21. Spotkanie Nauk o Ziemi Dijon, Francja, 4–8.12.2006

‘Alicja Byrska-R¹pa³a — Szacowanie godziwej wartoœci z³o¿a wêglowodorów z wykorzystaniem opcji rzeczywistych;

‘Maksymilian Burda — Zagro¿enia wystêpuj¹ce w krajo-wym przemyœle siarkokrajo-wym i zadania ratownictwa górniczego.

Wieczorem w plenerze zorganizowano regionaln¹ kolacjê, której niew¹tpliw¹ atrakcj¹ by³ udzia³ góralskiej grupy Lewicowy Od³am Krystynki. Górale zbójowali pod przywództwem harnasia £ukasza Mazurkiewicza i spraw-dzali kandydatów do swego rzemios³a.

Ostatni dzieñ konferencji goœcie spêdzili na wycieczce terenowej, której celem by³o przypomnienie górniczej przesz³oœci regionu tatrzañskiego. Pokrywa œnie¿na nie pozwoli³a na dotarcie do dawnych wyrobisk górniczych w Dolinie Jaworzynki i nad Dolin¹ Koœcielisk¹. W zwi¹zku z tym sesja terenowa sk³ada³a siê z dwóch czêœci. W pierw-szej z nich uczestnicy mieli okazjê zapoznaæ siê ze zbiora-mi Muzeum Tatrzañskiego dotycz¹cyzbiora-mi geologii Tatr oraz historii górnictwa kruszcowego w tym regionie. Prelekcjê odnosz¹c¹ siê do tej tematyki wyg³osi³ prof. Andrzej Pau-lo. Druga czêœæ sesji odby³a siê w KuŸnicach, gdzie mgr Wies³aw Siarzewski z Tatrzañskiego Parku Narodowego przedstawi³ historiê hutnictwa ¿elaza w polskich Tatrach. Uczestnicy mieli okazjê zapoznaæ siê ze œladami tej dzia³alnoœci, m.in. z pozosta³oœciami du¿ego pieca

pudlar-skiego, fryszerek, m³ynówki, kuŸni, pudlingarni, gwoŸ-dziowni i innych obiektów metalurgicznych oraz odpada-mi z procesów hutniczych.

Podsumowuj¹c wra¿enia po konferencji, pragnê zauwa¿yæ jej imponuj¹c¹ ¿ywotnoœæ. Temat cyklu okaza³ siê noœny. Od lat gromadzi liczne grono fachowców, wywo³uje o¿ywione dyskusje, a nawet spory po niektórych referatach, jedne i drugie z regu³y na wysokim poziomie. Tym razem uda³o siê pogrupowaæ wyst¹pienia w sesje zbli¿one tematycznie. Konferencja pe³ni donios³¹ rolê w upowszechnieniu informacji o aktualnych problemach gospodarczego wykorzystania z³ó¿, produkcji surowców mineralnych, zagospodarowania odpadów oraz próbach ich rozwi¹zania. Formu³owane s¹ czêsto wnioski wielkiej wagi, np. o zaniechaniu kierunku badañ, zmianie technolo-gii lub potrzebie zmiany prawa. Terminowo i starannie przygotowane wydawnictwo u³atwia przekaz i dyskusjê. Zwraca uwagê œwietna organizacja i dobra atmosfera.

Wed³ug wstêpnych ustaleñ kolejna — XVII — Konfe-rencja z cyklu Aktualia i perspektywy gospodarki surowca-mi surowca-mineralnysurowca-mi odbêdzie siê w pierwszej po³owie listopada 2007 r. w Zakopanem.

Andrzej Paulo

21. Spotkanie Nauk o Ziemi

Dijon, Francja, 4–8.12.2006

Uni-wersytet Burgundzki w Dijon (Francja) odbywa³o siê od 4 do 8 grudnia i skupi³o oko³o 800 naukowców z ró¿nych dziedzin geologii, g³ównie z Francji i krajów francuskojê-zycznych (Belgii, Maroka, Szwajcarii), pojawili siê jednak równie¿ badacze z Polski (ni¿ej podpisany), Litwy, Czech, Rosji, Chin, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Niemiec. Jest to najwa¿niejsze wydarzenie we francuskiej geologii i odby-wa siê co dodby-wa lata. Poprzednia taka konferencja odby³a siê w 2004 r. w Strasburgu.

Spotkanie Nauk o Ziemi zorganizowano w nowocze-snym centrum kongresowym Palais des Congrès blisko œródmieœcia. Do dyspozycji zebranych by³o siedem sal ple-narnych oraz hall, w którym odbywa³a siê prezentacja posterów. Podkreœliæ tu nale¿y doskona³¹ organizacjê, dobranie wielkoœci sal do liczby s³uchaczy (planowane ju¿ na etapie zapisu na spotkanie), zapewnienie dostêpu do Internetu oraz stoisk z publikacjami geologicznymi — mo¿na by³o na przyk³ad nabyæ mapy geologiczne Francji ze specjaln¹ zni¿k¹. Ca³oœci dope³nia³o stoisko promuj¹ce wyroby lokalne, m.in. s³ynne dijoñskie musztardy.

Tematyka prelekcji wyg³aszanych na spotkaniu by³a niezmiernie ró¿norodna — od dynamiki litosfery, geomor-fologii, procesów tektonicznych i wulkanicznych poprzez wczesne radiacje, pocz¹tki ¿ycia na Ziemi, Lagerstätten (stanowiska z nadzwyczaj dobrze zachowanymi skamie-nia³oœciami — Konservat-Lagerstätten oraz stanowiska z niezwyk³¹ iloœci¹ skamienia³oœci — Konzentrat-Lager-stätten) i paleoekologiê, na zagadnieniach zwi¹zanych z ochron¹ œrodowiska i sk³adowaniem odpadów skoñczyw-szy. Ogó³em w 19 sesjach zaproszeni uczeni przedstawili prawie 400 referatów oraz wyk³adów. Jêzykiem spotkania by³ francuski, choæ w czasie jednej sesji poœwiêconej daw-nym radiacjom i prymitywnemu ¿yciu, ze wzglêdu na pre-legentów zaproszonych z Niemiec i Szwecji, wyg³aszano referaty i dyskutowano po angielsku.

Jednym z ciekawszych by³ wyk³ad prof. Stefana Beng-tsona (Sztokholm) dotycz¹cy historii wczesnych organi-zmów wielokomórkowych. Ten przegl¹dowy odczyt przy-ku³ uwagê zebranych, gdy¿ poza interesuj¹c¹ syntez¹ wyników najnowszych badañ z tej dziedziny prezentowa³ równie¿ fakty mniej znane. Jedn¹ z ciekawostek by³ morski œlimak pochodz¹cy z pola hydrotermalnego Kairei na Grzbiecie Œrodkowoindyjskim (Ocean Indyjski). Miêczak ten oprócz aragonitowej muszli ma równie¿ skleryty pokrywaj¹ce nogê zbudowane z dwóch minera³ów ¿elaza — pirytu i greigitu. P³ytki te nie s¹ jednak wytwarzane przez œlimaka, a przez wspó³wystêpuj¹ce z nim bakterie (minera³y s¹ ubocznym produktem redukcji siarki). Prof. Bengtson przedstawi³ równie¿ szczegó³y dotycz¹ce pocz¹tków cyklu ¿yciowego — od jaja do póŸnych stadiów ontogenetycznych — kambryjskiego parzyde³kowca Olivooides oraz niedawno odkryte skamienia³oœci œladowe z górnego prekambru po³udniowo-zachodniej Australii.

Kolejnym, wartym uwagi wyst¹pieniem by³a prelekcja prof. Françoise Debrenne (Pary¿) przedstawiaj¹ca wyniki najnowszych badañ dotycz¹cych systematyki archeocja-tów. Propozycja umieszczania ich blisko Demospongiae (g¹bki ró¿noszkieletowe) spowodowa³a ostr¹ polemikê z prof. Wernerem Müllerem (Moguncja), zdaniem którego ta wymar³a grupa bli¿sza jest g¹bkom wapiennym (przynale¿-noœæ archeocjatów do g¹bek jest powszechnie akceptowa-na). Równie ¿yw¹ dyskusjê spowodowa³o wyst¹pienie dr. Diyinga Huanga (Nankin) dotycz¹ce znalezisk z kambru Chin. Przedstawi³ on g³ównie niezmogowce (priapulidy; typ znany dotychczas tylko z 16 gatunków wspó³czesnych i nielicznych kopalnych) z Chengjang, ale równie¿ pochodz¹cego z tego stanowiska przedstawiciela kolczu-gowców (kolczugowce — Loricifera — to mikroskopijne, morskie wtórnojamowce pozorne odkryte w 1983 r. i bar-dzo s³abo poznane; najprawdopodobniej s¹ spokrewnione z ryjkog³owcami — Kinorhyncha). Dodatkowo Diying Huang zaprezentowa³ ciekawe okazy ze skamienia³ymi 14

tkankami miêkkimi z jury Chin — wœród nich prawdopo-dobnie jedynego znanego kopalnego tasiemca, choæ pozy-cja taksonomiczna prezentowanego zwierzêcia wzbudzi³a pewne w¹tpliwoœci. Wyk³ad prof. Jeana Vanniera (Lyon) dotycz¹cy ewolucji morskich ekosystemów kambru nieste-ty nie odby³ siê ze wzglêdu na absencjê prelegenta.

Meduzy pochodz¹ce z klasycznego jurajskiego (kime-ryd) stanowiska Cerin (Francja) by³y przedmiotem prezen-tacji prof. Christiana Gaillarda (Lyon). Zaprezentowa³ on interesuj¹c¹ analizê ekologiczn¹ materia³u w odniesieniu do wspó³czesnych zbiorowisk meduz z Palau. Niezwykle liczny zespó³ (ponad 900 okazów, 3 gatunki) jest prawdo-podobnie efektem nagromadzenia post mortem w niewiel-kiej lagunie. Wœród analizowanego materia³u wystêpuj¹

równie¿ bardzo rzadkie kostkomeduzy (Cubozoa). Warto w tym miejscu nadmieniæ, i¿ w czerwcu na II Miêdzynaro-dowym Kongresie Paleontologicznym w Pekinie dr Gra-ham Young przedstawi³ najstarsze dotychczas poznane kostkomeduzy — z ordowiku prowincji Manitoba (Kana-da). Stanowisko Cerin jest trzecim jak dot¹d, z którego opi-sano tê grupê meduz (pozosta³e to wspomniane wy¿ej w Manitobie oraz karboñskie Mazon Creek w USA).

Doktor Oldøich Fatka (Praga) przedstawi³ wyniki badañ nad zbiorowiskami trylobitów œrodkowokambryj-skich z basenów Skryje-Týøovice i Pøibram-Jince (Barran-dien — Czechy). Wyró¿ni³ on zbiorowisko Phalagnostus--Peronopsis (œrodowiska p³ytkie), Phalacroma-Condylo-pyge (œrodowiska poœrednie) oraz Onymagnostus-Hypa-gnostus z najg³êbszej czêœci zbiornika. Dr Alexander Gubanov (Cambridge) zaprezentowa³ najstarsze œlady koloru na muszlach miêczaków — z wczesnego ordowiku basenu Peczory.

Profesor Patrick de Wever (Pary¿) omówi³ doœæ zaska-kuj¹ce wyniki badañ nad korelacj¹ krzywych bioró¿norod-noœci wzglêdem czasu z krzywymi przedstawiaj¹cymi liczbê badaczy poszczególnych okresów, grup skamie-nia³oœci oraz powierzchni wychodni ska³ danych okresów. Zwiêkszenie liczby taksonów w niektórych okresach mo¿e byæ pozorne, spowodowane jedynie liczniejsz¹ grup¹ badaczy jakiegoœ okresu lub wiêksz¹ powierzchni¹ ods³oniêæ, a zatem lepsz¹ dostêpnoœci¹ materia³u do badañ. Odrêbna sesja zosta³a przeznaczona zagadnieniom ochrony dziedzictwa geologicznego. Czêœæ tej sesji by³a poœwiêcona przygotowywanym rozwi¹zaniom prawnym, pozosta³a czêœæ zaœ — praktycznej ochronie zarówno obiektów in situ, jak i znajduj¹cych siê w kolekcjach muze-alnych i uniwersyteckich.

Ca³oœci spotkania dope³ni³a sesja posterowa oraz wiele spotkañ francuskich towarzystw geologicznych. We Fran-cji oprócz ogólnokrajowego Société Géologique de France dzia³aj¹ równie¿ mniejsze stowarzyszenia naukowe — specjalizowane, jak np. Groupe Français de Paléozoïque, lub o zasiêgu lokalnym, jak Société Géologique du Nord.

Miko³aj Zapalski

15

Przegl¹d Geologiczny, vol. 55, nr 1, 2007

Polecamy:

Ryc. 1. Palais des Congrès, gdzie odbywa³a siê konferencja. Fot. M. Zapalski