W³aœciwoœci odpadów poflotacyjnych Zn-Pb i nowe mo¿liwoœci
ich wykorzystania w gospodarce
Ewa Siedlecka*
Zagospodarowanie odpadów to jeden z podstawowych elementów rozwoju gospodarczego. Wg³êbna analiza odpa-dów z flotacji rud cynkowo-o³owiowych daje mo¿liwoœæ stworzenia technologii ich wykorzystania w gospodarce.
Celem prowadzonych badañ by³o okreœlenie w³aœciwo-œci termicznych odpadów poflotacyjnych, pochodz¹cych z rejonów Bytomia i Olkusza, oraz wstêpna analiza dotycz¹ca mo¿liwoœci otrzymywania z odpadów flotacji rud cynku i o³owiu sorbentu do odsiarczania gazów.
Dokonano analizy sk³adu chemicznego oraz mineralne-go materia³u. Poza tym okreœlono sk³ad granulometryczny badanych odpadów za pomoc¹ analizy sitowej i laserowej.
Przeprowadzono wg³êbn¹ analizê trzech zmodyfiko-wanych termicznie próbek odpadu dolomitowego oraz próbkê odpadu poflotacyjnego surowego.
Modyfikacja termiczna materia³u polega³a na jego wypra¿eniu odpowiednio w temperaturach: 680o
C przez 1 godzinê, 680oC przez 3 godziny, 800oC przez 1godzinê. W ten sposób otrzymano materia³ zmieniony pod wzglêdem zawar-toœci typowych dla dolomitu wêglanów. Stopieñ tych zmian okreœlono za pomoc¹ badañ termograwimetrycznych (TG, DTG, DTA). Analizê derywatograficzn¹ surowego odpadu wykonano w celu okreœlenia iloœci dolomitu w odpadzie poflotacyjnym i porównano j¹ z czystym dolomitem.
Przeprowadzono wstêpne badania przydatnoœci analizo-wanego materia³u jako sorbentu do odsiarczania gazów, porównuj¹c go z powszechnie stosowanym sorbentem. Stwier-dzono mo¿liwoœæ wykorzystania zmodyfikowanego termicz-nie odpadu z flotacji rud cynku i o³owiu do odsiarczania gazów.
Pirytyzacja szcz¹tków biogenicznych w ciemnych utworach œrodkowej jury
(bajos–baton) Wy¿yny Krakowsko-Czêstochowskiej
Patrycja Szczepanik*
Spirytyzowane mikroskamienia³oœci powszechnie wystê-puj¹ w ciemnoszarych utworach, tzw. i³ach rudonoœnych (baj-os–baton) Wy¿yny Krakowsko-Czêstochowskiej. W wybranych profilach (cegielnie: Sowa, Gliñski, Leszczyñski, Gnaszyn i Ogrodzieniec) badano skamienia³oœci nosz¹ce œlady pirytyzacji jak i te niespirytyzowane. Wstêpne wyniki dotychczasowych obserwacji wykaza³y niezwyk³¹ ró¿norodnoœæ form morfolo-gicznych pirytu wspó³wystêpuj¹cego z okazami mikrofauny. Piryt masywny ca³kowicie lub czêœciowo zastêpuje materia³ szkieletowy; jako euhedra, framboidy lub agregaty mo¿e wype³niaæ wolne przestrzenie (pory, wnêtrza skorupek) oraz tworzyæ inkrustacje. Minera³ ten powszechnie obecny jest rów-nie¿ w osadzie (g³ównie w postaci framboidów i nieregularnych agregatów), gdzie wype³nia m. in. kana³y ¿erowiskowe. Zaob-serwowano selektywnoœæ procesu pirytyzacji, zaznaczaj¹c¹ siê tym, ¿e ró¿ne rodzaje skamienia³oœci w odmienny sposób ule-gaj¹ pirytyzacji w tej samej próbce, jak i w profilu.
Celem prowadzonych badañ jest wyjaœnienie mechani-zmów i okreœlenie wp³ywu warunków œrodowiskowych na proces pirytyzacji. Podjêto próbê wyjaœnienia przyczyn ró¿norodnoœci form, w jakich krystalizuje piryt zastê-puj¹cy lub wype³niaj¹cy szkielet oraz przyczyn selektyw-noœci tego procesu. Przeprowadzono charakterystykê pirytyzacji w zale¿noœci od materia³u wyjœciowego buduj¹cego szkielet mikroskamienia³oœci (wêglanowy, fosforanowy, krzemionkowy i organiczny) oraz cech sedy-mentacyjnych i tafonomicznych osadu. Na podstawie wy¿ej wymienionych badañ oraz analizy geochemicznej okreœlone zostan¹ podstawowe cechy œrodowiskowe, maj¹ce najprawdopodobniej kluczowe znaczenie dla pro-cesu pirytyzacji (np. poziom natlenienia w wodach den-nych, zró¿nicowanie dostawy i jakoœci materii organicznej, wielkoœæ produkcji pierwotnej itp.). Okreœlony zostanie równie¿ wp³yw geochemii osadu i jego diagenezy na pro-ces pirytyzacji w osadzie i konkrecjach oraz tempo bakte-ryjnej redukcji siarczanów i jej etapów na podstawie oznaczeñ izotopów siarki w pirycie.
Charakterystyka petrograficzna metakonglomeratów Slyngfjellet
z S czêœci Ziemi Wedel Jarlsberga na Spitsbergenie
Agata Szwakopf*, Jerzy Czerny*
Metakonglomeraty Slyngfjellet tworz¹ charaktery-styczny horyzont w obrêbie kompleksu metamorficznego S czêœci Ziemi Wedel Jarlsberga na Spitsbergenie, a ich sp¹g wyznacza w terenie przebieg niezgodnoœci Torellian.
Metakonglomeraty wystêpuj¹ wraz z metawulkanitami w podstawie sekwencji skalnej grupy Sofiebogen zalegaj¹c na starszych, przefa³dowanych metasedymentach grupy Deilegga (Czerny i in., 1993).
796
Przegl¹d Geologiczny, vol. 53, nr 9, 2005
*Instytut In¿ynierii Œrodowiska, Politechnika Czêstochow-ska, ul. Brze¿nicka 60a, 42-200 Czêstochowa
