Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza

Maria Grabowska

Towarzystwo Literackie im. Adama

Mickiewicza

Biuletyn Polonistyczny 19/4 (62), 36-41

- 36

-do B iblioteki IB L , o b sze rn ie tra k tu ją c y o życiu i tw ó rc z o śc i

Chełm ickiego.

W r . 1974- zbiory biblioteczne w zbogaciły się o b ard zo cenne pozycje e p isto la m e ofiarow ane p rz e z Jaro sław a Iw aszk iew icza: 80 listó w C z e s ła ­ wa M iłosza do ofiarodaw cy, z la t 1930-194-9, 1972 i nie datowanych - potężny blok korespondencyjny o b razu jący długoletnie kontakty obu p is a ­ r z y (R ps. Z b .W ł. 169/1); 3 lis ty S ta n isła w a Ignacego W itkiew icza do ofiarodaw cy, z la t 1921-1923 (R p s. Z b.W ł. 170); 9 listów p ro f. E rn e s ta R oberta C u rtiu sa do ofiarodaw cy z la t 1927-1930 i nie datowanych (R p s. Z b.W ł. 171).

P ie rw sz y sp o śró d w iększych zespołów pozyskanych do zbiorów B i­ blioteki IBL (ręk o p isy z Archiwum T ow arzy stw a L itera tó w i D ziennika­ rz y P o lsk ic h ) zo stał opisany p rz e z k u sto sz a Irm inę Ś liw ińską w "B iu le ­

tynie P olonistycznym ", z. 6 (1959).

2 _{C zęść p ra c y Jerzego Gom browicza, zatytułow ana ' Mój b ra t W itold}, , .

i n a s i przodko w ie", u k az ała się w "M iesięcznik u L iterack im " 1972, n r 3 , przygotow ana do druku p rz e z E dw arda R u ziew icza.

3 _{S pośró d nich ukazały się drukiem tylko lis ty T a d e u sz a B o y a-Ż e leń ­}, • ,

skiego (wt ór ni e: T adeusz Boy- Ż e le ń sk i} " L is ty " , W arszaw a 1972).

M gr Z ofia D ernałow icz k u sto sz B iblioteki

Instytutu Badań L ite ra c k ic h

TOWARZYSTWO LITERACKIE IM. ADAMA MICKIEWICZA

INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI OD STYCZNIA 1975 DO CZERWCA 19761

b m aja 1976 r . minęło d ziew ię ćd zie sią t la t od chw ili pow stania T o­

w arzystw a L itera ck ieg o im. Adama M ickiew icza. P o okupacyjnej p r z e r ­ w ie, kiedy to d ziała ln o ść T o w arzystw a o g ra n ic z a ła się do kam eralnych spotkań naukow ych, dawni jego członkowie o ra z nowi - p o loniści i mi­ łośnicy lite r a tu r y - podjęli p ra c e n a s z e r s z ą sk a lę . In icjato rem I Z ja z ­ du T ow arzystw a - we w rz eśn iu 194-6 r . - był p ro f. Julian K rzyżanow ski, który w ciągu następnych trz y d z ie s tu la t - aż do śm ie rc i - k iero w ał pracam i sto w a rz y sz e n ia jako jego p r e z e s . Do o statn ich m iesięcy życia

czynnie u c z e stn ic z y ł w d z ia ła ln o śc i T ow arzy stw a, słu żąc r a d ą , pomocą,

, 2

w sp ie ra ją c poczynania Z arząd u Głównego swym wysokim autorytetem .

x

Z adania sto jące p rz e d Tow arzystw em L iterackim im. Adama M ick ie­ w icza są poważne i tru d n e . W śród nich n a plan p ierw szy wysuw ają się w omawianym o k re sie d z ia ła ln o śc i ro z p o czę te w styczniu 1975 r . p ra ce nad przygotow aniem 1 O gólnopolskiego Sejm iku P olo n isty czn eg o , uw

ień-, 3 ,

czone pomyślnymi wynikami . Sejm ik zapoczątkow ał ogólnokrajow ą dysku ­

sję m ery to ry czn ą nad program em p rz y sz łe j 10-le tn ie j szkoły o g ó lno kształ­

c ą c e j, stw orzył m ożliw ości wymiany poglądów między polonistam i w s z y s t­ kich sz c z e b li n au c zan ia, s ta ł się preced en sem p ra k ty k i zg łasz an ia p r o ­ pozycji zm ian, popraw ek, udoskonaleń program u szkolnego.

P rzygo to w ania do Sejm iku, a n astęp n ie obrady polonistów w P io trk o ­ wie T rybunalskim w lutym 1976 r . , z udziałem m in istra ośw iaty i wy­ chow ania, Jerzego K uberskiego, któ ry objął p ro te k to ra t nad tą im p rezą, d y sk u sja posejm ikow a w re sz c ie - zaktyw izowały członków T ow arzystw a, zintegrow ały nauczy cieli-p o lo n istó w w szystk ich stopni n au c zan ia i d z ia ła ­ czy ośw iatow ych wokół doniosłej spraw y p rz y szłeg o k sz ta łtu program u języka polskiego w szkole 1 0 -le tn ie j. Jako kontynuację dy sk u sji nad p r o ­ gramem T ow arzystw o zaplanow ało akcję spotkań "o krągłego sto łu ", w k tó ­ ry ch u c z e stn ic z y ć będą n au c zy ciele -p o lo n iśc i szkół ś re d n ic h i w yższych, pracow nicy naukow i, d ziałacze k u ltu ra ln i - w celu p rzedyskutow ania t r e ś c i i metod n au c zan ia języ k a i lite r a tu r y o jc z y s te j, nowych dziedzin i zadań w nauce o lite r a tu r z e i k u ltu rz e , k sz ta łtu w spółczesnego wycho­ w ania hum anistycznego.

S praw y te wymieniamy w n in ie jsz e j inform acji n a pierw szym m iejscu, gdyż w omawianym o k re sie one w łaśnie w ysunęły się n a czoło w d z ia ła l­ n o śc i T o w a rzy stw a: w o k re sie od lutego do m aja 1976 r . odbywały się spotkania i dyskusje pośw ięcone sprawom program u n au czan ia języka po lsk ieg o . 1 ta k , 29 lutego odbyło się zeb ran ie w Gdańskim O ddziale T o ­ w a rzy stw a, z wypowiedziami i re fe ra ta m i: p ro f. A. B ukow skiego, d r d r J. B a c h ó rz a , R . P aw łow skiej i D. Z ebrow skiej o ra z mgr K. K ujaw skiej.

- 38

-W O ddziale -W arszaw skim to czy ła się dysk u sja - p o p rzed zon a sześciom a krótkim i recen zjam i przygotow anym i p rz e z n au c zy cieli - n a tem at k sz ta łtu wydawniczego le k tu r szkolnych; u c z e stn ic z y li w niej m .in . p rz e d s ta w ic ie ­ le wydawnictw zainteresow any ch tą problem atyką; je sien ią tego roku Od­ d ział W arszaw ski przew iduje dyskusję dotyczącą podręczników szkolnych. 3 m arca obradow ał W ojewódzki Sejmik P olon isty czn y w S ie d lc a c h , zaś 30 maja - Wojewódzki Sejm ik P olo n isty czn y w Łomży, oba pod egidą T ow arzystw a; wygłoszono n a nich 12 k ró tk ich re fe ra tó w , k tó ry ch a u to ra ­ mi byli p rz e d sta w ic ie le K uratorium O św iaty i W ychowania w Łomży, In ­ stytutu K szta łc en ia N auczycieli w B iałym stoku, pracow nicy naukowi In sty ­ tutu L ite ra tu r y P o lsk ie j UW o ra z Instytutu Badań L ite ra c k ic h PAN. W ośmiu oddziałach odbyły się posejmikowe z e b ra n ia spraw ozdaw cze i d y s ­ k u sy jn e ; je sie n ią r b . planowane są d alsze z e b ra n ia , w innych o d działach, dotyczące problem atyki program u języka polskiego w szkole i k sz ta łtu pomocy naukowych: le k tu r, podręczników , wypisów.

P o p rzed n io zam ieszczona w BP inform acja o d z ia ła ln o śc i T o w a rz y s­ tw a^ kończyła się re la c ją ze Statutow ego Zjazdu Delegatów (p a źd ziern ik 1974 r . ) w S łupsku, połączonego z naukową s e s ją fo lk lo ry sty cz n ą. M ate­ ria ły z tej s e s ji opublikowane zo stały częściow o w X tomie "R ocznika" T o w arzystw a. Tom XI pośw ięcony będzie tw ó rc z o śc i A lek sa n d ra F r e d r y , w 100 ro c z n ic ę śm ie rc i p is a r z a . Na t r e ś ć tego tomu złożą się arty k u ły , któ ry ch c z ę ś ć - w p o staci re fe ra tó w i p re le k c ji - zostanie w ygłoszona w c z a sie S e s ji F re d ro w sk ie j we w rz eśn iu r b . w R zeszow ie. S e s ja ta będzie to w arzy szy ła Statutowem u Zjazdow i Delegatów 1976. Zarówno Z jaz d , jak S e sję przygotow uje p rę żn y i aktywny O ddział R zeszow ski T o ­

w a rzy stw a, w 20 ro c z n ic ę swego pow stania.

W spomnieć trz e b a , że w p aź d ziern ik u 1975 r . odbyła się o k o liczn o ś­ ciowa s e s ja jubileuszow a w 25 ro c z n ic ę is tn ie n ia zasłużonego O ddziału O lsztyńskieg o T ow arzy stw a, którem u p rz e z długi c z a s p rzew od niczyła mgr Jadwiga L in d n er. S e s ja ta połączona była z n a ra d ą p re zesó w oddziałów ,

pośw ięconą w głównej m ierze d y sk u sji nad przygotow aniam i do Sejm iku p io tr ­ kow skiego. N a rad a s ta ła się też okazją do w rę c z e n ia długoletniem u w ic e p re ­

zesow i T ow arzy stw a p ro f. drow i Eugeniuszow i Sawrym owiczowi o fiaro w an e­ go mu IX tomu "R o czn ik a", w c a ło ś c i pośw ięconego problem atyce Romantyzmu.

Obok " sta ry c h " już i b ard zo aktywnych oddziałów , jak p rz ed e w s z y s t­ kim wymienione w yżej: O lszty ń sk i i R zeszo w sk i, a tak że W arsza w sk i, C zęstochow ski i p a rę innych, wspomnieć trz e b a rów nież o "młodym" O d­ dziale Sosnow ieckim (powstałym w r . 19 76), k tó reg o d z iała ln o ść cechuje rozm ach i ró ż n o ro d n o ść form . Tu także n ależ y p o d k re ś lić , że od o statn iej inform acji zam ieszczonej w BP lic z b a oddziałów T o w arzy stw a w z ro s ła z 29 do 32, a O ddział 33 (w Zam ościu) je s t w stadium o rg a n iz a c ji. T en ­ dencja do tw o rz en ia nowych oddziałów je s t dowodem żyw otności i spo­ łeczn ej ak cep tacji dotychczasow ych form d z ia ła ln o śc i T o w arzy stw a.

O k. 1250 członków n a sz e j in sty tu c ji - to p rz ed e w szystkim n a u c z y c ie - le -p o lo n iśc i ró żnych sz c z e b li k s z ta łc e n ia . S tąd w aga i znaczenie z e b ra ń , n a k tó ry ch w ygłaszane są dla w ęższego g ro n a słuch aczy p re le k c je nauko­ w e, a także sze ro k o prow adzona ak c ja odczytow a o c h a ra k te rz e popula­ ryzacyjnym , p rz e z n a c z o n a d la s z e rs z e g o g ro n a odbiorców (m .in . m łodzie­ ż y ). L iczb a odczytów sta le w z ra s ta : rekordow y pod tym względem był ro k 1975, kiedy to w ró żnych oddziałach' wygłoszono łączn ie 307 odczy­ tów (dla porów nania: w r . 1970 - 180, w 1974 - 2 3 0 ). Tylko w p ie rw ­

szym p ó łro cz u 1976 wygłoszono w oddziałach 136 odczytów , n iek tó re

z nich w ram ach s e s ji naukowych czy popularnonaukow ych.

W r . 1975 kontynuowane były- se s je zw iązane z X X X -leciem P o ls k i Ludowej (B ia ły sto k , P iotrków T ry b u n alsk i - z sesjam i wyjazdowymi do Tom aszow a i R adom ska, S o sn o w ie c ). N iektóre oddziały organizow ały se sje pośw ięcone poszczególnym p isarzo m i problem om ; m .in . w r . 1975 - J. C onradow i (E lb lą g , S o sn o w ie c ), A. M ickiew iczow i (J a ro s ła w ), J. P rzy b o sio w i (w spólna s e s ja ciesz y ń sk o -so sn o w ieck a w C ie s z y n ie ), S . Żerom skiem u (O pole, R zesz ó w ); w r . 1976 - A. G rz y m a le -S ie d le c k ie ­ mu (B y d g o s z c z ), A. F r e d r z e (O pole) , n auczaniu o rto g ra fii w szkole

(W ro c ła w ).

N iektóre oddziały zainicjow ały te ż nowe formy ak cji odczytow ej, u ­ k ład ają c p re le k c je w ciąg i tem atyczne. 1 ta k , O ddział w Sosnow cu z o rg a ­ nizow ał n astęp u ją ce cy k le: "S y n tezy i in te rp re ta c je " (12 p re le k c ji dysk u­ sy jn y c h ); " P o lsk a l ite r a t u r a w sp ó łczesna" (12 wykładów w P a ła c u M ło­

d zieży w K ato w icach ); "S y n te z a h isto ry c z n o lite ra c k a " (6 w ykładów ).

- AO

-w ielu słu ch aczy . W K ato-w icach zorganizo-w ano ró-w nież sympozjum p t. "5 0 -le c ie tra d y c ji ośw iatow ej w K atow icach". W r . 1976 w Sosnowcu zorganizow ano m .in . cykl wykładów d la m aturzystów , zaś w R zeszow ie ciąg wykładów i sem inariów przezn aczo n y ch d la m łodzieży p rzyg oto w ują­ cej się do Olimpiady L ite ra tu r y i Języka P o lsk ie g o (10 sp o tk a ń ).

"Rocznik" T ow arzystw a obchodzi w r . 1976 mały ju b ile u s z : w ro ku tym u kazał się bowiem jego tom X (pod sta łą re d a k c ją d r a S ta n isła w a S w ir k i) , a p ra c e przygotow aw cze do w ydania tomu XI są znacznie z a ­ awansowane - je sie n ią zostanie on oddany do dru k u . Tom XII ma być pośw ięcony problemom metodologicznym i nowym kierunkom badań l i t e r a c ­ k ich , a XIII - problem atyce lite r a tu r y rom an ty cznej. Pow ołany w s ty c z ­ niu 1975 r . Komitet R edakcyjny "R ocznika" (pod przew odnictw em doc. d ra h ab. Zbigniew a G olińskiego) opracow uje tem atykę poszczególnych tomów pism a i w s p ie ra re d a k c ję konsultacjam i naukowymi.

P ra c e wydawnicze T ow arzystw a nie o g ra n ic z a ją się jednak tylko do ed y cji "R ocznika". W prawdzie w r . 1976 nie udało się zrealizo w a ć p la ­ nu wydawniczego s e r ii B iblioteka T ow arzystw a L ite ra c k ie g o im ienia Adama M ickiew icza, le c z n a ro k 1977 przygotow uje się publikację k s ią ż ­ ki M. M asłow skiego pośw ięconej analizie in s c e n iz a c ji w ielkiego r e p e r t u ­ aru rom antycznego w te a tr a c h polsk ich do d ru g iej wojny św iatow ej. Z innych p ra c wydawniczych T ow arzystw a wymienić n a le ż y : c z te ry tom i­ ki re fe ra tó w i m ateriałów n a 1 Ogólnopolski Sejm ik P o lo n isty czn y ; "Ko­ munikaty Naukowe" O ddziału C zęstochow skiego (zeszy ty XXXI i XXXII); w y­ danie metodą małej p o lig ra fii p rz e z O ddział w O lszty nie - n a uży tek wew­ n ę trz n y - re fe ra tó w : p ro f. d ra E . Saw rym ow icza "Uwagi n a m arg in esie p ra c y nad nową edy cją listów M ickiew icza" o ra z m gra J. S k ro bu tan a "25 la t d z ia ła ln o śc i O ddziału O lsztyńskieg o T ow arzystw a L itera ck ieg o im. A. M ickiew icza w służbie szkoły i n a u c z y c ie la ". O ddział W a rszaw sk i w raz z Państwowym Instytutem Wydawniczym opublikował d ru k b ib lio filsk i

dedykowany p ro f. d r Zofii Szm ydtowej: "E razm z R otterdam u: L is t

do k ró la Zygmunta 1 4 " , zaś O ddział w P rz e m y ślu w najbliższym c z a ­

sie złoży do druku tom III k s ię g i pośw ięconej k u ltu rze i lite r a tu r z e

swego re g io n u .

w spółpracy T ow arzystw a z czasopism em "P o lo n isty k a". S p raw a ta dysku­ tow ana była p a ro k ro tn ie n a ze b ran iac h P rezy diu m Z a rz ą d u , z udziałem red akto rów "P o lo n isty k i" . D ecyzja ta je s t w yrazem p ra g n ie n ia s z e rsz e g o i k o n k re tn ie jsz eg o w łączen ia się T o w arzystw a do p ra c zw iązanych z r e ­ dagowaniem periodyku p rzeznaczoneg o głównie dla n au c zy cieli-p o lo n istó w .

W spraw ozdaniu przedstaw ionym n a plenarnym zebraniu Z arząd u Głównego zostały sform ułowane zadania sto jące p rz e d Tow arzystw em w n ajb liż sz y c h la ta c h . W śród nich postuluje się - op ró cz zadań wymie­

nionych wyżej - podjęcie p ra c nad przygotow aniem k się g i n a 100-le c ie

istn ie n ia T o w a rzy stw a. O pracow anie takiej k s ię g i, k tó re j w stępna w e rs ja już p o w stała, o p a rte być m usi n a w szechstronnym zbadaniu m ateriałów archiw alny ch, k tó re częściow o znajdują się w Związku R adzieckim .

1 Zob. B P , z. 1/1975 (55), s . 178-184.

2 _{A rtykuł pośw ięcony pam ięci p ro f. d r a Juliana K rzyżanow skiego} ,

ukaże się w następnym zeszy cie B P .

3 _{P o r . szczegółow ą inform ację o Sejm iku, p ió ra J . W. P o d g ó rsk ieg o ,}/

w niniejszym zeszy cie B P , s . 1-13. ^ P o r . p rz y p . 1.

Dr M a ria G rabow ska

s e k r e ta r z Z arząd u Głównego T o w arzystw a L itera ck ieg o im. Adama M ickiew icza

Z DZIAŁALNOŚCI

MUZEUM LITERATURY IM. ADAMA MICKIEWICZA W WARSZAWIE (1974-1976)

W arszaw sk ie Muzeum L ite ra tu r y im. Adama M ickiew icza dawno już u zy sk ało ra n g ę ogólnopolską i - choć nieo ficjaln ie - pełni ro lę w iodącą p o śró d innych muzeów tego typu w P o ls c e . Rangę tę zaw dzięcza nie ty l­ ko w ie lo stro n n o śc i i rozm iarom swych zbiorów (jako jedyne grom adzi m a te ria ły , k tó re dotyczą c a ło śc i lite r a tu r y p o ls k ie j, podczas gdy inne tego typu placów ki mają c h a ra k te r b io g ra fic z n o -lite ra c k i lub re g io n aln y ), ale rów nież pełnym inicjatyw y poszukiwaniom c o ra z doskonalszych form