Wstępne wyniki badań petrograficznych środkowo- i górnodewońskich skał węglanowych napotkanych otworami wiertniczymi w obszarze Kraków-Tarnów

elevation airu:l the ea&tem Poland. The wa·rm-warter microfaunal assemlbla,ges aooeared once more in the

Oligocene but on;ly .jn Jthe

west·

em

.Polaald and the Lower Viistula river deLLnearted

rtiheiT

disltribllltion

from

the east. The whole aroea

of

the !M~ury ·laJkelall'ld a111d

Mazowsze

.region situated fUJnther lto lthe eas.t repre-sented sóme lkill'ld of .barrier s~till'lg the Middle Oliigocene NW-IDwrQPeaal mall'ine basin

aru:l

·the Mai-kop ,basill'l conltiilniuing from the area of the USSR.

This IWa.S a xelatively wide conti.nental ba.rrier for-med iln ,result of movements u;pli.fti.ng Scaaldi.navia in these tilmes a111d resulltinlg in f.iU.ing UiP ~ts forefield w1th detrital materia:l. In some pa.rts of :that bari& area exis-ted s~y areas without outflaw the de-posits of wJl.ich nowadays yield OUgocene f.loral remains. These deyosits are known

as

Tonuń clays.

Lt ·follows thaJt in the Late Eocene a111d Oligocene the Mid-IPoHsh Alntidill'lorium acted as barrier se-pa:ratilng

westero

provilnce strong·ly ill'lfiuenced by Wa1I1111 Tethyan Ocean and .the eastem, Boreal

pro-vill'lce (ill'l the Eocene) or it represented a conti:nentf:ll sandy .region with laous.trill'lal ibasins (in rthe

OlLgoce-ne).

The meaa1 aamuail tem,peratwre was very high in

the

Laite Eooene dn IDurope (Denmaorlk), .ran.ginJg from +20°C to +28°C. This

was

foliowad by sigrufieant rapid coo'Lness to +J.0°C or 'even +5°C in some

pla-ces ill'l the Oligocene. This coolness fW\as universal as iot is recorded

in

western Eurcu:>e

aru:l

USSR as welil as

New

Zealand and it was o.ne of most im-portant events in the whol·e Cenoooic bistory.

PE3IOME

HH:mHeTpeTH'łHhie MopcKHe Bo~oeMhi EBponhi npe~cTaBJISIJIH co6oir Y3KHe, npo~onroBaTbie 6acceir-Hhi, 3aCbinbiBaHHbie TeppHreHH'!eCKl1M MaTepl1aJIOM. B HHX HaXO~HJiaCb 6eHTOHH.'łeCKaH <tJayHa C MHHHMaJib-HbiM y'łaCTHeM nJiaHKTOHa.

B cTaThe npHBe~eHa xapaKTepHCTHKa naneo6Ho-reorpa<PwieCKHx npoBHH~Htł eTapiliero TpeTH'łHOro nepHO~a BO BHeKapnaTCKOM EBpOne, a OCOOeHHO B Ilonbwe. B naneoreHe pelllaJO~yJO pOJib Hrpana

5o-peaJihHaH npOBHH~HH C OTHOCHTeJibHO HHCKHMH TeM-nepaTypaMH, K KOTOpbiM npHCOOCOOHJiaCb Cylll,eCTBy-IO~aH TaM <tJayHa. ,lJ;BHJKeHHH aJibOHMCKOrO oporeHe3a Bbi3BaJIH MO~HQJHKaQHIO B ~HpKy JIH~HH cpayHbl, CO-CTOHlll,yiO B OrpaHH"!eHHH MHrpa~HH TeT~CKHX cpopM. BJIHHHHe OOJiee TenJIOM TeTH~CKOM npOBHH~l111 HaOJIIO-.ąaE.TCR nr:eJK~e Bcero B sepxHeM soQeHe 11 cpe~HeM

OJIHrO~eHe, a B MeHbllleM CTeneHH B MOHTe. Ha Tep-pHTOpHH IlOJiblliH 3TO BJIHSIHHe BCTpe'łaeTCH TOJibKO B 3ana~HOH 'łaCTI'l CTpaHbl.

B MOHTe TenJIOJII0011Bbie MHKpO<tJayHbl C JOr0-3a-na~HOM EBpOObl ~OlliJIH TOJibKO ~O MeCTHOCTH Ila-MeHTOBO (B6JIH3H XoiiHHL~). a B BepxHeM so~eHe OXBaTHJIH BCIO 3ana~HYIO IlOJibiiiY· 0HH BCTpe'łaiOTCH B paMOłiaX npe~cy~eTCKOM MOHOKJIHHaJIH, KySIBHH, IUeQHHa. B TO JKe BpeMH Ha 10re OT QeHTpaJihHO-nOJibCKoro aHTHKJIHHOpHH paCTHrHBaJIOCb XOJIO~HOe

MOpe C THOH'łHOtł XOJIO~HOJIIOOHBOtł <tJayHOH, KOTOpaH BCTpeqaeTCH KaK Ha B03Bbffil-eHHOCTH JI30bl, TaK H B BOCTO'łHOM IlOJibllle. B OJIHrOQeHe TenJIOJII05HBbie <tJayHbl BbiCTynaiOT OOHTb TOJibKO B 3i:mall.HOM IlOJib-llle, ~o JIHHHH HHJKHeil BHCJibi. TeppHTOPHH Ma3yp-cKoro noo3ephH H Ma30BHH HMena <PopMy 6aphepa OT~eJIHIO~ero cpe~HeOJIHrO~eHCKHM 6accetiH MOpH C3 EBponhr OT Mai!KoncKoro 6accetłHa CCCP. 3TOT -~OBOJibHO llli1pOKHt'l KOHTHHeHTaJibHbi:ił 6apbep 06pa-30BaJICH B pe3yJibTaTe ~BH:HteHHM, KOTOpbie Bbi~BH­ HYJIH CKaH~HHaBHJO. Ha TeppHTOpHH SToro 6aphepa BbiCTynaroT 3aKpbiThie 6oJIOTHCThie noJrOCbi c OJIHro-lleHOEoil <tJayHOM. 3TH OTJIOJKeHHH 113BeCTHbl I;:a!{ "TOpyHCKHe rJIHHbi".

B BepxHeM so~eHe H OJIHrOQem; QeHTpanbHOnOJib -cKHil aHTHKJIHHOpHM HrpaJI pOJib 6apbepa OT~eJIH­ IO~erO 3ana~Hyl0, TenJiylO npOBHHl.IHIO · OT BOCTO'łHOM - XOJIOAHOM (B 30~eHe) H OT KOHTHHeHTaJihHOM Tep-pHTOpHH c MeCTHbiMH 6accetłHaMH B OJIHroQeHe. Bepx-HHtł 30QeH B EBpOne (,lJ;aHHH) xapaKTepH30BaJICH DbiCOKOil cpe~Hero~oBoil TeMnepaTypotł B npe~enax +20 --+28°C; B onHro~eHe npOH30lliJIO pe3Koe oxnaJK~eHHe ~o +l O, a ~a:me +5° C. 3To oxna:m-~eHHe OTMe'łeHO He TOJibKO B 3ana~HOtł EBpone 11 CCCP, HO 11 B HoBotł 3eJiaH~HH. OHo aBJIHeTCH o~HHM :113 CaMbiX BaJKHbiX npOHCWeCTBHM B KaMH030tłCKOM sp e.

LLDIA GÓRSKA, WIESLA W HEFLIK, EDWARD JAWOR, WLADYSLAW MORYC

Akademia Górniczo-Hutnicza

WSTĘPNE

WYNIKI

BADAŃ

PETROGRAFICZNYCH SRODKOWO- I

GORNODEWOŃSKICH

SKAL

WĘGLANOWYCH

NAPOTKANYCH OTWORAMI WIERTNICZYMI

W OBSZARZE KRAKOW- TARNOW

Wykonywane od WJielu lat ·głębokie rwiercenia geo-log,icmle na jpra:edgórzu Kanpat, rw celu maile'z.ienia złórL w~owadorów, napotykały lulb p.ra:ebiły w

licz-nych miejscach, m. in., 'utwory środkowego i g6.rnego dewOilJU. Stwierdzono je . również na obsza.rz,e roz-ciągającym się pomdędzy Krakowem a Tamowem. Geologłcznymi rwarunkami występowania ·tych skał zajmował się, m. in., K. Konior (1963, 1965, 1970, 1974). Badania petrograficzne od

kilku

lat wykony-wane są 1przez Zakład ·Pebrografd.i AGH (L. Górska\ W. H.ef-loik). Ogólnie stwierdzić 111ależy, że wiadomoś­ ci dotyczące wykształcenia •tych s·kał są skąpe. W związku z :tym podjęto niniejsze opracowanie, ma-jące charak·ter wstępny.

Badani<lllll poddano :prób!Qi z 5 otworów wiert-niczych (Wyciąże 6, .Puszcza l, DzieWlin 2, Radłów 5 oraz Stoorżyska 5 - ryc. 1), stosując obserrwacje maka-o- i mikroskopowe, analizę chemiCUlą, . termicz-ną, rentgenograficzną li spek'trofotametryczną w pod-cz.er.WJieni.

UK D 552.541.08+ 552.543.08:551.734.4/ :550 :8227(438-13 Kraków-Tarnów)

·

~

Rodfdw5

o

Ryc. l. Mapa sytuacyjna wierceń. o - otwory wiertnicze, .L - nasunięcle Karpat.

Fig. l. Location map of boreholes.

Tabela I

SKŁAD CHEMICZNY ŚRODKOWO- I GÓRNODEWOŃSKICH SKAL WĘGLANOWYCH Z OTWORU DZIEWIN 2

Nr

l

%

wagowo prób- GłębokoM w m CaO

l

M gO

l

Fe203

l

kalcyt

l

dolomit ki

l

l

7 1940,0-1942,0 51,66 0,81 2,57 90,19 3,70

lO

2055,5-2057,2 28,13 18,08 2,55 2,69 87,27 14 2257,7-2263,3 28,05 19,72 3,50 1,10 90,30 17 2 tll,3-2415,0 29,05 17,62 3,00 13,10 81,03 18 2446,8- 2452,2 17,20 12,58 3,50 33,41 59,83 20 2499,8-2501,7 26,20 18,20 1,50 1,28 83,70 Tabela II

SKŁAD CHEMICZNY ŚRODKOWO- I GÓRNODEWOŃSKICH SKAL WĘGLANOWYCH Z OTWORU RADŁÓW 5

Nr

l

prób- Głębokość w m ki

l

l 1902,9-1909,5 4 2020,0-2026,0 6 '2083,7-2089,7 7 2120,0- 2125,7 9 2188,7- 2195,2

lO

2225,3- 2231,8 14 2391,7-2395,3 Tabela

m

ODLEGŁOŚCI MIĘDZYPLASZCZYZNOWE d( A)

MINERA-ŁÓW WCHODZĄCYCH W SKŁAD DEWOŃSKICH UTWO

-RÓW WĘGLANOWYCH Z OTWORU RADŁÓW 5(1)

d(A)

l

I

l

Minorał 7,17 2

l

Chi 4,25 2 Q 3,85 3

c

3,56 2 Chi 3,34 5 Q 3,10 l p 3,02 lO

c

2,86 l Chi 2,48 3

l

c

2,27 4

c

2,12 l Q 2,08 4

c

1,90 5

c

1,87 4

c

1,81 l Q 1,66 l Q 1,62 l p 1,60 2

c

1,51 l Q 1,51 4

c

1,46 l C,Q 1,44 2 D . 1,41 2

c

1,37 l C,Q

Obja.śuiouio: C - k~>lcyt, Q - kwarc, Chi - chloryt;

P - piryt.

BUDOWA GEOLOGICZNA OBSZARU KRAKOW - TARNOW

Podzial stratygraficzny obszaru. Osady wieku

de-wońSikJ.ego występu~ą tyiliko

w

środkowej i

zachodniej

części ob.szaa-u

!Przedgórza Kanpart,

w

strefie

od

Rze-szowa

po zachodnią ~andcę państwa.

W .rozwoju

osa-dów dewonu zaznacza

się

wyra:lna

dwudzielność.

Ddlna

część

profdlu

ro~inięta

Jes-t w facj-i

Hasto-..,

pias'kowcowej, o zalba

·

rw.ieniu C:llerwonym

i

7Jielonym.

Miąższość

tyc

·

h osadów waha

się

rw granicach

od

ki:łk.udmesięciu

do

ok. 200

m.

,w~za część profńJ.u

dewon

.

u reprezentowana

d-est

głóWinlie .

przez osady

rwę-CaO 52,11 51,61 29,45 33,10 30,49 29,22 29,27

%

wag ·Wil

l

M gO

_l

Fo203

_l

kalcyt

_l

dolomit i 1,45 0,46 89,39 6,65 1,01. 0,39 89,73 4,59 20,24 0,69 2,27 92,63 17,66 0,92 15,22 80,78 20,09 0,92 4,59 91,92 20,40 0,82 1,51 93,31 21,05 0,76 - 96,26 Tabela IV

ODLEGŁOŚCI MIĘDZYPLASZCZYZNOWE D(A)

MINE-RAŁÓW WCHODZĄCYCH W SKŁAD DEWOŃSKICH

UTWORÓW WĘGLANOWYCH Z OTWORÓW

STROZYS-d(A) 4,26 3,85 3,68 3,54 3,34 3,17 3,02 2,88 2,87 2,48 2,39 2,27 2,23 2,12 2,08 2,01 1,91 1,87 1,78 1,76 1,66 1,62 1,58 1,54 1,46 1,43 1,41 KA 5 I l :l l l 5 l

lO

lO

2 4 l 6 2 l 5 l 7

6

2 2 l 2 l l 2 l 2 Minorni

Q

c

D Chi

Q

D

c

D Chi

c

D

c

D Q

c

D

c

c

D D Q

c

C hl D

c

c

c

Obje.śnienio: D - dolomit, C - la.kcyt, Q - kwa.ro,

Chi - chloryt.

głanowe. Miąższość

serii

węglanoweli

jest znaczna

-rzędu

1000 m. Kompleks osadów

węglanowych

repre-zentude dewon

środ·kowy i

gómy, w

granicach pięter

eifel -

famen.

~ieLność

profilu dewonu n.W.Sz.ego

-

dilasto-!pias

:

kowcowego i

wyższego węglanowego.

da-je się ś>ledz:ić również

ba:rdzo

dokładnie

na wykresach

100

4

(2020.0-2026.0)

'(zoss.t-

Z089.7)

·

'1(2f2QP·Z~2?.7J

g (

2flł.7- .2f.~.

2)

500

'l

!

700 900'C

T

_l

Ryc.

2

:.

Krzywa DT A próbek z otworu Radiów 5. ;.-.

geofizyki wdertniczej, gdzie sel'li.e jpiaskowcowe

d

pias-kowcowo:-ilaste

wydzielają·' się

jako

niskOQpOmościQ­

we

na

tle wysokooporowych seri

-

i

węglanowych. t

Uwagi

·

'

tektoniczne. Utwory

dewońskde

na obsza:J;Ze

przedgórza Karpat

wykazują małe

upady wars

'

tw,

przeważnie

w

granicach do kilku stopni.

,Wyjątkowo

w niektórych profilach

wierceń

stwierdrono

większe

upady wars

t

w

dewońskich, sięgające

nawet

lcilku-dziesięciu

stopni. Przypadki takie

związane są ~

Te-guły

z bliskim

poło.żeruem

otworu od dyslokacji

(

np.

Dz.iewin

2). Większe

upad:/ warstw dewonu nie

wią­

żą się więc

z

tektoniką fałdową,

waryscyjsk

i

ego

cy-klu dias

t

roficznego, lecz

'

z

deformacjami.:'ż.nacznie

młodszej

tek.tonLki dysjwnktywnej.

Stąd też możemy

stwierdzić, że

utwory dewonu przedgórza Kar.pat

two;rzą roż,nejj grubości, płaslko tleżącą pokrywę

osa-do'>:V

.

ll.

.

wykązującą

.

wraz z

innym~

osadami

('~al1Qoil­

ski,

ffii

f

meiozoic2lli

y

mi)

budowę

typu

p1

a:tfo

i:im

ow

eg<>

.

BADANIA MINERALOGICZNO-PETROGRAFICZNE ·,·

MakroskopowQ omawiane utwory

węglanowe

w

;

y-kazują zmianę

barwy od szarej, w

ró~nych

odcie-niacą~

.

':p9'p~ez brunatnoszarą

do ciemnobruna

tn,ej

.

Str9kttfra

.

:

ich

ji'!sf

pelityczno..ffiik.rytowa

, t

ek

s

tura

~achią~ :·};r~Jtowo-

·

d ·

górnodewonska seria

węgla~

ri

o

w

a

.

·

:t

.,,

ó

bszaru Kraków -

Tarnów

..

przedstawi

a

'u

:

t,!Y'ór

y

,

kt~H:'e''Ilałeży zakwalifikować

dQ

skał

wa

jpi

en

"

40(222~.5-U51.8)

l\ \

('--

.

·

"~~

r--~

i\

1\

~

l"

['-.,

1\

(\

(\

V

v-

lv

li'--

v

łl, ( l~ł.

7-

%59?.5

r'-\

~"'-..

·

~~

'

.

.

200

Fig. 2. DT A curves of samples

frqm

t he · borehole Radlów 5.

stawiadą

czystych w:aipiend ani

też

czystych

dolomi-tów,

pmy' czym jprzeważadące są

utwory zas

o

bniej-sze rw dolomi

rt

(·talb. I, II, ~ryc. 2) ..

wzajemne

roZimiesz-czenie tych

s>kał

w poszczególnych pro

m

lach jest

wybitnie

nieregulame. Uwidac

.

znia

się

t<>

n~e

tylko

w !Pionie, lecz

i horyzonta

.

l

m

e.

W .składzie

mineralnym kompleksu

·węglanowego

z

o

bszaru

.

Kraków -

Ta:itrlów stwierdzono: dolomit

i ka

'l

cyt, a jako domieszki -

kwa

-

rc, anhydryt,

mine-rały ilaste, piTyJt,

syderyJt

i

getyt

(

itaib.

III; IV).

Naj-większy ,wpływ

na

wykształcenie

struktury,

a

w

zwią'Ziku

z

tym i

na

porowatość sikał mają

jednak

prawie

.wyłącznde składni·ki główne

...,... ka.Icyt i d

·

ol<>-mit. :Wielkości k.ryszta:łów

•

tych dwóch

minerałów są

bardzo

.

7J!Tlienne. Dotyczy

to

przede wszystkim

dolo-rni<tu. Kalcyt

nadczęściej występuje

jako

drobno.kry-stalic:my

,

bardzo

często

rwchodzi

'W s·k.ład

pelitu

}

ul;>

mikry

.

t

u

(

•

ryc. 3),

tw<>ITLącego głÓWIIle

Uo

skały.

Krysz-tały

dol

o

m

:

w

stanClWią ·średni·<>- i

dr

obno

k

r

y

sita

t

l

k

zn

y

el

eme

n

t

skalny

;

PoWstaw

an

ie

·

skał

W

R\P

ie

n

no-d

olom

i

-t

owycl:l

·

zachodz,iło

w proc

·

esie

i

nte

n

sywni·e

oddziały­

wającej

.metasomatozy na pierwot

nie

utwo

r

zony k

om-p

l

e

k

s

wap

i

eriny

.

·

·

Z charakteru sedyment

a

cji oraz

zachodząc.ego

p

r

o

-ces

u metas

e

mat-ozy

można

by

sądzić, że ·

c

ma

Wli

an

y

k

om

·

ol

le

ks

węglanowy

p

e

rwinien

być ·dość

zm

icz

'l.

ie

Ryc. 3. Wapień mikrytowo-organodetrytyczny z żył­

kami węglanowymi z otworu. Pu.szcza l (gł. 947,0

--- 951,1

m,

pow. 45 X, nikole skrzyżowane).

Fig. 3. Micritic-organodetrital limestone with

carbona-te veinlets t1·om the "borehole Pu.szcza l; depth

947.0--951.1 m, X 45, crossed nicols.

działywa.jących

pr-ocesów diagenetycznych, a

zwłasz­

cza posidiagenetyc:zmych, pory w omawianych

&ka-łach zostały

w

dużym

stopniu

.zabliźnione. Wypełnd..o­

ne

są

kolejnymi generacjami d-olomitu,

wchodzącego,

m. in

.

,

rw

skład żył,

a

następnie

anhydry-tem

(ryc. 4)

i wyckrysta"lizC<Wanym

z

rootworów kwarcem.

Zabliź-.

nienie p-or

wpłynęło

wyra-Lnie

.na

o.bnirenie

prze-puszczalnooci

skał i

,

tym samym

wy~yło

je z

grupy •utw:,rów kolektorskich.

Przeprowadz:::-ne badan•ia

pozwalają stwierdzić, że

sto.pień

dolCtrni-tyzacji w omawianej

serid węglan-orwej

rośnie

wraz z

głębokością. Można

rby nawet

pokusić

się

na

.wydzielenie

w poszczególnych profilach,

3,

a nawat

4,

w

róż.nym

stopniu 7Jdolomity.zowanych

poziorr..ów

węglanowych.

Nie

moŻIIla

natomiast na

p.cdst:łwi.e badań

petrografic:mych

ustalić, chcciażby

w

przybliźeniu, przehie~

gxamicy

międczy

.tymi

pozi'J-mami.

Wyjątek,

po-d tym

względem,

Sitanowi

wkład­

ka klastyczna,

.zalegająca

w

najwyźszym

poziomic

omawianej serii

węglanowej,

której

dokładny

prze-bieg

może być

wyznaczony przy

użycdu

wszystkich

metod geofizycznych, geologiczmych (1itologicznych)

i

petrograficznyc-h.

Badania petrograficzne

wykazały,

ie

.

w

całej

roz-ciągłości

analizowanych profilów

występują

domdesz-ki Jt.erygeniC7Jile,

głóWillie

kwarcu

.

i

mialerałów

ilas-tych.

W.iększe ilości

tych

m.iJnerałów koncentrują się

w

części

s>trQPOwej i

spągowej

omawianych profilów.

Obserwowano

róWillież wyst~awanie

materialu

·

de-txytyczneg-o, którego

obecność należy wiązać

z is

•

tnie-ruem, na omawianym obszarz.e, adpoWi€1dn.ich

.warun-ków batymetrycznych

środkowo-

i

górnodewońskieg-o

zbiornika sedymentacyjnego

.

Na

.zakończenie stwierdzić można, że

w

środko­

wym i górnym dewonie obszaru Kraków -

Tarnów

zachodziła

sedymentacja chemiczna z

udziałem

ele-mentu organCtgeniczne,go-,

c-o

stworzyło

warun

·

kd d-o

tworzenia

się

wapieni.

Oddziaływające później

pro-·

cesy diagenetyczne

i

postdia

-

genetyczne

dOiProwadzi-ły później

do metasomatyczneg-o zd

.

olomityzowania

i

tym

samym

dużego zróżnicowania

omawiahej serii

węglan-owej.

Ryc. 4. Zyłki dolomitowo-anhydrytowe w dolomicie

mikrytowym z otworu. Wyciąże 6 (gł. 1757,5 - 1772,5

m,

pow. 45 X, nikole skrzyżowane).

Fig. 4. Dolomitic-anhydrite veinlets in micritic

dolo-mite from the borehole Wyciąże 6; depth

1757.5--1772.5

m,

X 45, crossed nicols.

LITERATURA

l. C z

er

m i

ń

s k i J. Zagadnienie dolomiltyzacji

skał

węglanowych dęwonu

Gór

Swiętokrzyskich.

Prz.

geol. 1955, nr 5.

2. Górska L., Heflik W. -

Badania peltr

_

-ogra-fi.czne

dęwońskich

utworów

węglanOwych

z

ob-szaru

Cieązyn

-

Kraków. IG K-raków, 1974.

3. Ja w o r E. -

Wgłębna

.

budówa geologliczna na:

wschód od Krak-owa. Acta geol. pol. 1974, nr

a:

4.

Karnkorwski tP.,

Ołtuszetk

S . .,..- .A;tlas

geo-logiczny

'

przedgórza Karpa

-

t ·p-olskich. IG,

Wa:I'S.za-wa, 1968.

4. K

o

n i<> r K. -

O

·

budowie paleozoiC2mego

podło­

ża

·

w

brzeŹlilej części

Karpat

obszaru Cieszyn

-.A:ndrychów. Kwart. ge-ol. 1963, nr 4.

a:

K o n i o r K. -

BudoWa grzbietu

cieszyńskieg-o

w

świetle

ostatnich

wierceń

d prac geolfizycznych.

Ibidem, 1965, nr 2.

·

7. Koni

o

r K. -

Własności

IWlektorskle

meta-morficzno-krystalicznego

podłoża

utworów

paleo-zoicznych

południ-owego obrzeżenia Góm<lŚląs.kie-·

go Zagłębia Węglowego w obszarze Bielsko

-Mogilany. Geof. i

Geol. naft. 1970; nr 9-.10.

·

·

s.

K o n

i

o r K. -

Budow

.

g geologiczna

"wypiętrze­

nia nesz-otarskieg-o" w

świetle

najnowszych

da-nych wiertniczych i geofizyczda-nych. Rocz. P<lll. Tow.

Geol. 1974,

t.

44, z.

2-3.

9, O

b

u c h

o

w d c z

z. -

Budorwa geologiczna

przed-górza Karpat

środkawych.

Prace Inst. Geol.,

1963,

t

.

30,

CZ.

4.

lO.

P aj c h l

o

w a M. -

DeWon. Budowa geologdczna

Polski,

t.

1, Stratygrafia cz. l, Prekambr

d

Paleo-zoik.

Inst.

Geol. 1968.

SUMMARY

The authors cCill'ried 'Out

mineralogical-petr~ap­

hic studies on Middle

and U:ro>er Devonian

carbona-tes

penetrated by dri:l.li.ngs

in

rthe Cracow-Tarnów

ą.rea.

The s.tudies cornpris.ed macr

·

o-

a:nd

microoc<JiP'iC

observaotions

as

well as chemicaJ, .thermal, X-ray and

infrared s:pectromet:ric analyses. They showed that

the

.

rockiS

are

łLmestone-dolomitk.

Mutual

dLstribu-tion

.

cd

these roc

:

ks

in

pall'ticular

sections

is

hi:ghly

lrregular,

changfug

in

both horiZOl'lltal and ver.tical

d~rection.

PE310ME

ABTOpbi npoBeJIH

MHHepanorH'IeCKH-neTporpaqm-'IeCKHe

HCCJie~OBaHHSI o6pa3~0B cpe~He-

H

BepxHe-~eBOHCKHX

Kap60HaTHbiX

nopo~

H3 CKBa:lKH

H

npo-6ypeHHbiX B patl:oHe KpaKoB-TapHyB

.

l1ccne~oBaHHSI

OXBaTbiBaJIH MaKpO- H MHKpOCKOllH'IeCKHe

Ha6JIIO~e­

HHSI, a T3K:lKe aHaJIH3b1: XHMJ(['IeCKHH, TepMW

l

eCKHH

,

peHTreHOrpacł>WieCKJ([tf

H CneKTPOcPoTOMeTpW1eCKHH B

HHcł>paKpaCHOH

'IaCTH cneKTpa.

Ha OCHOBaHHH

npoBe~eHHbiX HCCJie~OBaHHH

aBTO-Pbl

npHXO~SIT

K

Bb!BO~y,

'!TO

3TH

OTJIO:lKeHJo1.'ł

COCTaB-JISIIOT

COOOH

H3BeCTKOBO-~OJIOMHTJ(['IeCKHe nopO~bl.

B3aHMHoe

paJMe~eHHe

3THx

nopo~

B

oT~eJihHbiX

IIPOcPHJISIX BeCbMa HeperyJIS!pHO KaK B BepTHKaJibHOM,

TaK H B rOpH30HTaJibHOM

HanpaBJieHHH.

WSPOMNIENIE POSMIERTNE O MGR MARII LAZAREK-KIEPURSKIEJ

16 ·lipca 1977 r. ~ła mgr

Maria

Laza.rek-K.ie-purska, wieloletni

geolog

Insty

,

tutu Geologicznego.

Jej swnienność, pracowitość i

wysokie

zaa.ngażowa­

.i:lui

w

·rea.lizaCiję

!POwierzonych

zadań spraw.Jły,

z.e

na-zviis:k.o

to

jako symbol dobrej roboty

trafiło

na

tran

•

sparenty !•Majowego pochodu przed dwudziestu

lalty.

Urodzona

6 października 1927

r. w Warszawie,

tu

też uczyła się

w szkole

średniej

rw tr:udnych

wa-runkach wojennego tajnego nauczania,

dojeżdżając

z

Pruszkowa, gdz.ie

mnesz.kała

z !l"'dz.icami. W

efek-cie,

już po

wojnie w c.zer.wcu

1946

r.

·uzys.Kała

świadectwo dojrzałości

w Liceum

Ogólnokształcącym

w Pruszkowie. Studia

rwyższe ro.llpoczęła

.na

Uniwer-sytecie

.

Warszawskim w .roku akademickim

1946/47

w zakresie geologdi. Tok studiów,

jak

·

i praktyki

od-bywane w

Lnętytucie

Geologicznym

zadecydowały

o

WY'borze geologii

.

poszukiwawczej da

•

ko g,pecjalizacji.

Jej ,praca dyplomowa pt.: "Miocen

między

Boguc

·

i

-cami a Skorod-cami nad

Nddą",

'wykonana

pod

kie-runkiem prof. J. SaimSOinowicza w

1952

r.

wykazała

geolOgiczne uzdolnienia Autorki. Temat ten

stano-wił

element geologicznych prac posZiukiwawczych

prowadzonych w .tym <Wszarze w celu

,

us

·

talenia

za-sobów

~psu." '

Ze

szkoły

swego profesora

wynd.osła

Maria

Laza-rek dob.re przygotowanie do

,przyszłych

prac

.

Jej

ży~iorys

zawodowy

ro2'Jl)OCzął si~

w Ins-tytucie

Geolo-gicznym na corocznych .praktykach letnich. Stosunek

do pracy i uzdolnienia

przyczyniły się do

tego,

że

jeszcze

rw czaSiie studiów

została zaangażowana

w

1949

r

,

jako

stały

pracowndk ins-tytutu, z którego

odesiła rozstając się

z ri:ycjem.

P«Zątki

Jej pracy

;w

ionsty

,

tucie

.związane były

z dokumentowaniem JZaSobów wapieni dla

budującej

się.

cementowni w Wderzbicy,

następnde przeszła

do

zespołu prowadzącego

poszukiwanie i

rozpoznanie

zasobów

rzłóż

gipsu w obszarze

nadnidziańskim

dla

z.a.IDierz<mych wówczas do budowy

zakładów

Sliarko-wych

J'W

Bqsku o technologii opa

.

r;tej

na tyun

surow-.

cu. W

.

ciągu

ki).kuletmiej

pracy rw

tyun zespole

·lllli·ellśmy okazję obserwować

Jej

sumienność

i

po-dziwu

godną s:k.rupulatność

oraz

sys-tema·tycz.ność.

W

ramach prac tego

zespołu wykonała też swoją

·wspomnianą pracę dyplomową.

Niezależnie od

prog<ramu

studiórw

Maria La:z.arek

.pracowała

wiele nad

rozwinięciem

swojego

przygo-towaatia teoretycznego

i

praktycznego,

odbywając

co-rocznie

staże w innych ~zespołach

instytutu, gdzie

po-:inarwała nową problematykę.

Te cechy

i .za

·

Lnteresowan.ia

ZJWróciły

na

Nią

uwa-gę

dy

.

r.:ekcji

instytutu i

przyczyniły się

do tego,

że

·

w

1952

r. powierzono Jej samodzielne

prowadzenie

·

prac w poszukiwaniu surowców chemicznych. W

tym czasie

nawiązała współpracę

z

lllie~tórymi

za-UKD Lazarek-K!epurska M.

"192'7.10.06/1977.07.10"

55(438) kładami

Akademii Górniczo-Hutniczej i resortowymi

placówkami naukO>wG-'badawczymL

.Współpracę tę

po-głębiła

szerzej

w

następnych

swych pracach,

uzysku-jąc cenną

pomoc w prowadzonych

.

pracach

poszuki-wawczych.

W

1953 ,r.

.powierzon

·

o Jej

•

prowadzende

całej

akcji

geologiczno-;posZJUikiwawczej

złóż

foofory

,

tów dla

zrea-lizowania odpowiednich

postanowień

rady mindstrów.

Prace

:te rozwinęła

ona obszarach:

świetokrzyskim,

lu-belS'kim i sieradzkim. W ramach tego p.ro.blemu

wy-pracowała

d

wniosła

kilka metodyc.znych

rozwiązań.

Jest

to

tym bard~ej godne

podkreślenia, rże

w

pierw-szym etapie tych prac

nasza

literatura fachowa nie

posiadała

jeszcze opracowanych i wydatnych

instruk-cji metodycZJnych

i

technologicznych

dotyczących

po-szukiwań

i rozpoznawaatia

złóż

fosforytów.

Jeśli

do-dać

do

tego

jeszcze

inspirowane

pr.zez

Nią

oprac

·

o-wania

zagadnień

hydrogeologoilczmych, górniczych

moż­

liwcśd udostępnienia i wykorzys.ta,nia surowca, to

nabierze

się

przekonanda,

.ż,e urrniejętne

fachowe

kie-mwani

·

e

akcją poszukiwawczą

1

prz..ez

Mal"ię

Lazarek

było

w

dużej

mierze

pracą pionierską. Wychodziła

ona naprzeciw

działaniom

niedawno utworz

·

onej

Ko-misji

Zasobów

KotPaJin, Jmóra

podjęła

qpracow

,

mie

wydanych

w

1954

r. inSitr

.

ukcji

normujących

sprawy

poszukiwań

i roz:poznawania

złóż

fooforytów,

jak

:

innych surowców.

Dzięki umiejętnościom,

lachowemu

.przygotowaniu,

skrupulatności, dużej

energii i

zdolności·oun

organiza-cyjnym Marii Lazarek roz:wój

.poszukoiwań i

rozpozna-nia

geologicznego

złóż

fosforytów

.rozwijał sdę

sy,

stematycznie

i do 1958

r. prace

zostały zakończone

na