Andrzej Grzymkowski,Jerzy
Okulicz,Leszek Arent,Andrzej
Panasiuk
Stupsk, woj. ciechanowskie, st. 1
Informator Archeologiczny : badania 22, 64-65
6 4
O K RES LATEŃSKI R a ty , g m . S o m o n i n o ,w o j. g d a ń s k i e , ■ t. 1__________________
M u zeu m A rcheologiczne w G d a ń s k u
B a d a n ia prow adził m g r M irosław F u d z lń s k l p rzy w sp ó łu d z ia le m g r Ewy K u ry lak . F in an so w ało M u zeu m A rcheologiczne w G d a ń s k u . Trzeci se z o n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o lu d n o ś c i k u ltu ry w sc h o d n lo p o m o rsk le j z w czes nego 1 śro d k o w eg o o k re s u lateń sk ieg o .
P rz e b a d a n o o b s z a r o p o w ierzch n i Θ80 m a , o d k ry w ając łą c z n ic 12 obiektów . W części p ó łn o cn ej 1 p ó łn o c n o -w sc h o d n ie j c m e n ta rz y s k a o d k ry to 6 p a le n isk . Poza nielicznym i fra g m e n ta m i c e ra m ik i, zaw ierały o n e z n a c z n e Uoścl w ęgla drzew nego.
P rz e b a d a n o te ż n a d łu g o ści 4 5 m, p a s p o la sz ero k o ści 1,5 m . p rzy leg ający do d ro g i polnej od s tr o n y p ó łn o c n o -z a c h o d n ie j. O dkryto d w a g ro b y sk rzy n k o w e, je d y n y o d k ry ty do tej p o ry n a c m e n ta rz y s k u g ró b Jam ow y, s k u p is k o c eram ik i 1 d w a s k u p is k a k am ien i, p ra w d o p o d o b n ie zn iszczo n o groby. W szystkie o b ie k ty zn ajd o w ały się n a g ra n ic y p o la 1 drogi.
W częścl p o łu d n io w o -zach o d n iej c m e n ta rz y s k a , n a d łu g o śc i 2 1 m , b a d a n ia m i o b jęto p o w ie rz c h n ię sa m e j drogi. Na o b ie k ty n ie n atrafio n o . D o k u m e n ta c ja z n a jd u ją się w M u zeu m A rch eo lo g iczn y m w G d a ń s k u .
B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . R e d a ,
w o j. g d a ń s k i e , s t . 2
M u zeu m Z iem i PucklcJ w P u c k u
B a d a n ia prow adziła m gr J a n i n a K urow ska. F in a n so w a ła E lektrow nia Ją d ro w a "Żarnow iec" w Budowle, Pierw szy sezon b a d a ń . O sa d a w ielokul tu ro w a z o k re s u n eolitu, wpływów rzym skich 1 w czesnego średniow iecza. S ta n o w is k o o d k ry to w tra k c ie b a d a ń AZP. k tó re u ja w n iły ś la d y o sa d n ic tw a sta ro ż y tn e g o I w czesn o śred n io w ieczn eg o . U sy tu o w a n e J e s t o n o w p ra d o lln le rzek i R edy, n a jej lew ym b rzeg u (a d m in is tra c y jn ie te r e n y te w ch o d zą w sk ła d m ia s ta R edy -n a u l. 12 m arca).
B a d a n ia m iały c h a r a k te r ratow niczy. Założono ste ć d u iy c h w ykopów , p o p rzed zo n y ch s o n dażo w y m ro zezn an iem . O bjęły o n e o b s z a r 8 0 0 m 2. Nie stw ie rd z o n o w n ic h z a le g a n ia w a rstw y k u ltu ro w e j. B ezp o śred n io poniżej p ró c h n ic y w sp ó łczesn ej z n ieliczn y m m a te ria łe m c e ra m ic z n y m w y stą p ił calec. W p oszczególnych w yk o p ach o d k ry to łą c z n ic 6 Jam .
Na szczególną uw agę zasługuje Ja m a (w wykopie V) o w ym iarach 2 3 0 x 130 cm 1 m iąższości 65 c m o przekroju nleckow atym . Inw entarz jej stanow iły ułam ki naczyń ceram icznych w stępnie zaliczo n e do k u ltu ry pom orskiej.
D o k ład n iejsze u s ta le n ie fu n k c ji I chronologii tego o b ie k tu b ęd zie m ożliw e d o p ie ro po w nikliw ej a n a liz ie m a te ria łu 1 d o k u m e n ta c ji.
M a te ria ły z b a d a ń z n a jd u ją się w M u zeu m Ziem i PucklcJ. B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . S t u p s k , w o j. c ie c h a n o w s k i e , • t . 1 M u z e u m Z ie m i Z a w k r z c ń s k l e j w M ławie
B a d a n ia prow adził m g r A ndrzej G rzym kow skl, k o n s u lta c ja - ргоГ. d r h a b . J e r z y O Stu licz. U dział w zięli m gr L eszek A ren t 1 m gr A ndrzej P a n a s iu k . F in a n so w a ł WKZ w C iechanow ie. D rugi se z o n b a d a ń . C m e n tarzy sk o k u ltu ry p rzew orskiej 1 w lelb arsk le j. P o zo stało ści o sa d n ic tw a ś re d nl o w iecznego.
P rz e b a d a n o o b s z a r 4Ξ0 m 2 położony n a p ó łn o cn y w sch ó d 1 w sc h ó d od k raw ęd zi rozległego żw iro w isk a, k tó re zniszczyło d u ż ą cz ę ść c m e n ta rz y s k a . W s u m ie o d k ry to 3 8 obiektów , w tym k lik a j a m śre d n io w ie c z n y c h . D om inow ały gro b y c ia ło p a ln e z o k re s u p rzed rzym skiego 1 w czes no rzy m sk i ego, n a le ż ą c e do k u ltu ry p rzew orskiej [faza Л2-П2). K ilka o d k ry ty c h pochów ków c ia ło p a ln y c h należy do k u ltu r y w lelb arsk le j. P ozostałości J a m g robow ych o ra z liczn e u s z k o d z e n ia w ielu gro b ó w św ia d c z ą o zn ac z n y m s to p n iu zn iszczen ia sta n o w is k a .
Na uw ag ę z a słu g u je g ró b w ojow nika o zn aczo n y n r 2 0 /8 8 , Jam ow y, o b s y p a n y s to se m , w k tó ry m pod w a rstw ą c e ra m ik i, w spodzie g ro b u , w śró d p rz e p a lo n y c h k ości, z n a le z io n o p o d w ó jn ie zgięty m lecz żelazn y z p o ch w ą (typ II), d u ż y zgięty g ro t o szczep u , odw ró co n e u m bo ty p u 2, sto ż k o w a to p ó łkoliste, a w nim : żela zn y to k od drzew ca o sz c z e p u , d u ż ą p ęsetę, s p ę k a n ą
In fo rm a to r A rcheologiczny 1988
65
z a p in k ę ty p u К. o ra z n ó ż z łu k o w a ty m tylcem 1 tró jk i)tn ą rę k o je śc ią , d o s to s o w a n ą do w ieszan ia p rzy p asie.S p o ś ró d w y p o sażen ia In n y ch grobów c ia ło p a ln y c h n a le ż y w ym ienić ż e la z n e z a p in k i późno· la te ń s k ie ty p u 6, D /E , II 1 K, nożyk slerp lk o w aty , szydło.
W zesp o łach w czesn o rzy m sk ich znaleziono m. In.: żelazne klucze, zap in k ę brązow ą ty p u Λ-53. s z k la n e paciorki m elonow ate, p a rę brązow ych b ra n s o le t z brodaw kow ym i w ystępam i, frag m en ty z a p in e k brązow ych, kaw ałki b rązu 1 szk lą, przęśllkl g lin ian e. Z zespołów pożnorzym - sk lc h n ależy w ym ienić g ró b ciało p aln y oznaczony n r 1 0 /8 8 , w którym znaleziono m . In. nożyce brązow e, nożyk z b rą z u , część brązow ej ostrogi, kaw ałki szkła.
M ateria ły w raz z d o k u m e n ta c ją z n a jd u ją się w M u zeu m Ziem i Z aw krzeńskleJ w M ławie. P r a c e b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
S tan o w isk o położone J e s t w d olinie O bry (O brzańskl K anal Południowy), n a kraw ędzi 1 sto k u d olinki n ieistniejącego obecnie ciek u . Pokryw ę glebow ą tworzą: gleba p o chodzenia torfow o-ba- glcnnego I g lin ia s ta w części zachodniej oraz sp łaszczo n a bielica w pozostałej p artii. S tan o w isk o e k sp o n o w a n e Je s t w k ie ru n k u WS I NW. Zostało o no rozpoznane w trak cie b a d a ń pow ierzchnio w ych (AZP). O dkryto w ów czas p u n k t o sad n iczy k u ltu ry przew orskiej. O b ecn e prac® m iały c h a r a k te r b a d a ń ratow niczych. Prow adzono Je rów nolegle г “ro b o ta m i' m elioracyjnym i, prow adzonym i przez WZ1R z Leszna. S ia tk a rowów o b jęta z n a czn ą p artię sta n o w isk a , ta k żc możliwe było u ch w y cen ie Jego zasięgu (wzdłuż o si WN-ES) o raz określenie dokładnej lokalizacji. Pozostałości w arstw y k u ltu ro w ej o raz obiekty w yodrębniono w 18 row ach - łącznie o d k ry ta pow ierzchnia w części b ad a n e j ok, 14 a. O d sło n ięto 42 obiekty: 8 Ja m 1 15 grobów Jam ow ych k u ltu ry łużyckiej; 2 c h a ty 1 12 Jam k u ltu ry przew orskiej; 1 c h a ta 1 4 Jam y w czesnośredniow ieczne. C m en tarzy sk o zlokalizow ane było w zachodnio-północnej części sta n o w isk a - Jam y tworzyły w yraźne sk u p ien ie; w b e z p o śred n im sąsiedztw ie, w c e n tr u m s ta n . odsłonięto część o sad y - Jam y g o sp o d arcze (?), J e d e n z grobów m iał k a m ie n n ą k o n s tru k c ję . J e d y n e w yposażenie grobów s ta n o w iła c e ra m ik a , w w ięk szo ści n a c z y n ia były u sz k o d z o n e w w yniku p ra c ziem n y ch . Z o b iek tó w o sad o w y ch opró cz fr. naczyń w ydobyto kości zw ierzęce oraz fr. polepy ( w ty m fr. bielonej, z klepiska?), cm e n ta rz y sk o 1 o sa d ę m o żn a d ato w ać n a podstaw ie an alizy cc ram i kl na I ta /I. W c e n tra ln e j p artii s ta n . odsłonięto tak że obiekty k u ltu ry przew orskiej: 2 c h a ty (z p a le n isk ie m w ew nątrz) o raz 12 Jam ok reślo n y ch um ow nie Jak o gospodarcze. Z obiektów w ydobyto fr. naczyń, k o ści zw ierzęce, fr. polepy, fr. gładzika z kości, osełkę z piaskow ca. W osadzie n ie stw ierdzono ślad ó w działalności h u tn iczej (żużel). W odległości ok. 2 0 0 m od o sa d y odkryto pozostałości ja m y o k o n stru k cji k am ien n ej, o śre d n ic y ok. 2 m (analogicznej J a k w o sa d a c h h u tn ic z y c h k u ltu ry przew orskiej) Interpretow anej Jak o piec do w y p alan ia w ap n a?. Z asięg zw artego o sad n ictw a k u ltu ry przew or skiej w ynosi do ok. 0 ,2 5 ha. Między o biektam i k u ltu ry przew orskiej o d sło n ięto Jam y w czesn o śre dniow ieczne (w ty m 1 c h a ta ) d a to w a n e na p odstaw ie fr. n aczyń na fazę B /C -C . Przyjęto, że w ielkość sta n o w isk a nie przek racza 0 .5 h a [czytelność w arstw y k u ltu ro w ej n a profilach o raz rozm ieszczenie obiektów ) 1 odpow iada zapisow i n a karcie; s tr u k tu r ę gleby n a sta n o w isk u n a le ż a łoby u zu p ełn ić w karcie o glebę g lin ia stą 1 glebę pochodzenia torfow o-bagiennego. Pozostałe inform acje dotyczące położenia, d o stęp n o ści te re n u o raz c h a ra k te ry sty k i sta n o w isk a nie uległy zm ian ie (O u z u p e łn ie n iu klasyfikacji chronologiczno-kulturow ej w sp o m n ian o wyżej).
M ateria ły z w y k o p alisk p rzech o w y w an e s ą w a rc h iw u m WOA-K w T rz e b in a c h pod L esznem . B a d a n ia n i e b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
C
S x c r o d ro w o , g m . K o ś c ia n , w oj, le » z c z y ń » k ie ,SL”
_____________________
W ojew ódzki O ś ro d e k A rcheologicz n o -K o n se rw a to rsk i w L esznie
B a d a n ia prow adził Z esp ó ł archeologów . S p ra w o z d a n ie o p ra c o w a ł M arek W róbel. F in a n s o w a ł WOA-K w L esznie. Pierw szy s e z o n b a d a ń . O sa d a I c m e n ta rz y s k o c ia ło p a ln e k u ltu r y łużyckiej z IIa/1 , o s a d a k u ltu r y p rze w orskiej z późnego o k re s u la teń sk ieg o , o s a d a w cz e sn o śre d n io w ie c z n a z fazy B /C -C .
S z c z u k a , gm . B ro d n ic a , woj. to ru ń sk ie , s t. 1 - p a trz w czesne średniow iecze. T o ru ń , st. 23 - p a trz o k re s w pływ ów rzym skich.
I
W ie lia z e w , g m . S k r z e e z e w ,j
I w o j. w a ra z a w a k ie _____P ań stw o w e M u z e u m A rcheologiczne w W arszaw ie
B a d a n ia prow adziła m gr M ałgorzata K am ińska, przy udziale m gr Miro sław y A ndrzejow sklej. O pieka m erytoryczna: doc. d r h ab . T eresa
