Józef Pieter (1904-1989) : psycholog, pedagog, filozof : szkic biograficzny w 100-rocznicę urodzin

Piotr Kowolik

Józef Pieter (1904-1989) : psycholog,

pedagog, filozof : szkic biograficzny

w 100-rocznicę urodzin

Nauczyciel i Szkoła 1-2 (22-23), 385-392

2004

Piotr Kowolik

Józef Pieter (1904-1989) - psycholog, pedagog,

filozof

(szkic biograficzny w 100-rocznicę urodzin)

P rofesor Jó z e f Pieter urodził się 19 lutego 1904 r. w e w si O chaby koło Skoczo­ w a na Śląsku C ieszyńskim . Jego ojciec, Józef, posiadał niew ielkie gospodarstw o. R odzinę utrzym yw ał w zasadzie z ciesielstw a. M atka, A lojza z d. Poloczek, po­ chodziła z rodziny m ałorolnych chałupników z Pruchnej .W 1914 r. rodzina Piete­ rów przeniosła się do Skoczow a. Tam Jó z e f ukończył szkołę podstaw ow ą zw aną w tedy ludow ą oraz uczęszczał do tzw. szkoły w ydziałow ej. Od w rześnia 1916 r. rozpoczął naukę w G im nazjum K lasycznym (z łacin ą i greką) im. A. O suchow ­ skiego w Cieszynie. W gim nazjum ukończył nadobow iązkow o roczny kurs steno­ grafii i poza gim nazjum półroczny kurs introligatorstwa. U czył się języków obcych - francuskiego i angielskiego. G im nazjum ukończył z odznaczeniem 28 czerw ca

1924 r. M im o kłopotów finansow ych rodziny podjął w tym sam ym roku studia na W ydziale Filozoficznym U niw ersytetu Jagiellońskiego.1 Studiow ał rów nolegle hi­ storię i filozofię klasyczną. W zakresie studiów filozoficznych odbyw ał dw uletnie sem inaria u profesorów : W itolda R ubczyńskiego, Tadeusza G rabskiego i W łady­ sław a H einricha. U częszczał także na zajęcia u profesorów Ludw ika Piotrow icza, Jana D ąbrow skiego, W acława Sobieskiego, W ładysław a K onopczyńskiego. Pra­ cę doktorską napisał pod kierunkiem prof. W. Rubczyńskiego na tem at filozofii w artości i jak o student w dniu 6 m arca 1928 r. uzyskał tytuł doktora filozofii. Form alnie studia ukończył w czerw cu 1928 r. jak o nauczyciel szkół średnich w zakresie historii na podstaw ie źródłowej pracy napisanej pod kierunkiem prof. L. P iotrow icza - D zieje Cypru w starożytności aż do zdobycia w yspy p rze z R zy­

mian.

Od stycznia do czerw ca 1929 r. uczył historii i łaciny w G im nazjum M iejskim w Żorach na G órnym Śląsku.2 Podjął naukę na studiach m agisterskich z pedago­ giki w K rakowie. Był w tedy uczniem prof. Stefana Szum ana, u którego napisał pracę m ag istersk ą na tem at Teoretycznych za s a d ko n stru kcji i sta n d a ryza cji

testów w iadom ości.

1 W lym czasie istniały na Uniwersytecie Jagiellońskim tylko cztery Wydziały: Filozoficzny, Prawny, M edyczny i Teologiczny.

386

W 1931 r. rozpoczął pracę jak o nauczyciel Sem inarium N auczycielskiego w C ie­ szynie, a jed n o cz eśn ie prow adził ćw iczenia do w ykładów prof. S. S zum ana w Instytucie Pedagogicznym w K atow icach. D nia 1 w rześnia 1932 r. został asy­ stentem S. Szum ana w K atedrze Psychologii Pedagogicznej U niw ersytetu Jagiel­ lońskiego.

O prócz zajęć asystenckich na U niw ersytecie prow adził sem inaria i w ykłady w In sty tu cie P ed ag o g iczn y m w K atow icach i w P aństw ow ym P edagogium w K rakow ie u prof. H enryka Rowida.3

W 1935 r. otrzym ał stypendium z Funduszu K ultury N arodow ej na uzupełnienie studiów za granicą. K olejno przebyw ał w W iedniu (kontakt z Ch. B ühlerem , E. Brunswikiem, H. Thum bem - psychologami uniwersyteckim i), w Genewie (kon­ takt z J. Piagetem - badaczem psychologii rozw ojow ej i genetycznej teorii pozna- nia).·1 W Paryżu w Zakładzie Psychologii Stosowanej prof. J. Lahy w ygłosił refe­ rat na tem at: W arunki środow iskow e a p o zio m um ysłow y d zieci szkolnych. W Londynie poznał prof, etnografii w Londyńskiej Szkole Ekonomiki - Bronisława M alinow skiego (krakow ianina z pochodzenia) i Cyryla Burta, w spółtw órcę nauki o testach psychologicznych.

Po pow rocie do kraju w 1936 r. objął stanow isko starszego asystenta u prof. Stefana Baleya (specjalisty z zakresu psychologii rozw ojow ej i w ychow aw czej) w C entralnym Instytucie W ychow ania Fizycznego w W arszawie (obecnie A kade­ m ia W ychowania Fizycznego). Rów nocześnie był w ykładow cąw Instytucie Peda­ gogicznym Związku N auczycielstw a Polskiego w Warszawie. Pod koniec 1936 r. ożenił się z A ldoną Herwy.

H abilitację uzyskał dopiero po II w ojnie św iatow ej (w październiku 1945 r.) w Poznaniu. Pod kierunkiem prof. S. B łachow skiego napisał rozpraw ę pt. Kore­

lacje m iędzy ilorazam i inteligencji ogólnej a w arunkam i środow iska w ycho­ w aw czego, po której odbyła się cała procedura habilitacyjna.5

Podczas w ojny tułał się po Polsce (W arszawa, Kraków). W 1945 r. przeniósł się do K atow ic i zam ieszkał przy ul. D am rota, a w 1965 r. przeprow adził się na ul. Armii Czerwonej (obecnie al. W. K orfantego). Był jednym z pierw szych organiza­ torów życia naukow ego na G órnym Śląsku. Pełnił obow iązki dyrektora Instytutu Pedagogicznego w Katow icach. Zorganizow ał trzy kierunki studiów, uruchom ił bibliotekę pedagogiczną, ośrodek poradnictw a pedagogicznego, rozpoczął akcję w ydaw niczą instytutu, pow ołując do życia czasopism o pedagogiczne „D em okra­ cja i W ychow anie” w ydaw ane później pod nazw ą„C how anna” i serię m onografii pedagogicznych pt. „Biblioteka N auczyciela” .

3 W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 1996, s. 212.

4 W. Goriszowski (red.), Jean Piaget · życic i twórczość (w 100 rocznicę urodzin wybitnego psycho­ loga), Piotrków T rybunalski 1997.

Piotr Kowolik - Józef Pieter (19 04 -198 9) - psycholog, pedagog, filozof

387

Instytut Pedagogiczny został włączony do Wyższej Szkoły Pedagogicznej w 1950 r. Prof. dr hab. J. Pieter rozpoczął intensyw ną działalność naukow ą, pisarsk ą i or­ ganizacyjną. B rał żyw y udział w pracach stow arzyszeń naukow ych i ośw iatow o- kulturalnych (Śląsko-D ąbrow skie Towarzystw o Przyjaciół N auk, Instytut Śląski, Tow arzystw o Prew entoriów i D om ów D ziecięcych, Tow arzystw o W iedzy P o ­ w szechnej, Polskie Tow arzystw o Psychologiczne O ddział w K atow icach).

Jesienią 1956 r. został rektorem W SP w K atow icach i profesorem nadzw yczaj­ nym oraz kierow nikiem K atedry Pedagogiki tejże uczelni. Tytuł profesora zw y­ czajnego otrzym ał w 1962 r. Pod koniec 1967 r. czynił starania o przekształcenie W SP w Ś ląską A kadem ię Pedagogiczną. Projektu nie akceptow ał KW PZPR. D ziew iątego czerw ca 1968 r. W SP została w łączona do w łaśnie form alnie p o ­ w ołanego U niw ersytetu Śląskiego w K atow icach.

W 1957 r. w spółorganizow ał Śląski Instytut N aukow y, a w latach 1968-1974 U niw ersytet Śląski, będąc profesorem i dyrektorem pow ołanego Instytutu Peda­ gogiki. W 1974 r. przeszedł na emeryturę.

Za sw e zasługi naukow e, dydaktyczne, organizacyjne i społeczno-ośw iatow e prof, dr hab. Jó z e f Pieter otrzym ał następujące odznaczenia: K rzyż Kom andorski z G w iazdą Orderu O drodzenia Polski, K rzyż K om andorski O rderu O dznaczenia Polski, K rzyż O ficerski i K aw alerski O rderu O drodzenia Polski oraz Zasłużony N auczyciel PRL.

Prof. dr hab. Jó z e f P ieter je s t znany w kraju i w ielu krajach św iata ja k o w ybitny naukowiec, humanista - filozof, historyk i psycholog - nauczyciel akademicki, twórca oraz organizator kształcenia kadr nauczycielskich dla potrzeb ośw iaty i szkolnic­ tw a w yższego w Polsce.

Ten w ybitny nauczyciel, syn Śląska Cieszyńskiego, zw iązał praw ie całe sw oje tw órcze życie z w ojew ództw em śląskim , głów nie z K atow icam i. S w ą pracą dy­ daktyczno-w ychow aw czą, naukow o-badaw czą i społeczno-ośw iatow ą służył zie­ m i śląskiej. Przysporzył jej sław y sw oim bogatym i w artościow ym dorobkiem p i­ sarstw a naukow ego. B ył autorem 250 publikacji zw artych i artykułów w czasopi­ sm ach specjalistycznych. Do najw ażniejszych dziedzin jeg o badań naukow ych należały: psychologia nauczania i uczenia się, psychologia twórczości, historia psy­ chologii, m etodologia pracy naukowej, działalność pedagogiczna nauczycieli, szko­ ły, naukoznaw stw o.

G runtow ne i w szechstronne przygotow anie naukow e pozw oliło J. Pieterow i na osiągnięcie w pracy nauczycielskiej i badawczej w ysokiego poziom u, liczącego się w kraju i za granicą. B ył to zarazem trw ały w kład Autora do rozw oju naukow ego Śląska w zakresie hum anistyki, nauk społecznych i do ogólnego rozw oju kultury polskiej. W toku swej pracy nauczycielskiej w ośw iacie i szkolnictw ie w yższym w ykształcił i w ychow ał ponad cztery tysiące uczniów i studentów. Przez 25 lat był naczelnym redaktorem ogólnokrajow ego czasopism a pedagogicznego

„Chowan-388

na” w ydaw anego w K atow icach.

Z m arł w K atow icach dnia 3 m arca 1989 r.ć

Trudno je s t ocenić działalność pedagogiczno-psychologiczną Józefa Pietera ze w zględu na to, że profesor był nie tylko pedagogiem i psychologiem , ale rów nież m etodykiem i naukoznaw cą.

W każdej dziedzinie w ykazał się trzeźw ym i realnym ja k na sw oje czasy spojrze­ niem na edukację i ośw iatę oraz problem y psychologiczne. Jego działalność na­ ukow a w yraźnie zw iązana je s t z filozofią. Problem y naukow e rozw aża w pozy­ cjach pt. K rytyka dziel twórczych (1948), N auka i w iedza (1967), oraz w licz­ nych artykułach.

Uważam jednak, że głów nym obszarem całokształtu jeg o tw órczości był czło­ w iek ja k o istota społeczna. W podejm ow anych przez niego problem ach chodziło głów nie o poznanie w szelkich uzależnień zjaw isk fizjologicznych. Jako psychologa interesow ały go szczególnie zagadnienia filozoficzne w rozw oju psychicznym . R eprezentow ał on krytyczny i konstruktyw ny stosunek do w spółczesnych mu kon- cepcji natury ludzkiej, co ujął w rozpraw ach M echanizm natury ludzkiej (1939),

N atura ludzka (1939), B iografia o g ólna (1945) i Życie ludzi (1972). N a to ­

m iast kw estie zależności rozw oju psychicznego od całokształtu w arunków życio­ w ych zaznaczył w pracach: Poziom inteligencji a środowisko (1937), Środo­

wisko w ychow aw cze (1972) i Sporne p ro b lem y p sych o lo g ii (1975).

O prócz tego profesor precyzow ał m etody w arunków i m ożliw ości w ychow ania uspołeczniającego. Problem atyka uczenia się nauczania, a także w yniki badań nad uczeniem się znalazły rozw inięcie w pracach: Problem atyka uczenia się i na­

uczania (1967), E gzam in obiektyw ny (1969) oraz Co to j e s t wiedza. P sych o ­ logiczna p ro b lem a tyka w iedzy o so b istej (1961).

M etodologia pracy naukow ej była problem em , który tow arzyszył nieodłącznie działalności badaw czej J. Pietera i zaow ocow ał następującym i pozycjam i: Z ba­

dań n a d p o p ra w n o śc ią p r a c naukow ych (1948), P ra ca m a g isterska (1955), O gólna m eto d o lo g ia p r a c y n a u ko w ej (1967) o ra z K w a lifiko w a n ie p r a c n a ­ ukow ych (1975).

Profesor był członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych i K om itetu N aukoznaw - stw a PAN, Kom isji Pedagogicznej i K om isji Socjologicznej K rakow skiego O d­ działu PAN, Rady N aukow ej Zakładu Historii N auki i Techniki PAN.

W ciągu czterdziestu pięciu lat pracy nauczycielskiej w ychow ał on spore grono uczniów, późniejszych nauczycieli. N atom iast w ciągu ponad czterdziestu lat pracy naukow o-badaw czej i naukow o-pisarskiej zebrał obfity plon, głów nie z zakresu pedagogiki i psychologii.

6 W. B obrow ska-N ow ak, D. D rynda (red.), Słow nik pedagogów p olskich, K atow ice 1998; K.M. C zarnecki, Pionierzy, w spółtw órcy i tw órcy p sych o lo g ii naukow ej, Kraków 2000, s. 178-179.

Piotr Kowolik - Józef Pieter (19 04 -198 9) - psycholog, pedagog, filozof

389

N a dorobek naukow y profesora składa sie około 300 prac, w tym około 70 o charakterze pedagogicznym . Z aw arte w nich poglądy dotyczą filozoficznych podstaw w ychow ania, ideałów w ychow ania uspołeczniającego, w yników i obiek­ tywizacji oceniania uczniów, kształcenia usam odzielniającego, sam okształcenia na­ uczycieli, wzajem nego wpływ u nauczycieli i uczniów oraz integracji wiedzy osobi­ stej.

Tak w ięc z całą p ew n o scią Jó zef Pieter był jednym z najw ybitniejszych polskich ucznonych oraz w ybitnym tw órcąpsychologii uczenia się i nauczania.

W kład profesora w postęp pedagogiki w odniesnieniu do dzieł Johna D ew eya zaznaczył się, gdy był on m łodym adeptem filozofii i historii.7 W tedy też zw rócił on uwagę na zagadnienia filozofii wartości i etyki oraz kw estie pedagogiczne, głów nie metody oceniania wiedzy.

Twórczy w kład profesora zaznaczył się w pracach dotyczących osobow ości ucznia, charakterystyki zależności rozwoju i poziom u inteligencji od warunków śro­ dow iska społecznego. Jego publikacje ukazujące się w II RP w ykorzystyw ane były na ćw iczeniach i sem inariach z zakresu psychologii i pedagogiki. D otyczyły one głów nie badań nad m etodam i porównawczym i, analizam i ocen oddziaływania środowiska w ychow aw czego na terenie całej Polski. B adania te przeprow adził w trzydziestu miejscowościach byłego w ojew ództw a katowickiego, a ich wyniki opu­ blikow ał na łam ach „Chow anny” w 1936 roku.

Istotnym i now atorsko w ażnym tem atem były badania eksperym entalne nad prze­ jaw am i strachu i odw agi u dzieci szkolnych. Do problem atyki tej pow rócił po II w ojnie światowej w iążąc j ą z m oralnym i aspektam i odw agi cywilnej w specyficz­ nych w ów czas w arunkach politycznych. Profesor zaw sze zachow yw ał postaw ę pracow nika nauki w nie zaw sze łatw ych sytuacjach politycznych.

Swoje bogate dośw iadczenie pedagogiczne grom adził na uczelniach w yższych, na k tó ry ch pracow ał. B y ły to: A k ad em ia W ychow ania F izy czn e g o (A W F) w Warszawie, gdzie przeprow adził badania na tem at pom iaru uzdolnień m otorycz- nych, specyficznych układów między uzdolnieniami fizycznymi a intelektem. Oprócz tego profesor pracow ał w W yższej Szkole Pedagogicznej (W SP) w K atow icach oraz na U niw ersytecie Łódzkim .

Bardzo istotnym tw órczo tem atem były zagadnienia związane z biografiami ludz­ kim i. W ydał on na ten tem at pozycję B iografia ogólna. R zecz o nauce niezbęd­

nej, lecz nieistniejącej. W skazał w pozycji tej, że „człow iek je st ciągle jeszcze

istotą nieznaną...” . Do cennych opracow ań profesora należy także w ydany w 1963 roku Słow nik P sychologiczny, który był pierw szą tego typu pozycja w Polsce. Służy on także i dziś ja k o cenne oraz w ażne źródło tego rodzaju informacji.

Bardzo ważny był i nadal je s t w kład J. Pietera w psychologię uczenia się,

390

tykę oraz teorię i praktykę w ychow ania. N ależy tu także dodać, ja k i w pływ m iał profesor na problem y doskonalenia pracy w ychow aw czej i dydaktycznej. Inicjo­ w ały one do pracy nauczycieli i w ychow aw ców pozw alając na rozróżnienie kar­ ności represyjnej i karności uspołeczniającej, skłaniając ich do głębszej sam okon­ troli i doskonalenia pracy dydaktyczno-w ychow aw czej. Ważne w skazów ki na ten tem at zaw arł w czasopism ach pedagogicznych: „C how anna”, „N ow a Szkoła” , „Zaranie Śląskie” , „N auczyciel i W ychow anie”, „N auka i W iedza” itp.

Profesor przyczynił się do rozw oju m etodologii prac naukow ych. Publikacje do­ tyczące tej kw estii ukazały się po 1945 roku. Do now atorskich prac m ożem y zali­ czyć: Z badań n a d popraw nością p ra c naukow ych (1948), K rytyka dziel tw ór­

czych (1948), P raca naukow a (1957) oraz O gólna m etodologia p ra c y nauko­ w ej ( 1957). Jak profesor sam w spom ina, dziedziną tą się zajął głów nie z uw agi

na kształcenie m łodych kadr naukowych.

Jó z e f P ieter był organizatorem sesji naukow ych skupiających uw agę na proble­ m ach w ychow ania w szkolnictw ie w yższym . Sesje te m iały charakter m iędzy­ uczelniany.

Postacią, która na trw ałe w pisała się w krajobraz nauki polskiej, głów nie na Śląsku, był niew ątpliw ie prof, dr hab. Jó z e f Pieter. Był on uczonym , organizatorem życia naukow ego w K atow icach, niestrudzonym orędow nikiem U niw ersytetu na Śląsku, w ychow aw cą wielu psychologów i pedagogów w Polsce, a przede wszystkim w byłym w ojew ództw ie katowickim .

W tw órczości naukowej profesora m ożna w yróżnić pięć podstaw ow ych nurtów, są to:

n u r t filozoficzny - pow stały tu następujące prace Józefa Pietera:

O p o chodzeniu filo z o fii (1939), M echanizm natury ludzkiej (1939), N atura ludzka (1938), P sychologia filo z o fic zn e g o św iatopoglądu m lodziezy (1933);

najw ażniejszy, n u r t p sy chologiczno-pedagogiczny, w którym ukazały się tak ie prace profesora, ja k : A n a liza i krytyka te o rii dośw iadczenia

J. D ew eya i Tworczość p e d a g o g ic zn a J. D eweya.

Były to pierw sze pow ażniejsze prace Józefa Pietera, które zostały w ydane na początku lat trzydziestych. Strach (1938), O dwaga (1938), Co to je s t w iedza

(psychologiczne p ro b lem y w iedzy osobistej) (1962), K rytyka d zie l tw órczych

(1948), P sych o lo g ia nauki (1971), P sych o lo g iczn e p o d sta w y sa m o k szta łc e ­

nia (1963), P sychologia uczenia się (1961), E gzam iny w szkole w yższej (1960), E gzam in o b iektyw n y (1973), N o w e sp o so b y e g za m in o w a n ia (1948), P rze d ­ m io t i m etoda p sy c h o lo g ii (1963), R ecep cja treści lektu ry (1958), C zytanie i lektura (1967), E pistem ologiczne p roblem y p sych o lo g ii (1965), Sporne p ro ­ blem y p sy c h o lo g ii (1969), S praw a tru d n o ści w nauczaniu (1957), Studium stra ch u (1 9 6 4 ), P oziom in te lig e n c ji a śro d o w isko (1 9 3 7 ), O cena w a rto ści

Piotr Kowolik - Jó zef Pieter (19 04 -198 9) - psycholog, pedagog, filozof

391

fesora). Z pow yższego przekazu w ylania sie postać J. Pietera, człow ieka zainte­ resowanego w ielom a problem am i z zakresu filozofii wychowania, naukoznaw stw a i psychologii ogólnej. W idoczny je s t tu w pływ uczonych z kręgu psychologów eksperym entalnych skupionych w okół idei: W. W undta, К i Ch. Biichlerów, E. Brunswik, H. Thum b, J. Piageta, L.M. Lahy, H. Bart i w ielu innych;

n u r t k o n cep cji m etod o lo g iczn y ch , tu profesor opublikow ał książki na tem at rozw ażań naukoznaw czych: O gólna m etodologia p ra c y n a u ko ­

w ej (1967), P raca naukow a (1960), P sychologia nauki (1971), K ry ty ­ ka ocen i recenzji p ra c naukow ych (1978). Prace te ju ż od w ielu lat

stanow ią podstawow y podręcznik, którym posługiw ali się magistranci i dok­ toranci, podnosząc poziom swej w iedzy;

p o d rę c z n ik o w y c h a r a k te r w y b ra n y c h dziel psy ch o lo g iczn y ch profe­ sora został zaw arty w cyklu prac kilkakrotnie w znaw ianych dla potrzeb studentów . N ależą tu: P sychologia ogólna, P sychologia społeczna, P sy­

c h o lo g ia hum anistyczna, P sych o lo g ia ja k o nauka (1947) o ra z H isto ­ ria p sy c h o lo g ii (1958-1974);

ostatnim przedstaw ionym tu n u rte m je s t re fle k sja n a te m a t lu d zk ich m otyw ów d z ia ła n ia . Z aliczam y do nich następujące pozycje profesora:

Życie ludzi (1938), Biografia ogólna (1946), Spraw a genialności i tw ór­ czości oryginalnej (1946), K rytyka d ziel tw órczych (1948) o raz C zasy i ludzie (1985). Tymi pracam i Jó z e f Pieter w raca na teren w cześniejszych

refleksji filozoficznych i częściow o naukoznaw czych.8

Specyficzny dla w ielu opracowań profesora jest niew ątpliw ie dom inujący w nich encyklopedyzm inform acji oraz aktualizow anie ich przez ciągłe w zbogacanie no­ wymi danym i. D otyczy to zw łaszcza podręczników z zakresu historii psychologii i psychologii ogólnej.

Bardzo w ażną dziedziną działalności w życiu J. Pietera było kształcenie i sam o­ kształcenie nauczycieli. Jej początków m ożna się doszukać w e w spółpracy w tw o­ rzeniu Instytutu Pedagogicznego w K atow icach w latach poprzedzających II w oj­ nę św iatową, w zapraszaniu do współpracy w ybitnych pedagogów i psychologów. Po w ojnie profesor reaktyw ow ał uczelnię, starał się pozyskać kadrę o w ysokich kw alifikacjach, co pozw oliło w krótkim czasie by W SP stała się uczelnią akade­ micką. Profesor w spółpracow ał aktyw nie z w ielom a ośrodkam i akadem ickim i w kraju, tw orząc i obejm ując katedry psychologii i pedagogiki. Jako rektor tej uczelni zadbał on o je j w łaściw y poziom naukow y oraz o szczegółow e podnosze­ nie kw alifikacji m łodszych pracow ników naukow ych. Zapew niło to nie tylko w y­

* K. Czarnecki, P. K owolik, Jó zef Pieter (1904-1989) - naukow iec, filozof, hum anista, psycholog. „K ronika K atow ic” 1999, Tom VIII, s. 315.

392

soki poziom , ale i w łaściwe podejście do dyscypliny studiów. W latach 60 i 70-tych na zaproszenie rektora Józefa Pietera odbyw ały się regularnie w K atow icach spo­ tkania z w ybitnym i przedstaw icielam i nauk hum anistycznych. B yła to też form a doskonalenia zaw odowego.

Profesor Jó z e f Pieter był osobow ością, której się nie zapom ina, był autentycz­ nym m istrzem w działalności naukowej.

Summary

The author presented on the pages o f this study the biography o f Jó zef Pieter, Full Proffesor Ph.D., a fam ous psychologist, pedagogue, philosopher and organizer o f teaching sta ff training in Silesia and not only in Silesia. The essay w as written on the occasion o f the one hundredth birthday anniversary o f the scientist. Furthem ore, the author made a characteristic o f the significant scientific output w hich oscilla­ ted around the following trends:

m eth o d o lo g ical concept trend, trend o f human activity motives,

philosophical trend and the m ost im potrant one, psychological and pedagogic trend.