18
Vol. 13/Nr 3-4(49-50)/2019: 18-20
Pięć powodów, dla których warto
stosować nebiwolol
Five features of nebivolol use
prof. dr hab. n. med. Marcin Grabowski
I Katedra i Klinika Kardiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Grzegorz Opolski
Farmakologia w Praktyce kardiologicznej
Pracę otrzymano: 18.12.2019 Zaakceptowano do druku: 4.01.2020 “Copyright by Medical Education”
Powód 1.
Korzystny profil metaboliczny
Nebiwolol jest szczególnie preferowany, gdy chcemy za-stosować β-adrenolityk u pacjenta z zaburzeniami me-tabolicznymi, czyli: stanem przedcukrzycowym, cukrzy-cą, zespołem metabolicznym. W przypadku starszych β-adrenolityków obserwowano zaburzenia wyrównania gospodarki węglowodanowej, wzrost insulinooporno-ści czy nawet zwiększone ryzyko wystąpienia nowych przypadków cukrzycy. Zastrzeżenie to nie dotyczy β-ad-renolityków wazodylatacyjnych, jak nebiwolol. Wyka-zywano obojętny metabolicznie wpływ nebiwololu na profil glikemii i lipidowy [1, 2]. W przypadku występo-wania cukrzycy wielu pacjentów wymaga użycia więcej niż jednego leku hipotensyjnego. Wtedy do stosowanego zazwyczaj leku hamującego układ renina–angiotensy-na–aldosteron (RAAS, renin–angiotensin–aldosterone system) (inhibitora konwertazy angiotensyny lub sarta-nu) dołączane są leki drugiego rzutu – dihydropirydyno-wi antagoniści wapnia, a następnie β-adrenolityk o dzia-łaniu wazodylatacyjnym, np. nebiwolol [3]. Dodatkowo wskazano, że nebiwolol nie pogarsza tolerancji glukozy w porównaniu z placebo oraz w połączeniu z hydrochlo-rotiazydem [1].
Powód 2.
Jest bezpieczniejszy u pacjentów z PoChP
Występowanie łączne przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) i nadciśnienia tętniczego pogarsza roko-wanie oraz utrudnia wybór leczenia ze względu na to, że niektóre grupy terapeutyczne mogą zaostrzać obja-wy, np.: inhibitory konwertazy angiotensyny przez me-chanizm bradykininowy i kaszel prowokujący spazm oskrzelowy czy β-adrenolityki przez możliwy spazm oskrzelowy, obniżenie parametrów wentylacyjnych płuc i osłabienie działania β-mimetyków. Przy współwystępu-jącym POChP ryzyko zaostrzenia powinno być mniejsze w przypadku β-adrenolityków dla preparatów β1 -kardio-selektywnych, dla których wykazywano zminimalizowa-ny wpływ na parametry wentylacyjne, a nawet możliwość zmniejszenia śmiertelności u chorych z POChP i powi-kłaniami sercowo-naczyniowymi. Nebiwolol jest jednym z najbardziej kardioselektywnych β-adrenolityków [3].
Powód 3.
Może być preferowany u młodych, aktywnych mężczyzn
Zaburzenia funkcji seksualnych mogą być zarówno ob-jawem towarzyszącym występującej choroby sercowo- -naczyniowej, wczesnym wykładnikiem toczącego się 18
19
Vol. 13/Nr 3-4(49-50)/2019: 18-20
M. Grabowski Pięć powodów, dla których warto stosować nebiwolol
procesu miażdżycowego, jak i nasilać się pod wpływem przyjmowanych leków. Częściej pojawiają się u pacjen-tów z nadciśnieniem tętniczym niż bez niego. Wystą-pienie lub nasilenie zaburzeń erekcji po zastosowanym leczeniu hipotensyjnym może pogorszyć compliance pacjenta i doprowadzić do zaprzestania terapii. β-ad-renolityki są jedną z grup terapeutycznych, które mogą pogarszać funkcje seksualne. Dlatego w przypadkach, kiedy mogą mieć one znaczenie dla skuteczności te-rapii, preferowany jest β-adrenolityk wazodylatacyjny, jakim jest nebiwolol, dla którego wykazano, że wpływa w mniejszym stopniu lub nie wpływa istotnie na zabu-rzenia erekcji u mężczyzn. Efekt ten najprawdopodob-niej związany jest z uwalnianym przez nebiwolol tlen-kiem azotu [3].
Powód 4.
Preferowane cechy farmakologiczne
β-adrenolityki są powszechnie stosowaną grupą tera-peutyczną w leczeniu schorzeń sercowo-naczyniowych. Nebiwolol, który jest wysoce β1-kardioselektywnym oraz wazodylatacyjnym β-adrenolitykiem, łączy w sobie pre-ferowane dziś w stosowaniu tej grupy terapeutycznej cechy farmakologiczne. Wpływ rozkurczający na naczy-nia obwodowe osiągany poprzez wpływ pobudzający na receptory β3 śródbłonka naczyń uruchamia uwalnianie tlenku azotu, który jest bezpośrednim czynnikiem relak-sacyjnym dla mięśniówki gładkiej naczyń. Uwalniane-mu tlenkowi azotu przypisuje się też dodatkowe – po-tencjalnie korzystne efekty, które wpisują się w możliwy plejotropowy efekt działania nebiwololu (np. działanie przeciwpłytkowe, brak niekorzystnego efektu metabo-licznego, obojętny wpływ na potencję) [5]. Stosowanie nebiwololu jako β-adrenolityku wazodylatacyjnego daje obojętny profil metaboliczny, nie zwiększa ryzyka zabu-rzeń gospodarką węglowodanową, nie zwiększa ryzy-ka wystąpienia cukrzycy, ma korzystny, zmniejszający wpływ na ciśnienie tętna oraz sztywność tętnic. Druga preferowana cecha to kardioselektywność, czyli wyso-kie powinowactwo do receptorów β1 i minimalne do receptorów β2. W naszej praktyce nebiwolol jest jednym z najbardziej kardioselektywnych β-adrenolityków. Kar-dioselektywność ma znaczenie dla skutecznej redukcji
akcji serca, która jest nowym celem terapeutycznym w leczeniu nadciśnienia tętniczego (zalecana interwen-cja terapeutyczna w przypadku tętna przekraczającego 80/min) [4]. Nebiwolol stosowany w leczeniu nadciśnie-nia tętniczego jest zazwyczaj bardzo dobrze tolerowany. Rzadko występują typowe dla β-adrenolityków działania niepożądane. Dawkowanie raz dziennie może korzystnie wpłynąć na dobre dostosowanie się pacjentów (com-pliance) do zaleceń, co poprawia skuteczność terapii.
Powód 5.
Zarejestrowane wskazania
Nebiwolol jest β-adrenolitykiem, który stosuje się w na-stępujących wskazaniach: leczenie samoistnego nadciś-nienia tętniczego, leczenie stabilnej, łagodnej i umiar-kowanej oraz przewlekłej niewydolności serca, jako uzupełnienie standardowej terapii u pacjentów w pode-szłym wieku i jako leczenie objawowe stabilnej choroby wieńcowej serca. Wpisane wskazania wynikają z prze-prowadzonych badań klinicznych potwierdzających dla nebiwololu: skuteczność w obniżaniu ciśnienia tętnicze-go oraz zmniejszanie ryzyka zdarzeń sercowo-naczy-niowych u chorych z objawową niewydolnością serca z upośledzoną funkcją kurczliwości lewej komory (bada-nie SENIORS). Dodatkowo mamy obserwacje potwier-dzające efekt przeciwdławicowy nebiwololu u pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową. Warto zauważyć, że to ostatnie zarejestrowane wskazanie zostało uzyskane nie-dawno i obecnie wpisane jest tylko dla wybranych pre-paratów nebiwololu [6].
Adres do KoresPondenCJi
prof. dr hab. n. med. Marcin Grabowski I Katedra i Klinika Kardiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny 02-097 Warszawa, ul. Banacha 1a tel.: (+48 22) 599-19-58; faks: (+48 22) 599-19-57 Konflikt interesów/Conflict of interests: Nie występuje. Finansowanie/Financial support: Nie występuje. Etyka/Ethics: Treści przedstawione w artykule są zgodne z zasadami Deklaracji Helsińskiej, dyrektywami UE oraz ujednoliconymi wymaganiami dla czasopism biomedycznych.
20
Vol. 13/Nr 3-4(49-50)/2019: 18-20
M. Grabowski
Pięć powodów, dla których warto stosować nebiwolol
Piśmiennictwo
1. Mancia G., De Backer G., Dominiczak A. et al.: 2007 Guidelines for the management of arterial hypertension: The Task Force for the Management of Arterial Hypertension of the European Society of Hypertension (ESH) and of the European Society of Cardiology (ESC). Eur. Heart J. 2007; 28: 1462- -1536.
2. Williams B., Mancia G., Spiering W. et al.; ESC Scientific Document Group: 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension. Eur. Heart J. 2018; 39(33): 3021-3104.
3. Mancia G., Fagard R., Narkiewicz K. et al.; Grupa Robocza ESH i ESC do spraw postępowania w nadciśnieniu tętniczym: Wytyczne ESH/ESC dotyczą-ce postępowania w nadciśnieniu tętniczym w 2013 roku. Kardiologia Polska 2013; 71(3): 27-118.
4. Tykarski A., Filipiak K.J., Januszewicz A. et al. (red.): Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2019 rok. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019; 5(1): 1-86.
5. Grabowski M.: Nebiwolol – 33 pytania i odpowiedzi. Medical Education, Warszawa 2009: 1-56. 6. Charakterystyka produktu leczniczego Nedal.
stresZCZenie
Nebiwolol jest β1-kardioselektywnym β-adrenolitykiem o właściwościach wazodylatacyjnych. Aktualne wytyczne preferują stosowanie takich β-adrenolityków w nadciśnieniu tętniczym. W ostatnim czasie wybrane preparaty nebi-wololu uzyskały rejestracje do stosowania w chorobie wieńcowej. Artykuł przedstawia wybrane sytuacje kliniczne, które mogą uzasadniać preferencję zastosowania tego leku. Nebiwolol zaliczany do III generacji leków β-adrenolitycz-nych, stosowany w leczeniu nadciśnienia tętniczego, łączy w sobie dwie preferowane dziś cechy farmakologiczne, ja-kimi są wazodylatacja i kardioselektywność. Cechy te zapewniają skuteczne obniżenie ciśnienia tętniczego, redukcję akcji serca, uniknięcie niekorzystnego efektu metabolicznego i większości działań niepożądanych.
słowa kluczowe: nebiwolol, wskazania, szczególne sytuacje kliniczne AbstrACt
Nebivolol is a β1-cardioselective β-blocker with vasodilating properties. Current guidelines prefer the use of such β-blockers in hypertension. Recently, selected nebivolol tablets have obtained registrations for use in coronary artery disease. The article presents selected clinical situations that may justify the preference for using this drug. Nebivolol belongs to the third generation of β-blockers used in the treatment of hypertension and combines two preferred pharmacological features today, which are vasodilation and cardioselectivity. These features provide effective lower-ing of blood pressure, reduction of heart rate, avoidance of adverse metabolic effect and most side effects.
