Archeologia Polski Środkowowschodniej, t. II, 1997 An a l i z a m a t e r i a ł ó w k o s t n y c h z j a m y k u l t u r y a m f o r k u l i s t y c h z Po d l o d o w a, s t a n. 2 , w o j. z a m o j s k i e Ad a m Gą s io r o w s k i N a w ie lo k u ltu ro w y m sta n o w is k u 2 w P o d lo d o w ie o d k ry to w 1996 r. ja m ę k u ltu ry a m fo r k u listy c h , w w y - p e łn isk u któ rej n a ró ż n y c h p o z io m a c h (p o zio m I - stro p o b ie k tu n a g łę b o k o śc i 6 0 -8 0 cm , p o z io m II - w arstw y sp ą g o w e n a g łę b o k o śc i 110-135 cm ) w y stę p o w a ł k o stn y m a te ria ł z w ie rz ę c y (J. B a g iń sk a , H . T aras w ty m to m ie). A n a liz a g a tu n k o w a sz c z ą tk ó w k o stn y c h w y k o n a n a z o sta ła p rz y k o n su lta c ji p ro f. M a rk a Ja strz ę b sk ie g o z K a te d ry A n a to m ii A k a d e m ii R o ln ic z e j w L u b lin ie.
P o z io m I
- n a g łę b o k o śc i 6 0 -7 0 c m o d k ry to u sz k o d z o n y k o n ie c b liż sz y z fra g m e n te m trz o n u p raw ej k o śc i r a m ie n io w ej d z ik a (Sus Scrofa);
- n a głębokości 70-80 c m w ystąpiło 6 w iększych i licz ne d ro b n e fra g m en ty k o śc i d ługich, 40 fra g m en tó w ż e ber, 16 fra g m en tó w p o k ry w y cz aszk i o raz około 50 m a ły c h n ie o k re ślo n y c h , ro z d ro b n io n y c h k o śc i p taka, w ie l k o ści w ro n y lub kaczk i. R a z e m z n im i zn a le zio n o 6 p a liczków , kość p ię to w ą i sk o k o w ą oraz ło p a tk ę p ra w ą i le w ą m a łeg o ssaka, b y ć m o ż e o w cy lub k o zy (Ovis-Capra). Z e w z g lę d u n a stw ie rd z o n y n a ło p a tce n ie sy m e try c zn y p rze b ieg g rze b ien ia n a le ż y w y k lu cz y ć p rzy n ależn o ść tych kości do p sa (i k o p ta , z re sz tą p raw d o p o d o b n ie n ie z n a n e go je sz c z e w ó w c z a s n a z ie m ia c h polskich).
P o z io m II
- n a g łę b o k o śc i 110-120 c m z n a le z io n o k o n ie c b liż szy d rugiej k o śc i śró d rę c z a d z ik a i fra g m e n t k o śc i d łu giej n ie z id e n ty fik o w a n e g o p ta k a;
- n a g łę b o k o śc i 1 20-135 c m zn a jd o w a ły się n a s a d y d alsze trzeciej i cz w artej k o śc i śró d sto p ia o raz 8 fra g m e n tó w trz o n ó w ty c h k o śc i, 4 k o śc i p a lc ó w i ra c ic a d z i
k a (Sus scrofa), a ta k ż e 2 p a lic z k i k o z y -o w c y (Ovis-Ca- p ra ). P a lic z k i te p o tw ie rd z a ją o k re śle n ie w y stę p u ją c y c h w p o z io m ie I k o śc i ja k o m a łe g o p rz e ż u w a c z a . C z ęść k o śc i z o s ta ła p r a w d o p o d o b n ie p rz e m ie s z a n a w p o sz c z e g ó ln y c h w a rs tw a c h p rz e z d ro b n e ssak i ży jąc e lu b m a ją c e g n ia z d a p o d ziem ią. Z id e n ty fik o w a n ie k o śc i z w ie rz ę c y c h o d k ry ty ch w j a m ie k u ltu ry a m fo r k u lis ty c h w P o d lo d o w ie stanow i d ro b n y p rz y c z y n e k d o b a d a ń n a d h o d o w lą z w ie rz ą t i ło w ie c tw e m u p ra w ia n y m i p rz e z lu d n o ść tej kultury. M im o n a ra sta ją c e j w o sta tn ic h la ta c h ilo śc i m a te ria łó w ź ró d ło w y c h , z n a jo m o ś ć ty c h z a ję ć j e s t n a d a l n ie w y s ta rc z a ją ca. P rz e w a ż a ją c a d o tą d ilo ść k o stn y c h sz c z ą tk ó w z w ie rz ę c y c h p o c h o d z i z cm en ta rz y sk , g d zie re p re z e n tu ją albo z w ie rz ę ta o fiarn e z w ią z a n e z o b rz ą d k ie m p o g rze b o w y m , alb o re sz tk i sk ła d a n e g o do g ro b u p o ż y w ie n ia m ię sn e g o (por. T. W iśla ń sk i 1979, s. 2 8 1 ). K o śc i o w cy lub k o zy z P o d lo d o w a p o w ię k s z a ją - n ie lic z n ą p o z a K u ja w a m i (M . S zm y t 1996, s. 176) w p o ró w n a n iu z e sz cz ątk a m i b y d ła lub św in i - ilo ść sta n o w isk k u ltu ry am fo r k u listy ch , n a k tó ry c h stw ie rd z o n o w y stę p o w a n ie m a ły c h p rz e ż u w a czy. D z ik n a to m ia s t r e p re z e n tu je g a tu n e k s ta n o w ią c y w ó w c z a s b a rd z o c z ę s ty o b ie k t p o lo w a ń (T. W iślański 1979, s. 282). N ie z id e n ty fik o w a n e k o śc i p ta k a p o c h o d z ą z o s o b n ik a , k tó ry ró w n ie ż m ó g ł b y ć spożyty. N ie m o ż n a p rzy ty m w y k lu c z y ć , ż e cz ęść p ta sic h k o śc i d łu g ic h sta n o w i ła p o ż ą d a n y su ro w ie c do w y ro b u ró ż n y c h p rzed m io tó w . T akie p rz y k ła d y s p o ty k a m y w ze sp o ła c h ró ż n y c h k u ltu r n e o lity c z n y c h (por. m .in . J. G u rb a , A . K u ty ło w sk i 1970, P L . 152: 5, 7).
Lit e r a t u r a
B a g i ń s k a J., T a r a s H.
1997 Jam a kultury am for kulistych z Podlodow a, stan.
2, gm . Ł aszczów , w tym tom ie. G u r b a J., K u t y ł o w s k i A.
1970 S epulture n r 4, S trzyżów 2A , distr. D e H rubie szów , Inv. A rch., fasc. 25, P L 152.
S z m y t M.
1996 Spoteczności kultury amfor kulistych na Kuja
wach, Poznań. W i ś l a ń s k i T.
1979 D alszy rozw ój ludów neolitycznych. P lem iona kultury am for kulistych, PZ Pol., t. 2, s. 261-300.
36 Ad a m Gą s io r o w s k i
Ad a m Gą s i o r o w s k i
An a l y s y s o f Bo n e M a t e r i a l f r o m a Pi t o f Gl o b u r a l A m p h o r a e C u l t u r e i n Po d l o d ó w, Si t e 2 , Za m o ś ć Vo i v o d s h i p
The bone m aterial was found in two strata, on tne depoths (Sus scrofa), numerous fragments o f bones o f an unidentifield
o f 60-80 cm and 110-135 cm. It consisted o f a bone o f a boar bird, and bones a sheep or a goat (Ovis-Capra).
