• Nie Znaleziono Wyników

Pobór materiału językowego do nauczania obcokrajowców polskiego jezyka medycznego

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Pobór materiału językowego do nauczania obcokrajowców polskiego jezyka medycznego"

Copied!
10
0
0

Pełen tekst

(1)

A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S KSXTALCĽNIĽ POLONISTYCZNE CUDZOZIEMCÓW 2 , 1989

Üa»uta Pukae-Palimqka, Maria Chlopioka ( K r a k ó w )

DOBÓR MATERIAŁU JĘZYKOWEGO

DO NAUCZANIA OBCOKRAJOWCÓW POLSKIEGO JĘZYKA MEDYCZNEGO

P r o o l e m e m s p e c j a l n e g o p r z y g o t o w a n i a s t u d e n t ó w p o l o n i j n y c h d o s t u d i ó w m e d y c z n y c h z a j m o w a n o s i ę w I n s t y t u c i e B a d a ń P o l o -n i j -n y c h o d r o k u a k a d e m i c k i e g o 1 9 7 5 / 7 6 , t j . o d p r z y j a z d u d o K r a k o w a j e d n o l i t e j g r u p y k a n d y d a t ó w n a s t u d i a m«-w. n e . P o -c z ą t k o w o p o s ł u g i w a n o s i ę p i e r w s z y m w y d a n i e m s k r y p t u U n i w e r s y -t e -t u Ł ó d z k i e g o , o p i e r a n o s i ę t e ż n a m a t e r i a ł a c h z c z a s o p i ś -m i e n n i c t w a p o p u l a r n o n a u k o w e g o i t p . Na p o c z ą t k u r o k u 1 9 7 8 z o s t a ł z a ł o ż o n y z e s p ó ł d o n a u c z a n i a j ę z y k a m e d y c z n e g o , k t ó r y p o s t a w i ł s o b i e z a z a d a n i e o p r a c o w a n i e p r o g r a m u n a u c z a n i a j ę z y k a s p e c j a l i s t y c z n e g o , a t a k ż e m a t e r i a -ł ó w p o t r z e b n y c h ' d o t e g o ż n a u c z a n i a . P r o g r a m t e n z o s t a ł o p r a -c o w a n y d l a s t u d e n t ó w p o l o n i j n y c h , p o c h o d z ą c y c h w w i ę k s z o ś c i z e Ь t a n ó w Z j e d n o c z o n y c h 1 K a n a d y , a w i ę c a n g l o f o n ó w ( s t ą d p o d r ę -c z n i k w w e r s j i p o l s k o - a n g i e l s k i e j ) . S t u d e n t ó w t y d i c e c h u j e z n a -j o m o ś ć -j ę z y k a p o l s k i e g o n a r ó ż n y m p o z i o m i e z a a w a n s o w a n i a , a t a k ż e p o n a d 50% z n i c h ma u k o ń c z o n e c z t e r o l e t n i e s t u d i a w s w o -i m k r a j u . P r o g r a m n a s z r ó ż n i s i ę z d e c y d o w a n i e o d p o d o b n y c h p r o g r a -mów w i n n y c h o ś r o d k a c h , p r z e d e w s z y s t k i m p o d e j ś c i e m d o z a a a d - n i e n i a , c z e g o n a l e ż y u c z y ć i j a k n a l e ż y t o r e a l i - z owa ć . P o r a z p i e r w s z y p o s t a w i o n o .u n a s t o z a g a d n i e n i e j a k o z o r g a n i z o w a n e n a u c z a n i e o b c e g o i ę - z y k a s p e c j a l i s t y c z n e g o z e w s z y s t k i m i Wy-n i k a j ą c y m i s t ą d k o Wy-n s e k w e Wy-n c j a m i . 1 t a ) : , p r z e d e w s z y s t k i m

(2)

-á w i a d o m i o n o s o b i e f a k t , ż e j ę z y k s p e c j a l i s t y c z n y j e s t k o d e m p i s a n y m , c o w y r a ż a s i ę p r z e z z a t a r c i e r ó ż n i c m i ę d z y j ę z y k i e m p i s a n y m i m ó w i o n y m ; i n a c z e j m o ż n a p o w i e d z i e ć , ż e w y p o w i e d ź u - s t n a w j ę z y k u s p e c j a l i s t y c z n y m j e s t " w t ó r n i e m ó w i o n y m " t e k s t e m p i s a n y m . * N a u c z a n i e t a k i e g o j ę z y k a j e s t n i e m o ż l i w e b e z u ż y c i a p o d -r ę c z n i k a , a o p a n o w a n i e j ę z y k a s p e c j a l i s t y c z n e g o p r z e z s t u d e n -t ó w w 80% p o l e g a n a p o z n a n i u j e g o s k ł a d n i f u n k c j o n a l n e j . P r z y c z y m s ł o w n i c t w o o d g r y w a t u t a j r o l ę r a c z e j p o d r z ę d n ą , p o n i e w a ż s ł o w n i k p o d a j e t e ż j a k o o s o b n e h a s ł a w y r a z y p o c h o d n e , a w i ę c j e g o o b j ę t o ś ć . n o ż n a z m n i e j s z y ć o j e d n ą t r z e c i ą p r z y z a ł o ż e n i u ż e u c z ą c y s i ę z n a z a s a d y s ł o w o t w ó r s t w a i p o t r a f i j e w y k o r z y -s t a ć . W p r o g r a m i e n a u c z a n i a j ę z y k a m e d y c z n e g o z w r ó c o n o w i ę c u - w a g ę p r z e d e w s z y s t k i m n a j e g o f u n k c j o n a l n ą s t y -l i s t y k ę i s k ł a d n i ę , a n a s t ę p n i e n a s ł o - w o t w ó r s t w o i s ł o w n i c t w o , i z t e g o p u n k t u w i d z e n i a o p r a c o w a n o m a t e r i a ł y d o n a u c z a n i a . Z e s p ó ł j ę z y k a m e -d y c z n e g o z a ł o ż y ł s o b i e p r z e p r o w a d z e n i e bad-irf l i n g w i s t y c z n y c h n a d s ł o w n i c t w e m , s k ł a d n i ą i s ł o w o t w ó r s t w e m t e g o j ę z y k a . Z a ł o -ż o n o s o b i e t a k -ż e s t a ł ą w s p ó ł p r a c ę z l e k a r z a m i , p o n i e w a ż od r a z u j a s n o z a r y s o w a ł a s i ę r ó ż n i c a m i ę d z y n a u c z a n i e m s p e c j a l n o -ś c i i n a u c z a n i e m ’ j ę z y k a s p e c j a l i s t y c z n e g o . N a u c z a n i e s p e c j a l n o ś c i , c z y l i m e d y c y n y , p o z o s t a j e w g e -s t i i a k a d e m i i m e d y c z n y c h , a l e k t o r z y p o w i n n i z a j m o w a ć s i e n a u -c z a n i e m j ę z y k a m e d y -c z n e g o , c z y l i i c h d z i a ł a l n o ś ć p o w i n n a b y ć k o m p l e m e n t a r n a , a n i e k o n k u r e n c y j n a . P r z y j m u j ą c t a k i p o d z i a ł f u n k c j i , t r z e b a p a m i ę t a ć , ż h n a u -c z y -c i e l s p e -c j a l n o ś -c i n a u c z a l e k s y k i , t o z n a c z y - t e r m i n ó w i p o j ę ć o r a z i c h s t o s u n k u d o r z e c z y w i s t o ś c i p o z a j ę z y k o w e j , a n a u c z y c i e l j ę z y k a - s k ł a d n i z d a n i o w e j i t e k s t o w e j , t z n . p o d a j e o t o c z e n i e s y n t a k t y c z r . e , s p e c y f i c z n e d l a d a n e j s p e c j a l n o ś c i , w e w n ą t r z k t ó r e g o s t u d e n t m o ż e d y s p o n o w a ć p o j ę c i a m i . D o p i e r o p o -ł ą c z e n i e e f e k t ó w i c h p r a c y d a j e o p a n o w a n i e j ę z y k a s p e c j a l i s t y -c z n e g o . P r a k t y k a n a s z e g o I n s t y t u t u p o t w i e r d z i ł a t ę t e o r i ę , p o n i e w a ż d o b r e r e z u l t a t y n a u c z a n i a o s i ą g n i ę t o d o p i e r o z a p o -m o c ą m a t e r i a ł ó w p r z y g o t o w a n y c h s p e c j a l n i e d l a n a s z y c h s t u d e n

(3)

-t ó w p r z e z s p e c j a l i s -t ę - l e k a r z a i l e k t o r a - j ę z y k o z n a w c ę p r a c u j ą -c e g o

z

n a s z ą g r u p ą . X t a k j u ż w r o k u 197 8 / 7 9 w p r o w a d z o n o d o p r a c y n a z a j ę -c i a -c h z j ę z y k a s p e -c j a l i s t y -c z n e g o m a t e r i a ł y p r z y g o t o w a n e p r z e z l e k a r z a , a n a s t ę p n i e o p r a c o w a n e p r z e z l e k t o r ó w . Ha b Ł Z i e t y c h m a t e t i a ł ó w z o s t a ł o p r a c o w a n y p o d r ę c z n i k j ę z y k a m e d y c z n e g o , k t ó -r y n o s i t y t u ł " 0 c z ł o w i e k u p o p o l s k u " . T e k s t y z a w a r t e w t y m p o d r ę c z n i i; u , n a p i s a n e p r z e / i o k a r z a s t y l e m n a u k o w y m , p r e z e n t u -j ą z a g a d n i e n i a a n a t . o r a t c z n o f i z j o l o g i c z n e i o g ó l n o m e d y c z n e . T a -k i w y b ó r t e m a t y -k i p o d y k t o w a n y z o s t a ł p o t r z e b ą p r z y g o t o w a n i a s t u d e n t ó w Uo z a j ę ć г.а I r o k u s t u d i ó w w a k a d e m i i m e d y c z n e j . K a ż d a z 25 j e d n o s t e k z. Twt c . ra b a r d z o w i e l e r ó ż n o r o d n y c h ć w i c z e ń * w ś r ó d n i c h s ł o w o t w ó r c z e i s k ł a d n i o w e . Ć w i c z e n i a s ł o w o t w ó r c z o m a j ą n a c e l u z a z n a j o m i e n i e s t u d e n -t ó w z n a j c z ę s t s z y m i i c h a r a k t e r y s t y c z n y m i d l a j ę z y k a m e d y c z -n e g o k o -n s t r u k c j a m i o r a z i c h z a s t o s o w a n i e m p r a k t y c z n y m . M a j ą i m r ó w n i e ż p o m ó c w u ś w i a d o m i e n i u p r a w i d e ł j ę z y k o w y c h d e c y d u j ą -c y -c h o p o w s t a w a n i u r o a z i n w y r a z ó w t a k i c h , j a k : c h i r u r g , c h i - r u r g i a , c h i r u r g i c z n y ; u c z ą o f u n k c j a c h p e w n y cii s u f i k s ó w , c o u ł a t w i a z a p a m i ę t a n i e i w m i a r ę m o ż l i w o ś c i s e r y j n e t w o r z e n i e . P u n k t e m w y j ś c i a j e s t t u w i ę c p o d e j ś c i e f u n k c j o n a l n e , g d z i e g r a m a t y c z n y o p i s p o d p o r z ą d k o w a n y j e s t f u n k c j o m u ż y t k o w y m d a n e -g o t y p u s ł o w o t w ó r c z e -g o . l)o n a j c z ę s t s z y c h ć w i c z e ń n a l e ż y t u t a j : t w o r z e n i e r ó ż n e g o t y p u p r z y m i o t n i k ó w o d r z e c z o w n i k ó w , w y r a ż e ń p r z y i m k o w y c b i w y r a z ó w z ł o ż o n y c h , j a k i t w o r z e n i e r z e c z o w n i k ó w a t a k ż e z a m i a n a j e d n y c h k o n s t r u k c j i n a i n n e , p r z y r ó w n o c z e s -nym z w r a c a n i u u w a g i n a m i e j s c e i r o l ę p r z y m i o t n i k ó w r e l a c y j -n y c h w t e k ś c i e -n a u k o w y m . T u t a j r ó w n i e ż w p r o w a d z a s i ę d e f i n i -c j ę s t r u k t u r a l n ą w y r a z u , n p . b e z m i ę s n y = " t a l i i , k t ó r y n i e z a -w i e r a m i ę s a " , c z y m i ę d z y k r ę g owy = " t a k i , k t ó r y z n a j d u j e s i ę m i ę d z y k r ę g a m i " . W o m a w i a n y m p o d r ę c z n i k u w k a ż d y m t e m a c i e w y s t ę p u j ą ć w i -c z e n i a d o t y -c z ą -c e s k ł a d n i j ę z y k a m e d y c z n e g o , o p a r t e n a k o n -s t r u k c j a c h -s k ł a d n i o w y c h w y s t ę p u j ą c y c h w d a n y m t e k ś c i e . Mamy t u t a j d o c z y n i e n i a p r z e w a ż n i e z t e k s t e m c i ą g ł y m o c h a r a k t e r z e o p i s o w y m , r e f e r u j ą c y m , w k t ó r y m r e l a c j e w e w n ę t r z n e m a j ą z n a -c z e n i e z a s a d n i -c z e . W t e g o t y p u t e k ś c i e d o m i n u j ą n a s t ę p u j ą c e k a t e g o r i e g r a m a t y c z n e :

(4)

1) r z e c z o w n i k i a b s t r a k c y j n e w g r u p a c h s y n t a k t y c z n y c h r n z e m z d r u g i m r z e c z o w n i k i e m w d o p e ł n i a c z u w f u n k c j i m o d y f i k a t o r a , n p . o p i s y w a n i e b u d o w y , k r ą ż e n i e p ł y n ó w u s t r o j o w y c h , z a w a r t o ś ć jar.iy b r z u s z n e j , w y d z i e l a n i e h o r m o n ó w ; 2 ) s t r o n a b i e r n a w c z a s i e t e r a ź n i e j s z y m , n n . : j e s t d o p . t a r - c z a n y , j o s t u s u w a n y , j e s t z ł o ż o n y , j e s t p o b i e r a n y , j e s t p r z e -n o s z o -n y ; 3 ) f o r m y n i e o s o b o w e c z a s o w n i k a , n p . : w y r ó ż n i a

r.itj,

d z i e l i

Bis,

z a l i c z a s i ę , m o ż n a w y r ó ż n i ć , m o ż n a p o d z i e l i ć , moxn.i

y.-j-

l l c z y ć . B a r d z o c h a r a k t e r y s t y c z n e j e s t t e ż w y s t ę p o w a n i e p i o r w n 1!! j o s o b y l i c z b y m n o g i e j c z a s u t e r a ź n i e j s z e g o w f u n k c j i b t í z o s n b o - w e j , n p . , w y r ó ż n i a m y , d z l e H m Y , z a l i c z a m y ; 4.) i m i e s ł o w y p r z y m i o t n i k o w e w f u n k c j i p r z y d a w k l b ą d ź o r z e -c z n i k a : a ) c z y n n e : ł ą c z ą c y , w y s t ę p u j ą c y , o d g r y w a j ą c y , w y d z i o L n - j ą c y , o t a c z a j ą c y , b ) b i e r n e : d o s t a r c z a n y , u s u w a n y , p o b i e r a n y , t > t z e n o f s z : n v ; 5 ) p r z y m i o t n i k i w f u n k c j i p r z y d a w k i к l a s y t i k . u j ą . - « j , n p . : k r ę g o s ł u p s z y j n y , k r ę g o s ł u p p i e r s i o w y , a n a t o m i a p o r ó w n a w c z a ^ Z a g a d n i e n i e m , k t ó r e m u p o ś w i ę c o n o t e ż d u ż ą u w a g ę , j e s t n o - m i n a l i z a c j a . C h o d z i t u o t e r m i n y s k ł a d a j ą c e s i ę z dwu r z e -c z o w n i k ó w , n p . : b u d o w a o r g a n u , f i z j o l o g i a k r w i , n a r z ą d z m y - sł _u, p r z e m i a n a m a t e r i i . Z d a r z a j ą s i ę t e ż t a i c i e t e r m i n y , w k t ó r y c h l i c z b a k o l e j n o p o s o b i e w y s t ę p u j ą c y c h r z e c z o w n i k ó w j e s t d u ż o w i ę k s z a , n p . : s u m a ł u ków k r ę g ó w k r ę g o m t u p a . W ć w i c z e n i a c h s k ł a d n i o w y c h z n a j d u j ą s i ę t a k i e t e r m i n y , k t ó r e w p r o w a d z a j ą i w d r a ż a j ą a k t y k o m u n i k a c j i n á u k o v e j w y s t ę -p u j ą c e w t e k s t a c h s p e c j a l i s t y c z n y c h i p o t r z e b n e d o r e f e r o w a -n i a -n a s t ę p u j ą c y c h z a g a d -n i e ń : 1) w d z i e d z i n i e a n a t o m i i : o p i s y w a n i e b u d o w y "j p o ł o ż e n i a o r g a n ó w , r e f e r o w a n i e i c h p r o p o r c j i , k s z t a ł t ó v . > , k o l o r ó w , k l a -s y f i k a c j i i u o g ó l n i e n i a , 2 ) w d z i e d z i n i e f i z j o l o g i i : s p o s o b y w y r a ż a n i a f u n k c j i ( o r -g a n ó w , s y s t e m ó w ) . O p i s y w a n i e c z y n n o ś c i i c a ł y c h p r o c e s ó w ( z w r a c a s i ę t u t a j u w a g ę n a w y r a ż a n i e r e l a c j i : p r z y c z y n a s k u -t e * ). P o d r ę c z n i k n a s z r e a l i z o w a n y j e s t d o p i e r o w t r a k c i e IX s e -m e s t r u , g d y ż w y c h o d z i m y z z a ł o ż e n i a , 2 e s t u d e n t rc.isi n a j p i e r w

(5)

d o b r z e p o z n a ć j ę z y k o g ó l n y , b y p o t e m p r z e j ś ć d o t r u d n i e j s z e -g o e t a p u j ę z y k o w e -g o , c z y l i d o o p a n o w a n i a j ę z y k a s p e c j a l i s t y -c z n e g o . Z a j ę c i a t e u z u p e ł n i a n e s ą t a k ż e p r z e z z a j ę c i a z . b i o -l o g i i , f i z y k i i c h e m i i , p r o w a d z o n e p r z e z p r a c o w n i k ó w o d p o -w i e d n i c h i n s t y t u t ó -w U n i w e r s y t e t u . Za w p r o w a d z e n i e m j ę z y k a m e d y c z n e g o w I I s e m e s t r z e p r z e m a -w i a j ą d a n e w e w n ą t r z j ę z y k o w e z w i ą z a n e z e s t o s u n k i e m s k ł a d n i i s ł o w n i c t w a j ę z y k a s p e c j a l i s t y c z n e g o d o s k ł a d n i i s ł o w n i c t w a o g ó l n e g o . B r a n y j e s t p o d u w a g ę t a k ż e n a t u r a l n y p r o c e s p o z n a -w a n i a o d m i a n s p e c j a l i s t y c z n y c h w w y p a d k u j ę z y k a o j c z y s t e g o - n a j p i e r w p o z n a j e m y o d m i a n ę o g ó l n ą , p o t e m s p e c j a l n ą . W a ż n a j e s t t a k ż e h i e r a r c h i a k o m u n i k a c j i : w y c h o d z i m y o d s y -t u a c j i p o d s -t a w o w y c h , w k -t ó r y c h z n a j d ą s i ę w s z y s c y o b c o k r a j o -w c y , n i e z a l e ż n i e o d s p e c j a l n o ś c i , p o c z y m p r z e c h o d z i m y d o s y -t u a c j i s p e c j a l n y c h , t z n . s y t u a c j i s t u d e n t a d a n e j g a ł ę z i w i e -d z y . I t a k z a j ę c i a w I I s e n e s t r z e s ą k o n t y n u a c j ą n a u c z a n i a j ę z y k a w r a m a c h o b y d w u k o d ó w : i") p i s a n e g o , z e s z c z e g ó l n y m z w r ó c e n i e m uwaigi n a c z y t a n i e i r o z u m i e n i e t e k s t u m e d y c z n e g o , n o t o w a n i e i o d t w a r z a n i e wy -k ł a d ó w , z d a w a n i e e g z a m i n ó w p i s e m n y c h i t p . } 2 ) m ó w i o n e g o , p r z y g o t o w u j ą c e g o d o ć w i c z e ń i d y s k u s j i s e -m i n a r y j n y c h , z d a w a n i e e g z a m i n ó w u s t n y c h i t p . I n f o r m a c j ę n a u k o w ą u z u p e ł n i a s i ę z d j ę c i a m i , r y c i n a m i , s c h e m a t a m i i p o m o c a m i n a u k o w y m i . P o s z e ś c i u l a t a c h p r a c y z t y m p o d r ę c z n i k i e m l e k t o r z y i s t u d e n c i o c e n i a j ą g o j a k o b a r d z o p r z y d a t n y d o n a u c z a n i a j ę z y k a m e d y c z n e g o k a n d y d a t ó w n a s t u d i a m e d y c z n e w P o l s c e . W c h w i l i o b e c n e j z e s p ó ł d o n a u c z a n i a j ę z y k a m e d y c z n e g o , w u s z c z u p l o n y m s k ł a d z i e i z nowym l e k a r z e m m e d y c y n y , p r a c u j e n a d u r u g ą c z ę ś c i ą , k t ó r a b ę d z i e n i e t y l k o k o n t y n u a c j ą , a l e r a -c z e j u z u p e ł n i e n i e m o b e c n e g o p o d r ę c z n i k a , u k i e r u n k o w a n e g o n a p r o b l e m m e r y t o r y c z n y i g r a m a t y c z -n y . Ma b y ć o n a p o d r ę c z n i k i e m u k i e r u n k o w a n y m n a r o l ę s p o ł e c z n ą , j a k ą b ę d z i e m u s i a ł o d g r y w a ć w j ę z y k u o b -cym u c z ą c y s i ę . O z n a c z a t o , ż e w y b r a n o p o d e j ś c i e k o m u n i k a c y j -n e j a k o m e t o d ę -n a u c z a -n i a . Z g o d n i e z z a ł o ż e n i a m i t e g o p o d e j ś c i a , p o d r ę c z n i k n i e b ę -d z i e u w z g l ę -d n i a ł j ę z y k ó w r o d z i m y c h s t u d e n t ó w . P o z o s t a j ą c p r z y d w ó c h p o d s t a w o w y c h s y t u a c j a c h k o m u n i k a c y j n y c h , w k t ó r y c h w y

-.

a a ________________________________________________________

(6)

s t ę p u j ą : l e k a r z - p a c j e n t i l e k a r z p e r s o n e l s z p i t a l n y , g ł ó w -n y -n a c i s k p o ł o ż o n o n a p r e z e n t a c j ę f u n k c j i j ę z y k o w y c h , w y r a ż a -j ą c y c h i n t e n c -j ę u ż y c i a j ę z y k a , r e a l i z o w a n y c h r ó ż n y m i k a n a ł a m i p r z e k a z u ( j ę z y k m ó w i o n y i p i s a n y ) . W p o d r ę c z n i k u z w r ó c o n o u w a g ę p r z e d e w s z y s t k i m n a t r z y g ł ó w n e t y p y f u n k c j i u ż y c i a j ę z y k a : f u n k c j ę r e f e -r e n c y j n ą ( i n f o r m a c y j n ą ) , p o l e g a j ą c ą n a p r z e k a z y w a n i u i n f o r m a c j i j e d n e j o s o b i e p r z e z d r u g ą ; f u n k c j ę e k s - p r e s y w n ą ( e m o t y w n ą ) , u ż y w a n ą d o w y r a ż a n i a e m o c j i p r z e z n a d a w c ę i f u n k c j ę d y r e k t y w n ą ( k o n a t y w n ą ) , s ł u ż ą c ą d o k i e r o w a n i a p o s t ę p o w a n i e m i n n y c h l u d z i . O b o k t y c h t r z e c h p o d s t a w o w y c h n i e z m i e r n i e i s t o t n a w y d a j e s i ę t a k ż e f u n k c j a f a t y c z n a ( k o n t a k t o w a ) , k t ó -r e j z a d a n i e m j e s t o t w o r z e n i e , l u b u t r z y m a n i e k a n a ł u i n f o r m a c j i . P o n a d t o z w r a c a s i ę u w a g ę n a f u n k c j ę m e t a j ę z y k o w ą , s ł u ż ą c ą d o - K ł a d n e m u z d e f i n i o w a n i u , d o c z e g o ma o d n o s i ć s i ę t e r m i n o l o g i a u ż y w a n a p r z e z n a d a w c ę . O k o l e j n o ś c i p r e z e n t a c j i f u n k c j i w p o d r ę c z n i k u z a d e c y d o w a ł g ł ó w n i e k a n a ł p r z e k a z u ( j ę z y k m ó w i o n y l u b p i s a n y ) . Ha t o i - s t o t n e z n a c z e n i e w p o d e j ś c i u k o m u n i k a c y j n y m , z e w z g l ę d u n a f a k t , ż e n i e k t ó r e s t r u k t u r y c h a r a k t e r y s t y c z n e s ą t y l k o d l a j ę z y k a m ó w i o n e g o a l b o t y l k o d l a p i s a n e g o , i w t y m d r u g i m w y -p a d k u n i e mo g ą b y ć ć w i c z o n e u s t n i e . D l a k o d u m ó w i o n e g o - o b o k f u n k c j i i n f o r m a c y j n e j - c h a r a k t e r y s t y c z n e w y d a j ą s i ę : f u n k c j a e k s p r e s y w n a i d y r e k t y w n a , w y r a ż a n e c z ę s t o p r z e z m o d a l n o ś ć ( n p : w y d a j e mi s i ę , mam n a d z i e j ę , p o w i n i e n p a n , m u s i p a n , n i e mo-ż e p a n . . . ) , n a t o m i a s t d l a k o d u p i s a n e g o , b a r d z o w a ż n a j e s t f u n k c j a f a t y c z n a ( n p . : m o ż e my w i ę c p o w i e d z i e ć , możemy z a k o ń c z y ć __ s t w i e r d z e n i e m . . . ) i f u n k c j a m e -t a j ę z y k o w a ( n p . : d e f i n i u j e m y t o __ j a k o , moż emy j e s k l a s y f i k o w a ć n a s t ę p u j ą c o , n a p r z y k ł a d . . . ) . W s y t u a c j i s z c z e g ó ł o w e j b a d a n i a l e k a r s k i e g o z w r a c a s i ę u - w a g ę p r z e d e w s z y s t k i m n a f u n k c j ę d y r e k t y w n ą , w k t ó r e j j ę z y k u ż y w a n y j e s t w c e l u k i e r o w a n i a p o s t ę p o w a n i e m p a c j e n t a n p . l e -k a r z w y d a j e p o l e c e n i e , p o n a g l e n i e , u d z i e l a n i e p o r a d y , z a l e -c a n i e , n a k a z u j e , z a k a z u j e , p r z e k o n u j e . W s y t u a c j i s z c z e g ó -ł o w e j w y w i a d u z p a c j e n t e m n a p l a n p i e r w s z y w y s u w a s i ę f u n k -c j a f a t y c z n a , k t ó r e j z a d a n i e m j e s t n a w i ą z a n i e r o z m o w y z p a

(7)

-c j e n t e m ; p o d t r z y m a n i e j e j , n a w r a c a n i e d o t e m a t u . Mamy d o c z y -n i e -n i a t u t a j t a k ż e z f u n k c j ą r e f e r e n c y j n ą w p o s t a c i p y t a r i w y -r a ż a j ą c y c h d ą ż e n i e l e k a -r z a d o u z y s k a n i a i n f o r m a c j i p o t r z e b n y c h d o k a r t y c h o r e g o . I n n y m p r z y k ł a d e m t e j f u n k c j i j e s t i n f o r m o -w a n i e p a c j e n t a l u b j e g o r o d z i n y o s t a n i e j e g o z d r o w i a , p r z e -b i e g u c h o r o o y i s t o s o w a n e j t e r a p i i . We w s z y s t k i c h p o w y ż s z y c h f u n k c j a c h s p o t y k a m y j ę z y k p o t o c z - n y , g d y ż p e r s o n e l s t a n o w i ą t u t a j l e k a r z - p a c j e n t , e w e n t u a l -n i e ; l e k a r z - r o d z i n a p a c j e n t a . W k o n t a k t a c h ś c i ś l e s p e c j a l i -s t y c z n y c h : l e k a r z - l e k a r z , g d y w y s t ę p u j e f a c h o w y j ę z y k mó-w i o n y , mamy d o c z y n i e n i a r ó w n i e ż z f u n k c j ą r e f e r e n c y j n ą w n a -s t ę p u j ą c y c h a k t a c h k o m u n i k a c j i : r e f e r o w a n i e s t a n u p a c j e n t a , r e f e r o w a n i e t e r a p i i p a c j e n t a , k o n s u l t a c j a l e k a r s k a , p r o ś b a o r a d ę , k o n s u l t a c j a t e l e f o n i c z n a . F u n k c j a r e f e r e n c y j n a r e a l i z o w a n a j e s t t a k ż e w a k t a c h k o -m u n i k a c j i w y r a ż a n y c h w f o r m i e p i s a n e j . P r z y k ł a d e m b ę d z i e o p i s p a c j e n t a , z a p i s w y w i a d u ; d e k u r 3 u s y , c z y l i o p i s d n i a p a c j e n t a w s z p i t a l u ; e p i k r y z a , c z y l i p o d s u m o w a n i e s t a n u p a c j e n t a p r z y w y c h o d z e n i u z e s z p i t a l a , s k i e r o w a n i e d o s z p i t a l a , n a b a d a n i a , n a k o n s u l t a c j e , e w e n t u a l n i e n a l e c z e n i e s a n a t o r y j n e , o r z e c z e -n i e l e k a r s k i e . Mimo o d m i e n n o ś c i k a n a ł u p r z e k a z u , j ę z y k t y c h a k t ó w k o m u -n i k a c j i j e s t b a r d z o z b l i ż o n y d o f a c h o w e g o j ę z y k a m ó w i o n e g o z e w z g l ę d u n a p o d o b n e g o n a d a w c ę i o d b i o r c ę ( l e k a r z - l e k a r z ) . Z t e k s t a m i p i s a n y m i w i ą ż e s i ę s p r a w n o ś ć c z y t a n i a i r o z u -m i e n i a t e k s t u p i s a n e g o . Z d o b y c i e t e j s p r ą w n o ś c i j e s t w a ż n e d l a c u d z o z i e m c ó w , i d l a t e g o p o d r ę c z n i k z a w i e r a ć b ę d z i e ć w i c z e n i a p o ś w i ę c o n e t e j s p r a w n o ś c i . J u ż z p o w y ż s z e j p r e z e n t a c j i f u n k -c j i j ę z y k a w y n i k a p o t r z e b a s t o s o w a n i a r ó ż n y c h s t y l ó w . D ę d ą t o : 1) j ę z y k p o t o c z n y , u ż y w a n y p r z e z p a c j e n t ó w o r a z l e k a r z y w r o z m o w a c h z p a c j e n t a m i ; 2 ) m ó w i o n y i p i s a n y j ę z y k f a c h o w y , u ż y w a n y ' m i ę d z y l e k a r r . a -m i ; 3 ) s f o r m a l i z o w a n y j ę z y k p i s a n y , w y s t ę p u j ą c y w y ł ą c z n i e w p o d r ę c z n i k a c h i a r t y k u ł a c h n a u k o w y c h . S f o r m a l i z o w a n y j ę z y k s p e c j a l i s t y c z n y r e p r e z e n t o w a ć b ę d z i e o s t a t n i a c z ę ś ć p o d r ę c z n i k a z a w i e r a j ą c a t e k s t y d o c z y t a n i a . B ę -d ą t o o r y g i n a l n e t e k s t y z c z a s o p i s m n a u k o w y c h , p r z e d s t a w i a j ą

(8)

-c e t e m a t y k ę s y m p t o m a t o l o g i i r ó ż n y c h j e d n o s t e k c h o r o b o w y c h . Ć w i c z e n i a s p r a w d z a j ą c e r o z u m i e n i e t e k s t ó w o b e j m u j ą p r o s t e o d -n a j d y w a -n i e i -n f o r m a c j i , w n i o s k o w a n i e , f o r m u ł o w a n i e p r z y p u s z c z e ń o r a z o c e n i a n i e . W i ą ż e s i ę t o r ó w n i e ż z w p r o w a d z e n i e m p o w y ż -s z y c h f u n k c j i j ę z y k o w y c h , a t a k ż e f u n k c j i k o n t a k t o w e j , k t ó r e j w s k a ź n i k i w y s t ę p u j ą w t e g o t y p u t e k s t a c h p i s a n y c h . U m i e j ę t n o ś ć s p r a w n e g o c z y t a n i a t e k s t u s p e c j a l i s t y c z n e g o z a -l e ż y t a k ż e o d k o m p e t e n c j i k o m u n i k a c y j n e j , t z n . u m i e j ę t n o ś c i r o z p o z n a w a n i a r o l i , j a k ą f o r m y j ę z y k o w e s p e ł n i a j ą w k o m u n i k a -c j i . C z ę ś ć d r u g a p o w s t a j e j a k o o d p o w i e d ź n a w y r a ź n e z a p o t r z e -b o w a n i e n a t e g o r o d z a j u p o d r ę c z n i k . B ę d z i e o n p r z e z n a c z o n y n i e t y l k o d l a k a n d y d a t ó w , a l e t a k ż e d l a o b c o k r a j o w c ó w s t u d i u j ą -c y -c h n a I i I I r o k u m e d y c y n y , k t ó r z y m a j ą o b o w i ą z k o w y l e k t o -r a t j ę z y k a p o l s k i e g o . P o d r ę c z n i k b ę d z i e m i a ł ma c e l u p r z y g o t o -w a n i e s t u d e n t ó -w d o b r a n i a u d z i a ł u w z a j ę c i a c h w p o s z c z e g ó l -n y c h k l i -n i k a c h a k a d e m i i m e d y c z -n e j . BIBLIOGRAFIA

A w i d i e j e w U ., Nauczanie mówienia w jeżyku polskim jako

rozwi-j a n i e kompetencrozwi-ji komunikacyrozwi-jnerozwi-j, Wyd. UJ, Kraków (w druku).

C h ł o p i c k a M. , P u k a s - P a l i m a k a D., Z a ło że n ia l i n g w i

-st y c z n e i metodyczne d ru giej c z ę ś c i podręcznika języka medycznego d la studentów p o lo n ijn y c h , Kraków (w druku).

C i e c i e r s k a J . , J e n i k e B. , T u r d u j K ., E n glish in

M edicine. Podręcznik d la studentów wydziałów le k a r sk ic h AM, Warszawa

1979.

Ł r i p e r C. , W i d d o w s o n B. G ., Socj o lin g w is t y k a a

naucza-n ie j e ż y k a , [w:] Kurs edynburski językoznawstwa stosowanego, red.

J. P. B. A 1 1 e n, S. P. C o r d e r , A. D a v i e s , t . I ,

War-szawa 1983, s . 194-198.

D a n e c k a-C h w a 1 e A. , C h ł o p i c k a M. , P u к a s-P a-

l i m a k a D ., 0 człowieku po p o lsk u , IBP UJ, Kraków 1981, 19862 .

I1 a .. e с к a-C h w a l s A. , C h ł o p i c k a M. , P u k a e-P

(9)

jęz yk a medycznego d l a studentów, p o l o n i j n y c h , "Przegląd P o lo n ijn y " 1981, nr 1.

D a n e с к a- C h w a l s A. , C h ł o p i c k a M. , P u k a e- P a-

l i m a k i D . , Z zagadnień nauczania odmiany s p e c j a l i s t y c z n e j j ę

-zyków obcych ( n a p r z y k ła d z ie nauczania języka medycznego studentów

p o l o n i j n y c h ) , "Przegląd Polon ijn y" 1979, nr 4 .

D a v i e s A. , W i d d o w s o n H. G. , Czytanie i p i s a n i e , [w:]

Kurs ed yn bu rsk i. , . , t . I I , s . 143-152,

E w e r J. R. , L a t o r r e G ., A Course in B a s ic S c i e n t i f i c En-g l i s h , Longman, London 1969.

F e n e i s (1. , Ilustrowany sło wnik międzynarodowego słow n ictw a

ana-tomicznego, Warszawa 1973.

G e o r g e H. V. , Coninon Errors in Language Learning. I n s i g h t s from

E n g l i s h , Rowley, Mass. 1972.

G i r a r d D., Les langues v i v a n t e s . S e r i a Eiseignem ent e t P ed a g o g ie , L a r o u s se , Paris 1974.

G u i l b e r t J. J. , Zarys pedagogiki medycznej, Warszawa 1983.

H о w a t t A . , Zasady opracowywania kursów języka obcego, [w:J Kurs

ed yn bu rsk i. . . , t . I I .

J e z i e r s k a D. , S k w a r c z y ń s k a H. , Z a l e w s k a -

- M a l a g D ., Język p o l s k i (wybór tekstów z ćwiczeniami d la grup

medycznych), Wyd. UŁ, Łódź 1974, 1979^.

K e r r R. , S m i t h J . , E n glish f o r S c ie n c e and Technology,

Long-man, London 1978.

K o n o p k a S . , ( r e d . ) , Słownik h a s e ł z d z ie d z in y medycyny i nauk

pokrewnych. Warszawa 1977,

M a r t o n W., Dydaktyka języka obcego w s z k o l e é r e d n i e j . P o d e j ś c ie

kognitywne, Warszawa 1978.

M a r t o n W., Nowe horyzonty nauczania języków obcych, Warszawa 1976.

M a s l o v a A. M. , W e i n s t e i n Z. I . , E s s e n t i a l Vocabulary

f o r Medical S t u d e n t s , Moskwa 1977.

M a s ł o w s k i J . , P o l s k i e słownictwo l e k a r s k i e , Warszawa 1977. M e t h o l d s K. Ch., P r a c t i c e in Medical E n g l i s h , Longman, London

1975.

M i t r o c h i n a W. I . , M o t o w i ł o w a O ., Posobyje po r u s-

skomu jazyku d l a raboty nad naueznymi t i e k s t a m i , Moskva 1976. ,

0 ’ B r i e n T. , J a m e s o n J . , K i r w a n D ., E n g lis h fo r

(10)

0 ’ B r i

г

n T . , M edicin e, Teachers N o te s, Longman, London 1980, P a w l o w a N. N. , R u b a n I . V . , En glish fo r Medical S tu d e n ts,

Kijev 1977.

P f e i f f e r W., Teoretyczne podstawy p r e p a r a c ji materiałów g l o t t o -

dydaktycznych, Poznań 1975.

S h w e t a K. , S h a l k o w s k a j a T. , J a s h c h u k V .,

Mastering E n g lis h , A. Manuel f o r Medical S tu d e n ts, Kijev 1978.

S z u l c A ., Lingwistyczne podstawy programowania j ę z y k a , Warszawa

1971.

T e r c z y ń s k i J . , Język r o s y j s k i . Podręcznik d la studentów

akade-mii medycznych, Warszawa 1976.

W i d d o w s o n H. G. , Teaching Language j s Communication, Oxford

1978.

W o ł n i n a J. A ., 0 specyfikfi naucznogo s t i l a , [w:J Jazyk i s t i l

naucznoj l i t i e r a t u r y , Moskwa 1977.

V i g n e r G ., M a r t i n A ., Le f r a n ę a i s te c h n iq u e , L arousse,

Cytaty

Powiązane dokumenty

Fakt, że skazany jest zobowiązany do wykonania pracy wskazanej przez sąd, stanowi dolegliwość związaną z ograniczeniem wyboru rodzaju pracy, której musi się poddać.. Na

Model I (CEMEF) (równanie (3)), który jest znacznie prostszy, a dał dobrą zgod- ność obliczonych i zmierzonych sił, moŜe rów- nieŜ być stosowany do symulacji procesów

W swoich poszukiwaniach mie natknąłem się ma jeden choćby trak tat — pióra wrocławskich kazmodziejów i do­ minikanów, który nazwałby Jerzego z Podiebradu

Tworzenie filmu ze zdjęć, efekty specjalne – edytor filmów, np.. Trzy,

Wstawianie obrazów i innych obiektów do dokumentu tekstowego 2 II.3b,

Tworzenie dokumentu HTML z zastosowaniem CSS – definiowanie właściwości czcionki i akapitu, definiowanie jednostek miar i kolorów, osadzanie elementów graficznych, korzystanie

 :DUWR ]DXZDÔ\Ð ÔH SURFHV UHJXODF\MQ\ RG SURFHVX VWHUXMÌFHJR U¿ÔQL VLÖ MHGQ\P V]F]HJ¿ÊHP =RVWDÊ RQ SRGNUHÎORQ\ Z WUHÎFL GHILQLFML 1D HWDSLH

Portable radiometer RK-100-2 is dedicated for measurement of ambient dose equivalent rate, ambient dose equivalent, absorbed dose rate in air, absorbed dose in air of X,