266 Recenzje
ten zorganizow ał do roku 2000 osiem konferencji naukow ych, z których każda doczekała się w ydania drukiem m ateriałów konferencyjnych (s. 183 i 184). Za kład H istorii i K ultury K rajów Europy Środkow ej i W schodniej opisał Piotr Staw iński (s. 237 - 276). Z akład ten funkcjonow ał ju ż od 1985 r. jak o część Z a kładu Filozofii, ale ostatecznie w yodrębnił się w 1995 r. G łów ne kierunki b a dań ob ejm u ją polityczną historię Czech, W ęgier i Słow acji (s. 240). Z akład Fi lozofii przybliżył A dam O lech (s. 277 - 325). Pierw otnie (do 1990 roku) był to Z akład F ilozofii i R eligiozn aw stw a (s. 279). S zczególnym (choć nie je d y nym ) osiągnięciem je s t w ydaw ana seria prac filozo ficzny ch F ilo zofia i S o cjo logia, a w ostatnich czasach Filozofia.
O m ów iona publikacja w skazuje, że w stosunkow o krótkim czasie udało się naukow em u środow isku C zęstochow y stw orzyć now e organizacyjne struktury na bardzo w ysokim poziom ie, o czym św iadczy chociażby uzyskane praw o do nadaw ania stopni doktora. Z całej publikacji m ożna odczytać szczególny w kład pracy pierw szego i aktualnego dyrektora Instytutu F ilozoficzno-H istoryczne- go doktora M arcelego A ntoniew icza. D orobek naukow y, dynam iczny rozwój m łodej kadry i ciekaw e kierunki badaw cze, zapow iadają ry c h łą perspektyw ę ut w orzenia uniw ersytetu w Częstochow ie. B ędzie to, na naukow ej m apie Polski nie tylko m łoda, ale z pew nością stojąca na w ysokim poziom ie uczelnia.
Przypis
1 „Życie Częstochowy” 21 IV 2001 nr 143 s. 3.
A n d rzej Walkówski Filia Akademii Swiętkorzyskiej Piotrków Trybunalski
Zbigniew W ó j c i k : Bibliografia polskiego muzealnictwa przyrodniczego (XVIII-X (XVIII-X wiek). Warszawa 2001 Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, 324 s.
O m aw iana bibliografia obejm uje 3056 pozycji literatury, dotyczących p ro blem atyki m uzeów przyrodniczych nie tylko istniejących n a naszym obecnym terytorium , ale i działających na obszarze przedw ojennej Polski oraz infor m ujących o w ielu placów kach tego rodzaju za granicą.
R ecenzow ane pionierskie opracowanie je s t efektem wieloletniej benedyktyń skiej w ręcz pracy autora, doświadczonego i cenionego w kraju i za granicą (człon kostw o IN H IG EO i Komisji Historii Nauki PAN) historyka nauk geologicznych, w którego bogatym dorobku książkow ym i publicystycznym znajdujem y rów nież
Recenzje 267
szereg bibliografii - m.in. Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. K opernika czy tw órczości takich w ybitnych przyrodników, ja k K. Kluk i M. Lim anowski.
D obór zebranych przez Z. W ójcika w toku żm udnych poszukiw ań w bibliote kach całego kraju i na terenach daw nych Kresów W schodnich m ateriałów doku m entuje działalność zarówno m uzeów przyrodniczych sensu stricte (tzn. pośw ię conych naukom biologicznym i o Ziemi) ja k i regionalnych placów ek tego rodza ju , w których istnieją działy przyrodnicze. N ie pom inięto przy tym opracow ań, do tyczących niewielkich ale interesujących m uzeów społecznych i pryw atnych, ja k rów nież - chociaż w m niejszym stopniu - biografistyki i kolekcjonerstw a.
Z arów no autorskie w prow adzenie, ja k i opublikow ane dane bibliograficzne obrazują dzieje polskiego m uzealnictw a przyrodniczego i ew olucję m yśli m u zealniczej w naszym kraju na przestrzeni ostatnich trzech stuleci. O grom nym ułatw ieniem dla czytelnika, poszukującego interesujących go m ateriałów są in deksy nazw isk autorów oraz patronów i w łaścicieli m uzeów , nazw g eog raficz nych, ja k rów nież m uzeów w ym ienionych w bibliografii oraz przedm iotow y.
N ależy podkreślić, że - ja k w ynika z inform acji uzyskanych od profesora W ójcika - to pionierskie opracow anie zostało przygotow ane i opublikow ane przy m inim alnym nakładzie finansow ym , a honorarium autorskie stanow iło ... 20 egzem plarzy tej cennej książki. Skrom na dotacja K B N (6.800 zł) um o żliw i ła w ydrukow anie zaledw ie 300 egzem plarzy om aw ianej Bibliografii. N ie ulega w ątpliw ości, że ilość ta je s t w ysoce niew ystarczająca, zw ażyw szy znacznie w iększą liczbę zainteresow anych instytucji i badaczy - m uzealników i h isto rykó w nauki oraz pracow ników placów ek ośw iatow ych i parków narodow ych.
W ielką zasługą w ydaw cy - Polskiego Tow arzystw a Przyjaciół N au k o Z ie m i, krzew iącego ideę pogłębiania w iedzy naszego społeczeństw a o potrzebie poznaw ania i ochrony przyrody oraz jej znaczenia dla nauki, je s t poparcie in i cjatyw y autora przygotow ania tej B ibliografii i doprow adzenie do jej edycji. Ś w iadczy to o docenianiu przez jeg o działaczy roli grom adzenia i ekspo now a nia cennych okazów i zabytków przyrody ożyw ionej i nieożyw ionej oraz udostępniania zainteresow anym rozproszonych w różnych publikacjach danych 0 m uzeach i kolekcjach w realizacji zadań statutow ych Tow arzystw a.
N a szczególne jed n ak w yrazy w dzięczności i uznania zasługuje autor B ib lio grafii Z. W ójcik, który podjął się tego trudnego, bardzo pracochłonnego zadania 1 doprow adził do końca jeg o realizację niejako „w czynie społecznym ”, bez żad nych dotacji, dla dobra naszego m uzealnictw a i historii nauk o Ziem i. S tw ier dzam to z pełnym przekonaniem jak o Jego w ieloletni w spółpracow nik w ram ach M iędzynarodow ej K om isji H istorii N auk G eologicznych (IN H IG EO ).
Przeglądając dosyć uw ażnie bogaty m ateriał zaw arty w om aw ianej B ib lio gra fii zauw ażyłem jed y n ie pom inięcie w w ykazie m u zeów jednej p laców ki k ra kowskiej, z którą m iałem okazję zapoznać się jako członek Kom isji H istorii N auki PAU. C hodzi o M uzeum Historii M edycyny Collegium M edicum U niw ersytetu
268 Recenzje
Jagiellońskiego, m ieszczące się w zabytkow ym D om u T ow arzystw a Lekarskie go w K rakow ie przy ul. R adziw iłłow skiej 4, którego w ystrój w nętrza zaprojek tow ał S tanisław W yspiański. O piekę nad tym M uzeum spraw uje K atedra H isto rii M edycyny C M UJ, kierow ana przez Prof. A. Śródkę, z k tó rą w spółpracuje członek wspom nianej K om isji Historii Nauki PAU prof. Z. Gajda. W zmianki o tej placów ce w jej dawnej form ie znajdujem y w recenzow anej bibliografii na s. 88 poz. 841, s. 150, poz. 1664 i s. 152 poz. 1698 oraz w artykule M . Skulim ow skie- go (1978), o którym dane zam ieszczono na s. 202 poz. 2357. P ozostaje w ięc j e dynie - w przypadku niezbędnego dodruku recenzow anej cennej książki - za m ieścić dane o tej niew ątpliw ie w ażnej placów ce w indeksie nazw m uzeów na s. 299. N ależy podkreślić, że m uzeum to zyskało obecną nazwę, a zapewne i formę w 1992 r. po pow rocie W ydziału Lekarskiego ja k o C ollegium M edicum do U n i w ersy tetu Jagiellońskiego. D latego zapew ne brak dotąd, o ile m i w iadom o, ak tualnej publikacji o nim , co je s t przypuszczalnie przy czyn ą pom inięcia nazw y M uzeum H istorii M edycyny C M U J w recenzow anej B ibliografii.
P odsum ow ując to krótkie om ów ienie treści, w alorów i znaczen ia B ibliogra f i i P olskiego M uzealnictw a Przyrodniczego, pragnę przekazać jej autorow i pro fesorow i Z bigniew ow i W ójcikow i w yrazy szczerego uznania za opracow anie tej bardzo pożytecznej publikacji, która spotka się niew ątpliw ie z ogrom nym zain teresow aniem szerokiego kręgu przyrodników , m uzeologów i historyków nauki jak o istotne ułatw ienie i pom oc w ich pracy badaw czej.
Wojciech N arębski em. prof. Muzeum Ziemi PAN czł. czynny Wydz. IV PAU Kraków
J ó z e f B r o d a : H istoria leśnictw a w Polsce. P oznań 2000 W ydawnictwo A kadem ii R olniczej im. A ugusta C ieszkow skiego, 368 s., indeksy, summ.
M onografia obejm ująca całość dziejów leśnictw a w P olsce została podzielo na n a sześć rozdziałów :
R ozdział I - Okres przedrozbiorow y, R ozdział II - Okres zaborów ,
R ozdział III - Straty i szko dy w leśnictw ie po lskim w w yniku pierw szej w ojny św iatow ej,
R ozdział IV - Okres dw udziestolecia m iędzyw ojennego,
R ozdział V - Rabunkow a gospodarka w p o lskich lasach w okresie drugiej w ojny św iatow ej,
