 15 27 χ2 = 19,59067
p=0,001 Czy aktualnie pali Pan/Pani papierosy, fajkę lub inny tytoń?
Tak 74 66,67 45 80 29 53 χ2 = 10,00693
p=0,002 Ile godzin w ciągu doby w dni powszednie poświęca Pan/Pani przeciętnie na sen ?
6 lub mniej godz./dobę 54 48,65 22 39 32 58 χ2 = 4,028355
p=0,133
7 lub 8 godz./dobę 54 48,65 32 57 22 40
Ile godzin w ciągu doby w dni weekendowe poświęca Pan/Pani przeciętnie na sen?
7 lub 8 godz./dobę 53 47,75 30 54 23 42 χ2 = 2,224742
p=0,329 Ile godzin w ciągu doby spędza Pan/Pani przeciętnie oglądając TV lub przed komputerem (wliczając pracę zawodową)?
od 2 do prawie 4 godz. 33 29,73 16 29 17 31 χ2 = 8,571010
p=0,127 Jak Pan/Pani ocenia swoją aktywność fizyczną w czasie pracy lub w szkole?
Mała: ponad 70% czasu w pozycji
siedzącej 45 40,54 24 43 21 38
χ2 = 0,571010 p=0,836 Jak Pan/Pani ocenia swoją aktywność fizyczną w czasie wolnym?
Umiarkowana: spacery, jazda na rowerze, gimnastyka, praca w ogro-dzie lub inna lekka aktywność fi-zyczna wykonywana 2–3 godziny w tygodniu
51 45,95 29 52 22 40 χ2 = 1,574125
p=0,455
Nr 3
216 M. Misiarz i współpr.
Do prozdrowotnego wzorca stylu życia zalicza się regularną aktywność fi zyczną, racjonalne żywienie, niepalenie tytoniu, ograniczenie spożywania alkoholu oraz regularny sen (5). Ponad 80% studentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie nie stosowało specjalnej diety. Podobnie jak w badaniach przeprowadzo-nych przez Łaszek i współpr. (6), w których 83,6% studentów również nie stoso-wało żadnej diety. Ponad połowa badanych studentów PWSZ w Nysie (50,45%) deklarowała spożywanie posiłków w barach, restauracjach, kawiarniach cz y stołów-kach, z częstotliwością raz do trzech razy w miesiącu. W badaniach Rosińskiej (7) 21,0% respondentów spożywało posiłki w barach typu fast-food, a jedynie 11,4% – w stołówkach. Wśród studentów trzech wrocławskich uczelni, badanych przez Romanowską-Tołłoczko (8), wykazano, że najwięcej osób spożywało główny po-siłek w s tołówkach studenckich, zaś znacznie mniejsza grupa korzystała z barów szybkiej obsługi.
Jednym z badanych elementów stylu życia było korzystanie przez studentów z używek, takich jak alkohol i nikotyna. Prawie 67% studentów nyskiej uczelni paliło papierosy, a 43% z nich spożywała napoje alkoholowe raz do trzech razy w miesiącu. Wśród studentów z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 31,6% kobiet i 44,3% mężczyzn deklarowało palenie papierosów (6). W badaniach Górskiej--Kłęk i współpr. (9) przeprowadzonych wśród 89 studentów AWF we Wrocławiu i 96 studentów Uniwersytetu Ekonomicznego (UE) we Wrocławiu wykazano, że co piąty student spożywał alkohol kilka razy w tygodniu. Z kolei z częstotliwością kilka a razy w miesiącu alkohol spożywało niemal 50% studentów AWF i 30% studentów UE.
Kolejnym ważnym elementem, pozostającym nie bez znaczenia dla zdrowia, jest odpowiednia ilość i jakość snu. Podobnie jak właściwe odżywianie i ćwiczenia fi zyczne, sen odgrywa bardzo ważną rolę w zapewnieniu człowiekowi dobrego samopoczucia (8). W badanej grupie studentów analizie poddano ilość czasu jaką studenci przeznaczają na sen. Uzyskane odpowiedzi wskazują, iż niespełna połowa badanych (48,64%) w dni powszednie poświęca na sen od 6 do 8 godz. dziennie. Przy czym mężczyźni na sen poświęcali 6 lub mniej godz. na dobę, natomiast kobie-ty sypiały 7 lub 8 godz. na dobę. Podobnie w dni wolne studenci na sen przeznaczali 7 lub 8 godz. na dobę (48%), tu również większość stanowiły kobiety. Również studenci wrocławskich uczelni na sen poświęcają od 6 do 8 godz. dziennie, choć najdłużej śpią studenci AWF (8).
Badanie Łaszek i współpr. (10) wykazało, że 70,4% studentów oraz 55,3% stu-dentek deklarowało codzienne korzystanie z komputera w czasie wolnym od nauki i pracy. W grupie studentów PWSZ w Nysie na oglądanie telewizji lub spędzanie czasu przed komputerem prawie 30% ankietowanych poświęcało od dwóch do czte-rech godzin.
W czasie pracy lub szkoły aktywność fi zyczna ponad 40% nyskich studentów była na niskim poziomie, jednak w czasie wolnym plasowała się na umiarkowa-nym poziomie u prawie 46% badanych. W badaniach Ślusarskiej i współpr. (11) przeprowadzonych wśród 104 studentów Uniwersytetu Medycznego w Lublinie i Uniwersytetu Medycznego w Warszawie stwierdzono średni poziom aktywności fi zycznej u 75% respondentów, wysoki wśród 22%, zaś niski u 6% badanych.
Nr 3 Ocena wybranych elementów stylu życia wśród studentów 217 WNIOSKI
Analiza uzyskanych wyników badań dała podstawę do oceny wybranych ele-mentów stylu życia wśród studentów PWSZ w Nysie. Wybrane elementy stylu życia były zróżnicowane względem płci. Kobiety prowadziły zdrowszy styl życi a niż mężczyźni. Kobiety częściej niż mężczyźni stosowały diety, posiadały większą aktywność fi zyczną w czasie wolnym oraz przeznaczały więcej czasu na sen.
M. M i s i a r z, E. M a l c z y k, E. S z u r a, J. W y k a, N. Ż o ł o p a
ASSESSMENT OF SELECTED ELEMENTS OF LIFESTYLE AMONG STUDENTS OF THE STATE HIGHER VOCATIONAL SCHOOL IN NYSA
S u m m a r y
Introduction: The greatest impact on health has led lifestyle, which among other things, physical
activity, eating habits, use of drugs.
Aim: Evaluation of selected elements of the lifestyle of students of the State Higher Vocational
School in Nysa.
Material and Methods: The study involved 111 respondents studying in absentia in the State Higher
Vocational School in Nysa. The questionnaire contained a question about selected lifestyle elements. The resulting data were subjected to descriptive statistical analysis.
Results: We conducted a study of students Higher Vocational School in Nysa over 80% of
respon-dents said they do not diet, 43% of sturespon-dents consumed alcohol once to three times a month. Smokers (67%) were more than non-smokers (33%). Watching television or spending time on the computer 30% of students spent two to four hours. Respondents (46%) rated their physical activity at work or school at a moderate level, the same level of 70% of the respondents rated their physical activity during leisure time.
Conclusions: The lifestyle pattern of the studied group was directed towards anti-health behaviors.
Lifestyle men and women varied. Women lead healthier lifestyles than men. PIŚMIENNICTWO
1. Raport WHO, 2010: Social inequalities in environment and health (http://www.euro.who.int/en/ health-topics/environment-and-health), data dostępu 20.03.2014. – 2. Woynarowska B.: Zdrowe żywienie i aktywność fi zyczna. Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2008. – 3. Ponczek D., Olszowy I.: Styl życia młodzieży i jego wpływ na zdrowie. Probl. Hig. Epidemiol., 2012; 93(2): 260-268. – 4. Gawęcki J.: Kwestionariusz do badań poglądów i zwyczajów żywieniowych oraz procedura opracowania danych. Zespół Behawioralny Uwarunkowań Żywienia Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka Polskiej Akademii Nauk. Warszawa 2014. – 5. Woynarowska
B.: Czynniki warunkujące zdrowie i dbałość o zdrowie. Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008. – 6. Łaszek M., Nowacka E., Szatko F.: Negatywne wzorce zachowań studentów. Cz. I. Konsumpcja alkoholu i stosowanie substancji psychoaktywnych. Hygeia Public. Health. 2011; 92(1): 114-119. – 7. Rasińska R.: Nawyki żywieniowe studentów w zależności od płci. Now. Lek., 2012; 81(4): 354-359. – 8. Romanowska-Toł łoczko A.: Styl życia studentów ocenia-ny w kontekście zachowań zdrowotocenia-nych. Hygeia Public. Health, 2011; 46(1): 89-93. – 9. Górska-Klęk
L., Maleszko K., Boerner E.: Prozdrowotne elementy stylu życia studentów Akademii Wychowania
Fizycznego i Uniwersytetu Ekonomicznego. Acta Bio-Opt Inform. Med., 2011; 4(17): 26 8-274. – 10.
Łaszek M., Nowacka E., Gawron-Skarbek A., Szatko F.: Negatywne wzorce zachowań studentów. Cz.
II. Aktywność ruchowa i nawyki żywieniowe. Hygeia Public Health. 2011; 92(3): 461-456.
11. Ślusarska B., Kulik T.B., Piasecka H., Paciań A.: Wiedza i zachowania zdrowotne studentów medycyny w zakresie czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. MONZ, 2012; 18(1): 19-26.
