Bułgarsko-radziecka konferencja naukowa

K ron ika

₄₃₉

J. Bb. (Warszawa)

BUŁGARSKO-RADZIECKA KONFERENCJA NAUKOWA

W dniach 7—11 października 1984 r. w M iędzynarodowym Domu U czonych im. F. Joliot-C urie w W arnie odbyła się bułgarsko-radziecka konferencja nauko­ w a poświęcona dziejom bułgarsko-rosyjskiej i bułgarsko-radzieckiej w spółpracy w nauce i technice. U czestniczyło w niej ponad czterdzieści osób, w tym sześć ze Związku Radzieckiego. K onferencję zorganizowały: Narodowe Muzeum P olitech ­ niczne w Sofii i Sektor Historii Nauki Zjednoczonego Centrum H istorii B ułgar­

skiej Akadem ii Nauk.

Na konferencji w ygłoszono około trzydziestu referatów, w tym trzy na posie­ dzeniu plenarnym . Tak w ięc — zaraz po otw arciu konferencji przez dyrektora Narodowego M uzeum Politechnicznego, Dino D em irowa — Nikołaj Łam an w y g ło ­ sił referat na tem at Literatura i źródła dla stu d ió w historii radziecko-bułgarskich z w ią z k ó w n aukowo-technicznych (aspekty te oretyczn e i metodologiczne), w którym podkreślił znaczenie badań nad w zajem nym i kontaktam i naukowym i, a zarazem zw rócił uwagę, iż tej problem atyce dotychczas n ie poświęcano zbytnio dużo u w a­ gi. Ożywioną dyskusję w yw ołał referat plenarny W ery Paw iow ej, który dotyczył radzieckiej szkoły naukowej w zakresie historii nauki, pojm owanej jako w zorzec badań w tej dyscyplinie naukowej. Trzeci referat plenarny w ygłosił Mładen Conew, który om ów ił głów ne etapy bułgarsko-radzieckiej w spółpracy n aukow o-technicz­ nej w okresie budowy socjalizm u w Bułgarii.

Po referatach plenarnych obrady konferencji toczyły się w dwóch sekcjach: I. Bułgarsko-rosyjska współp raca naukowotechniczna i ku ltu raln o-ośw iatow a oraz II. Bułgarsko-radziecka współp raca naukowo-techniczna.

Tem atyka referatów i kom unikatów sekcji I. była bardzo różnorodna, m ożna ją jednak ogólnie przedstawić w kilku w ydzielonych grupach.

Pierw sza grupa dotyczyła roli rosyjskich uczelni i podręczników rosyjskich w rozwoju ośw iaty bułgarskiej. Do tej grupy można zaliczyć m iędzy in nym i re­ feraty: N eli Baczwarowa: Rola Liceum R y szelejew skiego w kształceniu Bu łgarów w X I X w.; Em il Dawczew: Bułgarzy w y k szta łce n i w Rosji i ich rola w bułgar­ skim odrodzeniu; Todorka Raszewa: A rch iw u m a kadem ika Penczo Nik ołow a R a j- ko w a — źródło do historii o św ia ty w Szkole N ik o ła je w sk o -A le k sa n d ro w s k ie j i Po- ludniowosło w ia ńskim Pensjonacie Todora M in kow a w N ikołajew ie po odrodzeniu Bułgarii (1879— 1893); Nikołaj Sawów: Z w ią z k i n aukow e U n iw e r s y te tu Sofijskiego z n iektórym i ro sy jskim i szkołami w y ż s z y m i (1904— 1944); Ginka Stam enowa: P o d ­ ręczniki rosyjskie przetłumaczone na bułgarski w epoce odrodzenia bułgarskiego. Z tych referatów , jak i innych w n iniejszym sprawozdaniu n ie w ym ienionych, w yłan iał się obraz w ielkiego w kładu uczelni rosyjskich w kształceniu Bułgarów,

szczególnie w drugiej połow ie X IX w .

Durga grupa referatów dotyczyła poszczególnych uczonych i ich w zajem ­ nych kontaktów. M iędzy innym i w grupie tej znalazły się referaty: Iskren A zm a- now: O niektórych informacjach w zapis kach podróżnych (1723— 1747) 'Wasilija Crigoriewicza Barskiego — odzwierciedlających tra d y cje arc h itektu ry bułgarskiej;

440

Ew łogi Danków: Joan P etriczki i bułgarsko-gruzińskie z w ią z k i w końcu X I i po­ cz ątk ach X I I wieku; Ziwodar Duszków: Naukowo-pedagogiczna działalność S y - meona Wankowa.

Do trzeciej grupy zaliczyłbym referaty pośw ięcone bulgarsko-rosyjskiej w spół­ pracy w różnych gałęziach techniki, jak na przykład: Nikołaj Marków: Źródła rosyjskie o w y d o b y w a n iu żelaza w Maik Samokowie: Ilija Ilijew: W kład Rosji i rosyjskich w o jskow o-techn icznych służb lotniczych w e wzm acnia nie lotnictwa bułgarskiego w okresie w o j n y bałk ańskie j 1912— 1913 r.; Enczo Enew, Marija Luc- kanowa: Pomoc uczonych i sp ecjalistów rosyjskich w organizacji p o cz ty bułgar­ skiej i telegrafów.

W sekcji II. zdecydowana w iększość referatów dotyczyła bułgarsko-radziec- kiej w spółpracy w zakresie techniki i przem ysłu. B yły to m iędzy innym i referaty: Igor Apokin: Radziecko-bułgarskie z w ią z k i nau kowo-techniczne w dziedzinie c y ­ bern e tyki technicznej i n iektóre p roble m y metodologiczne badań h isio ryczno-cy- bernetycznych; W ładimir Gwozdiecki: Radziecko-bułgarska współp raca w dzie­ dzinie elektroen ergetyki (historia i stan współczesny); N atalija Czczerowa: Radziec­ ko-bułgarskie k o n ta k ty naukowo-techniczn e w dziedzinie poszukiw ania i w y d o ­ byw an ia kopalin; Dim ityr Pitkow: Bugłgarsko-radziecka współpraca w badaniach kosmicznych; Stojan Boriczew: Problem w y m ia r u ekonomicznego w s p ó łp ra cy nau­ kowo-technicznej Bułgarii ze Z w ią z k iem Radzieckim w latach siedemdziesiątych; M ładen Conew: P ie rw si bułgarscy w y n a la zcy , posiadający radzieckie autorskie św ia d e c tw a w y n alazców (20—30 lata); Taszo Taszew: Z w ojen nej bułgarsko-ra- dzieckiej w spółpracy n a u k o w e j w okresie drugiej w o j n y ś w ia to w e j (.bułgarski karabin m a s z y n o w y w A rm ii Radzieckiej).

Ponadto na konferencji przedstawiono kilka kom unikatów o m ateriałach archi­ w alnych do bułgarsko-rosyjskiej i bułgarsko-radzieckiej w spółpracy naukowej oraz o w spółpracy bułgarsko-radzieckiej w zakresie m uzealnictw a technicznego. K onferencja przebiegała w w yjątkow o roboczej atmosferze i była pożyteczna dla w szystkich jej uczestników. Stanow i ona w ażny etap w rozwoju współpracy m iędzy historykam i nauki i techniki Bułgarii i Związku Radzieckiego.

Z języka rosyjskiego przełożył: Jerzy R óziew icz Stojan Boriczew (Sofia)