Ocena realizacji strategii rozwoju subregionu mieleckiego w warunkach integracji europejskiej w latach 2000-2006

Pełen tekst

(1)Zeszyty Naukowe nr. 789. Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. 2008. Wacław Nelec Wyższa Szkoła Gospodarki i Zarządzania w Mielcu. Danuta Golik Katedra Polityki Ekonomicznej i Programowania Rozwoju. Ocena realizacji strategii rozwoju subregionu mieleckiego w warunkach integracji europejskiej w latach 2000–2006 1. Wstęp W okresie przedakcesyjnym i poakcesyjnym na wszystkich szczeblach jednostek samorządowych – od szczebla lokalnego poprzez wojewódzki aż do poziomu centralnego – opracowywane są strategie rozwoju gospodarczego, społecznego i przestrzennego. Służąc planowaniu rozwoju danego obszaru w określonej perspektywie czasowej, strategie są niezbędnym warunkiem pozyskania przez samorządy funduszy pomocowych z Unii Europejskiej. Celem artykułu jest analiza rozwoju miasta Mielec i gminy wiejskiej Mielec w warunkach programowania rozwoju i współfinansowania ich celów rozwojowych ze środków pomocowych Unii Europejskiej, zarówno w okresie przedakcesyjnym, jak i po akcesji 1 maja 2004 r..

(2) Wacław Nelec, Danuta Golik. 70. 2. Analiza strategii rozwoju jednostek samorządowych subregionu mieleckiego Misje władz miasta i gminy wiejskiej Mielec – jako subregionu mieleckiego – zawarte w strategii rozwoju tych jednostek są kompatybilne. Priorytety i cele rozwojowe tych jednostek samorządowych na lata 2000–2006 przedstawia tabela 1. Nadrzędnym celem rozwoju miasta Mielca jest zapewnienie wzrostu poziomu życia poprzez umacnianie pozycji miasta w regionie jako znaczącego subregionalnego centrum przemysłu, wymiany handlowej, usług ponadlokalnych i ośrodka mieszkaniowego, sprzyjającego inicjowaniu i rozwijaniu przedsiębiorczości. Kolejnym celem jest dążenie do zrównoważonego rozwoju funkcji gospodarczych, społecznych i racjonalnego zagospodarowania przestrzeni zgodnie z wymogami ochrony środowiska i ładu przestrzennego1. Tabela 1. Priorytety rozwoju i działania miasta Mielec i gminy wiejskiej Mielec w latach 2000–2006 Wyszczególnienie. Priorytety rozwoju. Gmina miejska Mielec. Rozwój zasobów ludzkich.. Wsparcie rozwoju małych i średnich firm produkcyjnych i usługowych, szczególnie stosujących nowe technologie i innowacje.. Rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw.. Zagospodarowanie przestrzenne. Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz modernizacja strukturalna rolnictwa. Poprawa jakości infrastruktury i stanu środowiska naturalnego.. Działania realizowane w ramach priorytetów. Gmina wiejska Mielec. Osiągnięcie wyższego poziomu życia mieszkańców gminy wiejskiej Mielec.. Poprawa jakości infrastruktury i stanu środowiska naturalnego w gminie.. Podniesienie atrakcyjności inwe- Promocja gospodarcza i kulturalstycyjnej Mielca. na gminy.. Główne obszary rozwoju społecznego: – rynek pracy, – mieszkalnictwo, – ochrona zdrowia, – opieka społeczna, – edukacja i kultura.. Stworzenie warunków dla aktywizacji gospodarczej mieszkańców regionu.. Strategia rozwoju gminy miejskiej Mielec na lata 2000–2006, Urząd miasta Mielec 2000.. 1.

(3) Ocena realizacji strategii rozwoju… cd. tabeli 1. Wyszczególnienie. Gmina miejska Mielec. 71. Gmina wiejska Mielec. Zakończenie procesu restrukturyzacji dużych firm. Wspomaganie rozwoju małych firm poprzez inkubatory przedsiębiorczości, parki technologiczne. Rozwój instytucji otoczenia biznesu, wspieranie firm działających w obszarach przemysłowych miasta. Współdziałanie w umacnianiu przemysłu lotniczego w Mielcu. Zagospodarowanie wolnych terenów inwestycyjnych. Wspieranie rolnictwa ekologicznego i przetwórstwa rolno-spożywczego.. Stworzenie infrastruktury instytucjonalnej. Rozwój przedsiębiorczości i aktywności zawodowej wśród bezrobotnych mieszkańców gminy. Wspieranie rozwoju firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw.. Rozbudowa dróg dojazdowych do miasta. Modernizacja dróg w mieście. Wykorzystanie atutu komunikacyjnego miasta – lotniska. Rozbudowa infrastruktury kanalizacyjnej, wodno-ściekowej, cieplnej i energetycznej. Modernizacja i rozbudowa zabezpieczeń przeciwpowodziowych. Rozbudowa infrastruktury dla obsługi przemysłu. Budowa oczyszczalni ścieków. Rekultywacja obszarów zdegradowanych. Utylizacja odpadów. Proekologiczna edukacja społeczeństwa.. Zwiększenie liczby połączeń autobusowych, zwłaszcza z Mielcem. Rozwój sieci łączności telefonicznej. Poprawa sprawności funkcjonowania sieci energetycznej. Rozbudowa sieci wodociągowej i gazowej. Porządkowanie gospodarki odpadami.. Podniesienie jakości i zwiększenie funkcjonowania „małej architektury miejskiej”. Przygotowywanie terenów pod inwestycje. Modernizacja i restrukturyzacja rolnictwa. Popieranie rolnictwa ekologicznego i przetwórstwa rolno-spożywczego. Rozwój alternatywnych źródeł dochodu na obszarach wiejskich w warunkach zrównoważonego rozwoju. Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych. Odnowa wsi i modernizacja przestrzeni wiejskiej..

(4) Wacław Nelec, Danuta Golik. 72. cd. tabeli 1. Wyszczególnienie. Gmina miejska Mielec. Prowadzenie działań na rzecz jednolitego charakteru centrum miejskiego. Tworzenie dobrego klimatu dla prowadzonych inwestycji. Rozbudowa systemu komunikacji wewnętrznej. Ulokowanie w Mielcu centrum przemysłu lotniczego. Rozwój infrastruktury technicznej i społecznej. Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Mielca w kraju i za granicą. Pozyskanie potrzebnych miastu inwestorów zewnętrznych i wytwarzanie pozytywnego klimatu wokół nowych inwestycji.. Gmina wiejska Mielec. Integracja i współpraca partnerów lokalnych. Utworzenie lokalnej organizacji skupiającej podmioty gospodarcze z terenu gminy. Tworzenie odpowiedniego mikroklimatu inwestycyjnego. Promowanie gminy jako korzystnego miejsca do inwestowania.. Źródło: opracowanie własne.. Głównymi zaś celami planu rozwoju lokalnego gminy wiejskiej Mielec jest zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej gminy i podniesienie poziomu życia mieszkańców oraz wykorzystanie zasobów gminy do zrównoważonego rozwoju2. 3. Ocena działalności rozwojowych samorządów miasta Mielec i gminy wiejskiej Mielec Przyjmując datę 1 maja 2004 r. jako termin osiągnięcia członkostwa Polski w Unii Europejskiej, założono dwie fazy realizacji strategii rozwoju badanych jednostek samorządowych, które zarazem determinują sposób jej finansowania: – lata 2000–2003 (okres przedakcesyjny), – lata 2004–2006 (członkostwo w Unii Europejskiej). W okresie przedakcesyjnym mogliśmy skorzystać ze skromnych środków funduszy przedakcesyjnych, które miały przede wszystkim charakter przygotowawczo-szkoleniowy do programów współfinansowanych przez fundusze strukturalne i Fundusz Spójności UE. W latach 2004–2006 Polska już jako członek UE zaczęła korzystać z większych niż poprzednio, ale relatywnie do krajów UE-15 niewielkich środków pomocowych UE. Dopiero w kolejnym okresie programowania UE na Strategia rozwoju lokalnego gminy Mielec na lata 2004–2013, Mielec 2004.. 2.

(5) Ocena realizacji strategii rozwoju…. 73. lata 2007–2013 Polska w pełni uczestniczy we współfinansowaniu swego rozwoju ze strony UE. W tym okresie Polska jest głównym beneficjentem unijnej polityki spójności i polityki regionalnej, na czym korzystają głównie polskie samorządy terytorialne. Dla lepszego zdiagnozowania i oceny rozwoju społeczno-gospodarczego subregionu mieleckiego, a także analizy strategicznej tych jednostek samorządu lokalnego ich priorytety i działania prorozwojowe zostały przedstawione w tabelach 2 i 3. Indykacja tych priorytetów i celów strategicznych wskazuje, że w wielu dziedzinach gospodarczych i społecznych powstają duże bariery rozwoju, a zarazem założone zadania rozwojowe przekraczają możliwości finansowe analizowanych gmin. Stąd też realizacja tych zadań wymaga wsparcia ze strony władz publicznych, krajowych i unijnych. Ujęte w strategii zadania inwestycyjne powinny zająć się występującymi na terenie subregionu mieleckiego następującymi problemami: – wysokim bezrobociem, – poprawą warunków i wzrostu poziomu życia mieszkańców, – uporządkowaniem systemu zbierania i oczyszczania ścieków dla miasta Mielca i okolicznych gmin, – wzrostem stanu infrastruktury technicznej i społecznej, – modernizacją infrastruktury drogowej w subregionie, – rozbudową sieci wodno-kanalizacyjnej i gazowej dla przemysłu, – zwiększeniem dochodów budżetowych jednostek samorządowych subregionu. Tabela 2. Kierunki działań rozwojowych strategii subregionu mieleckiego w obszarze I celu strategicznego „Rozwój zasobów ludzkich” Elementy strategii rozwoju. Obszary działania (interwencji). Główne działania w ramach obszarów interwencji. Miasto Mielec Rynek pracy. Mieszkalnictwo. Ochrona zdrowia. Opieka społeczna. Edukacja. Kultura, sport i rekreacja.. Gmina Mielec Stworzenie warunków dla aktywacji gospodarczej mieszkańców gminy.. Rynek pracy. Wspieranie rozwoju lokalnego rynku pracy. Ułatwianie dostępu do bazy edukacyjnej dla osób długotrwale bezrobotnych. Ograniczanie trwałej migracji młodych ludzi z Mielca.. Stworzenie Klubu Pracy zajmującego się, we współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w Mielcu, przygotowywaniem osób bezrobotnych do zachowania się na aktualnym rynku pracy. Pomoc w przekwalifikowaniu zawodowym lub rozpoczęciu działalności na własny rachunek..

(6) Wacław Nelec, Danuta Golik. 74. cd. tabeli 2. Elementy strategii rozwoju. Miasto Mielec. Gmina Mielec Mieszkalnictwo. Rozwój budownictwa mieszkaniowego. Uzbrajanie terenów pod budownictwo indywidualne. Modernizacja zasobów mieszkaniowych.. Opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego gminy.. Zakończenie inwestycji rozbudowy szpitala (w tym modernizacja kotłowni i spalarni odpadów). Modernizacja placówek służby zdrowia. Rozwój opieki nad ludźmi starszymi. Przeciwdziałanie chorobom nowotworowym. Opracowanie i realizacja programu promocji zdrowego stylu życia wśród mieszkańców. Usprawnienie obsługi pacjentów m.in. poprzez kompleksową komputeryzację systemu informatycznego ZOZ.. Rozbudowa budynków administracji publicznej. Uzupełnienie wyposażenia ośrodków zdrowia w nowoczesny sprzęt medyczny.. Ochrona zdrowia. Opieka społeczna. Zapewnienie doradztwa w zakreZakończenie inwestycji: Dom sie prawa i finansów. Pomocy Społecznej. Zróżnicowanie bazy na świadczenie usług dla potrzebujących. Zwiększenie dostępności do miejsc użyteczności publicznej dla osób niepełnosprawnych. Współpraca w realizacji programu budownictwa socjalnego. Zapewnienie środków finansowych na pomoc najuboższym i niepełnosprawnym. Edukacja. Modernizacja stanu technicznego Budowa i modernizacja obiektów bazy dydaktycznej. oświatowych. Rozwój kształcenia ustawicznego..

(7) Ocena realizacji strategii rozwoju…. 75. cd. tabeli 2. Elementy strategii rozwoju. Miasto Mielec. Gmina Mielec. Szybka adaptacja programów szkoleniowych do potrzeb lokalnego rynku pracy. Popularyzacja modelu społeczeństwa informacyjnego. Rozwój szkolnictwa wyższego.. Stworzenie warunków do podnoszenia kwalifikacji i poziomu wiedzy z zakresu agrobiznesu – organizacja kursów specjalistycznych.. Renowacja zabytków kultury materialnej. Rozwój współpracy międzynarodowej. Modernizacja stanu technicznego bazy materialnej. Organizacja markowych i popularnych imprez kulturalnych. Rozwijanie amatorskiego ruchu artystycznego.. Organizowanie imprez plenerowych podkreślających dziedzictwo kulturowe gminy. Rozbudowa budynków ochotniczych straży pożarnych.. Modernizacja bazy sportowo-rekreacyjnej. Wykorzystanie zasobów leśnych i Wisłoki, jako zaplecza rekreacyjnego dla mieszkańców. Rozwój bazy noclegowej.. Budowa obiektów sportowych.. Kultura. Sport i rekreacja. Źródło: opracowanie własne.. Rozwój zasobów ludzkich oraz zwiększenie stopnia mobilności zawodowej ludności obszarów wiejskich warunkują racjonalne wykorzystanie wewnętrznych potencjałów rozwojowych subregionu. Tendencje rozwojowe w tym obszarze strategii są następujące: – ukierunkowanie edukacji zawodowej – w tym system przekwalifikowania zawodowego – na potrzeby przedsiębiorstw i rozwój przedsiębiorczości oraz potrzeby zrestrukturyzowanego rolnictwa i rozwiniętego sektora turystycznego, – wzmocnienie szkolnictwa wyższego poprzez rozwój środowiska akademickiego, rozwój Wyższej Szkoły Gospodarki i Zarządzania przez wzrost liczby kadry profesorskiej, specjalności oraz wzmocnienie bazy uczelni, – powstanie Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych w Mielcu, utworzenie Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli, – podniesienie poziomu i jakości kształcenia oraz zwiększenie dostępności mieszkańców obszarów wiejskich do edukacji na poziomie średnim dzięki.

(8) Wacław Nelec, Danuta Golik. 76. powstaniu policealnych szkół zawodowych, tj. Mieleckiej Szkoły Biznesu oraz Niepublicznej Szkoły Biznesu, – stworzenie osobom niepełnosprawnym dogodnych warunków do nauki i podnoszenia kwalifikacji zawodowych, – zwiększenie dostępności do miejsc użyteczności publicznej dla osób niepełnosprawnych, – uwzględnianie w programach nauczania zasad zrównoważonego rozwoju, i szybka adaptacja profili nauczania do potrzeb lokalnego rynku pracy, – stworzenie warunków do podnoszenia kwalifikacji i poziomu wiedzy z zakresu agrobiznesu, – zwiększenie skuteczności pomocy społecznej poprzez wzmocnienie i udoskonalanie działań w terenie, prowadzonych przez pracowników socjalnych, – stworzenie warunków do nowych punktów lekarskich Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej, w tym do rozwoju lecznictwa specjalistycznego, – rozwój i modernizacja bazy sportowo-rekreacyjnej w subregionie, – rozbudowa i modernizacja budynków straży pożarnych. Subregion mielecki charakteryzuje wysoki stopień aktywności gospodarczej, przy czym w latach 90. konieczna była radykalna przebudowa profilu jego działalności produkcyjnej, przede wszystkim ze względu na gwałtowny spadek sprzedaży produktów branży lotniczej, głównego i dominującego zakładu przemysłowego subregionu, tj. WSK-PZL Mielec. Przedsiębiorcy mają dogodny dostęp do podstawowej obsługi prawnej i administracyjnej w subregionie, chociaż część instytucji publicznych rzadszego kontaktu jest dostępna w stolicy województwa. Poprawa chłonności rynku lokalnego zależeć będzie od wzrostu dochodów ludności, gdyż zarobki w województwie podkarpackim należą do najniższych w kraju. Znaczący wpływ na wzrost dochodów ludności ma rozwój przedsiębiorczości w subregionie mieleckim. Zakłada się, że dynamiczny rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw umożliwi złagodzenie trudnej sytuacji na rynkach pracy i stanie się trwałym składnikiem bazy ekonomicznej miasta i gminy. Tabela 3. Kierunki działań rozwojowych strategii subregionu w zakresie II celu strategicznego „Rozwój przedsiębiorczości” Elementy strategii rozwoju. Priorytety. Miasto Mielec. Gmina wiejska Mielec. Wsparcie rozwoju małych i średRozwój sektora małych i średnich firm produkcyjnych i usługo- nich przedsiębiorstw. wych, szczególnie stosujących nowe technologie i innowacje..

(9) Ocena realizacji strategii rozwoju…. 77. cd. tabeli 3. Elementy strategii rozwoju. Miasto Mielec. Gmina wiejska Mielec. Stworzenie infrastruktury Główne kierunki rozwoju Zakończenie procesu restrukturyinstytucjonalnej. zacji dużych firm. Rozwój instytucji otoczenia biznesu. Współdziałanie w zakresie umacniania i rozwoju przemysłu lotniczego w Mielcu.. Wspieranie rolnictwa ekologicznego Rozwój przedsiębiorczości i przetwórstwa rolno-spożywczego. i aktywności zawodowej wśród bezrobotnych mieszkańców gminy.. Główne działania. Wspomaganie rozwoju małych firm Wspieranie rozwoju firm z sektora małych i średnich poprzez inkubatory przedsiębiorprzedsiębiorstw. czości, parki technologiczne. Wspieranie rozwoju firm działających w obszarach przemysłowych miasta. Zagospodarowanie wolnych terenów inwestycyjnych. Inkubator Nowych Technologii – kreowanie i inkubowanie przedsięwzięć innowacyjnych, produkcyjnych i usługowych przy współpracy z podmiotami gospodarczymi i instytucjami angażującymi się w procesy transferu technologii.. Utworzenie sieci lokalnych instytucji wspierających rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, szczególnie w zakresie informacji, finansowania, prawa i podatków, pośrednictwa.. Wspieranie inicjatyw Polskich Zakładów Lotniczych w Mielcu i prywatyzacji zakładów. Współpraca w promowaniu wyrobów mieleckich PZL w kraju i za granicą.. Wspieranie lokalnych inicjatyw gospodarczych.. Program inwestycyjny budowy obiektów przemysłowych i usługowych dla MŚP (developer przemysłowy) – polega na wspólnym z władzami miasta dozbrojeniu i zabudowie terenów przeznaczonych w miejskim planie zagospodarowania przestrzennego pod działalność produkcyjną i usługową wspólnie z MŚP.. Ułatwienie dostępu do wolnych warsztatów, powierzchni produkcyjnych i biurowych znajdujących się na terenie gminy..

(10) Wacław Nelec, Danuta Golik. 78. cd. tabeli 3. Elementy strategii rozwoju. Miasto Mielec. Gmina wiejska Mielec. Fundusz dużego ryzyka – kapitał zalążkowy – utworzenie funduszu dużego ryzyka umożliwiającego finansowanie i współfinansowanie przedsięwzięć innowacyjnych MŚP w dwóch obszarach: – unowocześnienie technologii, parku maszynowego, oprzyrządowanie itp., – finansowanie startu firm innowacyjnych, zakup licencji, wprowadzenie innowacji itp.. Preferowanie w organizowanych przetargach na świadczenie usług na rzecz gminy, lokalnych przedsiębiorców, szczególnie tych, którzy oferują nowe miejsca pracy.. Wspieranie i rozwijanie działalności Centrum Wystawienniczo-Promocyjnego w Mielcu. Utworzenie Centrum Obsługi Inwestorów i Centrum Logistyki.. Stymulowanie rozwoju gospodarczego i społecznego gminy. Prowadzenie doradztwa dla przedsiębiorców prowadzących już własną firmę w zakresie sporządzania projektów przedsięwzięć rozwojowych, aplikacji o środki pomocowe, sporządzania dokumentów dla banków niezbędnych do uzyskania kredytów.. Zorganizowanie Centrum Informacyjno-Doradczo-Technologicznego. Zadania informacyjne: wykorzystanie internetu, zastosowanie nowości technologii, certyfikacja firm (ISO 9000, ISO 14 000), oferty handlowo-techniczne, szkolenia, rzeczoznawstwo.. Prowadzenie poradnictwa dokumentacyjno-prawnego dla bezrobotnych poszukujących pracy. Utworzenie instytucji wspierającej rozwój lokalnych małych i średnich przedsiębiorstw.. Szkolenia i doradztwo dla przedsiębiorstw – specjalistyczne kursy zawodowo-branżowe, zasoby ludzkie, zarządzanie przez jakość, marketing, techniki sprzedaży.. Zatrudnianie osób pozostających bez pracy w trakcie robót publicznych związanych z poprawą stanu infrastruktury w gminie oraz w nadleśnictwie.. Zagospodarowanie terenów miejskich pod inwestycje infrastrukturalne dla potrzeb miasta i regionu.. Źródło: opracowanie własne.. Prowadzenie działań mających na celu obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej (minimalizowanie stawek podatku od nieruchomości, ustalenie korzystnych dla inwestorów stawek dzierżawy mienia komunalnego)..

(11) Ocena realizacji strategii rozwoju…. 79. W tym zakresie za pożądane uznaje się następujące kierunki działań: – rozwój małych i średnich przedsiębiorstw na obszarach wiejskich, w tym rozwój technologiczny i transfer innowacji w przetwórstwie rolno-spożywczym; – umocnienie w strukturze gospodarczej regionu grupy przedsiębiorstw średniej wielkości o wysoko przetworzonej produkcji – pracujących na rzecz dużych przedsiębiorstw, odgrywających istotną rolę w rozwoju wymiany międzynarodowej; – umacnianie się instytucji otoczenia biznesu, w tym wzmocnienie sieci inkubatorów przedsiębiorczości IN-MARR oraz Mieleckiej Agencji Rozwoju Regionalnego MARR, a także stref aktywności gospodarczej; – podniesienie konkurencyjności gospodarki subregionu mieleckiego przy wykorzystaniu istniejącego potencjału naukowo-badawczego, związanego głównie z Wyższą Szkołą Gospodarki i Zarządzania w Mielcu oraz potencjału technicznego i kultury przedsiębiorstw w tradycyjnych sektorach przemysłowych, w celu ich modernizacji technologicznej i transferu innowacji. Powstawanie nowych aktywności gospodarczych zaawansowanych technologicznie spodziewane jest również poprzez aktywizację firm w specjalnej strefie ekonomicznej Euro-Park Mielec. – utworzenie Mieleckiego Parku Przemysłowego umożliwiające wsparcie małym i średnim przedsiębiorcom zamierzającym podjąć lub rozszerzyć działalność gospodarczą na terenie gminy miejskiej Mielec; – zagospodarowanie terenów miejskich i gminnych pod inwestycje infrastrukturalne dla potrzeb subregionu; – prowadzenie działań mających na celu obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej zwłaszcza dla firm nowo powstałych w sektorze MŚP. Obszary wiejskie dominują w strukturze przestrzennej subregionu mieleckiego, a ich rozwój wymaga wspierania ze strony zewnętrznych źródeł finansowania. Główne kierunki działań władz samorządowych w tym zakresie przedstawia tabela 4. Pożądane kierunki rozwoju regionalnego na obszarach wiejskich polegać mają na: – poprawie struktury obszarowej gospodarstw, w tym ich rozłogu, z rozgraniczeniem na gospodarstwa rozwojowe i socjalne, – tworzeniu warunków do podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej poprzez rozwój infrastruktury technicznej i społecznej, – powstawaniu na obszarach wiejskich aktywności, będących źródłem uzyskiwania dodatkowych dochodów przez ludność, takich jak: przetwórstwo rolno-spożywcze czy agroturystyka, – tworzeniu się grup producenckich oraz wzmocnienia roli rolników na rynku produktów rolnych, – rozwoju proekologicznego systemu produkcji rolniczej, w powiązaniu z ochroną zasobów środowiska naturalnego,.

(12) Wacław Nelec, Danuta Golik. 80. – unowocześnianiu produkcji poprzez modernizację gospodarstw rolnych, postęp biologiczny, sprawną strukturę dystrybucji, zaopatrzenia przetwórstwa i usług, – upowszechnianiu przykładów wzorcowych prowadzenia gospodarstwa ekologicznego i zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, – wykorzystaniu walorów dziedzictwa kulturowego dla potrzeb turystyki na terenach wiejskich. Tabela 4. Kierunki działań rozwojowych strategii subregionu w obszarze III celu strategicznego „Zagospodarowanie przestrzenne” oraz wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich i modernizacja strukturalna rolnictwa Elementy strategii rozwoju. Priorytety rozwoju. Główne działania. Miasto Mielec. Gmina wiejska Mielec. Podniesienie jakości i zwiększenie funkcjonowania „małej architektury miejskiej”. Przygotowywanie terenów pod inwestycje.. Odnowa wsi i modernizacja przestrzeni wiejskiej.. Sukcesywna wymiana nawierzchni ciągów pieszych na kostkę brukową. Zakończenie zagospodarowania terenu Parku Miejskiego na Górce Cyrankowskiej (ciągi piesze, oświetlenie, ławki, place zabaw). Modernizacja Placu AK z uwzględnieniem budowy elementów małej architektury. Wymiana słupów i lamp oświetleniowych na nawiązujące do zabytkowej architektury starego Mielca.. Poprawa struktury obszarowej gospodarstw w celu uzyskania wielkości gospodarstwa rolnego zapewniającego wysoką efektywność. Tworzenie warunków do podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej poprzez rozwój infrastruktury technicznej i społecznej.. Modernizacja i restrukturyzacja rolnictwa w Mielcu. Popieranie rolnictwa ekologicznego i przetwórstwa rolno-spożywczego.. Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych. Rozwój alternatywnych źródeł dochodu na obszarach wiejskich w warunkach zrównoważonego rozwoju.. Rozwój rolnictwa ekologicznego. Rozwój rolnictwa rolno-spożywczego.. Zapobieganie degradacji środowiska naturalnego na obszarach wiejskich, Upowszechnianie metod produkcji rolniczej przyjaznych dla środowiska.

(13) Ocena realizacji strategii rozwoju…. 81. cd. tabeli 4. Elementy strategii rozwoju. Miasto Mielec. Gmina wiejska Mielec. Pozyskanie środków pomocowych Unii Europejskiej w oparciu o program: Program Aktywacji Terenów Wiejskich, SAPARD i środki pomocowe Banku Światowego. Organizacja wystaw i giełd produktów rolnych i przetwórstwa rolno-spożywczego.. Unowocześnianie produkcji poprzez modernizację gospodarstw rolnych, postęp biologiczny, sprawną strukturę dystrybucji, zaopatrzenia przetwórstwa, usług.. Upowszechnianie przykładów wzorcowych prowadzenia gospodarstwa ekologicznego i zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego.. Źródło: opracowanie własne.. Długofalowa tendencja rozwojowa obszarów wiejskich powinna polegać na wzroście wielkości przeciętnego gospodarstwa rolnego oraz na stopniowym odpływie ludności wiejskiej do zajęć pozarolniczych. Wśród zadań zmierzających do osiągnięcia sukcesywnej poprawy stanu jakości i czystości środowiska naturalnego w zakresie ochrony wód do najważniejszych należą budowa oczyszczalni ścieków i porządkowanie gospodarki ściekowej subregionu. W zakresie gospodarki odpadami działania zmierzające do zmniejszenia ilości odpadów deponowanych na wysypiskach oraz organizacji prawidłowego unieszkodliwiania odpadów. Zmniejszeniu ilości odpadów składowanych na wysypiskach służyć ma organizowanie selektywnej zbiórki odpadów nadających się do gospodarczego wykorzystania (szkło, makulatura, tworzywa sztuczne). Emisja zanieczyszczeń powietrza występuje głównie w obszarach przemysłowych, zadaniem o najważniejszym znaczeniu dla ochrony powietrza jest prowadzenie stałego monitoringu dotyczącego jakości powietrza, ograniczenie i eliminacja emisji zanieczyszczeń poprzez likwidację bądź modernizację kotłowni opalanych węglem, spalarni odpadów przyszpitalnych. Szczególnie uciążliwy rodzaj hałasu to hałas pochodzący z komunikacji, działania zmierzające do ochrony środowiska przed hałasem koncentrowane są na zmniejszeniu uciążliwości spowodowanej transportem samochodowym. Działania te polegają na modernizacji dróg pozwalających na skierowanie ruchu samochodowego z pominięciem centrum miasta i budowie obwodnic. Subregion mielecki dysponuje infrastrukturą techniczną dostosowaną do potrzeb inwestorów we wszystkich dziedzinach gospodarowania. Dostępność.

(14) Wacław Nelec, Danuta Golik. 82. łączności telefonicznej przewodowej na obszarze subregionu jest dostateczna do prowadzenia działalności biznesowej, telefonia bezprzewodowa jest dostępna bez ograniczeń. Dostępność komunikacyjna Mielca jest dobra, a system dróg w mieście zapewnia możliwość wygodnego poruszania się. Na terenie miasta systematycznie powiększane są zasoby obiektów sportowych i rekreacyjnych. W zakresie ochrony funkcji i zasobów przyrody należałoby dokonać zalesienia gruntów nieprzydatnych dla rolnictwa. Projektuje się również stworzenie dwóch rezerwatów w gminie Przecław, tj. „Końskie Błota” i Przecławski Obszar Chronionego Krajobrazu. Tabela 5. Kierunki działań rozwojowych strategii subregionu w zakresie IV celu strategicznego „Infrastruktura i ochrona środowiska” Elementy strategii rozwoju. Miasto Mielec. Gmina Mielec. Priorytety rozwoju Poprawa jakości infrastruktury i stanu środowiska naturalnego.. Poprawa jakości infrastruktury i stanu środowiska naturalnego.. Główne kierunki działań. Zwiększenie liczby połączeń autobusowych zwłaszcza z Mielcem.. Działania. Rozbudowa dróg dojazdowych do miasta. Modernizacja dróg w mieście. Wykorzystanie atutu komunikacyjnego miasta – lotniska.. Rozbudowa infrastruktury kanalizacyjnej, wodno-ściekowej, cieplnej i energetycznej. Modernizacja i rozbudowa zabezpieczeń przeciwpowodziowych. Rozbudowa infrastruktury dla obsługi przemysłu.. Poprawa sprawności funkcjonowania sieci energetycznej. Rozbudowa sieci wodociągowej i gazowej. Rozwój sieci łączności telefonicznej.. Rozbudowa i modernizacja układów komunikacyjnych związanych z rozwojem miasta. Połączenie lotniska z siecią dróg lokalnych i wojewódzkich. Zakup taboru autobusowego dla potrzeb komunikacji miejskiej.. Budowa chodników i mostu na Wisłoce (Mielec-Podleszany). Poprawa jakości, oznakowania i oświetlenia dróg gminnych i dojazdowych.. Budowa oczyszczalni ścieków. Porządkowanie gospodarki odpaRekultywacja obszarów zdegradodami. wanych. Utylizacja odpadów. Proekologiczna edukacja społeczeństwa..

(15) Ocena realizacji strategii rozwoju…. 83. cd. tabeli 5 Elementy strategii rozwoju. Miasto Mielec. Gmina Mielec. Tworzenie miejskich zasobów informacyjnych. Budowa sieci cieplnej zewnętrznej na Osiedlu Smoczka. Budowa i modernizacja sieci gazowej w osiedlach miejskich.. Budowa sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków na podstawie poparcia „Programu ogólnego kanalizacji sanitarnej”. Melioracja pól i udrożnienie rowów przydrożnych. Budowa nowoczesnych i automatycznych centrali telefonicznych, modernizację i rozbudowę linii telefonicznej, połączenie gminy z miastem Mielcem linią światłowodową.. Dokończenie programu segregacji odpadów. Modernizacja kotłowni węglowych i spalarni odpadów szpitalnych. Monitoring ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska. Budowa regionalnej oczyszczalni ścieków i kolektorów zbiorczych. Budowa kompleksowej kanalizacji sanitarnej i deszczowej osiedla Smoczka. Modernizacja sieci kanalizacyjnej. Rekultywacja nieeksploatowanego składowiska odpadów komunalnych „Smoczka”. Zagospodarowanie nowych terenów zieleni miejskiej i modernizacja istniejących.. Rozwiązanie problemu tzw. „dzikich wysypisk śmieci” – umieszczenie we wszystkich miejscowościach pojemników, kontenerów na różne kategorie odpadów, zorganizowanie okresowego wywozu posegregowanych odpadów z terenów poszczególnych sołectw na wysypisko śmieci w Mielcu.. Źródło: opracowanie własne.. Tabela 6. Kierunki działań rozwojowych strategii subregionu w V celu strategicznego – „Atrakcyjność inwestycyjna” Elementy strategii rozwoju. Miasto Mielec. Gmina wiejska Mielec. Priorytety. Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Mielca. Promocja gospodarcza i kulturalna gminy.. Główne działania. Prowadzenie działań na rzecz jednolitego charakteru centrum miejskiego. Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Mielca w kraju i za granicą.. Integracja i współpraca partnerów lokalnych. Utworzenie lokalnej organizacji skupiającej podmioty gospodarcze z terenu gminy..

(16) Wacław Nelec, Danuta Golik. 84. cd. tabeli 6. Elementy strategii rozwoju. Działania. Miasto Mielec. Gmina wiejska Mielec. Rozbudowa systemu komunikacji wewnętrznej. Ulokowanie w Mielcu centrum przemysłu lotniczego.. Promowanie gminy jako korzystnego miejsca do inwestowania.. Udział miasta w targach inwestycyjnych w kraju (szczególnie w „INVESTCITY”) i za granicą (szczególnie w regionach prezentacji województwa podkarpackiego).. Organizowanie cyklicznych seminariów i spotkań z władzami lokalnymi, z przedstawicielami instytucji wspierających rozwój gospodarczy i społeczny, zewnętrznymi inwestorami.. Tworzenie dobrego klimatu dla prowadzonych inwestycji. Rozwój infrastruktury technicznej i społecznej. Pozyskanie potrzebnych miastu inwestorów zewnętrznych i wytwarzanie pozytywnego klimatu wokół nowych inwestycji.. Tworzenie odpowiedniego mikroklimatu inwestycyjnego.. Rozwijanie działalności (wsparcie) Centrum Wystawienniczo-Promocyjnego (CWP).. Organizowanie spotkań i imprez towarzyskich integrujących przedsiębiorców.. Wydawanie katalogów i innych materiałów z ofertami inwestycyjnymi miasta i subregionu. Prezentacja w Internecie walorów miasta i jego ofert w celu pozyskania inwestorów zewnętrznych. Prowadzenie negocjacji z przedstawicielami firm zainteresowanych inwestowaniem w Mielcu. Tworzenie i rozwijanie bazy danych firm Mielca i regionu – wydawanie katalogów oraz innych materiałów promujących firmy i ich produkty.. Opracowanie i wydanie informatora dla potencjalnych inwestorów zewnętrznych pt.: „Podstawowe informacje dla inwestora”.. Organizowanie w gminie imprez rekreacyjno-kulturalnych oraz promowanie ich w prasie regionalnej.. Źródło: opracowanie własne.. Atrakcyjność inwestycyjna subregionu mieleckiego zdeterminowana jest w dużej mierze jego usytuowaniem w województwie podkarpackim, zakwalifikowanym do obszarów o niskiej atrakcyjności dla inwestorów. Należy więc dołożyć większych starań, aby zachęcić ich do inwestowania właśnie w subregionie mieleckim. Miasto Mielec jest wysoko notowane wśród miast powiatowych w Polsce,.

(17) Ocena realizacji strategii rozwoju…. 85. a zasadniczy wpływ na taką sytuację ma istnienie w nim specjalnej strefy ekonomicznej Euro-Park Mielec. Jest to niewątpliwy atut Mielca i powinien przynosić korzyści dla całego subregionu. Postępy w transformacji ustrojowej regionu, dobry poziom infrastruktury otoczenia biznesu i przede wszystkim korzystny klimat społeczny dla przedsięwzięć inwestycyjnych już obecnie stanowią mocną stronę subregionu. Świadczy o tym otrzymanie przez samorząd miasta Mielca tytułu Gminy Fair Play 2004 od Krajowej Izby Gospodarczej. Realizacja celów strategicznych ma zasadniczy wpływ na poprawę atrakcyjności regionu, a wymienione działania są niezbędne do wzmocnienia pozytywnego wizerunku subregionu (tabela 6). Duże znaczenie w tym zakresie ma również aktywność marketingowa władz samorządowych, od której w znacznej mierze zależy wielkość wsparcia zewnętrznego na realizację inwestycji infrastrukturalnych oraz poziom dodatkowych środków na rozwój subregionu. 4. Ocena realizacji zadań inwestycyjnych samorządów w subregionie mieleckim Podstawowym źródłem finansowania działań zaplanowanych w strategiach rozwoju jednostek samorządowych subregionu mieleckiego są środki publiczne pochodzące z następujących źródeł: – fundusze strukturalne i Fundusz Spójności oraz inne instrumenty UE, – środki własne budżetowe obu samorządów terytorialnych, – budżet wojewody podkarpackiego, budżety ministerstw w części skierowanej na finansowanie programów i projektów regionalnych, – centralne i regionalne fundusze, jak np. Fundusz Pracy, Narodowy i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, – instytucje i agencje publiczne (m.in. Agencja Rozwoju i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, Mielecka Agencja Rozwoju Rolnictwa, Inkubator Przedsiębiorczości), – środki własne przedsiębiorstw. Z uwagi na stosowaną zasadę jedności budżetu jednostek samorządu terytorialnego, jak i budżetu państwa oraz niewyodrębnianie budżetu bieżącego i majątkowego, nie można wskazać precyzyjnie, skąd pochodzą konkretne sumy przeznaczone na wspieranie rozwoju regionalnego. Z punktu widzenia strategii najważniejsze są wydatki inwestycyjne, gdyż mogą dać one silny impuls rozwojowy dla subregionu mieleckiego, spośród wydatków bieżących tylko wydatki związane z gospodarką mogą bezpośrednio przyczyniać się do rozwoju subregionu. Z powodu ograniczonych środków finansowanie priorytetów strategii musi.

(18) Wacław Nelec, Danuta Golik. 86. obejmować także dodatkowe źródła, w ramach montażu finansowego. „Montaż finansowy” jest sposobem realizacji przedsięwzięć o charakterze rozwojowym, przez różne podmioty publiczne we współdziałaniu z prywatnymi. Jest to sposób na organizowanie przedsięwzięć efektywnych, gdyż partycypacja finansowa wielu udziałowców zwiększa szanse trafnego wyboru. Czynnikiem decydującym o możliwości prowadzenia skutecznej samorządowej polityki rozwoju regionalnego jest zdolność tych podmiotów do jej finansowania z zasobów własnych. Jest ona obecnie bardzo niska, gdyż podziałowi kompetencji i władzy w zakresie wspierania rozwoju regionalnego nie towarzyszyła odpowiednia decentralizacja finansów publicznych. Finansowanie poszczególnych zadań i przedsięwzięć określonych w strategiach subregionu mieleckiego, a następnie w programach operacyjnych, w tym zadań inwestycyjnych, następuje w trybie i na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych3. Aby sprostać tym wyzwaniom, jednostki samorządowe podejmują działania na rzecz pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania strategii, zarówno z budżetu państwa, jak i ze środków agencji i fundacji działających na rzecz rozwoju regionalnego oraz z kredytów bankowych. Najwięcej środków pomocowych trafiło do Mielca poprzez Agencję Rozwoju Regionalnego „MARR” SA4. Agencja jest instytucją kontraktującą i realizującą projekty, pełniąc funkcję regionalnej instytucji finansującej (RIF) w województwie podkarpackim w programach PHARE. W 2003 r. Agencja ponownie uzyskała statut regionalnej instytucji finansującej, administrując wszystkimi funduszami w latach 2003–2008, jakie zostaną przekazane do realizacji w województwie podkarpackim. Dzięki środkom z Unii Europejskiej i dochodom własnym samorządów subregionu mieleckiego sukcesywnie podwyższany jest standard obiektów miejskiej infrastruktury społecznej w edukacji, kulturze i rekreacji oraz infrastruktury technicznej. W tej ostatniej dziedzinie efekty są najbardziej widoczne. W zasadzie zakończono unowocześnianie układu komunikacyjnego Mielca, gdyż już powstała obwodnica wewnętrzna z nowymi ulicami, rondami i ścieżkami rowerowymi. Głównym tematem w zakresie ochrony środowiska naturalnego jest porządkowanie systemu zbierania i oczyszczania ścieków dla miasta Mielca i okolicznych gmin wybudowana za około 102 mln zł (tabela 7). Zakończono również budowę 25-kilometrowej magistrali kanalizacyjnej i kilku kolektorów. Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, Dz.U. nr 249, poz. 2104.. 3. Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A. została założona 16 grudnia 1991 r. Jej misją programową jest inicjowanie, programowanie i wspieranie restrukturyzacji i rozwoju ekonomicznego subregionu mieleckiego poprzez integrację ludzi i instytucji na rzecz tych działań. 4.

(19) Ocena realizacji strategii rozwoju…. 87. ściekowych, a obecnie główne prace odbywają się na placu budowy miejsko-regionalnej oczyszczalni ścieków. Wielką inwestycją realizowaną w Mielcu jest projekt, którego celem jest utworzenie Mieleckiego Parku Przemysłowego, czyli atrakcyjnego obszaru do prowadzenia działalności gospodarczej i inwestowania. Realizacja planowanego projektu polega na zagospodarowaniu majątku pozostałego na terenach po restrukturyzowanym przedsiębiorstwie „WSK – PZL” Mielec, co jest zgodne ze strategią rozwoju gminy miejskiej Mielec na lata 2000–2006. Zadaniem Parku, będzie wspieranie małych i średnich przedsiębiorców zamierzających podjąć lub rozszerzyć działalność gospodarczą na terenie gminy miejskiej Mielec. Zakończenie realizacji tej inwestycji przewiduje się na pierwsze półrocze 2008 r. W strukturach Urzędu Miasta w Mielcu działa Biuro Pozyskiwania Funduszy i Rozwoju Miasta, które przyczyniło się do tego, że miasto Mielec zajmuje 44 miejsce w rankingu 1718 polskich gmin realizujących inwestycje z dofinansowaniem środków z Unii Europejskiej. Do zadań Biura należy wyszukiwanie możliwości pozyskiwania funduszy na działania inwestycyjne w mieście i w subregionie oraz współpraca z właściwymi merytorycznie wydziałami w zakresie koordynacji działań zmierzających do opracowania wniosków aplikacyjnych o dofinansowanie projektów z funduszy strukturalnych. Na fakt zasługuje to, że miasto jest wolne od zadłużeń, a to oznacza, że posiada bardzo wysokie zdolności kredytowe i inwestycyjne na dalszą kadencję władz na lata 2006–2010. Przedsiębiorcza w pozyskiwaniu środków zewnętrznych na cele inwestycyjne jest także gmina wiejska Mielec. Dynamiczny rozwój gminy w latach 2002–2006 jest ściśle związany z realizacją przyjętej strategii rozwoju. Wartość inwestycji zrealizowanych przez gminę wiejską Mielec z wyszczególnieniem ważnych priorytetów przedstawia rys 1. Kanalizacja 17 007 017,00 zł Projekty edukacyjne 297 349,00 zł Oświata 3 266 700,00 zł Ochrona pożarowa 946 353,00 zł Zwalczanie skutków powodzi 676 324,00 zł Wodociąg 820 280,00 zł Drogi, chodniki, oświetlenie ulic 2 681 176,00 zł. Rys. 1. Wartość inwestycji zrealizowanych przez gminę wiejską Mielec w latach 2002–2006 Źródło: opracowanie własne..

(20) Wacław Nelec, Danuta Golik. 88. Tabela 7. Wykaz inwestycji realizowanych w subregionie mieleckim przez gminę miejską Mielec z udziałem środków unijnych Nazwa inwestycji PHARE STRUDER „Budowa sieci telekomunikacyjnej w zakresie sprzętu komunikacyjnego”. Zakres inwestycji. Termin realizacji. Środki finansowe. Rozbudowa centrali głównej WSK, centrala oś. Smoczka, trakt światłowodowy.. XII 1994 r. – IX 1997 r.. PHARE RAPID „Budowa Centrum Wystawienniczo-Promocyjnego w Mielcu”. Modernizacja sali konferencyjno-koncertowej – pow. 635,03 m2, budowa sali wystawienniczej – pow. 389,58 m2. III kw. 2 288 712,86 zł,w tym 1998 r. – środki PHARE Rapid III kw. 1999 r. 677 288,00 zł GMM 1 611 424,86 zł. PHARE 2002 „Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości w okolicach Mielca PHARE 2002”. Budowa nowego odcinka drogi od skrzyżowania z ul. Legionów do skrzyżowania z ul. Kilińskiego. Budowa nowego odcinka ul. Wojska Polskiego. Przebudowa skrzyżowania ul. Wojska Polskiego z ul. Cyranowską. Budowa połączenia ul. Wojska Polskiego z drogą wojewódzką nr 985. Budowa skrzyżowania ul. Wojska Polskiego z linią kolejową Łódź – Dębica.. PHARE 2000 „Modernizacja infrastruktury drogowej w regionie – obszar północno-zachodni – obwodnica wewnętrzna miasta Mielca – I etap”. ZPORR „Rozbudowa układu drogowego łączącego mieleckie dzielnice przemysłowe z regionem”. Przebudowa: ul. Witosa, I kw. 2002 r. – ul. Partyzantów, skrzyIV kw. 2003 r. żowania ulic: Wolności i Partyzantów, ul. Wojska Polskiego; połączenie ul. Jagiellończyka z ul. Wojska Polskiego.. Przedłużenie ul. Szafera od ul. Raciborskiego do al. Kwiatkowskiego. Przedłużenie ul. Powstańców Warszawy do ul. Witosa wraz z budową ciągu pieszo-jezdnego. Remont istniejącego odcinka ul. Szafera od ul. Wolności do ul. Raciborskiego wraz. X 2004 r. – XI 2005 r.. I 2005 r. – X 2006 r.. 2 042 965,63 zł, w tym PHARE 1 126 849,00 zł Gmina (GMM) 916 116,63 zł. 10 120 859,65 zł (1 euro = 4,0604 zł) w tym: PHARE: 7 590 645,75 zł Budżet powiatu: 1 963 317,09 zł Budżet Miasta: 566 896,81 zł. 15 132 238,33 zł (1 euro = 4,3 zł) w tym: PHARE: 10 620 787,49 zł Budżet Marszałka Województwa: 1 700 000 zł GMM: 2 811 450,84 zł. 11 698 514,79 zł w tym: EFRR: 8 631 011,09 zł GMM: 3 067 503,70 zł.

(21) Ocena realizacji strategii rozwoju… cd. tabeli 7 Nazwa inwestycji ZPORR (Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego). ISPA „Uporządkowanie systemu zbierania i oczyszczania ścieków dla miasta Mielca i okolicznych gmin”. Zakres inwestycji z budową ścieżki rowerowej. Budowa ul. Nowoprojektowanej, łączącej ul. św. Kingi z ul. Wyszyńskiego. Budowa ul. św. Kingi, łączącej ul. Wolności z ul. Powstańców Warszawy. Budowa dwóch dróg dojazdowych – łączników do ul. Powstańców Warszawy i ul. Witosa wraz z towarzyszącą infrastrukturą. Budowa oczyszczalni. Likwidacja wylotów kolektorów ogólnospławnych. Rozdzielenie zlewni kanalizacji ogólnospławnej od sanitarnej i ograniczenie napływu wód infiltracyjnych; rozbudowa sieci kanalizacyjnej na obszarach mieszkaniowych.. 89. Termin realizacji. II kw. 2005 r. – 26 860 000 euro I kw. 2007 r. (ok. 102 068 000 zł) w tym: – ISPA (od 1 V 2004 r. Fundusz Spójności) 70%: 18 802 000 euro – pożyczka NFOŚIGW 7 721 597,80 euro środki własne (MPGK i GMM) 336 422,20 euro. Wybudowanie dwóch hal pro- 2006–2008 r. w III etapach dukcyjnych o pow. 3200 m2. Adaptacja hali produkcyjnej przemysłowej o pow. 1700 m2. Budowa infrastruktury Wnioskodawca: Agen- drogowej 3,545 km. Budowa parkingów o pow. cja Rozwoju Regio6000 m2. nalnego MARR SA Partner: Gmina Miej- Budowa kanalizacji deszczowej 0,1965 km. ska Mielec Budowa sieci C.O. 0,5 km. Budowa sieci wodociągowej 3,47 km. Budowa kanalizacji sanitarnej 3,105 km. Wykonanie linii kablowych 0,5 km oraz stacji transformatorowej. Wykonanie linii kablowych 1,95 km oraz stacji energetycznej. Budowa sieci gazowej 1 km. SPO-WKP „Utworzenie Mieleckiego Parku Przemysłowego”. Środki finansowe. Całkowity koszt projektu: 28 870 000,00 zł Wartość wydatków kwalifikowanych: 23 663 934,43 zł: – 75% Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego: 17 147 950,82 zł – 12,5% budżet państwa 2 957 991,80 zł – 12,5% GMM 2 957 991,80 zł. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w Urzędzie Miasta Mielec..

(22) Wacław Nelec, Danuta Golik. 90. Prowadzone inwestycje rozbudowujące infrastrukturę gminy wiejskiej Mielec, tj. kanalizację sanitarną, drogi, chodniki, placówki oświatowe, budynki OSP są ukierunkowane na poprawę warunków życia jej mieszkańców oraz stworzenia nowych, konkurencyjnych terenów inwestycyjnych (tabela 8). Tabela 8. Środki zewnętrzne pozyskane przez gminę wiejską Mielec na cele rozwojowe w przekroju zadań inwestycyjnych w latach 2002–2006 Źródło finansowania SAPARD SAPARD SAPARD. Zadania inwestycyjne Budowa kanalizacji sanitarnej w Chorzelowie Budowa kanalizacji sanitarnej w Woli Mieleckiej – etap I. Termin realizacji. Źródło finansowe. I kw. 2003 r. 6 509 840 zł, w tym dotacja 1 400 359 zł I kw. 2003 r. 1 225 621 zł, w tym dotacja 721 830 zł. Kanalizacji sanitarnej III kw. 2003 975 375 zł, w tym dotacja w Rzędzianowicach – etap I 588 126 zł. Kontrakt wojewódzki Budowa kanalizacji sanitarnej w Trześni. lata 3 225 286 zł, w tym dotacja 2003–2005 90 000 zł. MSWiA – BUKŻ. lata 756 435 zł, w tym dotacja 2002–2006 140 000 zł. SAPARD. Podkarpacki Zarząd Dróg w Rzeszowie Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych. Budowa sieci wodociągowej III kw. 2003 r. 347 580 zł, w tym dotacja w Szydłowcu 186 127 zł Modernizacja dróg gminnych Budowa chodników (Rzędzianowice, Wola Mielecka). Remont dróg dojazdowych do pól (Wola Mielecka, Podleszany, Rydzów, Rzędzianowice). Kontrakt Wojewódzki Oświetlenie ulic (Wola Mielecka, Podleszany, Tarnowiec, Wólka Książnica, Trześń PHARE. MSWiA – BUKŻ SPORR. lata 788 033 zł, w tym dotacja 2002–2006 328 000 zł lata 169 718 zł, w tym dotacja 2002–2006 80 707 zł lata 190 961 zł, w tym dotacja 2003–2004 127 464 zł. Odbudowa rowu Światowiec III kw. 2003 r. 676 324 zł, w tym dotacja w Trześni 603 550 zł Likwidacja skutków powodzi II kw. 2006 r. dotacja 689 438 zł (drogi, kładka na rz. Wisłoce) Projekt odnowa wsi oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego – rozbudowa Budynku OSP w Woli Mieleckiej. lata 894 719 zł, w tym dotacja 2004–2006 379 976 zł.

(23) Ocena realizacji strategii rozwoju… cd. tabeli 8 Źródło finansowania. Zadania inwestycyjne. Kontrakt Wojewódzki Budowa Szkoły Podstawowej w Chrząstowie, rozbudowa Szkół Podstawowych w Rydzowie i Podleszanach. Fundusz Rozwoju Budowa Sali gimnastycznej Kultury Fizycznej – w Szkole Podstawowej Kontrakt Wojewódzki w Trześni Bank Światowy. Remonty szkół. Agencja Narodowa. Projekt językowy SOCRATES COMENIUS dla uczniów Gimnazjum w Chorzelowie (wymiana młodzieży Polska – Hiszpania). Agencja Narodowa. Bank Światowy. MPiPS – Program „Pierwsza Praca” PFRON. 91. Termin realizacji. Źródło finansowe. lata 1 943 347 zł, w tym dotacje 2003–2006 326 848 zł. lata 914 341 zł, w tym dotacja 2002–2006 234 128 zł lata dotacja 160 477 zł 2002–2006. II kw. 2004 r. 39 983 zł (100% dotacja). Projekt – Gałęzie kultury II kw. 2005 r. 64 983 zł (100% dotacja) SOCRATES COMENIUS dla nauczycieli Szkoły Podstawowej w Chorzelowie Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji – Programy edukacyjne dla szkół, kształcenie informatyczne nauczycieli Utworzenie Gminnego Centrum Informacji – koszt inwestycji. Program „Osoba niepełnosprawna w służbie publicznej”. I–II kw. 2004 r.. 94 397 zł, w tym dotacja 56 315 zł. I kw. 2005 r. 67 800 zł, w tym dotacja 47 000 zł I kw. 2006 r. 19 205 zł, w tym dotacja 16 219 zł. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji udostępnianych w gminie wiejskiej Mielec.. Miasto Mielec posiada bardzo wysokie zdolności inwestycyjne. Taki potencjał stanowi mocny atut na najbliższą przyszłość, tj. na lata 2007–2013, kiedy Mielec występuje o fundusze unijne na kolejne projekty rozwojowe. Do 2006 r. beneficjenci z Mielca na różne projekty i inwestycje komunalne o łącznej wartości 177 mln 581 tys. 961,30 zł otrzymali z UE około 130 mln zł, tj. kwotę wyższą niż roczny budżet gminy miejskiej Mielec. Całkowite środki pozyskane w okresie przedakcesyjnym i poakcesyjnym do subregionu mieleckiego wynoszą ponad 203 mln zł (tabela 9)..

(24) Wacław Nelec, Danuta Golik. 92. Tabela 9. Zestawienie środków pozyskanych i przeznaczonych na inwestycje w subregionie mieleckim do 2006 r. Wyszczególnienie. Miasto Mielec Gmina Mielec Ogółem. Razem wartość inwestycji. Środki własne samorządowe. Środki pomocowe UE. Środki krajowe. 13 209 789,00. 123 758 115,76. 40 620 056,54. 177 587 961,30. 13 351 749,00. 6 784 381,00. 5 559 065,00. 25 695 195,00. 26 561 538,00. 130 542 496,76. 46 179 121,54. 203 283 156,30. 7,44%. 51,96%. 69,69%. 26,40%. 22,87% 21,63%. 100%. 100%. Źródło: opracowanie własne na podstawie strategii rozwoju gminy miejskiej Mielec na lata 2000–2006.. W subregionie mieleckim samorząd miasta Mielca zrealizował do 2006 r. inwestycje o łącznej wartości 177,6 mln zł, przy czym około 70% tych środków pozyskał ze środków pomocowych UE, ściągając zarazem do Mielca publiczne środki krajowe, których udział wyniósł prawie 23%, a zaangażował w nie zaledwie 7,44% swoich środków własnych. W gminie wiejskiej Mielec do 2006 r. zrealizowano inwestycje o wartości 25,7 mln zł, z czego aż 52%, czyli 13,4 mln zł, pokrył samorząd ze środków własnych gminy, pozyskał z funduszy unijnych SAPARD, PHARE, Banku Światowego i innych agencji środki zewnętrzne wynoszące 6,8 mln zł, co stanowi 26,4% ogólnych środków inwestycyjnych, oraz inne środki krajowe wynoszące 5,5 mln zł, co stanowiło 21,6% ogólnych nakładów inwestycyjnych, w tym 1,7 mln zł stanowiły środki społeczności lokalnej w ramach komitetów budowy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz budynków szkolnych oraz 3,8 mln zł pozyskano z kredytów inwestycyjnych. Obecnie władze miasta Mielca prowadzą prace nad strategią rozwoju Mielca na lata 2007–2013 oraz nad opracowaniem „Lokalnego programu rewitalizacji dla Miasta Mielca”. Równolegle opracowywany jest „Regionalny program operacyjny województwa podkarpackiego na lata 2007–2013, który będzie podstawą regionu do ubiegania się o środki unijne, w tym również władz samorządowych subregionu mieleckiego. 5. Wnioski W okresie przedakcesyjnym i poakcesyjnym samorządy terytorialne subregionu mieleckiego zmobilizowane zostały do opracowania strategii rozwoju swoich jednostek. Strategie te, służąc programowaniu rozwoju subregionu mieleckiego.

(25) Ocena realizacji strategii rozwoju…. 93. w określonej perspektywie czasowej dostosowanej do okresów programowania rozwoju w UE, są także niezbędnym warunkiem korzystania samorządów ze środków pomocowych Unii Europejskiej i pozyskania innych źródeł zewnętrznych. Dzięki programowaniu rozwoju, omawiane jednostki samorządu zrealizowały wiele ważnych dla subregionu mieleckiego projektów rozwojowych dotyczących najważniejszych obszarów rozwoju gospodarczego, społecznego i przestrzennego. Na działania rozwojowe zgodne ze strategiami swego rozwoju analizowane jednostki samorządowe wydały do 2006 r. łącznie 203,3 mln zł, w tym pozyskały zewnętrzne unijne i krajowe środki finansowe w wysokości 176,7 mln zł, których udział wynosi 86,92%. Dzięki tym środkom pomocowym możliwości finansowe subregionu mieleckiego zostały powiększone kilkakrotnie i w sposób wyraźny poprawiła się sytuacja społeczna i gospodarcza w subregionie mieleckim. Dynamiczny rozwój miasta i subregionu mieleckiego nie byłby możliwy bez funkcjonowania specjalnej strefy ekonomicznej „Euro-Park Mielec”. Duże znaczenie w podniesieniu atrakcyjności inwestycyjnej i konkurencyjnej ma aktywność marketingowa władz samorządowych, od której w znacznej mierze zależy wielkość wsparcia zewnętrznego na realizację inwestycji infrastrukturalnych oraz poziom dodatkowych środków na rozwój subregionu. Aktywność Agencji Rozwoju Regionalnego „MARR” SA w Mielcu sprawiła, że ściągnięto więcej środków pomocowych do subregionu mieleckiego. Jest to instytucja kontraktująca i realizująca projekty, pełni także funkcję regionalnej instytucji finansującej (RIF) w województwie podkarpackim, administrując wszystkimi funduszami w latach 2003–2008 przekazanymi do realizacji w województwie. Okres przedakcesyjny i poakcesyjny pozwolił również na przygotowanie w subregionie mieleckim kadr i instytucji posiadających zdolność do absorpcji środków pomocowych unijnych i krajowych. Ten potencjał instytucjonalny i kapitału ludzkiego jest mocną stroną subregionu mieleckiego i stwarza jeszcze większe możliwości jego rozwoju w kolejnym okresie programowania UE na lata 2007–2013, w którym wielkość środków pomocy finansowej UE dla Polski jest kilkakrotnie wyższa. Literatura Strategia rozwoju gminy miejskiej Mielec na lata 2000–2006, Urząd Miasta Mielec 2000. Strategia rozwoju lokalnego gminy Mielec na lata 2004–2013, Mielec 2004. Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych Dz.U. 2005, nr 249, poz. 2104. Strategia rozwoju gminy miejskiej Mielec na lata 2000–2006, Urząd Miasta Mielec 2000..

(26) 94. Wacław Nelec, Danuta Golik. Assessment of the Implementation of the Development Strategy for the Mielec Sub-Region in Light of European Integration in the Years 2000-2006 In this article, the authors assess the development measures undertaken by local authorities in the city and municipality of Mielec. Thus, they assess, in particular, the performance of investment tasks, development planning, and the financing of development goals from European Union assistance funds, both in the pre-accession period and following Poland's accession to the EU on 1 May 2004. Institutional potential and, above all, human capital, are the strong points of the Mielec sub-region, creating still greater opportunities for the sub-region's development during the next programming period (2007–2013)..

(27)