Marian Płachecki
"Na początku była mądrość. (O
aforyzmach St.J. Leca)", Helena
Zaworska, "Twórczość nr 5 (1973) :
[recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 17/51, 174
( I I ) ZA’.VCRSEA H e l e n a : Ha p o c z ą t k u b y ł a m ą d ro ś ć . (0 a f o r y z mach S t . J . L e c a . ) ’’T w ó rczo ść" 1973 n r 5 s . 97—107.
A u t o r k a s y t u u j e t w ó r c z o ś ć L ec a w k r ę g u a r c h a i c z n y c h t r a d y c j i l i t e r a t u r Wschodu, z w ł a s z c z a ż y d o w s k i e j . Y»'ydobywa dwa i c h n a j i s t o t n i e j s z e i p r z e z L e c a a k t u a l i z o w a n e c k ł a d n i k i : k u l t Ką- d r o ś c i ( t e k s t y b i b l i j n e ) i p o s ta w ę n i e u f n o ś c i wobec i n n y c h , n a k a z u j ą c ą m a k s y m a ln ie s k r a c a ć k i e r o w a n e do n i c h w y p o w ie d z i ( l i t e r a t u r a s u m e r y j s k a ) . Lec o p i e r a s i ę n a t a k i c h c e c h a c h k u l t u r y
ż y d o w s k i e j , j a k z a m i ł o w a n i e do g i e r ję zy k o w y ch i p a r o d i a , s t o sow ana ja k o ś r o d e k o ż y w i a n i a o b y c z a j o w o ś c i , p r z y czym n i e j e s t t o t y l k o b i e r n e p o w i e l a n i e t r a d y c j i s t a r o ż y d o w s k i e j , l e c z w pro w adzone s ą do n i e j i nowe w a r t o ś c i . I t a k , Mądrość p r z e d s t a w i o n a j e s t j a k o p r o c e s p o z n a w c z y , n i e z a ś j a k o a k c e p t a c j a u s t a l o n e g o z g ó r y p o r z ą d k u , a słow o - p o k a z a n e w s y t u a c j i z a g r o ż e n i a n i e t y l k o j u ż p r z e z " g ł u p o t ę i n d y w i d u a l n ą " , l e c z t a k ż e p r z e z z b i o r o w e mechanizmy h i s t o r i i . B P / 5 1 / 7 5 K . P . ( I I ) ZAWCRSKA H e l e n a : S p o t k a n i a . S z k i c e l i t e r a c k i e . W a r s z a wa 1973» C z y t . , s s . 31 6 , n l b . A, z ł 2 5 . -Tom z a w i e r a w y bór p r a c k r y t y c z n y o h a u t o r k i z l a t o s t a t n i c h , w k t ó r y c h d e k l a r u j e ona n i e c h ę ć do u jm o w a n ia l i t e r a t u r y w e d łu g r e g u ł n i e w y w i e d z io n y c h z k o n k r e t n y c h u tw o ró w , k ł a d ą c n a c i s k n a p o ż y t k i b e z p o ś r e d n i e g o o b c o w a n ia z d z i e ł e m l i t e r a c k i m . D z i ę k i tem u k s i ą ż k a s k ł a d a s i ę ze s z k i c ó w s t a n o w i ą c y c h w y n ik s p o t k a ń k r y t y c z n y c h ze z j a w i s k a m i b ą d ź w y b i t n y m i, b ąd ź b a r d z o i n d y w i d u a l n y m i , n i e z m i e r z a z a ś do skom ponow ania i c h w j a k ą ś s z e r s z ą c a ł o ś ć . O g ó l n i e j s z y k o n t e k s t k u l t u r a l n y p r z y w o ł u j e a u t o r k a w t e d y , gdy j e s t t o j e j p o t r z e b n e w k o n k re tn y m p r z y p a d k u . Z o k a z j i " P rz y g ó d c z ł o w i e k a m y ś lą c e g o " j e s t nim n p . z d o l n o ś ć p r o z y X X - w ie c z n e j do e p i k i , z o k a z j i Z a p o l s k i e j - t e a t r a l i z a - c j a ż y c i a w e p o c e K ł o d ę j P o l s k i , p r z y K uncew iczow ej - p r o b l e m a t y k a "domu" w k u l t u r z e w s p ó ł c z e s n e j , d l a J . O d r o w ą ż a - P i e n i ą ż - k a - t r a d y c j a p o d r ó ż y l i t e r a c k i e j . O p ró c z w y m ie n io n y c h , k s i ą ż k a z a w i e r a duży s z k i c o t w ó r c z o ś c i A . R u d n i c k i e g o o r a z s z k i c e k r y t y c z n e p o ś w i ę c o n e innym a u t o r o m . B P / 5 1 / 7 6 Z . Z .
