Nr 4 (11)/2010
Marek Czyrka,
Ratusz zatrzymany
w czasie. Narodowcy
we wÏadzach Lublina
w latach ͭ͵ͭʹ–ͭ͵ͯ͵,
Szczecin ͪͨͨͰ, ss. ͫͱͰ
K
¦ ä Ǧ ÏÏǦ ¦terra incognitaǦ ϐǤ Ǧ ¦Ă䩦Ǧ ¸ ¦ǡ ¦ ¦ ¦ ¦ ¦Ï ¸ ää Ǧ ǡĂĂ Ǧ Ï Ǧ Ǥ Ï ä¸ Ǧ ä ǡ ä Ï Ǧ × ä Ñä Ǥ Ǧ ǡ Ă Ǧ ¦ Ǧ × Ǧ Ï ¸ ¦ǡ Ï ¦ ¦ǡ ¦ ¦ Ǧ ¦ Ǧ Ï ¸ ʹͲͲͻ Ǧ ͳǤ ä Ï Ǧ ×ʹä Ǧ ǤĂĂ× ©¸ Ï Ï͵ǡ ×ÏǦ Ǥ ¦ ¸ Ǧ ǡ×ϸʹͲͲͺǤͶǡǦ Ă Ï ä ǡ Ï ×ǦǦ ¦ צ ϸǦ ȋͳͻ͵͵ ¦ Ȍ Ǥ Ǧ Ă ÏÏ ǡ Ǧ ͳ Ǥ ǡ Samorz¦d terytorialnyw myäli politycznej Narodowej Demokracji 1918– –1939,ÑʹͲͲͻǤ
ʹ ǡ Rola samorz¦du w ksztaÏtowaniu
kultury politycznej. Koncepcje obozu narodowego w Polsce (1918–1939)ǡǤ
ä ʹͲͲͶǡǤͳǢǡ
Samorz¦d terytorialny w myäli politycznej ruchu narodowego II i III Rzeczypospolitejǡ ȏǣȐ Mi¸-dzy otwart¦ a zamkni¸t¦ myäl¦ polityczn¦. Szkice o najnowszej refleksji politycznej,ǤǤ ǡ
Ǥ ÏǦǡ Ñ ʹͲͲǢ ǡ
Wycho-wawcze aspekty dziaÏalnoäci samorz¦du teryto-rialnego w interpretacjach obozu narodowego w XX wiekuǡȏǣȐPaÑstwo a wychowanie, Idee – mity – stereotypy,ǤǤǤǡǤǡ
ʹͲͲͷǤ
͵ Ǥ Ïǡ Idea samorz¦dowa w
my-äli spoÏeczno politycznej obozu narodowo-de-mokratycznego w Drugiej RzeczypospolitejǡȏǣȐ Narodowa Demokracja XIX–XXI wiek. Koncepcje – ludzie – dziaÏalnoä©,ǤǤǡǤ¦ǡ
ʹͲͲͺǤ
Ͷ Ǥ ǡ Ratusz zatrzymany w czasie.
Narodowcy we wÏadzach Lublina w latach 1918– –1939, ʹͲͲͺǤ
Ñǡ Ï¸× × Ǧ Ǧ Ă ǡ Ǧ Ă Ǧ × ÏĂ ¸¦ Ǧ ¦Ǥ ¦ ¸ Ǧ ä Ȃ ¦ Ȃ Ǧ Ǧ Ā Ǧ ĂÏǡ Ă Ï Ï Ǧ Ǥ Ǧ Ï Ï Ǧ ǡ ĂǦ ȋÏȌ Ïä© ÑǦ × ¦Ǥ ¦Ñ ǷǦ Ï©Ȃ Ȃ Ă Ï Ï Ǧ Ï ǤǦ Ï× ¸ × ǡ Ï × Ǥ ×Ǧ Ǧ © ¸ × ¦Ǥ ¸ä × ¸ × dzͷǤ
ͷ Ǥ ǡ Narodowa Demokracja w
woje-wództwie lubelskim w latach 1918–1928,
ʹͲͲʹǡǤͺͲǤ Ï ¸ ͺ Ï×Ǥ ¸ ÏǦ ä ǦǦ ĀǦ Ǥ Ǧ ǡǦ Ǧ × Ǧ ¦Ǧ ¸Ǧ Ǥ Ǧ Ï Ï ä¸ Ǧ ¦ × Ǧ ¸© ÏǦ Ï Ǧ ǤǢÏ ͵ͷǦ × ¸¦ ǣ ϐǦ Ǧ ¦ǡÏ Ǧ ǡǡä ǡ Ǧ Ǥ Ï × ä¸ ¦× ¦Ǧ Ȃ ÏǦ Ï ¦ Ǧ ¦ ¸ Ă Ñ × ¦ ǡ ×Ï Ǧ ¸ Ǥ Ï Ï¦ ÏǦ Ǧ× Ǧ ¸ × ¦ǤÏ Ï × Ǧ ä ¦ ¸
Ǧ Ǥ ©ǡ Ǧ Ï ¸ © Ïä© × ¦ Ñǡ ¸ Ă©ǡ Ă Ă ¸¦ ¸ ͳͻʹǤ × Ǥ Ǧ Ïǡ ĂͳͻʹǤȋ Ǧ ×Ȍ Ǧ Ï Ǧ Ǥ ǡ Ă Ï× ä¦Ǧ × Ƿ ϐ dz Ǧ ¦ ͳͻʹ Ǥ Ǧ Ă × Ï ¦ Ǧ ǡ ä ¦ Ǧ × Ă Ǧ Ǧ Ǥ ¦ ¦ ¦ ¸ ä ¦ Ǧ ǡ ǤǤ Ǧ ¦ ¸ ȋ Ȍ ȋ ×Ǧ ȌǤͳͻͳͻǦ Ï Ñ Ȃ Ñ Ǥ Ï ͳ × ȋ ͳͶ ¦ ä ä ¦Ȍ ÏǦ ǡͳÏǦ Ă ǡͳͶ× Ȃ Ï ä© Ă ¦
Ǥ Ǥ Oǡ Organizacje satelickie
Zwi¦zku Ludowo-NarodowegoǡǦ
ͳͻͺʹǡǤͶǡǤͲͳȂʹǤ ǤǡǤ ǤǡǤͳͷȂͳͷǤ ×ͷ ǤǦ Ϧ ͳͻʹͳ Ǥ Ǧ ͵ ǡ ȂͶǡ Ă ȂͳǤ Ă ×ǡ Ϧ ¸Ï¸Ǧ Ï ¸ä Ǥ ¦ Ǧ Ï ǡ Ǧ Ȃ ¸ Ǧ Ï Ñǡ × ÏǦ Ǥ Ǧ ÏÏǡ Ȃ Ǥ Ï Ǧ ϸ × ǡ ĂǤÏ Ǧ Ǧ ×Ï ÏǦ Ǥ ¸ Ă ©ǡ Ă ä ĂĂÏ ͺǤ ¦Ǧ ϸ × Ï Ǧ Ï Ñ © ¸ ¦ Ǥ Ǧ ¦ Ï Ǧ ǡ ¦ ¸ä Ǧ ×Ǧ ¦ Ǥ Ï ¸ Ă Ǧ ǡ Ă Ï Ǧ ĂÏÏǦ ǡ Ï Ï O¸ ͻǤ ¦Ǧ ×Ï © ͺ ǤǡǤ ǤǡǤͷȂͶǤǤ ǤǦ
ǡ Rada Miejska i Magistrat Lublina 1918–
–1939ǡͳͻͺͶǡǤͷͻȂǤ
ͻ ǤǡUrz¦d Wojewódzki w Lublinie
× ä ǡ Ǧ ¦ Ǧ ä ¦ ¸Ǥ ä ͳͳͻʹͻǤǡ¦ ¸ Ǧ ä ÏǷ×ǡǦ ¦ ¦Ǧ ȋǥȌ¦¸¦ÏÏ ȋǥȌ ä× Ǧ ǡ× ×¦ȏÏǦ ȂǤǤǤȐäÏ ©ǡǦ ×dzͳͲǤĂ ÏǦ Ǥ ×ͳͻ͵ͶǤǦ Ă ¸ ¸× Ï×ĂǦ ǡ Ï ǤÏ × Ï © Ǧ × Ǧ × ¸ ǣ × ¦ Ï ¸ Ï ǡ Ï Ǧ ×ͳͳǤ Ǧ Ï ǡ × Ï×Ǧ ÏÏ Ǧ ǡ×Ï©ǡĂ × Ǧ © ǡǦ ϸ¸ Ñ¸Ï Ǧ ×ͳʹǤ ͳͲ Ñ ǡ ¦×ǡÏÏ ȋǣǡǡȌǡ Ȃ ǡ ǡ ä ǡ Ǧ ǡ ǡ ǡ¸ ä© ȋͳͻʹͻȌǡǤ͵ʹǡǤ͵ͳǤ ͳͳ ǤǡǤ ǤǡǤͳʹͳǤ ͳʹ Ï ÏǤ ¸ Ï Ï × Ǥ Ȃä©ȂǦ Ă ¦Ǧ Ï Ñ ǡ ä Ï Ï Ï×ǡ Ǧ × ¸ ͳ͵Ǥ ¸ä ä×ǡ × Ǧ ¸Ǧ ä ǡϦ¦× ǡ Ï ¦ Ǥ Ï ͳͻʹͻǤͳͻ͵͵ǤÏ Ï¸¦Ǧ ǡ ¦ ¦ ¸ ĂÏ ¦ ÑǦ ¦Ǧ ä Ǥ ¸Ǧ ¦ Ïǡæ Ïǡ ¦Ï©Ï¦Ă ÏǦ ǡÏÏǷǦ ¦dz ©¸ǷdzǦ ÏǷ¦dzǡ ǡÏ ©Ïϐϐ¸×Ǧ ×ͳͶǤ ͳͻʹͻǤ × ä Ǧ ǤÏצ¸ ¸ Ǧ ǡ ¸Ǧ ä ¸ × Ǧ ĂǦ ¦Ǧ Ñ ¸ǤǤ Ǥ ǡAdam DoboszyÑski. Publicysta i
poli-tyk, ×ͳͻͻ͵ǡǤͺͷǤ
ͳ͵ ǤǡǤ ǤǡǤ͵ͳǤ ͳͶ ͳͻ͵ǡ͵Ǥ
¸ ¦ ¸ Ǧ Ǥ Ǧ Ï ¸ Ǧ ǡ × Ï ¦ ¸ ¸Ă ǤǦ Ă ǡ ¸ ǡǦ ×ǡäǡǦ ¸ ä©Ǥ ¸ĂǡĂ ¦¸ ¸ ä Ǧ Ñ Ăä Ǧ ͳͷǤ ¦ ¸ Ǧ Ï Ǧ ȋ Ȍǡ ¦ Ï Ǧ ä×ǡ¦Ăä© Ï Ñ Ǧ Ï Ǧ ¸×ǡ ¦ ¸ Ï Ǧ ¦Ǥ Ñ Ǧ ǡ Ă ǡ × ×Ă Ǧ Ï Ǧ ¦Ǧ Ǥ¦Ïä© ¸ © Ǧ Ǥ Ïǡ Ă Ǧ ͳͷ Ï ͳͻʹͻǡ ͳͶͳǤ ͳͻ͵Ͷ Ï Ǧ צ ¸ ǣ ¸ä© Ǧ ¸ä ¦ ǡ Ă Ƿ¦ dzÏǷ¸ ĂǦ Ï Ï ǡ Ï ä× Ǧ Ă dzǤ Ï ÏǷ×dz ÏǦ Ƿ ¦ǡ × ¦© ¸¦ ǡ ¸ Ï ĂÏdzǤÏͳͻ͵ͶǡͳͳͺǤ Ϧ Ǧ Ï ǡ ¦ Ǥ ¦ æ ¸ × ϐ Ǧ ǡĂ×ǡ Ï ¦ Ǧ Ā×Ïϐǡ ¸ä ĂǦ ×Ǥ Ǧ Ă × Ǧ Ǣ ¸ ¸ ×Ǧ ǡǦ Ï ¦Ǧ × Ǥ ϸ© ¸ ͳͺ Ѧ Ǧ ¦ ¦ ¦Ǧ Ǥ Ï ¸ Ǧ ϸ ǡ × Ǧ ϸǦ Ǥʹʹǡ ǷÏ Ǧ ¸ ¸ dzǤ ǡ Ǧ Ǧ Ï ¸ǡ Ǧ ¸×Ï Ï ǦÏÑͳǤ ä Ïä ä Ïä ¸¦ ¸ä ǤǡĂ Ï Ǧ ͳ Ǥ ǡ Dzielnica
Lubelsko-Wo-ÏyÑska Obozu Wielkiej Polski, 1926–1933ǡǤǤǤǡ
ǤǤǤȋ ȌǡǤͳͳǤǤ ǡǡǡ Ǧ ¸ Ȃ ͳͻʹǡ Ǥ ͳͺǡǤǤ
ͳǦ Ǧ ǡ × ÏϸǷ ĀdzǤ Ǧ Ǧ ǡ Ï ǡ Ă Ǥ ʹͶ¸ä Ïä©Ǥ ǡø¦Ǧ Ïͳͻʹͳͻʹͺ¦ÏǦ ¦ ¸ ǷĂ dzǤ ä ϸǷĂdzͳͺǡǦ ǷĂ dz Ï ¦ Ϧ ¦ǡϦ ¦ ¦Ǧ Ǧ ¦ ¦ ¦ Ǧ Ǧ×ͳͻǤ ʹǡĂ Ǧ ͳͲ ͳͻ͵ͷ Ǥǡ ¦Ǧ × ȋ¸Ȍ Ï ×ǣǡ Ǥ ä Ǧ ä¦ ¦Ǧ Ï ¸ Ă ȋ ¦ ȌǡÑǦ ǡ ÏǡʹͲǡǦ ͳͻ͵ǤĂǡ
ͳ Ǥ ǡObóz Wielkiej Polski,Ǧ
ͳͻͻǤ
ͳͺ Ǥ ǡ W szkole Dmowskiego. Szkice
i wspomnieniaǡǤʹǡÑʹͲͲͲǡǤʹͶǤ
ͳͻ ǷĂ dz Ǥǣ
ǤǡModel endeckiej organizacji
paramilitar-nej na przykÏadzie Stowarzyszenia „StraĂ Na-rodowa”, Ǧ
Ï ʹͲͲʹǡ Ǥ ǡ Ǥ ǡ Ǥ ͳͳ͵ȂͳʹͶǢ ǤǡW obronie porz¦dku i Ïadu. Czym
byÏa StraĂ Narodowa,ʹͲͲȂʹͲͲͺǡ
ͺȂͻǡǤͳȂͳͻʹǤ ʹͲ ǡǡǡ Ȃ ͳͻ͵ͷǡǤʹͳʹͷǡǤʹǤ Ï ¦ ¦¸ä ʹͳǤ ϸ¸¦×Ǧ ä ÏǦ Ă ȋǤ ʹͻȂ͵ͲȌǤ Ïä Ï ¸ × Ǧ Ï Ƿ ÏĂ Ǧ dz Ƿ¦ ÏĂ Ǧ dz Ï ǡ ǣ ¦ ǷÏĂ Ǧ dzǡ×ͳͻʹʹÏǣ Ƿ ¦ ÏĂ Ǧ dzǤĂǡĂǦ Ǧ ÏĂÏĂȋÏä ÏĂ Ǧ Ȍǡ ¦ ¦Ñ¦Ǧ ¦ ¦Ǥ Ǧ ĂǡĂ Ï ǷdzǡÏǦ ¦ Ϧ ¸ Ǧ ¦ Ï Ï ǤͳͻʹǤǦ ϸǷ¦ÏǦ Ă dz × Ï ¸ ÏǦ Ăצ Ï Ȃ Ƿ¦ Ǧ dzʹʹǤ ¸ä ȋǤ͵ͲȌǡĂǷĀ×ÏǦ ¦ ¦ÏǦ Ă ͳͻ͵ͷȂͳͻ͵ͻdzǡ © äÏÏǡ ĂĀͳͻ͵ͶǤÏǦ ¦Ï Ǧ Ǧ Ǥ Ă ©ǡĂ Ï Ǧ ʹͳ ǡǡǡ¸ Ǧ Ï Ǧ Ǧ ä ͳͻ͵,ǤʹͲͶͷǡǤͷͺǤ
ʹʹ Ǥ , Rzeczpospolita akademicka.
¦ ǡ Ï Ǧ Ï Ǥ Ȃ Ƿ dzǡ Ƿdz Ƿ dz Ȃ × ÏǦ Ǥ ǷǦ dzÏ ¦ǡ ¦ ¦ǤǦ ǡ Ï ǡ Ǧ ¦ Ǧ ȋ ¸Ï Ȍǡ ϸ ǡ ǤǤ Ï Ǧ ǡ ÏÏ Ǧ ǡä×Ï Ï×Ǧ Ϧʹ͵Ǥ͵ͺ¸¦ ä Ïä ¦ äǦ ȂÑ ×ǤǡĂ ¦Ï ×Ï ͳͻ͵ͶǤͳͻ͵Ǥ×ĀÏǦ Ï ǦÑǦ Ǥ Ȃ Ȃ Ǧ Ïͳͻ͵ʹǤ ʹ͵ Ǥ ǡ Akademicka mÏodzieĂ
obozu narodowego w Lublinie w latach 1919-1939ǡÑʹͲͲǡǤʹͶʹȂʹͶ͵ǢǤĂǤǤ ǤǦ
Ñǡ ǤǤǡII Rzeczpospolita
korporanc-kaǡʹͲͲ͵ǡͳǤ Ȃ ǡÏ ͳͻ͵ͶǤͺǦ ͳͻ͵ͷǤϸ¦Ǧ ×ǡ ͳͻ͵ ¸Ï © ǦÑǤʹͶ Ï¸× Ǧ ¦Ï ¦ Ï×ĂÑǡǦ ¦ ǡ ¦ ¸ Ǧ ǡ¦ Ǧ ¦ © Ǧ ¦ ¦ Ïä© ¦Ǧ × ×Ă Ǧ ¦Ǧ Ǥ ¦ Ï Ǧ ä × Ǧ ¦ǡ ¦Ă ¦ ä ǡ × äǦ Ï Ï× Ï Ǧ Ïä × Ǥ RafaÏ Dobrowolski ȋȌ
ʹͶ ǤǡDroga do secesji. Geneza
Zwi¦z-ku MÏodych NarodowcówǡȏǣȐNarodowa Demo-kracja XIX–XXI wiek. Koncepcje – ludzie – dziaÏal-noä©ǡ Ǥ Ǥ ǡ Ǥ ¦ǡ ʹͲͲͺǡ