Piotr Kurowicz,Anna
Kufel-Dzierzgowska
Sieradz, ul. Dominikańska 2, AZP
70-45
Informator Archeologiczny : badania 24, 108-109
106 Późne średniowiecze w ystępuje n a głębokości 240 cm. Ucząc od kulm inacji walu. Przyczółek mostowy sk ład ał się z dwóch m urków , przylegających do pionowej ściany skalnej. W odległości ok. 3 m w k ie ru n k u północnym , równolegle do pionowo przyciętej skały znajdow ał się kolejny m urek, którego znaczny fragm ent odsłonięto w czasie b ad ań . Po północnej stronie tegoż m urku stwierdzono skupisko kam ieni, fragm enty przepalonych konstrukcji drew nianych stanow iących resztki zw iązanych z m urkiem konstrukcji podtrzym ujących pom ost. Wewnętrzny stok w ału przykryty został wylewką w apienną, wyraźnie przykrywającą w arstwy w ypelniska fosy z wcześniejszej fazy. osadzone n a stoku w alu. Wylewka w apienna miejscam i 8-10 cm grubości stanow iła utw ardzenie zjazdu zdrew nianego pom ostu n a kulm inację w alu. Ceram ika w ystępująca powy żej poziomów w le w e k w fosie oraz n a sto k u walu może być w stępnie datow ana n a XVI w.
Badania będą kontynuow ane.
I Rzeszów, ul. Króla Kazimierza patrz okres nowożytny
S a n d o m ie r z , w o j, t a r n o b rzesk ie S t. 7 k o ic ió ł pw. św. Jakuba ł k lasztor D om inika n ów AZP 8 9 - 7 3 /7 ___________
Biuro B adań i D okum entacji Zabyt ków w T arnobrzegu
B adania prowadzili mgr m gr Marek Florek (autor spraw ozdania), Leszek Polanowski i Jerzy Zub. Finansow ało BBiDZ w T arnobrzegu. Pierwszy sezon b ad a ń po przerwie od 1983 r. (poprzednie b ad an ia 1959-60, 1970, 1983). Kościół i zabudow ania klasztorne od 1 pol. XIII w.
B adania podjęto w związku z planowanym i pracam i konserw atorskim i i rekonstrukcyjny mi zespołu kości ein o-klasztom ego. Miały one w pierwszym rzędzie dostarczyć danych n a tem at u k ła d u przestrzennego zburzonych w XIX w. skrzydeł klasztornych, ich chronologii oraz faz funkcjonow ania. W ykonano 2 wykopy badawcze: 1/90 — o powierzchni 170 m2, usytuow any w południow o-w schodnim narożniku zespołu klasztornego i 11/90 - o powierzchni 45 m5, n a przedłużeniu kaplicy św. Ja c k a , w miejscu dom niem anego styku skrzydeł południowego i za chodniego oraz Jedną niewielką odkrywkę w piwnicy pod w schodnim skrzydłem klasztornym . P onadto nadzorow ano odkrywki budowlne przy kościele.
W wykopie 1/90 odsłonięto kitka zachow anych w różnym stopniu, różnoczasowych [od XIII po XIX w.) m urów ceglanych 1 kam iennych skrzydeł południowego i w schodniego klasztoru, kam ienny XVI-wieczny k a n a ł odprowadzający wodę deszczową z w irydarza oraz znajdujące się w obrębie pierwotnego krużganka groby. Najbardziej interesujący okazał się, odsłonięty p oni żej stopy fundam entow ej m uru budynku Klasztornego datowanego na połowę XIII w ieku, obiekt w postaci dwóch równoległych „murków" zbudow anych z niewypalonej cegły u k ładanej w w ątk u wendyjskim , łączonej n a czysty less. Przestrzeń między jn u r k a m l“ od strony północ nej zam ykały przybite do nich deski. W nętrze obiektu, tzn. przestrzeń między „murkami" a deską, wypełnione było gruzem ceglanym — odpadam i uszkodzonych 1 zdeform owanych podczas wypału cegieł, między którymi znaleziono fragm enty ceram iki z XII-pocz. XIII w. (w tym praw dopodobnie także importowanej) oraz ułam ek szklanej bransolety pochodzenia ruskiego. W w arstw ach towarzyszących m urom znaleziono bardzo liczne fragm enty ceram iki, naczyń szklanych, przedmiotów codziennego użytku oraz kości zwierzęcych. Analiza tycli zabytków pozwala n a lokalizowanie w południowo-wschodniej części zespołu k u ch n i i apteki klasztornej,
W wykopie 11/90 stw ierdzono istnienie szeregu w arstw kulturow ych, w większości o c h a rakterze gruzowiskowym i niwelacyjnym. Nie natrafiono nato m iast n a m ury bądź ich relikty np. w postaci negatywów, które m ożna by w iązać z zachodnim skrzydłem klasztornym z p rze łomu XIII i XIV w,
W odkrywce budow lanej usytuow anej przy prezbiterium kościoła stw ierdzono istnienie kam iennego leżącego poniżej ceglanych fundam entów prezbiterium i oddzielonego od nich lessow ą w arstw ą niwelacyjną. Mur ten m ożna interpretow ać Jako pozostałość pierwotnego kościoła pw. św. J a k u b a , który został rozebrany po sprow adzeniu w 1226 r. Dominikanów. Ze względu n a niewielkie wymiary odkrywki spraw a ta w ym aga dodatkowych badań.
Mimo Jedynie fragm entarycznego rozpoznania skrzydeł południowego 1 zachodniego poczy nione obserw acje pozw alają zakwestionować dotychczasowe próby rekonstrukcji wyglądu zespołu klasztornego. Do najważniejszych wyntków należy także zaliczyć potwierdzenie w ysu niętej po b ad a n ia ch w 1983 r. hipotezy o całkowicie różnym od współczesnego ukształtow aniu Wzgórza Starom iejskiego w XIII w.
Materiały i dokum entację złożono w Biurze Badań t Dokumentacji Zabytków w T arnobrzegu.
Badania będą kontynuowane.
Sieradz, u l. D om inikańska 2 AZP 7 0 -4 6
M uzeum Okręgowe w S ieradzu
udzia-Informator Archeologiczny 1990 109
le m gr Anny Kufel-Dzierzgowskiej. Finansow ał WKZ w Sieradzu i Mu zeum Okręgowe w Sieradzu. Pierwszy sezon b ad ań . Kamienica m ie szczańska z XV-XX w.
B adania archeologiczne podjęto w związku z osuszaniem m urów b u d y n k u będącego siedzi bą Muzeum. Kamienica w spom niana je s t w dokum encie z 1450 r. i nosi nazwę .Kamienicy poj agiellońskieJ".
Wykopy założone przy ścianach budynku miały szerokość od 100 do 30 0 cm 1 głębokość średnio około 2 0 0 cm. Ze względu n a podmokły g ru n t tylko n a odcinku 4 m przy ścianie w schodniej i 1,5 m przy ścianie południowej wykopy były doprowadzone do calca.
W wykopie przy ścianie w schodniej (od strony podwórza) odkryto ceglany k an ał związany z system em ogrzewczym budynku. Kanał miał częściowo zachowane przesklepienie i wymiary: w ysokość (mierzona od dna) 40 cm, szerokość 50 cm. Odsłonięto go n a całej szerokości (3 m) wykopu. Zam urow any wlot drugiego k an a łu odkryto n a ścianie północnej. Przy konstrukcji ceglanej odsłonięto pozostałości drew nianych ścian z d esek (być może bu d y n k u gospodarcze go)! Na podstaw ie pomiarów cegieł i stratygrafii obiekt datować m ożna na XVII-XVIII w.
W wykopie przy ścianie północnej w arstw y były całkowicie przem ieszane. Poniżej obecnego poziomu użytkowego odkryło n a ścianach piwnic kilka zam urow anych otworów okiennych i drzwiowych. Użyto do tego współczesnej cegły.
Od stro n y ulic Dom inikańskiej (ściana zachodnia) i Zamkowej (ściana południowa), n a głębokości 150-160 cm odkryto ciąg szesnastow iecznych r u r wodociągowych. Stwierdzono także w ystępowanie intensywnego osadnictw a późnośredniowiecznego. Natrafiono n a 2 pozio my m oszczenia ulicy. W niewielkim sondażu w arstw a kulturow a m iała m iąższość 25 0 cm, a fu n d am e n t budynku w kopany był w calec, który stanow iła żółta glina.
Pozyskany m ateriał ruchom y (ułam ki naczyń glinianych, kafli i szkła) datow any je s t n a okres od XIII w. po czasy w spółczesne. Stwierdzono, że ściany budynku postawione s ą z cegły nowożynej (XVII-XVIII w.).
W 1991 r. planuje się przeprow adzenie b ad a ń architektoniczno-konserw atorsłdch w piw ni cach. B adania te, być może pozwolą odkryć fragm enty b udynku wzmiankowanego w d ok u m en cie z XV w.
Muzeum Archeologiczne i E tn o g ra ficzne w Łodzi
B adania prowadzili: d r Aldona Chm ielowska (autorka spraw ozdania), m gr Mieczysław Góra, m gr Bogusław T assarek. Drugi sezon badań, Grodzisko średniowieczne i nowożytne (?),
Grodzisko położone je s t n a skraju wysokiej terasy n ad prawym brzegiem rzeki Moszczeni cy, M ajdan o powierzchni około 1 b a otoczony je s t walem (zachowanym w dwóch częściach): od stro n y północno-wschodniej o długości 105 m i wysokości 4 m, od strony zachódnio-połu- dniowej o długości 40 m i wysokości 3 m.
W źródłach pisanych miejscowość Skoszewy odnotowana je s t po raz pierwszy pod 1386 r: z 1424 r. istnieje zapis o .castrum anUqum”: w 1426 r. Skoszewy otrzymały lokację miejską n a prawie niemieckim; z XVI w. pochodzą trzy zapisy w których Skoszewy w ystępują jako „oppidum".
W 1990 r. wytyczono dw a wykopy: I — w części północnej wału większego (5 x 17 m): II ■— n a m ajdanie o powierzchni 225 m 2 (w m iejscu zlokalizowanych w 1989 r., drogą w ierceń ręcznym św idrem geologicznym, obiektów osadniczych).
W wykopie 1 odsłonięto n a szczycie walu. n a głębokości około 30 cm od powierzchni, fragm enty drew niano-kam iennej konstrukcji; szczątki drew niane były niewielkie, m ocno sp a lone i zalegały poniżej kam ieni, które ustaw ione były w rzędzie wzdłuż biegu walu. M ateriał zabytkowy stanow iła ceram ika: z w arstw y do głębokości 30 cm — wczesno- i późnośrednio wieczna. poniżej wyłącznie z początków wczesnego średniowiecza.
W wykopie II odkryto 10 jam . W obrębie trzech największych odsłonięto 3 paleniska; jam y te w kształcie nieregularnych prostokątów uznano za pozostałości obiektów m ieszkalnych (chaty 1 -3). Odsłonięto także 1 palenisko poza jam am i. Zabytki ruchom e znalezione zarówno w ja m ac h , ja k i poza nim i to głównie ceram ika późnośredniow ieczna i now ożytna z niewielką stosunkow o dom ieszką wczesnośredniowiecznej oraz kafle garnkowe i płytowe. W w arstw ie kulturow ej p o n ad ja m ą 8 znaleziono p ru s k ą s r e b rn ą m onetę A lbrechta H ohenzollerna z 1542 r.
M ateriały zn a jd u ją się w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi.
Badania będą kontynuowane.
I Slaboszewo, woj. bydgoskie Si. I patrz okres nowożytny
