IJsverslag: Winter 1951-1952 en 1952-1953

.

.

IJSVERSLAG

WINTER

1951-1952

WINTER

1952-1953

BEJII'ERKT DOOR DE DIRECTIE

ALGEil1ENE

DIENST EN

1f7

ATERHUISHOUDINGEN

. UITGEGEVEN

DOOR DE RIJKSIf7ATERST AAT

STAATSDRUKKERI]- ÈN UITGEVERIJBED~IJF

'S-GRAVENHAGE 1957

RIJ KSVvATERST AA T

Dienst Binnenwaterén AIZA

MaerJant 4-6

8224 AC

Postbus 17

8200 AA Lelystad

,

.. " \ é-fJ-/3

7--

J'Z.-2

cze.'<":

-

,-Vooruioord

Het voorliggend ijsverslag geeft een documentatie yan de ijsbezetting, 'voor zover van belang voor de scheepvaart en 'de afvoer va n opperwater. Deze-docum~ntatie bestaat uit tabellençgrafieken en be-schrijvingen, voorzien van toelichtingen, beschouwingen en verklaringen, ten einde deze gegevens beter toegankelijk te maken ten behoeve van scheepvaart, ijsbestrijding en beh-eer van de. openbare wateren in toekomstige ijswinters.

Het verslag is 'samengesteld ter directie Algemene Dienst en Waterhuishouding. Daarbij is gebruik

~

\ ' ' "

gemaakt van gegevens van het Koninklijk Nederlands ~Ieteorologiseh'InstitiJUt, van de ijsrapporten ' en bijdragen van de verschillende betrokken di;eeties van de Rijkswaterstaat, van .do ijskaartjes van de Nederlandse IJsberichteildienst en een groot aantal opgave~ betreffende ~Ieijstoestand op rivieren

AJ.GEJIEEN o\rERZlCJlT YAN DE WINTER 1951-1952

§

1.

lIet verloop van de wint er

De winter 1951-l{152was uitgesproken zacht. De maanden november, december, januari en februari warengemiddeld warmer dan normaal, de maand maart was gemiddeld iets kouder dun normaal, zoals volgt uit onderstaande tabel'), .waarin de verschillen zijn opgegeven van de gemiddelde maandelijkse temperaturen in de vijf wintormaanden met de voor elke maand berekende normale waarden.

Groningen

I

IDon Helderl

I

Nnaldwijk

I

Vlissingen

I

-IOOmiUUelU

Jouro Do Bilt Hoorn

november' 1051

+

2.8 + 3.0

+

2.2 + 3.0 *:!.8

I

+ 2.2 + 2.i + 2.i december 1051

+

2.:J

+

2.1 + 2.2 + 1.6

+

l.i + 1.2 + 2.2

+

l.!1 januari 1052

+

O.i

+I.l

+

1.0

+

0.4

+

0.8 +0.3 + 0.8

+

0.7

februari 195:! +0.6 + O.i +0.6 -0.2 + 0.2 -0.5 + 0.4 +0.3. maart !!l5:! -0.5 0.0 -0.2 -0.3 + 0.2

+

0.3 ,-0.3 -0.1

Tabell. Afwijking mn de gemiddelde maandelijkse temperatuur t'an de gemiddelde OL'erde t'ijf wintermaanden in

oe.

Het algemeen verloop van de weersgesteldheid in de vijf wintermaanden afzonderlijk wordt gegeven in onderstaande maundovcrzichtcn-).

N~~·ember. Talrijke depressiestrokken gedurende deze maand over Zuid-Europa niet voor ons land tot gevolg veel zuidelijke wind, zodat de temperatuur \Tij hoog bleef en er veel regen viel.

De afwijkingen van de gemiddelde overdagtemperatuur. het dagelijks maximum en het dagelijks minimumwaren voor het land gemiddeld over de maand en de drie decaden:' Maand; +2.8, +2.6,. +2.8

-o,

I: +1.6, +1.i; +1.5

-c,

II: 8.5, +3.3, +t3 cC; lIl: +2.9, +2.8, +2.7 °C.' De hoogste temperatuur was 17.5 °C te Epen (L) op 5 november, de laagste -0.7 cC op het vliegveld Gilze-Rijen op

·1 november. . .

. I

. December. December werd gekenmerkt' door grote deprcssie-aetiviteit en bracht veel zacht weer. Op 10 december begon de luchtdruk in West-Europa flink te stijgen; er vormde zich een afzonderlijk gebied van hoge druk boven de Britse eilanden enFrankrijk, dat zich langzaam naar de Alpen ver-plaatste. De wind nam dientengevolge af en 's nachts daalde de temperatuur tot beneden heb.vriespunt. 'l'oen op 15 december de wind iets sterker werd, steeg de temperatuur en gedurende ~et verdere verloop van de maand kwam bijna geen vorst meer voor. Het Over het algemeen rustige, sombere en vaak ook

mistige weer hield tot 2J december aan.' '.

Op de avond vóór Kerstmis veroorzaakte een bij IJsla~ld gelegen depressie regen en veel wind. Dit was de inleiding tot een periode, gedurende welke dedepressie-activiteit boven de Britse eilanden het

weer bepaalde. ...

De afwijkingen van de gemiddelde overdngtemperatuur, het dagelijks maximum en het dagelijks minimum waren voor het land gemiddeld over de maand en de drie decaden: Maand: +1.8, +1.9, +1.9 cC; I: +2.5, +2.6, +2.7 °C; II: +0.7, +1.0, +0.5 °C; III: +2.2, +2.0, +2.4 °C. De hoogste temperatuur was 12.:3"C te St. Jansteen op ,1december, de laagste .,..-7.4"C te De Bilt op 1:3december.

Januari. Gedurende bijna de gehele maand werd hét weer beheerst door een grote depressie-activi-teit. De depressies bewogen zich via de Britse eilanden of via het zeegebied om IJsland van het westen naar het oosten. Gedurende de eerste helft vande maand viel vrijwel iedere dag regen, sneeuw of hagel. In de tweede hêlft van de maand bevond West~Europa zich onder invloed van polaire lucht, waardoor de temperatuur gemiddeld beneden normaal was. Boven Scandinavië ontwikkelde zich een gebied van hoge luchtdruk; de wind draaide op 20 januari naar het noordoosten. Toen dit maximum zich van 23 januari ai naar het zuidoosten verplaatste, begonnen de depressies weer de overhand te krijgen.'

De alwijkingcn van de gemiddelde overdagtempcratuur, het ,dagelijks .maximum en het dagelijks minimum waren voor het land gemiddeld over de maanden de drie decaden: Maand: +0.5, +0.2, +0.9 °C;

1:

1.7, +1.5, +1.6 °C; TI: +1.1, +1.6, +1.7 °C; TIl: -1.3, -2.0, -0.6 "O, De hoogste temperatuur was 10,9 °C te Buehten op 11 januari, de laagste -9.8 cC te St; Jansteen op 28 januari.

. • I

'~,

,.

5

Februari. In de eerste helft van de m~and heerste grote depressie-aetiviteit. Een' gebied van hoge druk trok in het begin van de tweede dccadé van Groenland zuidwaarts de oceaan op, waardoor grote hoeveelheden lucht van polaire oorsprong naar het Noordzeegebied stroomden; daardoor bleef de

temperatuur in de tweede decade over het algemeen onder normaal. '

Van 20 februari af verplaatste het gebiedvan hoge luchtdruk zich, waardoor het zwaartepunt dicht , bij ons land kwam te liggen. Het weer was in deze periode rustig. Op de laatste dag van de maand beo

gonnen de depressies hun invloed weernanf onze omgeving uit te strekken:

De. afwijkingen van de gemiddelde overdagtemperatuur, het dagelijks maximum en het, dagelijks minimum waren voor het land gemiddeld over de maand en de drie decaden: Maand: 0.0, ---0.5, +0.4

°c,

I: +o.a, -0.5,+1.0 °C; Il: ~1.1,-IA,-:-O.7 °Cj lIl: +0.7, +0.3, +1.2 "Ç, De hoogste temperatuur

was 12,,0°C te Wageningen' op 26 februari, de laagste -11.8 "C te Epen (L) op lû Iebruari.

. .". . .

Jlaart. Gedurende de eerste dagen van de maandstond het weer onder invloed van een gebied van hoge druk, waarvan' het centrum zich dicht ten zuidenvan ons land nunrhet oosten vcrplnatstc. Danr-door was. het weer overwegend droog met vTij hoge temperaturen. Gedurende het verdere verloop van de eerste decade was ons land in het overgangsgebied gelegen, tussen het maximum in het oosten en de

depressie boven de oceaan. ' '

Omstreeks 11 maart begon het boven Groenland gelegen gebied van hoge druk zich naar het zuid-oosten teverplaatsen. De wind draaide naar het noorden en de temperatuur daalde. Nadat het centrum op 14 maart was gepasseerd, draaide de wind naar hetzuidoosten én steeg do temperatuur. Op 16 maart ontwikkelde zich boven Scandinavië en de Poolzee een gebied van hoge druk, waardoor de fronten van de depressies boven de oceaan slechts weinig verder dan ons land konden komen, zodat van' 20 tot en ~met 25 manrt.vcelneerslng viel. In de nacht 'van 26 'maart drong koude lucht uit het oosten ons land

binnen; de temperatuur daalde sterk; vooral 20 en 30 maart waren koude dagen. .

,De ufwijkingen van de gemiddelde ovcrdngtemperatuur, het dagelijks maximum en 'het dagelijks minimum waren voor het land gemiddeld over de maand en de drie' decaden: Maand: -0.2, -0.2, +0:2 °C; I: +2.2, +2.5, +2.3 °Cj II: +0.8, +1.'1,0.0 "C: lIl: -3.3, -4.2; -1.5 cC. De hoogste temperatuur bedroeg 10.0'"C te Epen (L) op 3 maart; de laagste -i.0 "C te Witteveen op 27 maart.

Figuur I geeft een grafisch? voorstelling van het verloop van de luchttemperatuur te De Bllt.l) wl~nER 1951 - '52

'"

Ol

~

lol • V Z lol o .~ oe a:

".",

Eiquur J. Tempemtuurovcrzicht orer de winter J!)5J~'52 colçens u'aamemingen in De Bilt. '

De minimum- temperatuur is meerdere dagen achtereen beneden I;et vriespunt gedaald op: II t/m 15 december, 5 en 6 'januari, 23 januari t/m 5 fobruari.vû februari t/m J!)februari, 23 en

24 Iobruariçl l t/in 16 maart ,en 26 t/m

ar

maart , § 2.' Overzicht van de ijsJJCzctting'

Gedurende de winter Hl51-1!li>2 kwam op do Noordzee, het Noordzcekanaal, de grote rivieren en de benedenrivieren geen.ijs voor. OiJ de Waddenzee werd alleen bij Nieuwe Statenzijl van 26 tot en met 20janüari licht drijfijs waargenomen.

Op de kanalen kwam ijs voor op 14-en 15 december, van'26 tot en met 30 januari en

van

14-

tot en met 18 februari. Dit ijs leverde echter geen moeilijkheden op voor de scheepvaart. '

Een overzicht dag voor dag van de ijstoestand en de bevaarbaarheid op de Nederlandse vaarwegen, voor zover hier ijs is opgetreden, wordt gegeven in tabel 2 (kanalen in Groningen, Friesland, Drento en Over-ijssel), tabel 3 (kanalen in Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland) en tabel d (IJsselmeer).

In deze tabellen is de ijstoestand aangegeven door middel van letters, waarvan de verklaring mede is opgenomen. De bevaarbaarheid is aangegeven door kleuren.

, De gebruikte letters enkleuren stemmen overeen met die,welke worden toegepast op de ijskaartjes van de Nederlandse IJsberiehtendienst, waaraan de benodigde gegevens zijn ontleend.

1)Ontlconu aan uo.,,~laandoJijkso Overzichten", publikatio !Jla van hot K.N.:\I.I.

I,

6

december 1951

OVERZICHT VAN DE IJSTOESTAND

goed bevaarbaar vrij goed bevaarbaar moeilijk bevaarbaar onbevaarbaar weernemingapunten

TABEL 2. Op de kanalen in Groningen, Friesland, Drente en O\"erijs§el

I. Eemskeneel 2. Van Starkenborghkanaal 3. Vaarweg Groningen-Lemmer . 4. Van Herinxmekenaal . 5. Houkeeloot 6. MoppeIerdiep . 7. Zwarte Water 8. wtllemeveert 9. Twentekanalen . 10. Vaarweg Groningen-Staveren Overige kanalen

TABEL 3. Op de kanalen in Noord-Hol-land, Zuid-HolNoord-Hol-land, Utrecht en Gelderland

1. Noordzeekanaal 2. Zaan

3. Noordhollands kanaal 4. Balgsandkeueal

5. Noorderbuitenspearue en Zijkanaal C 680.Vaarweg Amsterdam-Rotterdam via. Gouda: Amstel-Drechtkanaal, Aar· kanaal, Gouwe en Hollandse IJssel . êb.veecweg Amsterdam-Rotterdam via Leidsondam: Schinkel, Ringvaart v.d. Hearlemmermeerpolder, Zijl, Rijn-Schiekanaal, Delftse Schie en Delftse Vliet

7. Amsterdam-Rijnkanaal 8. Merwedekanaal . 9. Kanaal door voome 10. Heetelskansel 11. Afgedamde Maas .

12. KanMI van St.Andries .

13, Maas-WaaJkanaal Overige kanalen ,

TABEL 4. Op hel Lrssetmeer

I. Lemmer. 2, Staveren 3. Komwerdereand 4. Den Oever. 5. Medemblik 6, Enkhuizen. 7. Hoorn. , . 8. émsterdem 9. Harderwijk 10. Ketelmeer '

Verldnrinu van de lettercode Verklariny van de kleuren

A blank weter B licht drijfijs

C licht v88tijs

D middelzwaar verspreid drijfijs E middelzwaar opeengepakt drijfijs F middelzweer drijfijs in geul of slop G middelzwaar vaat ijs

R zwaar verspreid drijfijs K zwaar opeengepakt drijfijs L zwaar drijfijs in geul of slop M zwaar vast ijs

N ijsdam of kruiend ijs

o

verdwijnend ijs, niet meer hinderlijk

!IN DE WINTER 1951-1952 7 / januari 1952 februari 1952 00 B B B BIRI A

o-B BOOBA -I ~

clo

BBA BB B _~

'.

8,

AWEJIEEN OVEUZICIIT VAN DE

wixran

1952-H153

I

§ 1.

lIet verloop van de winter

De maanden november, december, januari en februari waren gemiddeld kouder dan normaal, .de maand maart was praktisch normaal, zoals volgt uit onderstaande tabel-), waarin de verschillen zijn opgegeven van de gemiddelde maandelijkse temperaturen in de vijf wintermaanden met de voor elke

maand berekende normale waarden. .: '.' . '

,

_Groningen

_I

Jouro

IDon

_IIcI~erl

Do

Bilt

I

N~ldwijk

I

Vlissingen

I

Hoorn

I

Gemiddeld november I!J52 -204 -1.7 -2.1 -2.4 - 2.2 -2.8 -2.5 -2.3 december 1!J52 -1.0 -1.2 -1.1 - I.:l -l..t ---, 1.8 '-- 1.3 - 1.3 junuuri 1!)53 ·+0.5 +0.2 + 0.1 -'- 0.7 -0.7 -1.5 . + 0.1 -0.3 februari I!J53 -0.6 -0.2 '-- 0.3 -0.2 -0.1 -004 ..:- 0.1 -0.3 maart I!J53

+

004 + 0.2 -0.2 0.0 -0.1 ---,0.3 0.0 0.0 ,

Tabel 1. Afwijking mn de qcmiddeldc maandelijkse tcmperatuuri'an de gemiddelde over de tijf wintermaanden in 00.

Het algemeen verloop van de weersgesteldheid in de vijf wintermaanden afzonderlijk wordtgègéven

in onderstaande maandoverzichten'). '

. , ,

November. De 'maand begon met 'depressie~activiteit; de luchtdruk was gedurende de eerste 10 dagen, met slechts enkele onderbrekingen, .hoog boven de Golf van Biscaje, terwijl de ene depressie na de nndereten noorden Jiiervan naar het oosten trok, waarbij grote hoeveelheden regen werdenafgetapt en koude lucht werd aangevoerd.

Gedurcnde het verdere verloop van de maand kwam de wind voornamelijk uit noordelijke richtingen, '. waardoor koude luchtstromingen ons land.borelkten en de temperatuur beneden normaal bleef. .

De afwijkingen van de gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die van het dagelijkse maximum en minimum, bedroegen voor het .gehcle land over de maand

mi

de drie decaden: Maand: -2.5, -2.8, ' -2.1 °C; I: +0.1, -'-0.2,+0.5

-o,

II: -3.6,'-3.0, -3.1 °C; lIL: -3.8, -1.2, -3.,1 °C.

De hoogste temperatuur 1\~as13.0°C te Rotterdam op 2 november, de laagste ...:1O.3°Cte Emmeloord

op 29 november. .

December

was over het algemeen een tamelijk koude en sombere maand met te veel neerslag. Aanvankelijk was de luchtdruk ten westen van de Britse eilanden hoog. Nadat het front van een over Scandinavië trekkende depressie op 3 december ons land was gepasseerd, waardoor de dooi inviel, het-geen met regen en sneeuw gepaard ging, begon het gebied van hoge druk zich naar het oosten te ver-plaatsen, waarbi] het centrum op 5deeember ons land passeerde.' De temperatuur kwam in deze dagen weer onder het vriespunt. Gedurende het verdere verloop van de maand bleef het weer vrijwel voort-durend onder invloed van depressies, waardoor cr veel regen viel, soms ook sneeuw.

De afwijkingen van de gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die van het dagelijkse maximum en-minimum, bedroegen voor het gehele land over de maanden de drie decaden: Maand: -1.3, -1.6, -U °C: 1: -1.0, :-3.9, -1.0 °C; II: -0.9, -1,.1-, -U °C; lIl: +0.7, +0..1,+1.1 °C._

De hoogste' temperatuur was 12.0 °C te Andel op 2J december, de laagste -10.8 °C te Obdam op' 2

december. .

-Januari was over het algemeen koud en somber met veel mist, doch weinig neerslag.. . Aanvankelijk werd het weer voornamelijk beheerst door een langgerekt gebied van hoge luchtdruk, dat zich uitstrekte van Scandinavië tot de Azoren en meest zwakke noordelijke winden in stand hield. De temperaturen kwamen in dit tijdvak bijna niet boven het vriespunt; terwijl in enige nachten matige vorst voorkwam. Neerslag van enige betekenis kwam in dit tijdvak niet voor. Nadat de ûde het fronten-systeem van een over Denemarken in zuidoostelijke richting trekkende depressie met lichte neerslag ons land was gepasseerd, .viel de dooi tijdelijk in. Hierna ontwikkelde zich een uitgebreid gebied van hoge luchtdruk boven Europa, dat tot in het laatst van de maand het weer in ons land bepaalde, mot zeer veel bewolking enmist. Als,gevolg van de nadering van een van IJsland afkomstige depressie trok

9

het gebied van hoge luchtdruk zich na 25 januari in zuidoostelijke richting terug, waarna meer depressies volgden, met enige neerslag en hogere temperaturen. Deze reeks depressies werd afgesloten door een zeer diepe op 31 januari met zware storm uit het noordwesten, die de ramp in het zuidwestelijk deel

van ons land tengevolgehad.

-De afwijkingen van de gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die van de dagelijkse maximum-en minimum- temperatuur bedroegmaximum-en voor het gehele land over de maand maximum-en over de drie decadon respec-tievelijk: Maand: -1.6, -2.1 en -l.l °C; I: -:-3.7, -U en -3.8 °C; II: -1.2, ':""-1.7en -o.9°Cj -lIL: +2.6, +1.8 en +3.4°C. De hoogste temperatuur was 1O.8°C te St. Jansteen op 28 januari.jdo

laagste -8.5 °C t,e St. Annaland op 9 j~nuari. "

Februari

was een vrij koude maand met in do eerste helft van de maand veel neerslag. Na het voorbij-trekken van de stormdepressie op 1 februari bouwde zich ten westenvan ons land een gebied van hogo luehtdruk op met het centrum boven Schotland,waardoor koude lueht met de noordelijke tot noord. oostelijke winden naar .ons land kon stromen. Na ·1 februari werd dit gebied nnarhct westen terug-gedrongen door een depressie uit het noordwesten met regen en sneeuw, gevolgd door het binnen-dringen van koude lucht, veroorzaakt, door enige storingen in de noordelijke luchtstroming. Op 9 Iebruari drong warmere lucht uit het westen ons land binnen, waarmede aan de vorstperiode een einde kwam. Na een korte onderbreking herstelde zich de westelijke stroming. De rest van de maand werd , "gekenmerkt door een grote depressie-activiteit, met weinig neerslag. Na 2-! februari bewoog het gebied

van hoge luchtdruk boven Frankrijk zich naar het noorden, waardoor ons land buiten de invloedssfeer van de depressie kwam en een rustige periode volgde met, behalve in het noorden, zonnig' weer met

. 's nachts mist en lichte vorst. .

. De afwijkingen van de gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die van de dagelijkse maximum-en minimum. temperatuur, bedroegen voor het gehele land over de maand en over de drie 'decaden, respectievelijk: Maand: -0.4, -0.8 en-o.2 °C; I: -'-2,.1, -2.8 en-2.1 °Cj II: -1.7, -2.3 en +1.1 °C; lIl: -3.0, +3.5 en·+3.0 °c. De hoogste temperatuur werd gemeten te Ermelo op 26 februari.en

be-droeg 15.9

"C,

de laagste -15.5°C te Leeuwarden op 15 februari. '

, ~J1aart.

Gedurende het grootste deel van "de maand werd het weer beheerst door.gebleden van hoge luchtdruk. Aan het begin van de maand lag' de kcrn van een gebied van hoge luchtdruk boven Noord-Duitsland, doch verplaatste zich de volgende dag naar de Britse eilanden, waar ze geruime tijd bleef liggen. Hierdoor werd een noordelijke luchtstroming in stand gehouden. Een koudefront, dat in de nacht van 10 op 11 maart ons land passeerde, bracht voornamelijk in het midden van het land enige neerslag, waardoor een kortstondige onderbreking in de reeds sedert H februari durende droogteperiode kwam. Voor een, op H maart boven Centraal-Europa ontstaan gebied VUIl hoge luchtdruk, draaide de wind naar oostelijke richtingen en stroomde drogere lucht ons land binnen, hetgeen vergezeld ging van enige .: dagen zonnig' weer. Na enkele onderbrekingen werd de taak van het gebied op 21 maart overgenomen door een gebied van hoge luehtdruk boven de Noordzee, waardoor wolkenvelden ons land binnen. , dreven; cr .kwamen ook opklaringen voor en zonnig weer. Na 26 maart volgde, een periode van

onge-stadig weer met af en toe enige regen.

De afwijkingen van de gemiddelde temperatuur overdag, alsmede die van do gemiddelde dagelijkso maximum- en minimum- temperatuur bedroegen voor het gehele land over do maand en over do drie decaden respectievelijk: Maand: -0.1, +0.3 en -0.3 °C; I: 0.0, +0.1 en -0.5 °C; II: -0.5, +0.2 en

-1.2 °C; lIL: 0:0, +0.6 en +0.1 °c. '

De hoogste temperatuur werd 'gemeten te Bloriek op 26 maart en bedroeg 24.5 °C; do laagste te Obdam op 17 maart met een waarde va~1-'-7.2

"O.

Figuur 1 geeft een grafische voorstelling van het verloop van do luchttemperatuur to Do Bilt.-) WINTER 1952 -'53

CECEMeER 1952 1953

.

JANUARI FteRUARI .' MAART

..

~ '0H+I+H+t++Hl+tj tHHtH tI ttjt tt+HHt'ftti+HtttttJ-Itti-H:::~Ht-Itti+HtttH+ltti-t±:tt;"hti 'r''h'1j-ttt';;i±*H~1"ln[ill'tll ~ lri-~.

;j I I \.jo '"

'î:JrU .

iU Hn-':.n:!1T1 !Jl.illJ. ' r,

'~:=-u >;....;....;, tI f...J7: ·1H~ ~..; ~:-if t*1 s-a=rrWL .~r:1~ t ~ z

1

r~r'::.;'1 '1H-f-jl "":::.t-I.r'I-H-I-I-I-I++.J-Ht=R+1'~'1=-gWo'A-!+f' illH+'H-H-I-I-I+++H+H-H+Hffi+++<i+J+H++++++H-fj'"'it' H'++++++++'+++K·+++ftH·++++t+tl

:::"0

"+1+

Ij-jI11+++IJ-++j-j' J-++J-f+Jf+H+H+Hj-j fH H+t1Ht++t-tt:~+;-;;~~u.;;,;';;U~u,;;';!;;-;++ttttt-tt:ltH+tttitHtltHmtftHtrtti+tttH

~ rr TEMPERATUUR. VAN OE LUCHT

" ,20LilJ'.llllillllLilJ.llllillllLilJ.llllillllLilJ.lllJ.llLLLLUJ.lllJ.llllLLUJ.ll1.LllLLLLUJ.ll1.LllLLLLUJLLU.LllLLLLUJLLU.LLL.LllllllJ

Figuur 1. Tcmpcratuuro~'crzicltt en'cr de wintcr 1952·'53 t'olgCl!8 u'uamcmingcn inDe Bilt. I.

"

10

§ 2. Overzicht van de ijshezetting

Noordzee. Gedurende de winter 1952-HI5:l kwam langs de kusten van de Noordzee geen ijs voor. Waihlen. Op de Waddenzee kwam voor enkele stations ijs voor in deperiode van 2D november

lD52 tot en met 20 februari lD53, met onderbrekingen van 13 december lD52 tot 5 januari lD53 en van

21 januari tot S februari 1953. '. .

Nieuwe Statonzijl. begon op 1 december 1952 met licht drijfijs, dat aanvankelijk tot middelzwaar drijfijs toenam, maar op üdecember weer was verminderd tot licht drijfijs, dat zich tot 12 december handhaafde. Op 5 januari 1953 kwam opnieuw licht drijfijs voor, dat 0P'S januari was toegenomen tot zwaar verspreid 'drijfijs en op 15 en }(l januari zelfs tot zwaar opeengepakt drijfijs. Daarna nam het ijs snel in betekenis af en was op 21 januari geheel verdwenen. Van 9 tot en met 15 februari lD53 kwam zwaar opeengepakt drijfijs voor, dat op 17 februari was toegenomen tot zwaar vast ijs, maar daarna snel verminderde en op 20 februari geheel was verdwenen.

Delfzijl had enige malen licht drijfijs, nl. in december 1952 vijf keer, in januari 1953 vijfkeer en in februari vier keer, terwijl op 10 februari licht vast ijs voorkwam. \

Voor Zoutkamp kwam enkele malen licht drijfijs tot licht vast ijs voor, dat van weinig betekenis was. Nieuwe Zijlen meldde van 29 november Hl52 tot en met I december 1952 licht 'vast ijs,dat op 2 december was veranderd in licht drijfijs en op 3 december geheel was verdwenen. Op 13 december en van 6tot en met 9 januari 1953 kwam weer licht drijfijs "oor. Van 13 tot en met 17 februari 1953 kwam middelzwaar opeengepakt drijfijs voor, dat op 18 februari was verdwenen.

Oostmahorn had 2, dagen licht drijfijs nl. op 2 december lD02 en op S januari lD5:l, terwijl op 9 .februari 1953 middelzwaar verspreid drijfijs voorkwam.

Voor Harlingen werd alleenop S januari licht drijfijs gemeld" terwijl Kornwerderzand

op

10 en Il januari 1953 licht drijfijs meldde en op Sen 9 januari en lû februari licht vast ijs.

Voor Wester1and kwam op 2 december 1952 en S januari lD53 Iioht.drijfijs voor en op 15 en 17

februari 1953 licht vast ijs. ' , " ,

Den Oever meldde op 7 en van 9 tot en met 15 januari-lD53 licht drijfijs en op 8 januari en Iûen 17 februari 1953 licht vast ijs, terwijl Terschelling van 9 tot en met 11 februari lû53 licht drijfijs meldde.

Voor Rottumoroog kwam alleen op 9 februari 1953 licht drijfijs voor.

Een overzicht van de ijstoestand dag voor dag wordt verkregen uit tabel 2. \

Deze tabel is de voortzetting van de in de Verslagen Openbare Werkén opgenomen bijlage 5B; welke de ijswaarnemingen gaf langs de kusfen van de Noordzee en de Waddenzee, het Noordzeekanaal en 'de

Lettercode bijlage 5B VOJl' (1940 tJm 1950).

schccpraartmoqclijlehcid

_'I

ijstoestund

a. scheopvnnrt niet belemmerd , I.licht ijs A. blank water b. scheepvaart voor 'st00111. en scheopvanrt niet belemmerd 1l.1i6ht drijfijs

motorschepen niet "belemmerd, Q. verdwijnend ijs, niet meer

kleine schepen ondervinden hinderlijk

hinder

stoom- motorschepen met 2. stoom- .en motorvaart nog - '.C. 'licht vast ijs,

c. en

gering vermogen ondervinden mogelijk, vuurt voor. kleine D. middclzwaur verspreid hinder, vuurt voor kleine scho- schepen gestremd ' drijfijs

pen gestremd . _E.middelzwaar 'opeengepakt

.

drijfijs

d, scheepvaart alleen voor krach. 3.zU'aar ijs F.middelzwaar drijfijs in geul tigo stoom- en motorsehepCl~ vaart alleen voor krachtige

,

of slop

mogelijk stoom- en motorschepen mo- G. middelzwaarvnst ijs

o, scheepvaart alleen mogelijk met gelijk

Ir.

zwaar verspreid drijfijs speciaal voor do vtiart door ijs

gebouwde schepen I

f. scheepvaart. wordt door ijsbrc-kers in stund gehouden , g. scheepvaart mogelijk door een "

opengebroken vaargeul

h. scheepvaart gesloten 4.' scheepvaart gesloten : _{ICzwaar opeengepukt drijfijs}

: L .. zwaar drijfijs in geul of slop

::Ir.zwaar vast ijs

-

,

N. ijsdam of kmiend ijs

11

benedenrivieren. '1'er transformatie van de daarin gegeven codo voor de vaarmogelijkheid in de thans aangegeven ijstoestund'kangebruik worden gemaakt van de volgende tabel.

Kanalen, Èen overzicht dag voor dag van de ijstoestand en de bevaarbaarheid op de Nederlandse kanalen, voor zover hier ijs is opgetreden, wordt gegeven in:

Tabel 3 (kanalen in Groninqen, Friesland, Drenie en Overijssel).

Er blijken drie perioden opgetreden te zijn, waarin zich ijs op de kanalen heeft gevormd, namelijk in 'december 1952, januari 1953 en februari 1953. Over het algemeen bleven de grote, met name genoom-de kanalen vrij goed bevaarbaar, de scheepvaart ondervond hier niet veel moeilijkheden. Alleen de vaarweg Groningen-Staveren was in deze drie perioden resp. 1, :~ en 3 dagen onbevaarbaar. Op de kleine kanalen, welke zijn samengevat onder "overige kanalen", trad in december stremming op ge-durende 5 dagen, in twee perioden. In januari was hier de ,seheepvaart gege-durende 10 dagen achtereon gestremd en in februari 3 dagen, in twee perioden.

-Tabel-A (hl1uden in Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland). _

Hier is de ijstoestand aanmerkelijk gunstiger geweest dan de in tabel 3 genoemde kanalen. i\Ioeilijk. heden voor de schccpvanrt werden nergens ondervonden, terwijl de ijsbezetting in do derde periode (februari 1953) voorde scheepvaartzonder betekenis was.

Tabel 5 (kanalen i;~ Zeeland, Noord-Brabant en Limburg).

Gedurende de eerste ijsperiode (december l!J52) trad hiér nergens ijs op. In de tweede ijsperiode (januari I!J5:~)trad alleen in het Wilhelminakanaal gedurende 1 dag (15 januari) ijs op, dat moeilijk. heden voor de scheepvaart opleverde ..Overigens ondervond de scheepvaart nergens bijzonder moeilijk.

heden,' _, . ' ,

In de derde ijsperiode (februari I!J53) werd alleen op 17 en 18 Iebruari licht drijfijs op het kanaal Wcssem-Ncdcrweert :waargenomen. Op de andere kanalen was geen ijs aanwezig.

Grote rivieren, benedenrivieren én zeearmen. Op de grote rivierenebenedenrivieren en zeearmen is gedurende de winter I!J52---':'I!J53geen ijs voorgekomen, uitgezonderd te Steenbergse Sas, wallr licht vast ijs voorkwam op 2 december 1!J52,8 en 9 januari I!J53 en12 januari l!J53, terwijl zich hier op 14

en 15 januari licht drijfijs vertoonde.' .

IJsselmeer., Een overzicht van de ijstoestand voor cen tiental stations rond het IJsselmeer wordt gegeven in tabel û.

Op hct IJsselmeer was de tweede ijsperiode (januari 1953) hct zwaarste, Bij verschillende stations ,trad hicr gedurende 10--:-18dagen achtereen middelzwaar vast ijs op.

. /

,

.

OVERZICHT VAN DE JJSWAARNE~llNGEN IN DE WINTER 1952-1953

Waamemingspunten

februari 1953

TABEL 2. Lauqs de Noordzeekusten en

op de Wadden I. Noordzeekusten I. Roltumeroog. . 2. Schiermonnikoog . 3. Ameland 4. Terschelling 5. Vlieland. 6. Eijerlend . 7. Kijkduin . 8. Petten .

9. Egmond aan zee 10. IJmuîden 1 J. Scheveningen . 12. Hoek van Holland 13. Westkapelle 14. Wielingen . H. Wadden 1. Nieuwe Statenzijl. 2. Delfzijl . . 3. Zoutkamp . 4. Nieuwe Zijlen 5. Ooatmehorn . 6~ieuw.BiJdt . 7:-.tiarlingen. . 8. Korowerderzand 9. Westerland . . 10. Den Oever.

11. Den Helder (Nieuwe Diep) 12. Oude Schild . 13. Eijerland . 14. Vlieland. . 15. Terschelling 16. Ameland li. Schiermonnikoog . 18. Rottumeroog ...

TABEL 3. Op de kanalen in Groningen, Friesland, Drente en O\'erljssel

I. Eemskanaal. . . . 2. Van Starkenborghkanaal . 3. Vaarweg Groningen-Lemmer. 4. Van HaringxmakanaaJ 5. Houkeeloot . 6. Meppelerdiep. . 7. Zwarte Water 8. WiJJeID.8vaart . 9. Twentekanalen . 10. Vaarweg Groningen-Btaveren Overige kanalen nov. 1952 december 1952

I

januari 1953 -

I

- B - -- --- -..QIP:!lL!jA---ABBBBA

--- = =

= =

j

= =

=

- --BFFDDBBBBBBO--- ---BA----BBB-BA---CCBA-- ABA--CCCBA-_

B---B - -

- -BDEHHHHKHHKKDDBBO- ---BBBBBA--- --ccBCDBCBBBA-B --ccBCDBCBBBA-B --ccBCDBCBBBA-B --ccBCDBCBBBA-B A - - - - ---BA---- ABA--- ----CCBBA-- -BA--- BCBBBBBBBA--n"BBBBA BBBBA--J:!DBBBBA

-.-':_-

----

- - -

- - -

-B"B""""'"

----C B B A - hB~BmB~O~l.iliJJJJ!~14~~1 - ~~GRg~~Y.IRRRBBBBBBBBB BBCGGGBBBBGnl~~B

--r

~~--- KKKKKKKHMDBO---- C--ABBBBA--- CCCAACCCBCBBB--- EEEEEA--- D- CA---C - CA- CCA---BBAB_~A --- ---BBBDBBBBBBBBBA ---

----

I~~~i{~~~~{!!!~~~~~~!!~=--- - - - Hl"" i><" ~ - - BBBAB

-\'erklarwg "an de Jeuereede

A blank water B licht drijfijs C licht vast ijs

D middelzwaar verspreid drijfijs E middelzwaar opeengepakt drijfijs

F mlddelzweer drijfijs in geul of slop G middelzwaar vast ijs

H zwaar verspreid drijfijs K zwaar opeengepakt drijfijs L zwaar drijfijs in geul of slop

:M zwaar vast ijs N ijsdam of kruiend ijs

o

verdwijnend ijs, niet meer hinderlijk

Verklaring van de kleuren

goed bevaarbaar vrij goed bevaarbaar moeilijk bevaarbaar onbevaarbaar

OVERZICHT VAN DE IJSWAARNEllINGEN IN DE WINTER 1952-19.3

i

,

Weamemingepunten

'fABEL 4. Op de kanalen in Noord-Hel-land, Z.uid-HolNoord-Hel-land, Utrecht en Gelderland

1. Noordzeekaneel 2. Zaan

3. Noordhollands kanaal 4. Balgzandkanaal

5. Noorderbuitenspearne en Zijkanaal C Be.Vaërweg Amsterdam-Rotterdam via

Gouda: Ametel-Drechtkaneel, Aar-kanaal, Gouwe en Hollandse IJ85e1 . ûb.Vaarweg Amsterdam-Rotterdam via Leidsendam : Schinkel, Ringvaart v.d. Haarlemmermeerpolder. Zijl, Rijn-Schiekaueal. Delftse Schie en Delftee Vliet

7. Amsterdam-Rijnkanaal 8. Merwedekeneal . 9. Kanaal door Voorne 10. Hartelskanaal 11. Afgedamde Maas . 12. Kanaal van St. Andriee . 13. Maas-Waalkanaal

Overige kanalen .

TABEL 5. Op de kanalen in Zeeland,

Noord· Brabant en Limburg

1. Kanaal door welelieren . 2. Kanaal door Zuid-Bevelend 3. Kanaal Genb-Temeuxen . 4. áxelseeesslng . . 5. Donge ... 6. Markkanaal . . . 7. wilbelminakanael 8. Zuid- WîJ1emsvaarl: Engelen-Helmond . Helmond-Maastricht . 9. Kanaal wessem-Nederweert . IQ. Julienekaneel . Overige kanalen . .

TABEL 6. Op het IJsselmeer

1. Lemmer .. 2. Staveren 3. Kornwerderzand 4. Den Oever. 5. Medemblik. 6. Enkhuizen. 7. Hoorn. 8. Amsterdam 9, Harderwijk 10, Ketelmeer . "

VerklariojJ van de lettercode

A blank water B licht drijfijs

C licht vastijs

D middelzwaarverspreid drijfijs

E middelzwaar opeengepakt drijfijs

nov.

1952 december 1952 januari 1953 februari 1953

CCBCBBBBCBBBO-I~--" -CBBBBBBBBpo---~ BBBBBBBBBO--- _

BCBBBBBBBBO---==='~~~==

1 1 1 1 1,.!!,.!lf2 1 1

-- -- --

-_ =11l~~=

- B C C C C B B B B B B BED KG A,A C CAB A A F E FF

0----BAA- BEBAABBAADBAA- E-B A - - - A - - - __ - _ BBBCABAAAAABEBDKBBBBDBBA--- CCBBBBAACCCCCEDCA--- BDFKFFFFFFFFFBBBBAABBA---B G E G G G C C C-G C C

~I

BE E EEK E ECD A-CCAAABBDDADAB1A---_

F middelzwaar drijfijs in geul of slop

G middelzwaar vast ijs

H zwaar verspreid drijfijs K zwaar opeengepakt drijfijs L zwaar drijfijs in geul of slop

M zwaar vast ijs N ijsdam of kruiend ijs

o

verdwijnend ijs. niet meer hinderlijk

Verklaring van dekleuren

I

goed bevaarbaar Hij goed bevaarbaar moeilijk bevaarbaar onbevaarbaar - CCCCCGGGGGGGGGGGGFFBBABAFFFEEEEEEEEKMLLFFLMELLFFBBBBB CABDAEMMMMGEEEEEEEEEEBBA-- CABDAEMMMMGEEEEEEEEEEBBA-- CABDAEMMMMGEEEEEEEEEEBBA-- EEG G G G G G G G G G M G G G A -

1

----BDGGGGABBA--- --C A --C --C G G G G G G A - - - ' -B -B -BEG E E E A G G G A E A - - - __I.. -CGGGGGGGGGGGECBA--- ---CBAGGGGGGGFGGGGGGEAEA--

--1--

---- -BCDGGGGGGGGGGGGGGGGGGCBBA-A B -BCDGGGGGGGGGGGGGGGGGGCBBA-A -BCDGGGGGGGGGGGGGGGGGGCBBA-A C -BCDGGGGGGGGGGGGGGGGGGCBBA-A -BCDGGGGGGGGGGGGGGGGGGCBBA-AC A- - - C C C C C C B C B B _BB A

JLlLJULJl

B~,"~JLQ..!!0

- -ABAA---- -ABAA---- -ABAA---- -ABAA---- -ABAA---- B B A A

-..!!-CCBBBBBA

- ..!!~,.!l 12 12

B B 0 -BBBBBBA BBBBB

DBBBAI

-I

I

I

--

I

- CBBBBBBBBO- BBBBAA-- ---BCCCDA-- BCCCDA--- BGGGA-- ----BGEEA---- CCCCBA--- A--- CCCEEEA-