EDMUND KL'lMCZA·K
ZŁOZA
SUROWCÓW CERAMIKI BUDOWLANEJ
Teży IX Plenum KC· PZPR dotyczące wzrostu dobra-bytu mas pracują~ych wysuwają postulaL a:-ozszerzenii budow.niclwa . . . . l mies21kaniowego . . wsi . i miast. .• Podkreślają ~
ane zwla&Szcza kooi~zn~ć wzmożenia budownictwa wiejskiego, jako jednego ze .środków podniesienia i FOZ~ woju produkcji rolnej. W zwią2lku z tym szczególnej wa-gi nabierają zagadnienie surow·c6w ceramiki budowla-nej, surowców do produkcji cegły .nie?Jbf.;dnych dla budv-wnictwat' mieszkaniowego wsi i miast oraz dla budo,. wnictwa gospodarczego l przemyslowego. Przemysł
ce-.
ramiki budowlanej stanął wobec konieczności d06tar-czenia wielu miliardów cegieł i dachówek.
ma
mas pracujących miast f osiedli przemysłowych zbuduje się już w ciągu najbliższych dwóch lat tysiące nowychmi~ań, !'la wsi zaś ro?ł)ocznie się etap przeklll~-: nia budownictwa da:-ewnianego na murowane.
·
W
celu pokrycia wzmożonego zapotrzebowania na ee-glP. musi poWstać w ihajbliższym czasie gęf;ta sieć no.:. wych cegie:Lni, dostooowanych zw.laszeza do p~trzebwsi, aby uniezależnić dostawę od nieraz odleglych stla-k.ów komWlikacyjnych i zBikladów przemysłowyt:h:
:Przebudowa wsi nast~i bowiem o wiele latwiej wów-czas, gdy cegła będzie na miejscu, w najbliższej okolicy.
Postulat ten jest w dużej. mierze realny, chociaż w kraju naszym surowce, zwłaszcza bardziej wartościowe.
.nie są roranieszczane równomiernie. WykaZUJą one du-że zró:t.nicawanie tak pod względem jakości, a w związ ku z
tym
.pod wwe<lern pr:t.)'d&tllOŚCl do-~o .rodza.Oju,~):Od~cj], (cegła,. wyroby clenkościęnne, dachówka, dteriy itp.), jak i pod względem geolo.gicznym. Ohotk. naj-powszechniejszych bo zajmujących całą północną połać kraju glin czwartorzędowych, mamy do dysrpozyeji iły
trzeciorzędowe pliocenu i miocenu, ilaste łupki
karpac-kie, iły jury,. triasu, permu oraz karbonu. Na obsza• rach pozbawionych glin jako surowiec zużytkować mo-żna piaski do produkcji cegły wapienno-opiaskowej (silikatowej), nie ustępującej jako materiał budowlany cegle palonej.
Zagadnienie więc występowania surrowców ceraml.ki budowlaonej jest zaga~ieniem bardzo rozległym, ponie-waż surowce te występują
w
całym IIDraJU. Występowa nie. ich poznane· jest . dotychczas w małym stopniu. W okTesie międzywojenmym geologia . .._. ogóle się niezajmowała problemem surowcowym glin. Od 1949 r.
badania podjął PIG, ale w st®niu niewysta.I'czającym
i nieorOrP"rrcjr-nal!nym w stosuniku do 011kresu ich
wy-stępąwania. Prace te miały głównie charakter prac
zwiadowczo-rejestra·cyjnych,. ustalając p~ty występo wania glin, w mniejszym zaś stopniu były pracami zlo-żr,wymi nastawionymi na Wi~ksze złoża przydatne dla
przemysłu kluczowego. Dorl>bkiem dotychcżasowym
w· tym względzie są darne dotyczące niektórych
pun-któw występow!łi!lia glin ·w województwach: warszaw-skim; łódzkim, 'białostockim, ·kieleckim, lubelskim· i rze-szowskim. Ważnym osiągnięciem jest organizacja służb gPologcznych przy przemyśle ceramiki budowlanej, któ~
re przystąpiły do badania baz surowcowych istniejących
cegielni, umożliwiaiac w ten sposób ich rozbudowę
i rozszerzenie produkcji. .
~nwe pntr7~by życia e-ospodarcz~ stawiają .przed
. ~uzbą geologiczną rozległe zadanie:. należy poznać bazę surowców cera.ml.ki :budowlanej w celu należytego jej . wykorzystania.
. Zadamie to s·treszcza się w następujących punktach: 1, . Niezwłoczne przystąpienie do rejestracji złóż
cegiel-ni cegiel-nieczynnYich ze zwrócecegiel-niem uwagi na jakość su-rowca i możliwe zasoby.
2.
Rejestracja złóż i puil!któw wystf3)0wania giiiD. do--tychczas niewyzyskanych.3.- Podjęcie badań obszarów występowania glin
zwalo-IWYch z wyodrębnieniem ich odmian przydatnych do ,produkcji cegły, które ze w~lędu na swój szeroki
zasięg mają duże znaczenie. To samo odno.si się do
obszarów lessowych.
4. Podjęcie lbadań nad występowaniem piaSków przy-datnych do produkcji ~egły wapiermo-.piaskowej,
zwłaszcza na obszarach :POZbawionych glirn.
W związku z realizacją tych zadań wskazana jest:
1. Rozbudowa terrenowej sŁużby geologic.z.nej dla po-trzeb przemysłu opartego na. miejscowych . surow-cach.
2. Rozszerzenie kierrunku badań Instytutu Geologie-z-mego. W najbliższym olm-esie powinien on zwrócić
uwagę rownież na występowanie glin w całej Polsce.
3. Nastawianie uwagi Zakładu Zdjęć Geologiczny.ch In-stytutu Geologicznego na jako~ć i wal"Uillki złożowe
marpotykanych glin. ·
4. Zorbowiązanie · służb poszczególnych re\!Ortów do
zwrócenia uwagi na gUny i do zgłaszania d~ch uzySkanych w toku resortowych prac geologiczno-po.sztllk:iwawczych, które ubocznie · doty.cz!ł występo-W!łi!lia glin, nadających się do .produkcji. . ·
W najbliższym czasie · nastąpi ożywiony ruch
Inwe-stowania i zagospodarowania Ucznych złóż glin zanied-banych dotychczas czy to ze wzgledu na ich małe roz-miary, czy też ze względu na odległość szlaków ko-munikacyjnych. Ruch ten będzie wymagał współu
działu państwowej służby geologicznej, zwłaszcza przy
określeniu zRSObóW złóż i możliwości ich irnwestowania.
Tark więc zadania państwowej służby geolGgicznej w
najbFźszvrn okresie skupią się na dwóch zal!adniczych
odcinkach. Będą nimi l. rozwinięcie badań nad wystę- powamiem surowców ceglarskich, 2. ścisła wspóloraca
z przemysłem przy racjonalnej budowie nowyth cegielni
