• Nie Znaleziono Wyników

Dzieje Warmii i Mazur w latach 1945-1964 : (stan badań)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dzieje Warmii i Mazur w latach 1945-1964 : (stan badań)"

Copied!
11
0
0

Pełen tekst

(1)

Wojnowski, Edmund

Dzieje Warmii i Mazur w latach

1945-1964 : (stan badań)

Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 4, 531-540

(2)

E D M U N D W O J N O W S K I

DZIEJE WARMII I MAZUR W LATACH 1945— 1964

(Stan badań)

I n f o r m a c j a n in ie j s z a s t a w i a s o b ie za c e l d o k o n a n ie p r z e g lą d u d o r o b k u b a d a w c z e g o w z a k r e s ie h u m a n is t y k i d o t y c z ą c e g o d z ie j ó w W a r m ii i M a z u r w la t a c h 1945— 1964. Z e z r o z u m ia ły c h w z g lę d ó w j e s t o n o w i e l e s k r o m n ie j s z y od d o r o b k u n a u k i h is t o r y c z n e j, z w ią z a n e j z w c z e ś n ie j s z y m i d z ie j a m i r e g io n u , ś w ia d c z y j e d n a k o p e w n y m p o s t ę p ie , j a k i w b a d a n ia c h p r o b le m a t y k i w s p ó ł­ c z e s n e j d o k o n a ł s ię w o s t a t n ic h la t a c h . P o c z ą t e k b a d a ń n a d p r o b le m a t y k ą r e g io n u p o r o k u 1945 w ią ż e s ię z o k r e s e m p r z e jm o w a n ia t y c h z ie m w p o ls k ie w ła d a n ie . K o n ie c z n o ś ć u s t a le n ia is t n ie j ą c e g o s t a n u f a k t y c z n e g o i o p r a c o w a n ia z a ło ż e ń p r z y s z łe j d z ia ła ln o ś c i, z a r ó w n o n a p o lu s p o łe c z n o - g o s p o d a r c z y m , p o li­ ty c z n y m , ja k i k u lt u r a ln y m b y ła b o d ź c e m d o r o z p o c z ę c ia b a d a ń . W y s iłk i t e z n a la z ły w y r a z w m a t e r ia ła c h p r z y g o t o w a n y c h n a k o n f e r e n c j ę n a u k o w ą p o ­ ś w ię c o n ą s t a n o w i i p o t r z e b o m g o s p o d a r c z y m P o m o r z a w s c h o d n ie g o z o r g a n i­ z o w a n ą w 1946 r. w B y d g o s z c z y p r z e z I n s t y t u t B a łt y c k i. W y n ik i te j k o n f e ­ r e n c ji o p u b lik o w a n o w w y d a w n ic t w ie S t a n i p o t r z e b y g o s p o d a r c z e P o m o r z a w s c h o d n i e g o 3). M a t e r ia ły i in f o r m a c j e n a t e m a t s t a n u p o s z c z e g ó ln y c h d z ie ­ d z in ż y c ia r e g io n u o p ie r a j ą c e s ię z a r ó w n o n a m a t e r ia ła c h u r z ę d o w y c h , ja k i o s o b is t e j o b s e r w a c j i o r a z z a w ie r a j ą c e e le m e n t y in d y w id u a ln e j o c e n y a u t o r ó w o r a z p o s t u la t y d o t y c z ą c e s p o s o b ó w r o z w ią z a n ia p e w n y c h p r o b le m ó w r e g io n u z n a jd u ją s ię w „ P r z e g lą d z ie Z a c h o d n im ” z p ie r w s z y c h la t p o w o j e n n y c h , „ B iu ­ le t y n i e I n f o r m a c y j n o - P u b l ic y s t y c z n y m ’' Z A P , „ K o m u n ik a t a c h D z ia łu I n f o r ­ m a c j i N a u k o w e j ” I n s t y t u t u M a z u r s k ie g o o r a z i n n y c h 2) w y d a w n ic t w a c h p e r i o ­ d y c z n y c h . O d d z ie ln ą p o z y c j ę s t a n o w ią m a t e r ia ły R a d y N a u k o w e j d la z a g a d ­ 9 S t a n i p o t r z e b y g o s p o d a r c z e P o m o r z a w s c h o d n i e g o . R e f e r a t y , d y s k u s j a i r e z o l u c j e k o n f e r e n c j i n a u k o w e j I n s t y t u t u B a ł t y c k i e g o w B y d g o s z c z y 12— 13 X I I 1946. I n s t y t u t B a łt y c k i, G d a ń s k — B y d g o s z c z — S z c z e c in 1947. 2) K a z im ie r z P i e t r z a k - P a w ł o w s k i , B i l a n s r o c z n y p o l i t y k i n a r o d o ­ w o ś c i o w e j o k r ę g u m a z u r s k i e g o , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 4, 1946, s. 398— 401; t e n ż e . O l s z t y n i p r o w i n c j a , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 5, 1946, s. 470— 472; te n ż e , R u c h m i g r a c y j n y w w o j e w ó d z t w i e o l s z t y ń s k i m , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 6, 1946, s. 578— 581; t e n ż e , R e p o l o n i z a c j a k u l t u r a l n a z i e m i w a r m i ń s k o - m a z u r s k i e j , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 7/8, 1946, s. 694— 696; J e r z y A n t o n i e w i c z , P r a c a k u l t u r a l n o - n a u k o w a w O l s z t y n i e , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 7 /8 , 1946, s. 690— 693; K a z im ie r z P i e t r z a k - P a w ł o w s k i , P r o m i e n i o w a n i e k u l t u r a l n e O l s z t y n a , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 10, 1946, s. 864— 867; t e n ż e , M a z u r y i W a r m ia a k t y w i ­ z u j ą s ię , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 12, 1946. s. 1061— 1062; t e n ż e , O d P r u s W s c h o d ­ n i c h d o w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o 1945— 1947, P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 2, 1947, s. 133— 141; I r e n a P i e t r z a k - P a w ł o w s k a , P l a c ó w k i n a u k o w e O ls z t y n a , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 7/8, 1947, s. 652— 654; t e j ż e , S z c z y t y i n i z i n y k u l t u r a l n e w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 11/12, 1947, s. 1013— 1016; A n t o n i Z u b e l e w i c z , W o j e w ó d z t w o o l s z t y ń s k i e j a k o t e r e n t u r y s t y c z n y , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 7/8, 1948, s. 159— 161; J e r z y A n t o n i e w i c z , P r o b l e m y m u z e a l n i c t w a n a o b s z a r z e w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 9, 1948, s. 326— 331; t e n ż e , P r a c e n a d t w o r z e n i e m r e z e r w a t ó w a r c h e o l o g i c z ­ 531

(3)

n ie ń z ie m o d z y s k a n y c h 3). Z e w z g lę d u n a c h a r a k t e r t y c h p u b lik a c j i m o ż n a j e w z n a c z n e j c z ę ś c i z a k w a lif ik o w a ć d o k a t e g o r ii ź r ó d e ł h is t o r y c z n y c h . P ie r w s z ą p r ó b ą u k a z a n ia p o w o j e n n e g o r o z w o ju r e g io n u s t a n o w ią a r t y k u ły z a m ie s z c z o n e w d w u t o m o w y m w y d a w n ic t w ie I n s t y t u t u Z a c h o d n ie g o z 1.953 r. p o d r e d a k c ją S . Z a j c h o w s k i e j i M. K i e ł c z e w s k i e j - Z a l e s k i e j W a r m i a i M a z u r y 4). O p u b lik o w a n o w n ic h p o ra z p ie r w s z y o g ó ln y o b r a z s t a n u p o s z c z e g ó ln y c h d z ie d z in ż y c ia r e g io n u w m o m e n c ie p r z e jm o w a n ia t y c h z ie m íľ íz e z w ła d z e p o ls k ie o r a z o s ią g n ię ć w o d b u d o w ie r e g io n u w p ie r w s z y c h la t a c h p o w o j e n n y c h . M a t e r ia ł te n m a c h a r a k t e r d r o b n y c h p r z y c z y n k ó w o p r a c o w a ­ n y c h m e to d ą o p is o w ą , b e z a n a liz y p r o c e s ó w , k t ó r e z a c h o d z iły w r e g io n ie od 1945 r. P r z e o b r a ż e n io m i o s ią g n ię c io m g o s p o d a r c z y m w o j e w ó d z t w a o ls z t y ń ­ s k ie g o p o ś w ię c o n y j e s t o b s z e r n y , o p a r ty o s z e r s z ą p o d s t a w ę ź r ó d ło w ą , a r t y k u ł Z b ig n ie w a J a n u s z k i , z a m ie s z c z o n y w „ P r z e g lą d z ie Z a c h o d n im ” 5). W 1945 r. u k a z a ło s ię W o j e w ó d z t w o o l s z t y ń s k i e Z b ig n ie w a J a n u s z k i i M a r ii K i e ł ­ c z e w s k i e j - Z a l e s k i e j 6). J e s t to z a r y s g e o g r a fii g o s p o d a r c z e j r e g io n u . W 1957 r. j a k o j e d e n z r o z d z ia łó w w y d a w n ic t w a I n s t y t u t u Z a c h o d n ie g o O d b u ­ n y c h w w o j e w ó d z t w i e o l s z t y ń s k i m , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 1/2, 1949, s . 126— 131; E m ilia S u k e r t o w a - B i e d r a w i n a , M u z e u m M a z u r s k i e w S z c z y t n i e > P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 3/4, 1949, s. 263— 265; W it o ld K o c h a ń s k i , Z i e m i a W a r m i ń s k o - M a z u r s k a w p i e r w s z y c h l a t a c h p o w o j e n n y c h , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 7/8, 1949, s. 150— 155; E m ilia S u k e r t o w a - B i e d r a w i n a , 11 T a r g i O l s z t y ń s k i e , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 9/10, 1949, s. 299— 300; t e j ż e , N a m a r g i n e s i e o b j a z d o w e j w y s t a w y ; M i k o ł a j K o p e r n i k ; M a z u r s k i e t k a n i n y i d r u k i n a w y ­ s t a w i e P o l s k i e g o Z w i ą z k u Z a c h o d n i e g o w M r ą g o w i e , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 11, 1949, s . 503 i 504; t e j ż e , M u z e u m M a z u r s k i e , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 1/2, 1950, s. 86— 89; W ła d y s ła w G ę b i k, W y s t a w a p r z y r o d n i c z a w O l s z t y n i e , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 9/10, 1952, s. 265— 268; W ła d y s ła w W a c h , W e r y f i k a c j a l u d n o ś c i m i e j s c o w e j n a M a z u r a c h i W a r m i i , S tr a ż n ic a Z a c h o d n ia , n r 6, 1946, s. 221; P r z e m y ś l n a P o m o r z u w s c h o d n i m Z A P , B iu le t y n I n f c r m a c y j n o - P u b lic y s t y c z - n y , M a t e r ia ły , n r 29, 1946, M , К 8— 10; A . S ., O b c y k o r e s p o n d e n c i o Z i e m i a c h O d z y s k a n y c h , S t r a ż n ic a Z a c h o d n ia , n r 9/11, 1946“. s. 330— 333; M e m o r i a l M a z u r ­ s k i e j W o j e w ó d z k i e j R a d y N a r o d o w e j w s p r a w i e p o ł ą c z e n i a w s z y s t k i c h p o w i a ­ t ó w b y ł y c h P r u s W s c h o d n i c h , Z A P , B iu le t y n I n f o r m a c y j n o - P u b lic y s t y c z n y , M a te r ia ły , n r 28, 1946, M , к 17— 23; O d b u d o w a O k r ę g u M a z u r s k i e g o Z A P B i u ­ l e t y n I n f o r m a c y j n o - P u b l i c y s t y c z n y , M a t e r ia ły , n r 20, 1946, M , к 16— 24; A n n a D ą b e k , O l s z t y n w a l c z y o p r a w o d o ż y c i a , Z A P , B iu le t y n I n f o r m a c y j n o - P u b lic y s t y c z n y , M a te r ia ły , n r 29, 1946, M , к 12— 15; B o h d a n W i l a r n o w s k i - K o r o 1 e w i с z, W y t y c z n e d ł u g o f a l o w e g o p l a n u o d b u d o w y i p r z e b u d o w y g o s p o d a r k i w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o , K o m u n ik a t y D z ia łu I n f o r m a c j i N a u ­ k o w e j 1947, n r 3, s. 1. 3) O p u b lik o w a n e m a t e r ia ły S e s j i R a d y N a u k o w e j d la z a g a d n ie ń z ie m o d z y s k a n y c h w y m ie n ia m z e w z g lę d u n a ic h w a r t o ś c i p o z n a w c z e k o n c e p c j i i p o g lą d ó w n a r o z w ią z a n ie k lu c z o w y c h p r o b le m ó w z ie m o d z y s k a n y c h . D la d z ie j ó w r e g io n u s z c z e g ó ln e z n a c z e n ie p o s ia d a ją m a t e r ia ły d o t y c z ą c e p r o b le m u o s a d n ic z e g o , p o lit y k i a g r a r n e j i lu d n o ś c i a u t o c h t o n ic z n e j . D o w y s u n ię t y c h p r z e z R a d ę N a u k o w ą k o n c e p c j i w ty c h s p r a w a c h u s t o s u n k o w u j e s ię B o h d a n W i l a m o w s k i w s w e j d y s e r t a c j i d o k t o r s k ie j . 4) W a r m i a i M a z u r y . P r a c a z b io r o w a p o d r e d a k c j ą S t a n i s ł a w y Z a j c h o w ­ s k i e j i M a r ii K i e ł c z e w s k i e j - Z a l e s k i e j , I n s t y t u t Z a c h o d n i, P o z n a ń 1953. A u t o r a m i a r t y k u łó w r o z d z ia łu t r z e c ie g o t r a k t u j ą c e g o o o k r e s ie p o 1945 są : J . L e w i ń s k i , Z n i s z c z e n i a w o j e n n e ; B. W i e s i o ł o w s k i , O d b u d o w a a d m i n i s t r a c j i o r a z S t o s u n k i l u d n o ś c i o w e ; J. Z u b e l e w i c z , O d b u d o io a K o ­ m u n i k a c j i ; J. L e w i ń s k i . U ż y t k o w a n i e z i e m i ; J. S t e f a n o w i c z , P r z e m y s ł i s p ó ł d z i e l c z o ś ć p r a c y ; Z b ig n ie w J a n u s z k c , H a n d e l i s p ó ł d z i e l c z o ś ć ; H. D ą b r o w s k i , P r z e j a w y ż y c i a k u l t u r a l n e g o . 5) Z b ig n ie w J a n u s z k o , P r z e o ' : r a ż : n i a i o s i ą g n i ę c i a g o s p o d a r c z o - s p o ł e c z n e w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 9, 1954, s. 109— 133. ^ 6) Z b ig n ie w J a n u s z k o , M a r ia K i e ł c z e w s k a - Z a l e s k a , W o j e ­ w ó d z t w o o l s z t y ń s k i e ( z a r y s g e o g r a f i i g o s p o d a r c z e j ) , W a r s z a w a 1955. 532

(4)

d o w a z i e m o d z y s k a n y c h p o d r e d a k c ją K . P i w a r s k i e g o i S. Z a j c h o w - s k i e j w y d r u k o w a n o p r a c ę S t a n i s ł a w a G w i a ź d z i ń s k i e g o W a r m i a i M a z u r y 1). A u t o r p o d j ą ł w n ie j p r ó b ę w s t ę p n e j s y n t e z y r o z w o j u g o s p o d a r ­ c z e g o r e g io n u w d z ie s i ę c i o le c i u 1915— 1955. W y m ie n io n e d o t y c h c z a s p u b lik a c j e s t a n o w ią w p e w n y m s e n s i e z w a r t ą g r u p ę . D o t y c z ą o n e c h r o n o lo g ic z n ie p ie r w s z e g o d z ie s ię c io le c ia P o ls k i L u d o w e j . P o s ia d a j ą te ż , z w y j ą t k i e m p r a c y R u d o lf a N e u m a n n a , w y d a n e j w N R F w s p ó ln y z a k r e s t e m a t y c z n y i z b liż o n ą k o n s t r u k c j ę . P r a c e t e u k a z u j ą r o z w ó j p o s z c z e g ó ln y c h d z ie d z in g o s p o d a r k i r e g io n u , o m a w ia j ą p e w n e z a g a d n ie n ia z d z ie d z in y k s z t a łt o w a n i a s ię s t o s u n k ó w lu d n o ś c io w y c h o r a z r o z w o j u o ś w ia t y i ż y c ia k u lt u r a ln e g o . I c h a u t o r z y , ja k s ię w y d a j e , p r a c o w a li w o p a r c iu o p o ­ d o b n y t y p m a t e r ia łu ź r ó d ło w e g o , j a k i s t a n o w i u r z ę d o w a s p r a w o z d a w c z o ś ć , n a s k u t e k c z e g o u z y s k a li o p is o w y i s t a t y c z n y o b r a z p o r u s z a n y c h p r o b le m ó w . Z w r a c a u w a g ę f a k t , ż e w o m a w ia n y c h p r a c a c h p o ś w ię c a s ię s t o s u n k o w o n a j ­ w ię c e j m ie j s c a p r o b le m a t y c e w ie j s k ie j . R o z d z ia ły t r a k t u j ą c e o n ie j w y r ó ż ­ n ia j ą s ię t a k k o n s t r u k c j ą , ja k i z a s o b e m m a t e r ia łu f a k t o g r a f ic z n e g o . N a o d d z ie ln ą u w a g ę z a s łu g u j e p r a c a S t a n i s ł a w a G w i a ź d z i ń s k i e g o . A u t o r m a a m b ic j e d o k o n a n ia w s t ę p n e j s y n t e z y r o z w o j u W a r m ii i M a z u r w p ie r w ­ s z y m d z ie s ię c io le c iu P o l s k i L u d o w e j . N ie p o m n ie j s z a j ą c w a r t o ś c i t e j p r a c y , w y p a d a z a u w a ż y ć , ż e a u t o r o w i n ie u d a ło s ię u n ik n ą ć p e w n e j p o w i e r z c h o w ­ n o ś c i w o c e n ie p o r u s z a n y c h p r o b le m ó w . J e s t to z r e s z t ą z r o z u m ia łe , j e ż e li w e ź m ie s ię p o d u w a g ę b r a k p r a c a n a lit y c z n y c h , n a p o d s t a w ie k t ó r y c h a u to r m ó g łb y s ię p o k u s ić o p e łn ą s y n t e z ę 8). P ie r w s z e d z ie s i ę c i o le c i e P o l s k i L u d o w e j n a W a r m ii i M a z u r a c h d o c z e k a ło s ię t a k ż e o c e n y , j a k ju ż w s p o m n ia n o z e s t r o ­ n y r e w iz j o n is t y c z n e j h is t o r io g r a f ii z a c h o d n io n ie m ie c k ie j , w c y k lu p u b lik a c j i p r z y g o t o w a n y c h p r z e z I n s t y t u t J. G. H e r d e r a p o d t y t u łe m O s t d e u t s c h l a n d u n t e r f r e m d e r V e r w a l t u n g 1945— 1955. J a k o p ie r w s z a u k a z a ła s ię p r a c a R u ­ d o lf a N e u m a n n a , O s t p r e u s s e n u n t e r p o l n i s c h e r u n d s o w j e t i s c h e r 9) V e r ­ w a l t u n g . Z e w z g lę d u n a o c z y w is t ą in s p ir a c j ę p o lit y c z n ą i w y n i k a j ą c y z n ie j c h a r a k t e r p r a c y N e u m a n n a , n a le ż y ją r o z p a t r y w a ć o d d z ie ln ie . S k łą d a s ię o n a z d w ó c h c z ę ś c i — p ie r w s z e j , p o ś w ię c o n e j o b s z a r o w i b y ły c h P r u s W s c h o d ­ n ic h , k tó r y z n a j d u j e s ię w g r a n ic a c h P a ń s t w a P o ls k ie g o , i d r u g ie j , p o ś w i ę ­ c o n e j o b w o d o w i k a lin in g r a d z k ie m u . N e u m a n n s ta r a s ię s k r u p u la t n ie s t w o ­ r z y ć p o z o r y n a u k o w e g o o b ie k t y w iz m u , o c z y m m a ś w ia d c z y ć m . in . s z e r o k o r o z b u d o w a n y a p a r a t n a u k o w y . B a z ą ź r ó d ło w ą , n a k t ó r e j o p a r ł s w o j e w y w o d y , s ą p r z e d e w s z y s t k im p o ls k ie p u b lik a c j e i p o ls k a p r a s a o r a z p u b lik a c j e z a - c h o d n io n ie m ie c k ie . P o m i j a j ą c w ą s k i c h a r a k t e r w y k o r z y s t a n e j p r z e z n ie g o b a z y ź r ó d ło w e j w y p a d a z a u w a ż y ć , ż e a u to r k o r z y s t a ł z n ie j i in t e r p r e t o w a ł j ą d o s y ć s w o b o d n ie . S t a r a ł s ię p r z e d e w s z y s t k im u d o w o d n ić z a s a d n ic z ą t e z ę , ż e d z ie ­ 7) O d b u d o w a z i e m o d z y s k a n y c h , P r a c a z b io r o w a p o d r e d a k c ją K a z im ie r z a P i w a r s k i e g o i S t a n i s ł a w y Z a j c h o w s k i e j . P o z n a ń 1957, I n s t y t u t Z a ­ c h o d n i. W a r m i a i M a z u r y w o p r a c o w a n iu S t a n i s ł a w a G w i a ź d z i ń s k i e g o . 8) W o jc ie c h W r z e s i ń s k i z a m ie ś c ił o b s z e r n ą r e c e n z j ę p r a c y S t a n is ła w a G w i a ź d z i ń s k i e g o w „ K o m u n ik a t a c h M a z u r s k o - W a r m iń s k ic h ” n r 2 (6 0 ), 1958. A u t o r z w r a c a w n ie j u w a g ę n a s z e r e g n ie k o n s e k w e n c j i w a r t y k u le G w i a ź d z i ń s k i e g o . W y w o d y W r z e s i ń s k i e g o w n o s z ą t e ż n o w e m o ­ m e n t y . k t ó r e z o s t a ły p o m in ię t e w a r t y k u le , a lb o p o t r a k t o w a n e z b y t p o w i e r z ­ c h o w n ie . W r z e s i ń s k i k o ń c z y r e c e n z j e s f o r m u ło w a n ie m p o s t u la t ó w b a d a w ­ c z y c h , k t ó r y c h r e a liz a c j a p o z w o li n a p e łn ie j s z e p o t r a k t o w a n ie t e m a t u . 9) R u d o lf N e u m a n n , O s t p r e u s s e n u n t e r p o l n i s c h e n u n d s o w j e t i s c h e r V e r w a l t u n g , F r a n k f u r t a /M , 1955. (Z o p r a c o w a ń z a c h o d n io - n ie m ie c k ic h w y m i e ­ n ia m y j e d y n ie p r a c ę N e u m a n n a z e w z g lę d u n a to , ż e o b e j m u j e o n a z w a r t v o k r e s 1945— 1955 o r a z a s p ir u j e d o s y n t e z y t e g o o k r e s u z p o z y c j i r e w i z j o n i­ s ty c z n y c h ) . 533

(5)

s ię c io le t n i o k r e s p o ls k ie g o w ła d a n ia W a r m ią i M a z u r a m i p o c ią g n ą ł z a s o b ą u p a d e k g o s p o d a r c z y i k u lt u r a ln y r e g io n u w p o r ó w n a n iu d o s t a n u z c z a s ó w n ie m ie c k ic h . N e u m a n n u s iło w a ł p o k a z a ć , ż e d o 1955 r. P o ls k a n ie z d o ła ła o s ią g n ą ć w p o d s t a w o w y c h d z ie d z in a c h ż y c ia r e g io n u s t a n u w y j ś c io w e g o , za k t ó r y p r z y j m u j e o n r o k 1939. N e u m a n n n ie z a d a ł s o b ie t r u d u d o k o n a n ia o c e n y s t o p n ia z n is z c z e ń w o j e n n y c h (m a te r ia ł i to p u b lik o w a n y d o te g o z a g a d ­ n ie n ia j e s t d o s tę p n y ) o r a z c a ło k s z t a łt u w a r u n k ó w , k t ó r e t o w a r z y s z y ły p o w r o ­ t o w i d o P o l s k i o p is y w a n e j p r z e z n ie g o c z ę ś c i P r u s W s c h o d n ic h . P i e r w s z ą p r ó b ą o d p o w ie d z i n a p r a c ę N e u m a n n a j e s t a r t y k u ł p o le ­ m ic z n y W o j c ie c h a W r z e s i ń s k i e g o z a m ie s z c z o n y w „ K o m u n ik a ta c h M a z u r s k o - W a r m iń s k ic h “ I0). A u t o r n a p o d s t a w ie w y n i k ó w w ła s n y c h b a d a ń p o d w a ż y ł p r z e d e w s z y s t k im m e t o d ę p r z y j ę t ą p r z e z N e u m a n n a o r a z w y k a z a ł c a ły s z e r e g n ie ś c i s ł o ś c i w p r z y t o c z o n y c h p r z e z n ie g o d a n y c h s t a t y s t y c z n y c h . P o le m iz u j ą c z N e u m a n n e m , W r z e s i ń s k i p r z e d s t a w ił w ła s n y p u n k t w id z e ­ n ia n a s z e r e g p r o b le m ó w p o r u s z o n y c h w j e g o pz4a c y , z w ła s z c z a n a s p r a w y lu d n o ś c i r o d z im e j. W y s u w a on p o s t u la t r o z p o c z ę c ia p r z e z p o ls k ą n a u k ę b a d a ń s z c z e g ó ło w y c h s y g n a l iz u j ą c e w e n t u a ln e ic h k ie r u n k i. D o g r u p y p u b lik a c j i, k t ó r e z a w ie r a j ą o g ó ln ą c h a r a k t e r y s t y k ę r o z w o ju i p r z e o b r a ż e ń s p o łe c z n o - g o s p o d a r c z y c h i k u lt u r a ln y c h , n a le ż ą w y d a n e p r z e z „ P o j e z ie r z e ’’ m o n o g r a f ie tr z e c h p o w i a t ó w w o j e w ó d z t w a o ls z t y ń s k ie g o : k ę t r z y ń ­ s k i e g o 11), s z c z y c i e ń s k i e g o 12) i n o w o m i e j s k i e g o 1У). W e w s z y s t k ic h w y m ie n io ­ n y c h m o n o g r a f ia c h p r o b le m y r o z w o j u p o w ia t ó w p o 1945 r. z a j m u j ą p r a w ie j e d n ą tr z e c ią ic h o b j ę t o ś c i. R o z d z ia ły d o t y c z ą c e t e g o o k r e s u m a ją w z a s a d z ie c h a r a k t e r in f o r m a c ji o s t a n ie i r o z w o j u p o s z c z e g ó ln y c h d z ie d z in ż y c ia g o s p o ­ d a r c z e g o i s p o ł e c z n o - k u lt u r a ln e g o p o w ia t u . K o r z y s t n ie , w s t o s u n k u d o d w u p o z o s t a ły c h , w y r ó ż n ia s ię m o n o g r a f ia n o w o m ie j s k a . A u t o r r o z d z ia łu p o ś w ię ­ c o n e g o d z ie j o m t e g o p o w ia t u w o k r e s ie P o l s k i L u d o w e j z g r o m a d z ił d o ść o b s z e r n y m a t e r ia ł f a k t o g r a f ic z n y o r a z p r ó b o w a ł u k a z a ć p r o c e s y s p o łe c z n e , j a k ie d o k o n a ły s ię w t y m o k r e s ie . W m o n o g r a f ii s z c z y c ie ń s k ie j z w r a c a j ą u w a g a ę w s p o m n ie n ia p io n ie r ó w w łą c z o n e d o r o z d z ia łu t r a k t u j ą c e g o o P o ls c e L u d o w e j . D a j ą o n e c z ę ś c io w e c h o ć b y w y o b r a ż e n ie k lim a t u s p o łe c z n e g o p ie r w s z y c h l a t p o w o j e n n y c h . W s p o s ó b p o ś r e d n i d o ty c z ą W a r m ii i M a z u r t a k ż e p u b lik a c j e p o z a r e g io - n a ln e , p r z e d e w s z y s t k im w y d a w n ic t w a I n s t y t u t u Z a c h o d n ie g o w P o z n a n iu . O m a w ia j ą o n e c a ły s z e r e g z a g a d n ie ń g o s p o d a r c z y c h , s p o łe c z n y c h i k u l t u r a l­ n y c h w p r z e k r o ju c a ły c h z ie m z a c h o d n ic h i p ó łn o c n y c h M). Z n a c z e n ie ic h d la b a d a ń r e g io n a ln y c h p o le g a n a t y m , ż e p o k a z u j ą p r o c e s y i z j a w is k a c h a r a k ­ t e r y s t y c z n e d la t y c h z ie m i s t a n o w ią w p e w n y m s t o p n iu p r z y k ła d m e t o d y b a d a w c z e j . P r z y n o s z ą o n e t a k ż e s z e r e g c e n n y c h u s t a le ń f a k t o g r a f ic z n y c h d o ­ t y c z ą c y c h W a r m ii i M a z u r . P r ó b ą u c h w y c e n ia d o t y c h c z a s o w e g o s t a n u b a d a ń 10) W o jc ie c h W r z e s i ń s k i , K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , n r 3 (5 8 ) 1957, s. 174— 181. n ) Z o f ia L i c h a r e w a . K ę t r z y n . Z d z i e j ó w m i a s t a i p o w i a t u , O ls z ty n 1962, s. 161. 12) S z c z y t n o . Z d z i e j ó w m i a s t a i p o w i a t u , O ls z t y n 1962. (P r a c a z b io r o w a ), s. 413. 13) N o w e M i a s t o . Z d z i e j ó w m i a s t a i p o w i a t u , O ls z t y n 1963, s. 240. ,4) P o l s k i e Z i e m i e Z a c h o d n i e . P r a c a z b io r o w a . P o z n a ń 1959: R o z w ó j g o s p o ­ d a r c z y Z i e m Z a c h o d n i c h i P ó ł n o c n y c h P o l s k i . P r a c a z b io r o w a . W a r s z a w a I960; P o l s k a Z a c h o d n i a i P ó ł n o c n a , P o z n a ń — W a r s z a w a 1961; S t a n i s ł a w . S m o 1 i ri­ s k i, M ie c z y s ła w P r z e d p e ł s k i , B o h d a n G r u c h m a n , S t r u k t u r a p r z e ­ m y s ł u Z i e m Z a c h o d n i c h w l a t a c h 1939— 1959, P o z n a ń 1961; S t u d ia n a d z a g a d ­ n ie n ia m i g o s p o d a r c z y m i i s p o łe c z n y m i Z ie m Z a c h o d n ic h I— V. 534

(6)

n a d d z ie j a m i W a r m ii i M a z u r w la t a c h 1945— 1964 j e s t p r z y g o t o w y w a n a d o d r u k u K s i ę g a X X - l e c i a w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o l5). B ę d z i e s ię o n a s k ła d a ć z k ilk u d z ie s ię c iu a r t y k u łó w d o t y c z ą c y c h p o d s t a w o w y c h d z ie d z in ż y c ia s p o łe c z n o - g o s p o d a r c z e g o , p o lit y c z n e g o i k u lt u r a ln e g o r e g io n u w la t a c h 1945— 1964. W y d a w n ic t w o t o je d n a k n ie p r e t e n d u j e d o r o li s y n t e z y d z ie j ó w r e g io n u w d w u d z ie s t o le c iu . K ilk a a r t y k u łó w o O ls z t y n ie p r z y g o t o w a n o d la z n a j d u j ą c e g o s ię w d r u k u w y d a w n ic t w a z b io r o w e g o S z k i c e o l s z t y ń s k i e . N a s t ę p n ą g r u p ę o p r a c o w a ń i p u b lik a c j i t e m a t y c z n i e i c h r o n o lo g ic z n ie z w ią ­ z a n ą z o k r e s e m P o l s k i L u d o w e j s t a n o w ią p r a c e s z c z e g ó ło w e , z a m ie s z c z a n e w w ię k s z o ś c i w p e r io d y k a c h i w y d a w n ic t w a c h s e r y j n y c h , w ś r ó d k tó r y c h s z c z e g ó ln e m ie j s c e z a jm u ją „ K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie 1’ o r a z „ R o z ­ p r a w y i M a t e r ia ły ’’ O ś r o d k a B a d a ń N a u k o w y c h . P u b lik a c j e , o k t ó r y c h m o w a , d o ty c z ą k ilk u g r u p p r o b le m o w y c h . K lu c z o w e z a g a d n ie n ie d la p ie r w s z y c h la t p o w o j e n n y c h r e g io n u — o s a d n ic t w o — p o d j ę t e z o s t a ło p r z e z W o j c ie c h a W r z e s i ń s k i e g o w a r t y k u le P r o c e s z a s i e d l e n i a w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń ­ s k i e g o 1C). A u t o r p o d j ą ł w n im p r ó b ę u k a z a n ia t e g o p r o c e s u n a t le s k o m p li k o ­ w a n y c h s t o s u n k ó w p o lit y c z n y c h , t o w a r z y s z ą c y c h p r z e jm o w a n iu W a r m ii i M a z u r w p o ls k ie w ła d a n i e . A u t o r p o r a z p ie r w s z y w h is t o r io g r a f ii r e g io n u z a j ą ł s ię s z e r z e j z a g a d n ie n ie m p o ls k ie j lu d n o ś c i m ie j s c o w e g o p o c h o d z e n ia . S a m e m u p r z e b ie g o w i o s a d n ic t w a p o ś w ię c ił w a r t y k u le n ie w ie le m ie j s c a . C a łą u w a g ę s k u p ił n a a n a liz ie z j a w is k o g ó ln y c h t o w a r z y s z ą c y c h p r o c e s o w i z a s ie d la n ia w o j e w ó d z t w a o ls z t y ń s k ie g o i u c h w y c e n iu g łó w n y c h j e g o e t a p ó w . P r o b le m a ­ t y c e o s a d n ic z e j p o ś w ię c o n a j e s t t a k ż e d y s e r t a c j a d o k to r s k a B o h d a n a W i 1 a - m o w s k i e g o ,7). A u t o r d o k o n a ł w n ie j o c e n y w a r u n k ó w i p r z e b ie g u o s a d ­ n ic t w a r o ln ic z e g o w w o j e w ó d z t w i e o ls z t y ń s k im . P r a c a o p a r ta j e s t o s z e r o k ą p o d s t a w ę ź r ó d ło w ą . S z c z e g ó ln ą w a r t o ś ć p o s ia d a ją t e r o z d z ia ły p r a c y , k t ó r e w y k o r z y s t u j ą c b o g a t y m a t e r ia ł s t a t y s t y c z n y , a n a liz u j ą p r z e m ia n y s t r u k t u r y r o ln e j i n a ic h t l e r o z p a t r u j ą p r z e b ie g o s a d n ic t w a r o ln ic z e g o . B a d a n ia n a d p r z e b ie g ie m o s a d n ic t w a w p o w i e c i e n id z ic k im p r o w a d z i t a k ż e C e c y lia R a i n к o 18). B o h d a n W i l a m o w s k i i J ó z e f M u c h a o p u b lik o w a li n a te m a t o s a d n ic t w a w ie j s k ie g o w w o j e w ó d z t w i e o ls z t y ń s k im o b s z e r n y s z k ic w „ K o m u n ik a ta c h M a z u r s k o - W a r m iń s k ic h ’’ lfl). S t o s u n k o w o p o k a ź n ą li t e r a t u r ę p o s ia d a ją p r o b le m y lu d n o ś c io w e w o j e ­ w ó d z t w a . W z m ia n k i o n ic h z n a j d u j ą s ię w e w s p o m n ia n y c h j u ż n a w s t ę p i e m a t e r ia ła c h p u b lik o w a n y c h w „ P r z e g lą d z ie Z a c h o d n im ” 20). W ła d y s ła w W a c h w y d r u k o w a ł w „ S t r a ż n ic y Z a c h o d n ie j ’1 z 1946 r. s z k ic n a t e m a t w e r y f ik a c j i IS) K s i ę g a X X - l e c i a w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o u k a ż e s ię ja k o to m V I „ R o c z n ik a O ls z t y ń s k ie g o ’’ o o b j ę t o ś c i o k o ło 30 a r k u s z y w y d a w n ic z y c h . 1Γι) W o j c ie c h W r z e s i ń s k i , P r o c e s z a s i e d l a n i a w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń ­ s k i e g o w l a t a c h 1945— 1949, S t u d ia n a d z a g a d n ie n ia m i g o s p o d a r c z y m i i s p o łe c z ­ n y m i Z ie m Z a c h o d n ic h , Z e s z y t I. P r o b l e m y r o z w o j u g o s p o d a r c z e g o t d e m o g r a ­ f i c z n e g o Z i e m Z a c h o d n i c h w l a t a c h 1945— 1958, s. 170— 205. n ) B o h d a n W i l a m o w s k i o b r o n ił n a W y d z ia le R o ln ic z y m W y ż s z e j S z k o ły R o ln ic z e j w O ls z t y n ie p r a c ę d o k t o r s k ą p t. S t u d i a z z a ł o ż e ń i p o c z ą t k ó w o s a d ­ n i c t w a r o l n i c z e g o n a t e r e n i e w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o w l a t a c h 1945— 1948. M a s z y n o p is w B ib lio t e c e W S R O lsz ty n . ;B) C e c y lia R a i n к o p r z y g o t o w u j e p r a c ę m a g is t e r s k ą w W y ż s z e j S z k o le N a u k S p o łe c z n y c h n a te m a t : O s a d n i c t w o r o l n e w p o w . n i d z i c k i m w l a t a c h 1945— 1948. lfl) B o h d a n W i l a m o w s k i , J ó z e f M u c h a , O s a d n i c t w o w i e j s k i e w w o j e ­ w ó d z t w i e o l s z t y ń s k i m p o r o k u 1945, K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie n r 2 (72), 1961, s. 190— 219. , 20) Z ob . p r z y p . 2. 535

(7)

lu d n o ś c i m ie j s c o w e j n a M a z u r a c h i W a r m i i31). T e n s a m a u to r a n a liz o w a ł n a ła m a c h „ K o m u n ik a t ó w ’’ r o z w ó j lu d n o ś c io w y w o j e w ó d z t w a o ls z t y ń s k ie g o w p ie r w s z y m d z ie s i ę c i o le c i u 1945— 1955 2'-). W s p ó łc z e s n ą p r o b le m a t y k ę d e m o ­ g r a f ic z n ą w r ó ż n y c h a s p e k t a c h p o d j ę li S t a n i s ł a w Ż y r o m s k i , Z d z i­ s ła w G r z e s i a k І M a łg o r z a t a O s t o j s k a . S t a n i s ł a w Ż y r o m s k i o b o k a r t y k u łó w w „ K o m u n ik a t a c h ” 2a) o p u b lik o w a ł p r a c ę R o z w ó j l u d n o ś c i O l s z t y n a w l a t a c h 1945— 1961 24) w y d a n ą w s e r i i „ R o z p r a w i M a t e r ia łó w ”. C e n n ą in ic j a ­ t y w ę g r u p y d e m o g r a f ó w s t a n o w iła s e s j a n a u k o w a , p o ś w ię c o n a p r o b le m o m lu d n o ś c io w y m w o j e w ó d z t w a o ls z t y ń s k i e g o . D o r o b e k te j s e s j i, n a k t ó r y o b o k r e fe r a t u p r o f, d ra E d w a r d a R o s s e t a s k ła d a ją s ię r e f e r a t y w y m ie n io n y c h w y ż e j a u t o r ó w o r a z d y s k u s j a , w y d a n y z o s t a ł p o d t y t u łe m K o n f e r e n c j a d e m o ­ g r a f i c z n a . W p r z y g o t o w a n iu d o d r u k u z n a j d u j ą s ię p r a c e Z d z is ła w a G r z e ­ s i a k a i M a łg o r z a t y O s t o j s k i e j p o ś w ię c o n e p r o b le m a t y c e d e m o g r a f ic z n e j w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o 25). N a t l e d o r o b k u w b a d a n ia c h s t o s u n k ó w lu d n o ś c io w y c h r e g io n u , o d b ij a j ą s ię w y r a ź n ie b r a k i ś r o d o w is k a o ls z t y ń s k ie g o — w d z ie d z in ie b a d a ń s o c j o lo g ic z ­ n y c h . P o z a d r o b n y m i a r t y k u ła m i w „ P r z e g lą d z ie Z a c h o d n im ” i „ E u h e m e r z e ” 2G) n ie u k a z a ły s ię d o t y c h c z a s o b s z e r n ie j s z e p r a c e p o d e j m u j ą c e p r o b le m a t y k ę s o c j o lo g ic z n ą r e g io n u . J e d y n ą w ię k s z ą p o z y c j ą s o c j o lo g ic z n ą d o ty c z ą c ą W a r m ii i M a z u r j e s t d y s e r t a c j a d o k to r s k a M a r ii L iii S z w e n g r u b o b r o ­ n io n a n a U n i w e r s y t e c ie P o z n a ń s k i m 27). A u t o r k a p o d j ę ła w n ie j j e d e n z n a j ­ b a r d z ie j s k o m p lik o w a n y c h p r o b le m ó w s o c j o lo g ic z n y c h r e g io n u — ś w ia d o m o ś ć n a r o d o w ą W a r m ia k ó w i M a z u r ó w ’. 21) W ła d y s ła w ' W a c h , W e r y f i k a c j a l u d n o ś c i m i e j s c o w e j n a M a z u r a c h i W a r m i i , S t r a ż n ic a Z a c h o d n ia , n r 6, 1946, s. 221— 224. 22) W ła d y s ła w W a c h , Z z a g a d n i e ń l u d n o ś c i o w y c h w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń ­ s k i e g o , K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , n r 2 (60), 1958, s. 154— 163. 23) S t a n i s ł a w Ż y r o m s k i , E m i g r a c j a w s i w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o d o m i a s t w l a t a c h 1953— 1960, K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , n r 1 (75), 1962, s . 187— 225; P r z e o b r a ż e n i a d e m o g r a f i c z n e w w o j e w ó d z t w i e o l s z t y ń s k i m , K o ­ m u n ik a ty M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , n r 3 (85), 1964, s. 334— 371. 24) S t a n i s ł a w Ż y r o m s k i , R o z w ó j l u d n o ś c i O l s z t y n a w l a t a c h 19451961, O ls z t y n 1964. и ) M a łg o r z a ta O s t o j s k a , R u c h n a t u r a l n y w O l s z t y ń s k i e m го l a t a c h 2950— 2960; Z d z is ła w G r z e s i a k , P r o g n o z a r o z w o j u l u d n o ś c i w O l s z t y ń s k i e m i b i l a n s s i ł y r o b o c z e j . 26) M . in . M a r ia L iii S z w e n g r u b , P o d j ę c i e b a d a ń s o c j o g r a f i c z n y c h n a W a r m i i i M a z u r a c h , P r z e g lą d Z a c h o d n i, z. 1, 1958, s. 176— 179; t e j ż e , R u m y , S t u ­ d i u m s o c j o l o g i c z n e . O p r a c o w a n e n a p o d s t a w i e w ł a s n y c h m a t e r i a ł ó w t e r e n o ­ w y c h . M a s z y n o p is . W a r s z a w a 1957 ( T o w a r z y s t w o R o z w o j u Z ie m Z a c h o d n ic h ), s. 36 + ok . 20 a r k u s z y m a t e r ia łó w t e r e n o w y c h ; t e j ż e , G r u p a s t a r o o b r z ę d o w c ó w w p o w . M r ą g o w o , w o j e w ó d z t w o o l s z t y ń s k i e . E u h e m e r — P r z e g lą d R e li g io ­ z n a w c z y , n r 2/3, 1958, s . 64— 70; t e j ż e , N a r a s t a n i e n o w y c h w i ę z i s p o ł e c z n y c h n a t e r e n i e w o j e w ó d z t w a o ls z t y ń s k ie g o . O p r a c o w a n i e n a p o d s t a w i e w ł a s n y c h m a t e r i a ł ó w t e r e n o w y c h . M a s z y n o p is , W arszaw ka 1958 (W y d z ia ł K u lt u r y P W R N O ls z ty n ), s. 49 + m a t e r ia ły : t e j ż e , S e k t a r e l i g i j n a w w o j e w ó d z t w i e o l s z t y ń ­ s k i m . M a s z y n o p is , W a r s z a w a 1958— 1959 ( P o ls k ie T o w a r z y s tw m R e lig io z n a w c z e ) , s. 45; t e j ż e , Z d e r z e n i e k u l t u r r e g i o n a l n y c h n a W a r m i i i M a z u r a c h . M a s z y n o p is . W a r s z a w a 1959 ( P o ls k ie T o w a r z y s t w o L u d o z n a w c z e , O ls z ty n ), s. 22; t e j ż e . M o r m o n i w w o j e w ó d z t w i e o l s z t y ń s k i m ( b a d a n i a t e r e n o w e ) , E u h e m e r , n r 3, 1962, s. 62— 69; t e j ż e , Z b a d a ń s o c j o g r a f i c z n y c h w e w s i R u m y n a M a z u r a c h . P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 3, 1958, s. 176— 178. 27) L iii M a r ia S z w e n g r u b , Z a g a d n i e n i a p o l s k i e j ś w i a d o m o ś c i n a r o d o w e j u W a r m i a k ó w i M a z u r ó w , R o z p r a w a d o k t o r s k a n a p is a n a n a U A M w P o z n a n iu w 1963. M a s z y n o p is w B ib li o t e c e O ś r o d k a B a d a ń N a u k o w y c h (d a le j O B N ) im . W . K ę t r z y ń s k ie g o w O ls z t y n ie . 536

(8)

C h o c ia ż W a r m ia i M a z u r y b y ły t e r e n e m d o ść lic z n y c h b a d a ń s o c j o lo g i c z ­ n y c h , g łó w n ie z e s t r o n y o ś r o d k a w a r s z a w s k ie g o , m a t e r ia ł i w y n i k i z t y c h b a d a ń są r o z p r o s z o n e i w w ię k s z o ś c i n ie z n a la z ły o d b ic ia w lit e r a t u r z e .

W o s t a t n ic h ja t a c h w z r o s ła il o ś ć p o z y c j i p o d e j m u j ą c y c h p r o b le m a t y k ę e k o n o m ic z n ą . Z w y j ą t k i e m a r t y k u łu S t a n i s ł a w a G w i a ź d z i ń s k i e g o z a m ie s z c z o n e g o w „ P r z e g lą d z ie Z a c h o d n im ” -a), w k t ó r y m a u t o r p r z e a n a liz o w a ł r o z w ó j g o s p o d a r c z y m ia s t w o j e w ó d z t w a o ls z t y ń s k i e g o o r a z m o ż l iw o ś c i ic h a k t y w iz a c j i s ą to g łó w n ie r o z p r a w y z a m ie s z c z a n e w „ K o m u n ik a t a c h M a z u r s k o - W a r m iń s k ic h ” i w w ię k s z o ś c i p o d e j m u j ą c e p r o b le m a t y k ę w ie j s k ą . D o t y c z ą o n e w y b r a n y c h z a g a d n ie ń p o lit y k i a g r a r n e j, s t r u k t u r y s p o ż y c ia g o s p o d a r s t w c h ło p ­ s k ic h , p o d z ia łu ic h d o c h o d ó w , k a d r y r o ln ic z e j w w o j e w ó d z t w i e o ls z t y ń s k im , r o z w o j u P G R - ó w i in n y c h p r o b le m ó w 2Э). O s t a t n i n u m e r ,,K o m u n ik a t ó w ” p r z y ­ n ió s ł a r t y k u ł J e r z e g o S u c h t y , b ę d ą c y p r ó b ą s y n t e t y c z n e g o u j ę c ia r o z w o j u g o s p o d a r k i r o ln e j w o j e w ó d z t w a w la t a c h 1945— 1963 3U). W 1961 r. u k a z a ła s ię m o n o g r a f ia s p ó ł d z ie lc z o ś c i z a o p a t r z e n ia i z b y t u n a W a r m ii i M a z u r a c h . J e s t to o p r a c o w a n ie p o p u la r n e , b e z w ię k s z y c h w a lo r ó w n a u k o w y c h 31).

I s t o t n ą w a r t o ś ć d la b a d a n ia z a g a d n ie ń k u lt u r a ln y c h r e g io n u p o 1945 r. p o s ia d a ją m a t e r ia ły o p u b lik o w a n e n a t e n t e m a t w p o s t a c i a r t y k u łó w , k o m u ­ n ik a t ó w i in f o r m a c ji. P i e r w s z e z n ic h u k a z a ły s ię w „ P r z e g lą d z ie Z a c h o d n im ” w o p r a c o w a n iu I r e n y i K a z im ie r z a P i e t r z a k - P a w ł o w s k i c h , J e r z e g o A n t o n i e w i c z a 32), T a d e u s z a G r y g i e r a, W ła d y s ła w a G ę b i k a o r a z E m ilii B i e d r a w i n y - S u k e r t o w e j 33). W „ K o m u n ik a t a c h M a z u r s k o - W a r m iń s k ic h ” w y n i k i s w y c h b a d a ń n a d r o z w o j e m s ie c i s z k o ln e j w k ilk u p o w ia t a c h w o j e w ó d z t w a o p u b lik o w a ł S t a n i s ł a w W i ś n i e w s k i 34). J a n 28) S t a n i s ł a w G w i a ź d z i ń s k i , A n a l i z a r o z w o j u g o s p o d a r c z e g o m i a s t w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o o r a z m o ż l i w o ś c i ic h a k t y w i z a c j i , P r z e g lą d Z a ­ c h o d n i, n r 3, 1957, s. 86— 115. P r a c a ta z a w ie r a c i e k a w y m a t e r ia ł f a k t o g r a f ic z n y p o z w a la j ą c y p r z e ś le d z ić z j a w is k a z w ią z a n e z o d b u d o w ą m ia s t r e g io n u p o 1945 r. W s k a z u j e o n a w o p a r c iu o o c e n ę a k t u a ln e g o s t a n u n a p o t r z e b y g o s p o d a r c z e m ia s t , s u g e r u j e n ie k t ó r e k ie r u n k i ic h z a s p o k o j e n ia . J e s t to p ie r w s z y t a k z w a r t y o p u b lik o w a n y m a t e r ia ł o p r o b le m a c h m ia s t r e g io n u p o 1945 r. d a j ą c y j e d n o ­ c z e ś n ie in t e r e s u j ą c y s z k ic h is t o r y c z n y . 29) B o h d a n W i l a m o w s k i , J ó z e f M u c h a , O r g a n i z a c j a z a r z ą d u o r a z r o z ­ w ó j s i l w y t w ó r c z y c h w g o s p o d a r s t w a c h p a ń s t w o w y c h w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń ­ s k i e g o w l a t a c h 1945— 1961, K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , n r 1 (75), 1962, s. 226— 270; J a n u s z P i a s n y , P o z i o m i s t r u k t u r a k o n s u m p c j i w g o s p o ­ d a r s t w a c h c h ł o p s k i c h n a W a r m i i i M a z u r a c h , K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń ­ s k ie , n r 4 (82), 1963, s. 597— 615; K a z im ie r z M a j e w s k i , W y k w a l i f i k o w a n a k a d r a w r o l n i c t w i e w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o w l a t a c h 1959 i 1963, K o m u n i­ k a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , n r 4 (82), 1963, s . 617— 639; J a n u s z P i a s n y , W y ­ t w a r z a n i e i p o d z i a ł d o c h o d ó w w g o s p o d a r s t w a c h c h ł o p s k i c h w o j e w ó d z t w a o l s z t y i i s k i e g o , K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , n r 3 (85), 1964, s. 289— 312: J ó z e f P l e b a n , B o h d a n W i l a m o w s k i . Z b a d a ń n a d d o c h o d e m s p o ł e c z n y m w o j e w ó d z t w a o ls z t y ń s k ie g o , K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie . 1964, n r 2 (84), s. 207— 231. 30) J e r z y S u c h t a , P o d s t a w o w e w s k a ź n i k i r o z w o j u w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń ­ s k i e g o w l a t a c h 1945— 1963, K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , 1964, n r 3 (85), s. 313— 334. 31) I r e n a K a s p r o w i c z , S t e f a n R ó ż y c k i , S p ó ł d z i e l c z o ś ć z a o p a t r z e n i a i z b y t u na W a r m i i i M a z u r a c h , W a r s z a w a 1961, s. 194. 32) Z o b a c z p r z y p is n r 2. 33) T a d e u s z G r y g i e r, O ś w i a t a w w o j e w ó d z t w i e o l s z t y ń s k i m , P r z e g lą d Z a c h o d n i n r 4, 1957, s. 466— 471; W ła d y s ła w G ę b i k , D z i e s i ę c i o l e c i e s t a r a ń o u p o w s z e c h n i e n i e w i e d z y o h i s t o r i i i k u l t u r z e W a r m i i i M a z u r , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 4, 1957, s. 459— 466; E m ilia S u k e r t o w a - B i e d r a w i n a , M u z e u m M a z u r s k ie , P r z e g lą d Z a c h o d n i, n r 1— 2, 1950, s. 86. 34) S t a n i s ł a w W i ś n i e w s k i , R o z w ó j s i e c i s z k ó ł p o d s t a w o w y c h w l a t a c h 1945— 1955 n a t e r e n i e p o w i a t u b a r t o s z y c k i e g o , K o m u n ik a t y M a z u r s k o W a r m iń -537

(9)

W r ó b l e w s k i p r z e d s t a w ił n a ła m a c h t y c h ż e „ K o m u n ik a tó w * ’ w y n i k i b a d a ń nad r o z w o j e m b ib lio t e k p u b lic z n y c h w la t a c h 1G4Ö— 1959 зй). O d o r o b k u w y ­ d a w n ic z y m w la t a c h 1945— 1960 p is a ł W ła d y s ła w O g r o d z i ń s k i ^ ) , z a ś r o z w ó j b a d a ń h is t o r y c z n y c h o m ó w ił W o jc ie c h W r z e s i ń s k i 37). D la p o z n a n ia r o z w o ju o ls z t y ń s k ie g o ś r o d o w is k a n a u k o w e g o h u m a n is t y c z n e g o c e n n y m a t e r ia ł z a w ie r a K r o n i k a n a u k o w a w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o „ K o m u n ik a t ó w ” o ra z K r o n i k a „ R o cz n ik a O ls z t y ń s k ie g o ” . J e ż e li m e w a o „ K o m u n ik a t a c h ” , w a r t o z w r ó c ić u w a g ę n a p o le m ik i z r e w iz j o n is t y c z n y m i w y d a w n ic t w a m i z a c h o d n io - n ie m ie c k im i z a m ie s z c z o n e w d z ia le r e c e n z j i i o m ó w ie ń . P o le m ik i i r e c e n z j e d o ty c z ą t y c h p r a c z a c h o d n io n ie m ie c k ie h , k t ó r e w c a ło ś c i lu b w c z ę ś c i p o d e j ­ m u ją p r o b le m y n a s z e g o r e g io n u p o 1945 r. O s t a t n i n u m e r „ K o m u n ik a tó w ,, p r z y n o s i b a rd z o c e n n e o p r a c o w a n ie T a d e u s z a G r y g i e r a o d o k u m e n t a c j i a r c h iw a ln e j u r z ę d ó w w o j e w ó d z t w a o ls z t y ń s k ie g o p o 1945 r.3ü). D a je o n o o b o k in f o r m a c ji a r c h iw a ln e j t a k ż e p o d s t a w o w e w ia d o m o ś c i o p o c z ą tk a c h p o ls k ie j a d m in is t r a c j i n a W a r m ii i M a z u r a c h . W „ K o m u n ik a t a c h ” z n a j d z ie m y t a k ż e j e d y n ą s z e r s z ą in f o r m a c ję o d z ia ła n ia c h w o j e n n y c h , w w y n i k u k tó r y c h w y z w o lo n e z o s t a ły n a s z e z ie m ie . W śró d d o t y c h c z a s o w y c h p u b lik a c j i, p o d e j m u j ą c y c h w s p ó łc z e s n ą p r o b le m a ­ t y k ę r e g io n a ln ą , n a j s k r o m n ie j s z e m ie j s c e z a jm u ją z a g a d n ie n ia ż y c ia p o lit y c z ­ n e g o . k t ó r y m i z a in t e r e s o w a ło s ię j e d y n ie ś r o d o w is k o d z ia ła c z y p a r t y j n y c h , a c z ę ś c io w o ta k ż e p r a c o w n ik ó w Z a k ła d u H is t o r ii P a r t ii p r z y К С P Z P R 39). P i o n ie r s k ą p o z y c j ą w t e j d z ie d z in ie j e s t w y d a w n ic t w o K o m it e t u W o j e w ó d z ­ k ie g o P Z P R w O ls z t y n ie P P R na W a r m i i i M a z u r a c h ™ ) , k t ó r e u k a z a ło s ię

w z w ią z k u z o b c h o d a m i p ię t n a s t e j r o c z n ic y p o w s t a n ia p a r t ii. M a o n o j e d n a k

c h a r a k t e r p o p u la r n o n a u k o w y . N a u w a g ę z a s łu g u j e a r t y k u ł K a z im ie r z a R o k o s z e w s k i e g o z a w a r t y w t y m w y d a w n ic t w ie , k t ó r y w o p a r c iu o a r c h iw a lia p a r t y j n e p o d e j m u j e p r ó b ę u c h w y c e n ia g łó w n y c h e t a p ó w r o z w o ju P o ls k ie j P a r t ii R o b o tn ic z e j w r e g io n ie , o r a z s y g n a liz u j e s t o s u n e k te j p a r tii d o w ę z ł o w y c h p r o b le m ó w r e g io n u w la t a c h 1945— 1948. T e n s a m a u to r w r a c a d o p r o b le m a t y k i r o li P P R w k s z t a łt o w a n iu n o w e j r z e c z y w is t o ś c i s p o łe c z n o - p o lit y c z n e j n a W a r m ii i M a z u r a c h w r e fe r a c ie n a W a ln y m Z j e ź d z ie P o ls k ie g o T o w a r z y s t w a H is t o r y c z n e g o w O ls z t y n ie w 1962 r.41). O r o z w o j u Z w ią z k ó w Z a w o d o w y c h w O ls z t y ń s k ie m p is z e C e c y lia R a i n к o w ..B iu le t y n ie B iu r a s k ie , n r 1 (63), 1959, s. 84— 97: t e n ż e , R o z w ó j s i e c i s z k ó l p o d s t a w o w y c h w l a t a c h 1045— 1955 n a t e r e n i e p o w i a t u o s t r ó d z k i e g o , K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń ­ s k ie , n r 4 (7 0 ), I960, s. 558— 580. 35) J a n W r ó b l e w s k i , R o z w ó j b i b l i o t e k p o w s z e c h n y c h w p o w i e c i e o l ­ s z t y ń s k i m w la t a c h 1946— 1959, K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , n r 3 (69), 1960, s. 395— 412; te n ż e , P u b l i c z n e b ib lio t e k i p o w s z e c h n e w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń ­ s k i e g o w l a t a c h 1946— 1959, K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , n r 1 (71), 1961, s. 69— 113. 3G) W ła d y s ła w O g r o d z i ń s k i , D o r o b e k w y d a w n i c z y w o j e w ó d z t w a o l ­ s z t y ń s k i e g o w z a k r e s i e h u m a n i s t y k i w l a t a c h 1945— 1.960, K o m u n ik a t y M a z u r ­ s k o - W a r m iń s k ie , 1960, n r 4 (70), s. 617— 633. 37) W o jc ie c h W r z e s i ń s k i , R o z w ó j b a d a ń h i s t o r y c z n y c h w O l s z t y ń s k i e m 1945— 1962, A c t a P o lo n ia e H is to r ic a , X , 1964, s. 131— 141. 38) T a d e u s z G r y g i e r, D o k u m e n t a c j a a r c h i w a l n a u r z ę d ó w w o j e w ó d z t w a o l s z t y ń s k i e g o , K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , 1964, n r 3 (85), s . 346— 371. зо) N o r b e r t K o ł o m e j c z y k p r a c o w a ł n a d z a g a d n ie n ie m r o z w o j u o r g a ­ n iz a c y j n e g o P P R n a z ie m ia c h o d z y s k a n y c h ; N . K ., P o w s t a n i e i r o z w ó j o r g a - n i z a c y j n y P P R n a Z i e m i a c h O d z y s k a n y c h , Z P o la W a lk i, 1959, n r 2, s. 80— 100. 4fl) P P R n a W a r m i i i M a z u r a c h , O ls z ty n 1959. 41) K a z im ie r z R o k c s z e w s k i , Ro la P o l s k i e j P a r t i i R o b o t n i c z e j w k s z t a ł ­ t o w a n i u w ł a d z y l u d o w e j i p r o c e s i e i n t e g r a c j i n a M a z u r a c h i W a r m i i w l a t a c h 1945— 1947, K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń s k ie , 1962, n r 2 (76), s. 337— 356. 538

(10)

H i s t o r y c z n e g o ” C R Z Z 42). P r o b le m a t y k i p o lit y c z n e j p ie r w s z y c h la t p o w o j e n ­ n y c h d o t y c z y p o p u la r n y s z k ic w y d a n y p r z e z T R Z Z 43). E le m e n t y w ie d z y o p ie r w s z y c h m ie s ią c a c h o r g a n iz o w a n ia s ię ż y c ia p o lit y c z n e g o z a w a r t e są w e W s p o m n i e n i a c h o J a k u b ie P r a w i n i с 44), P e łn o m o c n ik u R z ą d u n a O k r ę g M a z u r s k i o r a z w o k o lic z n o ś c io w y c h w y d a w n ic t w a c h : L u d z i e c z y n u i:>) i p r z e ­ w o d n ik u p o w y s t a w i e z o k a z j i d w u d z ie s t e j r o c z n ic y p o w s t a n ia P P R 4fl). O s t a t ­ n ie d w a la t a p r z y n io s ły w z r o s t z a in t e r e s o w a n ia p r o b le m a t y k ą p o lit y c z n ą r e g io n u , co n a s t ą p iło n a s k u t e k i n ic j a t y w y W y ż s z e j S z k o ły N a u k S p o łe c z n y c h , k tó r e j a b s o lw e n c i p o c h o d z ą c y z O ls z t y ń s k ie g o p r z y g o t o w a li k ilk a p r a c m a g i­ s t e r s k ic h z t e g o z a k r e s u . R o m a n S o b c z a k n a p is a ł p r a c ę o Z w ią z k u W a lk i M ło d y c h w O l s z t y ń s k i e m 47), M ie c z y s ła w W i n n i c k i 48) o p r o b le m ie lu d n o ś c i u k r a iń s k ie j , a J a n В 1 e s i ń s к i o d z ia ła ln o ś c i Z a r z ą d u M ie j s k ie g o w O ls z t y ­ n i e 49). I n t e r e s u j ą c ą p o z y c j e s t a n o w i p r a c a m a g is t e r s k a K le m e n s a R o m a ­ n o w s k i e g o 50), o p r a c o w a n a n a s e m in a r iu m m a g is t e r s k im W y d z ia łu P r a w a U n i w e r s y t e t u W a r s z a w s k ie g o . O m a w ia o n a p o ło ż e n ie p r a w n e p o ls k ie j lu d n o ś c i r o d z im e j w w o j e w ó d z t w i e o ls z t y ń s k im w la t a c h 1945— 1960. W o s t a t n im r o k u p o d j ę t o b a d a n ia r ó ż n y c h p r o b le m ó w p o lit y c z n y c h , m a j ą c e s t a n o w ić p o d s t a w ę d o o p r a c o w a n ia d y s e r t a c j i d o k to r s k ic h . B a d a n ia t e d o t y c z ą r o z w o j u ru c h u lu d o w e g o , k s z t a łt o w a n i a s ię s t o s u n k ó w p o lit y c z n y c h w la t a c h 1945— 1947 o r a z r o z w o j u ż y c ia k u lt u r a ln e g o r e g io n u . J a k w y n i k a z d o k o n a n e g o p r z e g lą d u s t a n u b a d a ń i p u b lik a c j i, o b e j m u j ą ­ c y c h c h r o n o lo g ic z n ie o k r e s d w u d z ie s t o le c ia P R L , ś r o d o w is k o o ls z t y ń s k i e m a w t e j d z ie d z in ie d o o d n o t o w a n ia d o ś ć in t e r e s u j ą c y d o r o b e k . C ią ż y n a n im c o p r a w d a p e w n a je d n o s t r o n n o ś ć z n a j d u j ą c a w y r a z w d y s p r o p o r c j i m ię d z y p u b lik a c j a m i o m a w ia j ą c y m i p r o b le m a t y k ę r o z w o j u g o s p o d a r c z e g o , a t y m i, k t ó r e r e p r e z e n t u j ą b a d a n ia p r o c e s ó w s p o łe c z n y c h o r a z r o z w o j u s t o s u n k ó w p o lit y c z n y c h . M o ż n a t a k ż e w y s u n ą ć z a s t r z e ż e n ia , c z y w s z y s t k ie o m a w ia n e w n in ie j s z e j in f o r m a c j i p r a c e o d p o w ia d a j ą w p e łn i w y m o g o m p r a c n a u k o w y c h . U d e r z a w r e s z c i e w d o t y c h c z a s o w y m d o r o b k u b a d a w c z y m j e g o p r z y c z y n k a r s k i c h a r a k t e r . J e ż e li j e d n a k z w a ż y s ię n a to , ż e w ię k s z o ś ć o m a w ia n y c h p r a c r o d z iła s ię w m ło d y m , k s z t a łt u j ą c y m s ię d o p ie r o ś r o d o w is k u n a u k o w y m , w z a s a d z ie b e z p o m o c y r e g io n a ln e j in s t y t u c j i n a u k o w e j , m o ż n a u z n a ć te w y n i k i za z a d a w a la j ą c e . Z u z n a n ie m w y p a d a w s p o m n ie ć o r o li, j a k ą w d z ie ­ d z in ie b a d a ń n a d d z ie j a m i r e g io n u w P o l s c e L u d o w e j s p e łn ił z e s p ó ł p r a c o w ­ n ik ó w W o j e w ó d z k ie j K o m is j i P l a n o w a n ia G o s p o d a r c z e g o w s p ó łp r a c u j ą c y z m ie j s c o w ą S t a c j ą N a u k o w ą P o l s k ie g o T o w a r z y s t w a H is t o r y c z n e g o o r a z 42) C e c y lia R a i n к o, P o d i d e o w y m k i e r o w n i c t w e m P P R k r z e p ł i r o z w i ­ j a ł s ię r u c h z w i ą z k o w y n a W a r m i i i M a z u r a c h , B iu le t y n B iu r a H is t o r y c z n e g o C R Z Z , n r 2, k w i e c i e ń — c z e r w ie c 1962, s. 44— 58. 43) P P R — c z o ł o w y o r g a n i z a t o r i b u d o w n i c z y n o w e g o ż y c i a n a W a r m i i i M a z u r a c h w l a t a c h 1945— 1948, O ls z t y n 1962, s. 39. 44) Jařcub P r a w i n . W s p o m n i e n i a , W a r s z a w a 1959, s. 168. 45) L u d z i e c z y n u . P r a c a z b io r o w a , O ls z t y n 1962, s. 143. 4G) Z y g m u n t L i e t z, P o l s k a P a r t i a R o b o t n i c z a n a W a r m i i i M a z u r a c h w l a t a c h 1945— 1948. P r z e w o d n ik p o w y s t a w ie , s t y c z e ń — lu t y , O ls z t y n 1962. 47) R o m a n S o b c z a k , Z w i ą z e k W a l k i M ł o d y c h w w o j e w ó d z t w i e o l s z t y ń ­ s k i m w l a t a c h 1945— 1948. M a s z y n o p is w O B N im . W . K ę t r z y ń s k ie g o , O ls z ty n . 4H) M i e c z y s ła w W i n n i c k i , O s a d n i c t w o u k r a i ń s k i e w O l s z t y ń s k i e m . M a j— g r u d z i e ń 1947. M a s z y n o p is w O B N im . W . K ę t r z y ń s k ie g o w O ls z t y n ie . 49) J a n B ł e s i ń s k i , O r g a n i z a c j a i d z i a ł a l n o ś ć Z a r z ą d u M i e j s k i e g o w O l ­ s z t y n i e w l a t a c h 1945— 1947. 5f)) K le m e n s R o m a n o w s k i , S y t u a c j a p r a w n a l u d n o ś c i r o d z i m e j W a r m i i i M a z u r w o k r e s i e l a t 1945— 1960. M a s z y n o p is w O B N im . W . K ę t r z y ń s k ie g o — O lsz ty n . 539

(11)

I n s t y t u t e m Z a c h o d n im w P o z n a n iu . T a k ż e „ K o m u n ik a t y M a z u r s k o - W a r m iń ­ s k i e '’, r e a k t y w o w a n e w 195.7 r. o d e g r a ły is t o t n ą r o lę w s t w o r z e n iu w a r u n k ó w d la z a in t e r e s o w a n ia s ię b a d a n ia m i n a d w s p ó łc z e s n ą p r o b le m a t y k ą r e g io n u . I s t o t n y m o m e n t d la r o z w o j u b a d a ń w d z ie d z in ie n a u k s p o łe c z n y c h , w ty m t a k ż e d o t y c z ą c y c h h is t o r ii n a j n o w s z e j , m ia ło p o w o ła n ie d o ż y c ia O ś r o d k a E a d a ń N a u k o w y c h im . W o j c ie c h a K ę t r z y ń s k ie g o . P r z e d j e g o p o w s t a n ie m p r a c e b a d a w c z e m ia ły c h a r a k t e r r a c z e j p r z y p a d k o w y . P o d e j m o w a n e b y ły p r z e z lu d z i, k t ó r z y m o g li j e p r o w a d z ić j e d y n ie n a m a r g in e s ie s w e j p r a c y z a w o d o w e j . N ie p o s ia d a ły o n e t a k ż e s z e r s z e g o p la n u , u w z g lę d n ia ły p r z e to g łó w n ie k ie r u n e k o s o b is t y c h z a in t e r e s o w a ń p o s z c z e g ó ln y c h a u to r ó w . O ś r o d e k B a d a ń N a u k o w y c h c z y n i s t a r a n ia o z a p e w n ie n ie b a d a n io m n a d n a j n o w s z y m i d z ie j a m i r e g io n u o r a z n a d w s p ó łc z e s n o ś c ią p la n o w e g o i z o r g a n iz o w a n e g o c h a r a k te r u . P o w o ła n a p r z y O ś r o d k u p r a c o w n ia do b a d a ń n a d w s p ó łc z e s n o ś c ią m a n a c e lu , o b o k p r o w a d z e n ia p r a c b a d a w c z y c h o r a z p r a c w z a k r e s i e z a b e z ­ p ie c z e n ia d o k u m e n t a c j i, s t w a r z a n ie w a r u n k ó w d la k o n t y n u o w a n ia r o z p o c z ę ­ t y c h ju ż p r a c in d y w id u a ln y c h . O r g a n iz u j e k o n s u lt a c j ę n a u k o w ą o r a z z a m ie r z a w o p a r c iu o a n a liz ę a k t u a ln e g o s t a n u p r z y s t ą p ić d o o p r a c o w a n ia p la n u w z a ­ k r e s ie p o t r z e b b a d a w c z y c h n a d p r o b le m a t y k ą r e g io n a ln ą w o k r e s ie P o ls k i L u d o w e j . P r a w i d ł o w y r o z w ó j w y s i łk ó w b a d a w c z y c h w y m a g a n a w ią z a n ia ś c iś le j s z y c h k o n t a k t ó w ze ś r o d o w is k a m i n a u k o w y m i, p o s ia d a ją c y m i d o ś w ia d ­ c z e n ie w o r g a n iz o w a n iu i p r o w a d z e n iu b a d a ń w s p ó łc z e s n y c h w r ó ż n y c h d y s c y ­ p lin a c h n a u k o w y c h . C z y n n ik ie m s p r z y j a j ą c y m r o z w o j o w i r e g io n a ln e g o ś r o d o ­ w is k a b a d a w c z e g o s ą t a k ż e m ie j s c o w e m o ż liw o ś c i w y d a w n ic z e . O b o k k w a r ­ t a ln ik a „ K o m u n ik a t y M a z u r s k o -W a r m iń s k ie " , d la p u b lik a c j i w y n i k ó w b a d a ń s t o j ą o t w o r e m ła m y „ R o c z n ik a O l s z t y ń s k ie g o ” o r a z s e r y j n e g o w y d a w n ic t w a „ R o z p r a w y i M a t e r ia ły ”. C z y n n ik ;e m n ie z b ę d n y m d la z a p e w n ie n ia c e lo w e g o c h a r a k t e r u b a d a ń r e g io n a ln y c h j e s t o k r e ś le n i e ic h r o li w b a d a n ia c h o g ó ln o ­ p o ls k ic h o r a z s t o s u n k u , w ja k im w in n y s ię z n a j d o w a ć w o b e c tz w . b a d a ń c e n t r a ln y c h .

K o n k lu d u j ą c m o ż n a p o k u s ić s ię o s f o r m u ło w a n ie n a s t ę p u j ą c e g o są d u : O ls z t y n j a k o r e g io n a ln e ś r o d o w is k o h u m a n is t y c z n e z d o ła ł d o p r a c o w a ć s ię o c z y w is t e g o d o r o b k u w d z ie d z in ie b a d a ń n a d n a j n o w s z y m i d z ie j a m i r e g io n u c r a z w d z ie d z in ie p o r z ą d k o w a n ia w ie d z y o t y m o k r e s ie . Z o s t a ły s t w o r z o n e m in im a ln e w a r u n k i, k t ó r e u m o ż liw ią k o n t y n u o w a n ie t y c h b a d a ń w p r z y s z ło ś c i n a p o d s t a w ie s k o o r d y n o w a n e g o p la n u p r z y p o m o c y i p o d k ie r o w n ic t w e m w y s p e c j a liz o w a n y c h p la c ó w e k n a u k o w y c h . S p r z y j a ć t o b ę d z ie d a ls z e m u r o z ­ w o j o w i w ła s n e j , m ie j s c o w e j k a d r y , k tó r a b ę d z ie z d o ln a z a d a n ia t e r e a liz o w a ć .

Cytaty

Powiązane dokumenty

Analizy ryzyka doświadczania ubóstwa w powiązaniu z miejscem jednostki w strukturze społecznej ujmowanej w kategoriach zróżnicowania według takich zmiennych jak: wiek,

Ratownicze badania archeologiczne, przeprowadzone w terminie sierpień i wrzesień przez mgr Izabelę Mianowską (autorka sprawozdania, Usługi Archeologiczne Izabela Mianowska,

Choć w punkcie wyjścia wydawało się, że pytanie o to, czym jest współcześnie pojmowana i prowadzona krytyka metodologiczna, zawęża pole problemo- we, stwarzając dogodne

W przypadku Rosji, biorąc pod uwagę kwestie jej potencjału i możliwości wykorzystania, możemy założyć, iż możliwy do realizacji nie jest otwarty model modernizacji,

Finansowane przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Pań- stwowy Instytut Geologiczny, Śląskiego

Pracę nad poematem o exodusie połockich jezuitów przerwał w 1813 roku, jak się można domyślać, wskutek nasilającej się choroby, która dawała o sobie mocno znać w

W potocznej interpretacji, a także w ujęciu wielu analityków życia społecznego, ludzie starzy w Polsce nie są grupą najbardziej narażoną na biedę, bowiem o