Uwagi nad "Bibliografią historii Kościoła w Polsce" za lata 1944-1977

Wiktor Gramatowski

Uwagi nad "Bibliografią historii

Kościoła w Polsce" za lata 1944-1977

Collectanea Theologica 55/1, 203-207

55(1985) fase. I

UWAGI NAD

„BIBLIOGRAFIĄ HISTORII KOŚCIOŁA W POLSCE”

ZA LATA 1944— 1977

W b a d a n ia c h n a d h is to r ią K o śc io ła w P o ls c e d o tk liw ie o d c z u w a n o b r a k k o m p le tn e j b ib lio g r a f ii z e s ta w ia ją c e j d o ty c h c z a so w y d o ro b e k te j d z ie d z in y n a u k i. Z a d a n ie to p o d ją ł d o p ie ro z e sp ó ł p o d k ie r u n k ie m p ro f. H ie ro n im a E u ­ g e n iu s z a W y c z a w sk ie g o . I n ic ja ty w a z a o w o c o w a ła c z te re m a to m a m i b ib lio ­ g r a f ii o b e jm u ją c e j p u b lik a c je z la t 1944— 1977. K o le jn o u k a z a ły się :

1) B ib lio g r a fia h is to r ii K o śc io ła w P o lsce za la ta 1944— 1970. Z e b r a n e z e sp o ­ ło w o m a t e r i a ły o p ra c o w a ł i u ło ż y ł H ie ro n im E u g fen iu sz] W y c z a w s k i . Cz. 1— 3. W a rs z a w a 1977 A k a d e m ia T e o lo g ii K a to lic k ie j 8° ss. 306, 325, 327 2) S t o p n i a k F ra n c is z e k : B ib lio g r a fia h is to r ii K o śc io ła w P o lsc e za la ta

1971— 1972. W a rs z a w a 1977 A k a d e m ia T eo lo g ii K a to lic k ie j 8° ss. 208 3) B a n a s z a k M a r ia n : B ib lio g r a fia h is to r ii K o śc io ła w P o lsce za la ta

1973— 1974, W a rs z a w a 1978 A k a d e m ia T eo lo g ii K a to lic k ie j 8° ss. 387, n lb . 1 4) Z m u d a R y s z a rd : B ib lio g r a fia h is to r ii K o śc io ła w P o lsce za la ta 1975— 1977. Cz. 1— 2. W a rs z a w a 1982 A k a d e m ia T e o lo g ii K a to lic k ie j 8° ss. 415, 418

W y m ie n io n e części B ib lio g r a fii s ta n o w ią cało ść te m a ty c z n ą p o łą c z o n ą n a s tę p s tw e m c h ro n o lo g ic z n y m . M im o z a ło ż o n e j s p ó jn o ś c i n ie z a c h o w u ją te j s a m e j z a s a d y u k ła d u w e w n ę trz n e g o . T o m y 1 i 4 o p a r te są n a u k ła d z ie c h ro -n o lo g ic z -n o -rz e c z o w y m , -n a to m ia s t w to m a c h 2 i 3 p r z y ję to k o -n c e p c ję h a s e ł a lfa b e ty c z n y c h . N ie je d n o lito ś ć u ję ć (zaw sze n ie k o r z y s tn ą d la p r a c b ib lio g r a ­ fic z n y c h ) m o ż n a by ło w y e lim in o w a ć u s ta le n ie m in s tr u k c ji o k r e ś la ją c e j z a k re s i z a się g b ib lio g r a fii, z a s a d y s e le k c ji, f o r m y o p isu , u k ła d i ro d z a j in d e k s ó w i in n y c h s p isó w p o m o c n ic z y c h . T o z a n ie d b a n ie p o d s ta w o w e z a d e c y d o w a ło o c h a r a k t e r z e ro z lic z n y c h n ie k o n s e k w e n c ji i b ra k ó w , k tó r e o b n iż a ją w a r to ś ć p o ż y te c z n e j p u b lik a c ji. O d c z u w a li o w e b r a k i ju ż s a m i a u to r z y b ib lio g r a fii. R y s z a rd Ż m u d a p o ­ s ta w ił so b ie w t. 4 a m b itn e z a d a n ie u z u p e łn ie n ia p o p rz e d n ik ó w z a ró w n o w s e n s ie m a te r ia ło w y m , ja k i p ro b le m o w y m . W ty m c e lu ro z p is a ł k w e re n d ę do u c z o n y c h w k r a j u i za g ra n ic ą . R e z u lta ty k w e r e n d y z n a c z n ie w z b o g a c iły B ib lio g r a fię s ta n o w ią c j e j is to tn y w a lo r. W y ra ż a się to b o g a tą e g z e m p lifik a - c ją p o sz c z e g ó ln y c h h a s e ł rz e c z o w y c h , k tó r y c h ilo ść z d a je się b y ć im p o n u ją c a .

M im o d o s trz e g a ln e j ro z le g ło śc i u ję c ia n ie z o sta ły u w z g lę d n io n e d z ie d z in y o z n a c z e n iu is to tn y m , w rę c z p o d s ta w o w y m . J e s t to , d o d a jm y , m a n k a m e n t w s z y s tk ic h części. T a k w ię c zgoła m a r g in a ln ie p o tr a k to w a n o p r a c e z z a k re s u h is to r ii k s ią ż k i re lig ijn e j, o fic y n d r u k a r s k ic h k o ś c ie ln y c h i z a k o n n y c h o ra z b ib lio te k k la s z to r n y c h i k o ś c ie ln y c h . N ie z a r e je s tr o w a n o ró w n ie ż t a k z a s o b ­ n e g o ź ró d ła , ja k i m s ą b ib lio g r a fie i w y d a w n ic tw a e n c y k lo p e d y c z n e .

L is tę w a ż n y c h o p u sz c z e ń p o w ię k s z a B ib lio g r a fia B ib lio g r a fii i N a u k i o K sią ż c e o ra z k ilk u n a s to to m o w a B ib lio g r a fia li te r a tu r y p o ls k ie j N o w y K o r ­ b u t. T a o s ta tn ia p o z y c ja r e j e s t r u j e m a t e r ia ły do d z ie jó w l i t e r a t u r y re lig ijn e j w P o lsce, h is to r ii s z k o ln ic tw a p a r a f ia ln e g o i z a k o n n e g o , d r u k a r s tw a , b ib lio ­ t e k od śre d n io w ie c z a p o cząw szy . D a le j, n a le ż y p o d p o w ie d z ie ć E n c y k lo p e d ię w ie d z y o k s ią ż c e w y d a n ą w r o k u 1971, k tó r e j h a s ła (np. B ib lia , b re w ia r z ,

204

d r u k a r n i e z a k o n n e , k s ię g a rs tw o u g r u p o w a ń w y z n a n io w y c h ) d e c y d u ją o p r z y ­ d a tn o ś c i t e j p o z y c ji d la h is to r y k ó w K o śc io ła w P o lsc e . P r a c e te z o s ta ły p o ­ m in ię te w e w s z y s tk ic h c z te re c h to m a c h . P ro p o z y c je u z u p e łn ie n ia B ib lio g r a fii o b e jm u ją d łu g ą lis tę p u b lik a c ji, k tó r e częścio w o p r z y n a jm n ie j w s k a z u j e m y 1.

P rz e d m io te m szczeg ó ło w ej u w a g i s t a je się w n in ie js z e j re c e n z ji g łó w n ie o s t a tn i to m b ib lio g r a fii ja k o p u b lik a c ja n a jn o w s z a . R a m y c h ro n o lo g ic z n e w y z n a c z a ją t u l a t a 1975— 1977, je d n a k z a s a d a s e le k c ji m a t e r i a łu z o s ta je t u w ie lo k r o tn ie n a ru s z o n a . A u to r z n ie z r o z u m ia ły c h w z g lę d ó w w y k ra c z a często p o za r o k 1977. P r z y k ła d y : poz. 108 d ru k . 1979 poz. 801 „ 1978 poz. 729 „ 1978 poz. 730 „ 1978 poz. 3656 „ 1979 poz. 4190 „ 1979 P r z y j ę ty p rz e z a u to r a u k ła d b ib lio g r a f ii z a tr a c a s w ą p rz e jrz y s to ś ć n ie ­ p re c y z y jn o ś c ią p o d z ia łó w , p o m ie s z a n ie m . I t a k p o z y c je n a t e m a t e k u m e n iz m u z n a jd u ją się z a ró w n o w cz. 1 (s. 255), ja k i w cz. 2 (s. 275), p o d o b n ie je s t z a r i a n a m i cz. 1 s. 204 i cz. 2 s. 235. D y s k u s y jn y je s t ró w n ie ż f a k t z a r e j e s t r o ­ w a n ia o p ra c o w a ń o A k a d e m ii L u b r a ń s k ie g o i A k a d e m ii Z a m o js k ie j w d z ia le H is to r ia te o lo g ii i r e lig io z n a w s tw a , m im o że je s t w B ib lio g r a fii w y o d rę b n io n y d z ia ł A k a d e m i c k ie s z k o ły te o lo g ic z n e . O p ra c o w a n ia o d n o szące się do h is to r ii d r u k a r s tw a są ro z p ro s z o n e w w ie lu m ie js c a c h .

N o rm y o p is u b ib lio g ra fic z n e g o n ie z o s ta ły u je d n o lic o n e a n i o p a r te n a o b o w ią z u ją c y c h re g u ła c h . A u to r r a z s to s u je o p is p e łn y , r a z s k ró c o n y . N ie ­ k o n s e k w e n c ja ro z c ią g a się ta k ż e n a z a s to s o w a n ie z n a k ó w in te r p u n k c y jn y c h . W p ro w a d z a n iu s k r ó tó w c z a so p ism to w a rz y s z y p e w n a d o w o ln o ść —■ in n e s k r ó ­ t y w y s tę p u ją w w y k a z ie c z a so p ism i ic h s k ró tó w , a in n e w k o n k r e tn y c h o p is a c h b ib lio g r a fic z n y c h . P rz y k ła d o w o ty lk o — s k r ó t „ K ro n ik i K r a k o w a ” w w y k a z ie ró ż n i się od s k r ó tu p r z y p o z y c ji 572, p o d o b n ie s k r ó t „ P ie lg rz y m a P o ls k ie g o ” i jeg o z a s to s o w a n ie p r z y p o z y c ji 3842. U w a g a o n ie k o n s e k w e n c ji d o ty c z y ta k ż e sp o s o b u r e j e s tr o w a n i a re c e n z ji. N a ogół a u to r n ie p o d a je ic h ty tu łó w , c z a se m c z y n i je d n a k o d s tę p s tw a (poz. 944, 982, 1009). P r z y sz e re g o w a n iu r e c e n z ji k ie r u je się n ie k ie d y c h ro n o lo g ią , a w o b rę b ie r o k u a lfa b e ty c z n ie , a le i a lf a b e ty c z n ie b e z u w z lę d n ia n ia c h ro n o ­ logii (poz. 516, 661, 665, 799).

M y lą c e o k a z u je się ró w n ie ż tr a k to w a n ie d z ie ła z jeg o p r z e k ła d u n a ję z y k o b cy ja k o p o z y c ji o d rę b n y c h (por. poz. 4510 i 4511, 2083 i 2084 i in n e ). N u m e r a c ja p o z y c ji b u d z i d u ż e z a s trz e ż e n ia . T r u d n o b y ło b y o d p o w ie d z ie ć n a p y ta n ie , ile p o z y c ji fa k ty c z n ie z a w ie r a b ib lio g r a f ia , je ż e li m a j ą m ie js c e t a k i e p o m y łk i: 2075 2918 3065 4623 7545 2077 2919 3067 4626 7545 a 2078 2930 4625 7546 2076 2931 4626 7548 7548 N a p o c z ą tk u p o sz c z e g ó ln y c h d z ia łó w a u to r s to s u je o d sy ła c z e c y fro w e . P r z e a n a liz o w a n ie o d sy ła c z y ju ż ty lk o w d z ia le I B ib l io g r a f ia 2 p ro w a d z i do s tw ie r d z e n ia , że o d s y ła n ie do n ie k tó r y c h p o z y c ji p r z y ró w n o c z e s n y m p o m ija ­ n iu in n y c h is to tn y c h s p r a w i a w ra ż e n ie n ie p e łn e j in f o rm a c ji. P r e t e n s ja t a d o ­ ty c z y z w ła s z c z a b r a k u w d z ia le I B ib lio g r a fia p o d s ta w o w e j p o z y c ji z d z ie d z i­ n y in k u n a b u l is ty k i , k t ó r ą je s t k a ta lo g c e n tr a ln y in k u n a b u łó w w b ib lio te k a c h p o ls k ic h , o p ra c o w a n y p rz e z : B o h o n o s M a ria , S z a n d r o w s k a E liz a : I n c u n a b u la q u a e in b ib lio th e c is P o lo n ia e a s s e r v a n tu r . M o d é r a n te A lo d ia K a - w e c k a -G r y c z o w a . T. 1—2. W ro c ła w 1970. A u to r r e j e s t r u j e tę p r a c ę p o d poz.

847 w d z ia le V II B ib lio te k i k o ś c ie ln e , n ie s y g n a liz u ją c j e j n a w e t o d sy ła c z e m c y fr o w y m w d z ia le I B ib lio g ra fia .

N ie d o k ła d n o ś ć s p isó w p o m o c n ic z y c h o b n iż a w a r to ś ć b ib lio g r a fii. O d c z u w a się b r a k w y k a z u w a ż n ie js z y c h s k r ó tó w . N a s u w a się ta k ż e is to tn e s p o s trz e ż e ­ n ie , iż w y k a z c z a so p ism i ic h s k r ó tó w n ie u w z g lę d n ia w s z y s tk ic h c y to w a n y c h w p r a c y c z a so p ism . L is ta c z a so p ism c y to w a n y c h , a n ie o b ję ty c h w y k a z e m je s t dość d łu g a , p rz y k ła d o w o ty lk o m o ż n a w s k a z a ć : B iu l. N u m iz m a t, (poz. 707), B u lle tin o S to ric o P is a n o (poz. 594) [p o w in n o b y ć : B o lle ttin o ], S la v . F ilo - lo g ija (poz. 647). I d e n ty f ik a c ję c z a so p ism u tr u d n ia b r a k in f o r m a c ji o m ie js c u ic h w y d a n ia . C z a s o p is m a r e j e s tr o w a n e :są ta k ż e w d z ia le I I I b ib lio g r a fii; t u z k o le i n ie u w z g lę d n io n o w ie lu z a m ie sz c z o n y c h w w y k a z ie c z a so p ism .

I n d e k s s ta w ia u ż y tk o w n ik a p rz e d s z e r e g ie m w ą tp liw o ś c i i p y ta ń co do z a w a rto ś c i, z a s a d o p ra c o w a n ia . S e n s o w n e b y ło b y c h o ć b y n a jk r ó ts z e w y ja ś ­ n ie n ie , co z a w ie r a in d e k s . A u to r w y p o s a ż y ł B ib lio g r a fię w in d e k s k rz y ż o w y , k tó r y w je d n y m sz e re g u a b e c a d ło w y m s k u p ia h a s ła oso b o w e, ty t u ły p r a c z b io ro w y c h i n a z w y g e o g ra fic z n e . P r z y s łu s z n y m z a ło ż e n iu z a b ra k ło je d n a k p re c y z ji w y k o n a n ia . U ż y tk o w n ik in d e k s u w s k a ż e z a p e w n e je g o p o d s ta w o w e u c h y b ie n ia : p o z y ­ c je in d e k s o w e n ie z a c h o w u ją p o r z ą d k u a lfa b e ty c z n e g o , n a z w is k a i h a s ła t y ­ tu ło w e s ą n ie je d n o k r o tn ie p rz e k r ę c o n e , n p . S e m b e k F r y d e r y k — w in n o b y ć : S z e m b e k F r y d e r y k ; T rz n a d lo w s k i J a n — w in n o b y ć : T rz y n a d lo w s k i J a n ; W ie r z b is ta M a c ie j — w in n o b y ć: W ie r z b ię ta M a c ie j. L ic z n e s ą te ż o d s tę p s tw a od z a s a d y p o d a w a n ia n a z w is k o b c y c h w b r z m ie ­ n iu o ry g in a ln y m . B r a k te ż k o n s e k w e n c ji p r z y p o d a w a n iu n a z w is k o sób p a ­ n u ją c y c h i d o s to jn ik ó w k o ś c ie ln y c h . P r z y n a z w is k a c h p o d w ó jn y c h w s k a z a n e b y ły b y o d sy ła c z e . B r a k im io n p r z y w ie lu n a z w is k a c h p o w s z e c h n ie z n a n y c h (D e sc a rte s, G a r a m p i, H o lb e in , K e p le r).

P o m in ię to h a s ła o so b o w e is to tn e w b ib lo g ra fii k o ś c ie ln e j — M a r y ja , M a t­ k a B oża; J e z u s C h ry s tu s .

U w a g a o n ie u z a s a d n io n y c h o p u sz c z e n ia c h o b e jm u je ta k ż e w ie le n a z w is k z p o z y c ji z a r e je s tr o w a n y c h w b ib lio g r a fii. P r z y k ła d y :

poz. 5943 H u m a n iz m św . F r a n c is z k a z A s y ż u . Z e b r. i o p ra ć . A n d rz e j P a b in . A te n . K a p ł. 1977 (w in d e k s ie b r a k d la t e j p o z y c ji h a s ła F r a n c is z e k z A sy ż u św .)

poz. 5991 M a te r s p ir itu a lis . S tu d ia n a d d o k tr y n ą św . T e r e s y od J e z u s a . P r a c a z b io ro w a p o d re d . O tto n a F ilk a . K r a k ó w 1974 (w in d e k s ie b r a k h a s ła F ile k O tto).

P r z y n ie k tó r y c h h a s ła c h g e o g ra fic z n y c h z g ro m a d z ił a u to r z b y t d u ż ą ilo ść w s k a ź n ik ó w c y fro w y c h b ez o k re ś ln ik ó w sło w n y c h . S ta n o w i to p e w n e u t r u d ­ n ie n ie w b e z p o ś r e d n im k o r z y s ta n iu z B ib lio g r a fii (p o r. h a s ła : K ra k ó w , R zy m , W a rs z a w a ).

Z a p r e z e n to w a n y w y ż e j d łu g i cią g w ą tp liw o ś c i, p y ta ń i u c h y b ie ń w y p a d a z a k o ń c z y ć f o r m u łą r e a s u m u ją c ą cało ść p o c z y n io n y c h s p o s trz e ż e ń . W B ib lio ­ g r a fii h is to r ii K o śc io ła w P o lsce p o d ję to d zieło n ie z m ie r n ie tr u d n e , a m b itn e , ro z le g łe . O w a r to ś c i b ib lio g r a fii d e c y d u je w sp o só b is to tn y z a k re s z g ro m a ­ d z o n eg o t u m a te r ia łu . Z a ra z e m m a n k a m e n ty są k o n s e k w e n c ją o w eg o o g ro m u m a te ria ło w e g o . J e g o c a ło ś c io w e o g a rn ię c ie i m e to d y c z n e o p ra c o w a n ie w y m a ­ g a ło d łu ż s z e g o n ie w ą tp liw ie c z a s u czy m o ż e w ła ś n ie m e to d y c z n e j p r a c y zesp o łu .

1 B ib lio g r a fia h is to r ii K o ś c io ła w P o lsc e w in n a ta k ż e u w z g lę d n ia ć : — B u d z y k K a z im ie rz : S tu d i a z z a k r e s u b ib lio g r a fii i k s ię g o z n a w s tw a .

W a rs z a w a 1948

— B u d z y k K a z im ie rz , P o 11 а к R o m a n , S t u p k i e w i c z S ta n is ła w : B ib lio g r a fia li te r a tu r y p o ls k ie j o k r e s u O d ro d ze n ia . W a rs z a w a 1954

206

— G ł o r a b i o w s k i K a ro l, S z w e j k o w s k a H e le n a : K s ią ż k a r ę k o ­ p iś m ie n n a i b ib lio te k a w s ta r o ż y tn o ś c i i ś r e d n io w ie c z u . W a rs z a w a 1971 (O m a w ia z a b y tk i rę k o p iś m ie n n e : k a z a n ia , P s a ł te r z f lo r ia ń s k i, P s a łte r z p u ła w s k i, B ib lię k r ó lo w e j Z o fii, a ta k ż e b ib lio te k i k la s z ­ to r n e ) — G ł o w a c k i Κ .: Z a r y s h is to r y c z n y d r u k a r s tw a c z ę s to c h o w s k ie g o . W ia d o m o śc i G ra fic z n e 1966 n r 9 s. 8— 10 — K o c o w s k i B ro n is ła w : D r z e w o r y to w e k s i ą ż k i śr e d n io w ie c z a . W ro ­ c ła w 1974 s. 40—69: K s ią ż k i b ib lijn e j p r o w e n ie n c ji s. 70—92: K s ią ż k i o k o lic z n o śc io w e i c o d z ie n n e g o u ż y tk u r e l i g i j ­ n eg o — K o c o w s k i B ro n is ła w , M i g o ń K rz y s z to f: W y b ó r źr ó d e ł d o h is to ­ r ii k s i ą ż k i i k s ię g o z b io r u . W ro c ła w 1968 Z a w ie ra m . in .: N a js ta r s z e in w e n ta r z e B ib lio te k i K a p itu l n e j w K ra k o w ie ; P r z e p is y p r a w a k a n o n ic z n e g o d o ty c z ą c e k s ią g z a ­ k a z a n y c h X V I w .; J e z u ic i o k s ią ż k a c h X V I w . — K o r o t a j o w a K r y s t y n a : O fic y n a B r a n ie w s k a 1589— 1773. O ls z ty n 1964 — K u r o w s k i F r a n c is z e k K s a w e r y : P a m ią tk i m ia s ta W a r s z a w y . T. 2. W a rs z a w a 1949 M . in .: D r u k a r n i a K o le g iu m J e z u ic k ie g o . — M e n d y k o w a A le k s a n d r a : K s ią ż k a p o ls k a w e W r o c ła w iu w X V I I I w ie k u . W ro c ła w 1975 Z a w ie r a m . in . P o lo n ic a w o fic y n ie b is k u p ie j; N a d w o r n a o fic y n a b is k u p ia i je j k o le jn i w ła ś c ic ie le — A n d rz e j F r a n c is z e k P e g a (1699— 1714), K a s p e r R u d o lf M ü lle r (1714— 1726), К . F r y d e r y k H il- s e n (1727— 1739), J a n F r a n c is z e k K r e u tz e r (1741— 1796); A n e k s r e j e s t r u j ą c y p o lo n ic a w ro c ła w s k ie X V II I w . w u k ła d z ie c h r o n o ­ lo g ic z n y m (598 poz.), w ty m d r u k i o fic y n y b is k u p ie j i in n y c h o fic y n w ro c ła w s k ic h . Z a w ie r a d u żo d r u k ó w k o ś c ie ln y c h i o t e ­ m a ty c e re lig ijn e j.

— N o w a k - D ł u ż e w s k i J u liu s z : D r u k a r s tw o i k s ię g a r s tw o c za s ó w s ta n is ła w o w s k ic h ( d r u k a r n ia p ija r s k a i G rö llo w s k a ). P r z e g lą d K s ię ­ g a r s k i 1949 n r 4 s. 33— 34

— O ż a r z e w s k i C z e sła w : Z a r y s d z iê jô w k s i ą ż k i i k s ię g a r s tw a . P o z n a ń 1965

Z a w ie ra m . in .: K s ią ż k a w s łu ż b ie K o śc io ła i w ła d c ó w fe u d a ln y c h . W p ły w O d ro d z e n ia i R e f o r m a c ji n a tr e ś ć i fo r m y k s ią ż k i. O fic y ­ n y in n o w ie rc z e . W p ły w K o n tr r e f o r m a c ji n a ro z w ó j p r o d u k c ji d r u k a r s k ie j — S m o r ą g E d w a r d : D r u k a r n ia je z u ic k a w S a n d o m ie r z u w X V I I I w ie k u . R o c z n ik i B ib lio te c z n e 1965 z. 1/2 s. 35—67 — S z w e j k o w s k a H e le n a : K s ią ż k a d r u k o w a n a X V — X V I I I w ie k u . Z a r y s h is to r y c z n y . W y d . 2. W ro c ła w 1975 — G ó r s k a B a r b a r a , S k u r a A d a m : K s ią ż k a p o ls k a w y d a w a n a na Ś lą s k u w X V — X V I I I w ie k u . W ro c ła w 1975 — J a g u s z t y n A n d rz e j: U d zia ł Ś lą z a k ó w w r o z o w ju tr a d y c ji d r u k a r ­ s k i e j Z ie m i R z e s z o w s k ie j. R o c z n ik i B ib lio te c z n e 1976 z. 1/2 s. 106— 108 D r u k a r n i a je z u ic k a w P rz e m y ś lu — O r z e l l L .: R o m e a n d th e v a li d it y o f O rd e rs in th e P o lish N a tio n a l — C a th o lic C h u r c h . S c r a n to n , P a 1977 S a v o n a r o la T h eo lo g . S e m in a r y A lu m n i A s s o c ia tio n 8° ss. 49

207

— R a p o v О. M. , T k a c e n k o N. G .: D o k u m e n t y o v z a im o o tn o s e n i- ja c h p a p s k o j k u r i i s v e li k im k i e v k i m k n ja z e m I z ja s la v o m J a r o s la v i- c e m i p o l’s k i m k n ja z e m B o le s la v o m I I S m e ly m v 1075 g. V e s tn ik M o sk o v sk o g o U n iv e r s ite ta . I s to r i ja 1975 n r 5 s. 83— 91

— R u d n i c k a J a d w ig a : B ib lio g r a fia k a ta lo g ó w k s ię g a r s k ic h w y d a n y c h w P o lsce do k o ń c a w ie k u X V I I I . W a rs z a w a 1975

R e je s t r u je k a ta lo g i d r u k a r ń b a z y lia n ó w , je z u itó w , k a rm e litó w , m is jo n a rz y , p a u lin ó w , p ija r ó w , t r y n it a r z y

— Ż b i k o w s k a - M i g o ń A n n a : K s ią ż k a n a u k o w a w k u l t u r z e p o l­ sk ie g o O św ie c e n ia . A c ta U n iv e r s ita t is W r a tis la v ie n s is n r 365 B ib lio ­ te k o z n a w s tw o z. 9 s. 32—35, 41— 44, 52 2 A u to r z a m ie śc ił t a m n a s tę p u ją c e o d sy ła c z e c y ir o w e : zob. poz. 48, 112, 482, 925— 927, 3148, 3198, 3199, 3257, 3441, 3766, 3898, 3914, 3984, 4019, 4181, 4294, 4341, 4587, 5556, 5576, 5697, 5857, 6404, 6797 S ą to p r z e w a ż n ie b ib lio g r a f ie z a łą c z n ik o w e . D la c z e g o u m ie ś c ił te , a p o ­ m in ą ł s z e re g in n y c h , ja k n p . poz. 508, 525, 588, 5900. J a k i e u z a s a d n ie n ie m o że m ie ć o d e s ła n ie do p o z y c ji 3441 i 6404, s k o r o n ie s ą b ib lio g r a fia m i n a w e t z a łą c z n ik o w y m i?