===========================
adres:
W1llem B1lderd1jkhof
38,
Delft
Prof. Bosschastraat
datum:
februari
1967
-00
00
...
::
_
:
"
, ' i i---
--
...
. /
...
//"
...
/
,
/
,
/
\
I
\
I
\
I
\
I
\
I
destillatiekolom
I
-
\
I
\
I
\
/
\
/
\
,
I
/
"
'-
. /
/
......,
-
---
--...-
...
,.,
"-/ '
,
/
,
/
\
/
\
I'
BF3-scheider
L
--
--
----
-_
,
\
I
\
\
\
/
\
\
,
/
\
\"
. . . , . ,
/
\\
--_...-
,
\ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \1---....,
It - -
[)
r;
f---_
It--I
@
I I I • I...
_---I ',
jJ
oL.
~r
î
~
"
,
,
,
o.
-
..
' I •,
, Io
-1
a
co
•
1
a
N
..,t1I
,
I
LJ
lf
: u _L
I I I , n/
\
20D
l_
~~
nL
(
\
1*"-
- -
640
- -
-+I
•
-=
I'
~~LJl
__________________________ --{
r
~
~=?
r-
a
U>
N
i
J
I
r
I
I
I
I
450
----.J
I
1500
o
~
~r
""'i
•
\
" .,j
IJ
/
\
\
/
-
- - - -
- - - -
-
-
-2000
P-T-OCTYLFENOL-PROCES
REACTOR EN WARMTEWisSE
L
AARS
W.J.F.
GÖEBEL
SCHAAL 1-10
FEBRUARi 1967
- -
- -
- - - - -
- - - --B ERF I DIN
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _G
"". _ _ . . .V
_A
. ..~ . . . . ~ ... ~ _ _ _ _ _ _ _ ~T
-
. . . .r
__ _C T Y L FEN 0 L
.. _ .. . . . _ _ r _ _ _ _ _ _ 4o _ _- - -- - - - - -- - - - - .... - - - -- - _ . . - - - - - - - - - _ ... - - - ... - - -- -- . . - - -- . . - - _ 4 o . . . - _
Delft,
februarj 1967
t-':.
J.
Vogt
'
ti.
J. F.
Göebel
I
~
1 1I
I
I
II
-
1
-Inhoud
I.
Same~vatting Drc~es11.
Inleiding
1.
F
roduktej
ger
.
sc1:a
r:'
Hl
2.
Toepassjn?en
p-t-octyJfenol
3
.
Techrische
berpidinpswijzen
IV.
Che~ischeen
Fysische
as~ecten1.
De
kétalyse
2
.
Fe
t
rea
ct
i
en?c
}l
ar
.
i s:
.
e
e!l de
bi
~9rod1Jk ten
3.
D~ re9ct~etjjd4.
De molai
r
e
verr.oudi~g5
.
De
reectipte~nerat'ur
E
.
"f:isen
,
te
steU0fl
aan
elprrc'1dst
of
fen
V
.
VII.
Massebé:l
n
ns
VIII
.
Warrt~h2Jans .~blz.
2
2
5
6
9
, 1
13
16
IX.
P:o pa ra
t~JUr
26
1.
Eenptank
2
.
Reactor
3
.
RerE'vening
verr.1open van
08rec:rculattppornp
4.
~3rmtewisselaars5
.
Destillatiekolom
1.
•
Lijst
van
gebrulkte
sy~bolenLiteratuur
BijlRgen:
e
.
s.
Pat.
~,7J?,172Processchprna, massebalans, warrnteba
la
ns
Opst
o11tng reactor en
warmtew~sselaars43
- - -
2
-I.
S~mervattin~rroces
L~~4Cvn,~
\l~J,(JcJ~l
!
p-t
-octylfenol .... lerd
t
berf'id in een contifm proc
es
door é:lkylatj f' van fenel mEt
dij
sobtlteen en borhJ
.ll1trj-fluorj~e
als katalysator.
De
?lkylatie vindt çlaats in de vlopistoffa8e
bij
70°
c
en
1
atrr.
in
een geroerde
ta~kreactor.--
--/'- ... ~\.., ~---
---
'----Bij
eer. reactif'tijd van
17
r,'jr.uten 'Ilo
rdt
pen conversie
berej~t
van
98%
betrokk€~op dilsebuteen.
. ')1~
rr~~
,
1
.
PRCY
f
'CYTl' I
GE"
T
SCEJI
.
ppnr
p-t
-oct
ylfpnol
oftewel p-dilsobutylfenol oftewel
p-(1,1,3,3, tptramethylbutyl)fenol is bij kamertenperatuur
en
1
atm
.
een
witte
vlok~jgestof met
de
volgende
struct.uurformuJe:
S
IC
1 o vC
IC
I,.,
vBij
08
gew.%
zuiverheid geeft (
1 )
de volgende fysische
constanten:
smelttreject:
81
-
83
°c
koektraject:
286-288
oe
dichtheid:
922
~c
kg/m3.
2.
'lOF?ASSJT\GFN
-
:-'-T-OCTYI.FFNOL
a)
Door
condensati~met forrr.aldehyde ontstaan in
olie oplosbare harsen.
//,
3
-b)
Door condensatie met etheenoxide ontstaan
non-jonische bevochtjfPrs en
dispergeprrnidd€l~n.c)
Door behandelinp van p-t-octylfenol met
zwaveldichlorjde ontstaan het
bjsfenol~onosulfjdeen
het bisfenoldjsulfjde,
wa~rvanvocral de
calcj~m-en
barju~zoutenals antj-oyidanten aan
smeerolje~nworrlen toegevoegrl.
d)
}\ls
stabilisetor
in
onder ande>re ethylcellulose
en
polyvinylchloride.
e)
Verder vindt
p-t
-o
ctylfencl
toepassing in:
kleurstoffen,
insEctj dden,
farrraceutica.
?
-t-octylfenol
zelf heeft bactericide eifenschappen,
eVE'nwel ui tslui tend teger.
Grar
-nosi tipve bacteri Ë
·
n.
Gegevens over de totale
productie aan
p-t-octyl-fenol
en de vprdeling over
de
versc~illpndetoepassings-mogelijkheden zijn njet bekend.
3.
TFCHNISCHF BFREIDINGSWIJZEN
- 2 )
Kationwjsselaar als katalysator ( 2 )
Het mf'est gebrtd k
t
word t het sul fonzuurtypp,
bijvoorheeld
A~ber11te-'12- een gesulfoneerd polystyreen
~~Zowel
de wisselaar alE
het fenol en het
dj~sobuteenmoeten zo goed
~og0lijkwatervrij zijn,
daar
water de
o~brengst
sterk doet afnerren.
De
alkyletie wcrdt uitgevoerd
bij
F5°
C, enkele graden b6ven
het
s~eltpunt
van
p-t-octyl-fenol.
Voordelen
t~nopzichte van
de
hieronder volg8nde
bereid1ngs-wjj
zen
z1
,in:
1. nagenoeg uitsluitend p8ra-substitutie,
2. weinig bijprodukten,
3.
er
bestaat geen kans
op isomerisatie
of dealkylat1e
tijdens de vacuündestillatie, daar in hp.t
produkte~engselin het geheel geen katalysator meer aanwezig is.
4
-Nadel~n
zijn: de beperkte capaciteit en levensduur van
de katlonw1sselaar.
t.
Met
zuur geactiveerde klei soorten als katalysator.
(
Tonsil,
Filtrol, Superfiltrol ) - (
3,
4 )
Ook dit
proces
moet in een zo droog mogelijk
millieu word
e
n uitgevoerd.
De
klei en hel fenol word er.
sa~en
in een
~eroerdetankreactor gebracht, waaraan
lanrzeam ( terrperatuurbehe
,::
rsing ) dilsobuteen wordt
toegevoegd. Is
al
het djlsobuteen in de reactor dan wordt
nog
3
~
4
uur geroerd, waarna de klei wordt afgefiltreerd
en het produktmengsel bij lage druk ( 1C-1CO Torr ) wordt
gedestilleerd.
Gebruikte molaire verhouding: fenol
diisobuteen
=
1 1 à 2 : 1 .
Procestem~E'r8t1lllr:
tussen EC en 90
0C.
Conversie t.o.v. dijsobuteen, afhankelijk vón de gebruikte
kleisoort:
65
tot
90%.
Uitvoering: discontinu.
De hoeveelheid bjjprodukten is in het algemeen groter dan
bij het
eerstgeno~mdeproces en hangt weer sterk af van
de gebruikte kleisoort. Zwavelzuur en fosforzuur worden
dikvd jls als activators voor de verschillende kleisoorten
gebruikt.
Fvenals de alkylatie met een kationwisselaar als katalysator
leidt ook het gebruik van kleisoorten tot een bewerkelijk
proces.
Berejding met behulp van andere katalysatoren
De hier bedoelde katalysatoren zijn allen
Lewis-zuren. In het hoofdstuk
11Chemische aspecten" zal nader
worden ingegaan op de verschillende in gebruik zijnde
katalysatoren.
De alkylatie vindt plaats in de vloeistoffase bij
1
atrr.
en over het algemeen beneden
1CC
o C. Van het
produkten-mengsel wordt eerst de katalysator gescheiden - hetgeen
vaak een prcbleem vormt - waarna door gefractioneerde
destillatie onder lage druk het p-t-octylfenol van de
bijprcdukten wordt gescheiden.
- - -
--,
5
-De bijprodukten worden near de reactor terugrevoerd.
De reactoren zjjn meestal geroerde tankreactoren, hetzij
continu, hetzij discontinu werkend. In de literatuur (
5 )
werden ook twee tyDen
bu~eactorenbesproken; het was
evenwel niet duidelijk of deze rpactoren inderdaad zijn
toerepast in een technjsch proces van enige omvang.
Als constructiemateriael moet dikwijls hoogwaardig
chroomnikkelsta
A
l worden gebruikt, aangezien vele
katalysatoren met de reactanten en de produkten corrosieve
meng
sf~ls vorrJien.
Fnige voorbeelden:
'
reactie
-
type
lit
•
%
tijd in op-
proces
minuten brengst
---- -
-,
C
2 Fe
e
l3
i
__
~
-i-
-
•
-,
2
5 Hel
-=-+
·
-
- "-- --- ~-----B
F1
..J ;17
9C
continu
%
H2
S
C4
I
12C
à
80
djscontinu
dij
s.
Qtlt ~24C
-. _ - - - --BF3
I
20 75à
80
continu
----_._--- - - - -"---- .11
I. Opdra cht
De opdracht luidde: het maken van een voorontwerp
voor de bereiding van
6000
ton p-t-octylfenol per jaar
met de volgende restricties:
gE'en kationwisselaar, klei soort of zwavelzuur als
katalysator
een continu proces.
(6 )
(5 )
-(7)
6
-IV. Chemische en Fysische aspecten
1. DE KATALY8F
De alkylatie
van
fenol
met
diisobuteen wordt,
z081s gezeçd
gekat~lyseerdmet een Lewis-zuur. Zeer vele
van deze katalysatcren zjjn toegepast bij de technische
bereiding van p-t-octylfenol, bijvoorbeeld:
H)PC4
AICl)
Be
- Ti - Zr chloriden
H2S~
FeCl)
Al - fenolaat
HCI
BF3
BF
-3
etheraat
HF
ZnCl
2
BF
-3
H
2
0
f.Vele combinaties van deze katalysatoren worden eveneens
aangetroffen.
Boriumtrifluoride is hieruit om de
vó~genàeredenen gekozen:
a)
BF) geeft een
nogF
opbrengst aan p-gesubstitueerd
fenol. (
5',
9 )
b)
De reactietjjd is ten opzichte van vple andere
katalysatcren kort.
c)
Het gasvormige BF3 is gemakye11jk toe te voegen,
daar het onder comnlexvorming met alkylfenolen
snel in het reactiemengsel oplost.
d)
BF) is een van de weinige katalysatoren, waarvan
in de Ij teratuur (
1
C ) iet s bekend is over de
manier waarop het terug wordt gewonnen.
I
~
)
)
~:jA
7
-~nkele
gegevens over BF3 ( 12 ) :
BF 3 is een
~erk.
riekend
g-B
s, dat aan de lucpt onder
hydrolyse
nev~
~
~~~l
.
Het is in de handel
ver~rijg-ba~rin stalen cylinders onder
een druk van ca
.
16C
atrr.
P
kr
=
49
atrr:.
T
kr
= -
12,25 °C.
2. HET
RFACTJFMFCHANISME
FN DF BIJPRODUKTEN
De alkylatie van fenol is een elektrophiele
substitutie.
BF3
vormt met het diisobuteen een
carbonium-ioncomplex,
dat vervolgens substitutie kan veroorzaken,
zowel op de ortho als op
de
para plaats; ook
di-substi-tutie is ITogelijk.
Zoal~
hierboven gezegd, is BFJ een katalysator
met zeer hoge opbrengst aan
para-gesubstitueerd
produkt,
hetgeen niet wegneemt dat e
?
n geringe hoeveelheid
ortho-t-octylfenol en 1,3-di-t-octylfenol in het
produkt-mengsel aanwezig zal zjjn. Andere bijprodukten zijn:
p-t-butylfenol, o-t-butylfenol en 1,J-di-t-butylfenol
en een zeer geringe hoeveelheid zware produkten, door
condensat~e
van alkylfenolen ontstaan.
Ortho-, oara- en di-t-butylfenol worden na scheiding van
het
p-t-octylfenol
in de reactor teruggevoerd, waarbij
aanfenornen wordt dat volledige dealkylatie optreedt, zodat
de " brokstukl<en " dezelfde reactiemogeljjkhed
e
n hebben
als
het
11vers
11ingevoerde fenol en diisobuteen.
Deze
alkylatie
van fenol is e
e
n redelijk goed omkeerbare
reactie, hetgeen betekent dat
het
noodzakelijk is de
\
katalysator zo snel mogelijk
na
beëindi
g
ing van de reactie
van het reactiemengsel te scheiden, daar anders
dealkylatie
en isomerisatie de opbrengst doen dalen. Deze scheiding
is volgens ( 1C )
~ogelijkdoor strippen van het
reactie-mengsel
met
een koolwaterstof met
5
~ot9
koolstofatomen.
~~ ~au~~
~~rkJt~
~~
--
.~..
" \.: I
-
8'-3
.
DB RFACTIFTIJD
De keuze van de rea ctieti jd: 17 minuten, is
vooral gebaseerd on ( 11,8 ).
4.
DE
?v:OLAIRE
VFRHCUDING
De molaire verhouding
van
de
reactanten
wijkt
over het algemeen niet veel van één af. De in dit
proces eekczen molaire verhouding
diisobuteen:fenol
is
O
. ,oe:
.' .J •Belar.grijk is dat BF3 niet in contact komt met een overmaat
diisobuteen, daar in dat ?€val polymerisatie optreedt.
Goede menging van de reactanten v66r de toevoeging van
de katalysator is zodoende noodzakelijk. Bij sommige
processen wordt
BF3
aan het fenol toegevoegd ( 11 ).
Wat betreft de reactietemperatuur wordt voor
deze
exotherme
alkylatie steeds een zo laag mogelijke
tel'V"peratuur aanbevolen ( ca.
7C
o
c. ).
Ren punt
waarover in de literatuur evenwel in het geheel niet
gesproken wordt is het feit,dat zuivel:.§. p-t-octylfenol
een sroelttraject van
e1-83°
C. heeft. Waarschijnlijk is
het zo dat verontreinigingen
het
smeltpunt sterk verlagen
en/of dat het BF3' door zijn complexvorming de alkylfenolen
vloeibé'ar
hcudt
.
6. EIS
EN
,
'TE
STF'Ll.EN AAN.GROT\DSTOFFFN
De literatuur geeft hieromtrent
geen
inlichtingen.
Zowel voor de
activit€'it
van de katalysator, als ter
vernindering van de corrosie is het gunstig wanneer de
reactanten
zo drcog mogeljjk zijn. Di!sobuteen mag geen
• !
, .1
I "
9
-andere olefinen bevatten. Zelf bestaat d1lsobuteen
uit
een mengsel van twee olefinen, namelijk:
2,4,4-
triroethyl-1-De~teen
en 2,4,4- trimethyl-2-penteen;
beid~n
geven evenwel dezelfde produkten.
v.
Beschrijving van het proces
(Voor het bijbehorende processchema zij verwezen naar
bj jlage 1.)
Uit een silo wordt vaste fenol
in
een
smeltgoot
gebracht, w2arin het bij
4,0
c.
s~elt.
Door middel van
een tr3nsportschroef komt de
res~olten ~assain een geroerde
t
an
k
.
,
waar~n~
h
e O e
t
t
t
c3°
C.
wor
dt
opgewar~d t b h
me
e u p
1
van een
ver·,var-:~ingsspir3al.Fen vanton-pomp zorgt voor de
dosering van het vloejbare fenol aan de meng-tank,
waArin tevens djisobuteen, direct vanuit een opslagtank,
wordt gepompt. Met behulp van meetschijven en
regel-klpÇ\pen wordt de molaire vprhollding ingesteld.
De
mengtank
bevi~dtzich boven de reactor en heeft
een totsle inhoud van 15 liter. De hoeveelheid vloeistof
in de tank is
?,~5liter; de
verblijfstijd
38
seconden.
De teTI1peratuur na menging- is
5C
o
C. Het transj'ort van de
ge~engde
reDctanten nêar de reactor vindt plaats via een
overloop in de
mert~tanken
een
valpjjp welke door de
deksel de reactor bjnnengaat. Zowel in de mengtank als
in de reactor
worden
turbineroerders en keerschotten
voor de menfing gebruikt.
Naast de reactanten worden de katalysator en de
bijorodukten naar de reactor gevoerd. De katalysator
wordt
d~chtonder de roerder gedoseerd, de bijprodukten
di-:ht hoven de roerder. De total!" inhoud van de reactor
is
3CO
ltter. De hoeveelheid
reécti~mengselin de reactor
is 2CO liter. De verblijfstijd in het gehele systeem van
• r
- - -
--
10
-Uit de bodeJ11 van de reoctor wordt een prod1iktstroom
gepompt, waarvan
een
*~o~tdeel via een warmtewisselaar
wordt
gerecirculeerd.
'
D~z~
57
0C. gekoelde
recirculatiestroom wordt
t~rhoogte van
het
vloeistof-op
p
ervlak in
de
reactor teruggevoerd. De
rec1rculatie-verhouding is 1C:1. De
koeling
vindt plaats in een
pijpenwarmtew1sselaar
met water
van 40
0C. als
koel-~middel, teneinde kristallisatie van produkten op de
~- ~---'-- -
-,
koeloijpen tegen te gaan. Het koelwater circuleert
in een gesloten systeem en wordt in een tweede
war~tewisselaar
met water
van 15
0C. gekoeld.
De temperatuur in de reactor wordt
geregeld
~et
behulp ven
de grootte
van
de
recirculatiestroom.
De produlctstroom naar de
BF
3
-sc
h
eider gaat
via
een
regelklep, \oJ'aarr.1ee
de
druk in deze scheiderr
,
op 1,3 bara
~anworden gehouden. Door deze geringe overdruk stroomt
het BF
3
-g,as terug naar de reactor.
De
E.F
3
-sc
heider
is een
kolom
waarin
hex~anonder
verdamping
BF3 aan het produktmengsel onttrekt.
In de topcondensor wordt hexaan volledig gecondenseerd,
terwijl BF3
gasvor~ig
blijft. Aangezien in ( 10 )
geen enkel gegeven over het mechanisme van deze scheiding
wordt ver
me
ld, is
het
niet mogelijk om deze kolom nader
te specIficeren. In verband met eventuele verliezen
aan
BF~en hexaan, zijn
sup~letipleidingenaangebracht
aan
res
p
.
de gasleiding uit de topcondensor en aan de top
van de BF3
-sc
heide
r.
Afgezien van het verdampen van hexaan,
wordt de
war~tein de k
r
okketel tevens gebruikt voor
opwar~ing van de nroduktstroom tot
9C
o
C.,
zodat
eventuele
kristallisatie na het onttrekken van BF3 wordt voorkomen.
Deze
produktstroo~wordt via
een
regelklep,
waarover een drukverlaging tot ca. 18mrnHg optreedt,
npar de
d~stillatip.kolorngeleid
.
( V
o
or verdere gegevens
over deze kolom zij verwezen naer de desbetreffende
berekenineen. )
.
,"
" ,
\
~\
j
-
11
'
-.. ~ ... ' " .. -)Ot
In
de
topcondensor worden
.
de
COJllPQ.nenten o-t-octylfenol,
.~
p-t-octylfenol,
.
o-t-butylfenol,
p-t-butylfenol
en
1,3-di-t-butylfe
n
ol bij 13
8
°C.
gecondenseerd
en
gedeel-telijk
naar de kolom teruggevoerd.
He
t
nog niet
gecon-denseerde fenol wordt
in een
kleine spiraalcondensor
gecondenseerd, wa"'rna het
met bovenstaande
componenten
wordt samengevoegd, om tenslotte in een tweede
warmtewisselaar
tot
7C
o
C.
te
worden
gekoeld • •
J~~:~~.
De druk in de
kolom wordt met behulp
van een
o~
~
in stand gehouden. Via
een plunjerpomp
wordt
de
condensorstroom bij
7C
o
C.
en
1 atm. teruggevoerd
naar de reactor.
De vloeibare produktstroom verlaat bij
166
0C.
en
20
mmHg
de
bodem
van de kolom
en bevat
CB.
96
gew.%
p-t-octylfenol.
VI. Opstarten
en
regeling
lito
(8)
1.PRCCEDt'1iE BIJ OPSTARTFN
Nadat de trarsportschroef van
de s
rrel
tgoot in
werking is gesteld, wordt vast fenol
uit
de
silo
toegevoerd en tegeli jkert
jjd stoom in
de
verwarnJngs-mantel van de goot toegelaten.
Z
odra
het vloeibare
fenol in
de
opwarmtaru{ begint
te
vloeien wordt
de
verwarmingsspira
E
I van deze
tar~ond
e
r stcom
gezet.
Is
de
opwarrr.tank
vel, dan worden
de voedingspompen van
~
D en F ingeschakeld, zodat D en
F
in
de juiste verhouding
in de voorrnengtank stromen. 38
seconden
hierna bereikt
het
vloeistofnjveau
in deze tank de
overlooprand, zodat de
reactanten
nBa
r
de reactor beginnen te
vloeien.
Op
dit
moment vangt
teve~sde
d0serin~ven de katalysator
aan~De reactie zet zodoende in en (je terrperatuur
zal
gaan
stijgen. Teneinde de temperatUlJr in de hand
te houden
wordt de recirculatieoomp in
werking
gesteld,
waarbij
evenwel de afsluiter in
de
produktafvoerleiding
voorlopig
nog gesloten blijft. Deze afsluiter wordt pas geopend
op
niveau-i'
I II
I I , ,12
-regelaar bereikt heeft. Het produktmengsel vloeit nu
naar de scheidingssectie. In de BF
3
-scheider dient het
hexaan op kookternperatuur te zijn, terwijl de
destillatie-kolom op een druk van 2C
mmHg
moet zijn gebracht •
...
2.DE VCLGFNDF RFGELAPPARATUUR IS AANGEBRACHT:
a)
Aan de uitgang van de silo een regelafsluiter,
die wordt gestuurd door de niveauregelaar in de opwarmtank.
b)
De
te~per8tuurin de opwarmtank wordt door een
regelafsluiter op de stoo
m
toevoerleiding van de
stoom-spiraal geregeld.
c)
De juiste verhouding tussen en grootte van de
stromen D en F wordt geregeld met behulp van regelafsluiters
in de resp. leidingen, gestuurd door een stroroingsmeter in
de di!sobuteentoevoerleiding.
d)
De hoeveelheid produkt die uit de reactor wordt
afgevoerd wordt geregeld door een regelafsluiter in de
produktafvoerleiding, gekoppeld aan een niveauregelaar in
de reactor.
e)
De
te~peratuur
in
ne
reactor wordt door regeling
van de grootte van de recirculatiestroom op de juiste
waard;€ gehOl
J
d en.
f)
Fen regelafsluiter op de koelwatertoevoer naar de
secundaire koeler regelt de temperatuur van het koelwater
het gesloten circuit.
g)
De juiste dosering van de katalysator wordt door middel
van een repelventiel in de BF
3
-toevoerleiding ingesteld.
Dit regelven
t
iel wordt door een stromingsmeter in de
produkt-afvo
e
rleiding gestuurd.
h)
De
regelapP8rat~uraan de BF
3
-scheider en de
destillatiekolom is in hoofdzaak analo
o
g.
1e.
De drukval tussen de produkttoevoerleiding en
de kolom wordt geregeld met behulp van een regelklep,
gekoppeld a?n een dru
k
meter op de kolom.
2e.
De temperatuur aan de top van de kolom wordt
geregeld met behulp van de koelwatertoevoer
.
f:'.
- 12
a
-3e.
De temperatl
.
JU
r in de bodem van de kolom wordt
geregel
d m
et behulp van de st
r
omtoevoer.
4e.
De terugvloeiv
e
rho
u
ding aan de top wordt
met een regelafsluiter in de produktafvoerleiding,
gekoppeld aan een stromingsmeter in d
e
terugvloei-leid ing.
5e.
De
p
roduktafvoer uit de bodem van de kolom
wordt
gere~eld ~eteen regelafslu1ter in de
produktafvoerleid
i
ng, gekoppeld aan een
niveau-meter in de kolom.
6e.
De druk in de destillatiekolom wordt geregeld
met behulp van een vacuürnregelklep op een "buffervat"
in de zuigleiding naar de vacuümpomp •
•
f)
V
~.rl!
,;,;, ,13
-VII. Massabalans
lit: ( 8, 11 )
De ja?rproduktie is 6000 ton p-t-octylfenol.
Bij een aantal
produktie-dagen
van 340 per jaar
(
816C
uur) betekent dit dat de totale doorzet per
seconde
211,60
gra~is.
De bij de berekening gebruikte molecuulgewichten
en symbolen zijn:
stofnaam:
symbool:
mOI.gewicht:
fenol
F
94
diisobuteen
D
112
p-t-oct
y
lfenol
P
206
o-t-octylfenol
0
206
1,3-di-t-octylfenol
DO
318
o-t -butylfenol }
p-t-butylfenol
B
t.150
1,3-di-t-butylfenol
DB
206
zware produkten
Z
318 ( aangen.
Gegevens waarop de massabalans
~sgebaseerd:
a)
b)
molaire verhoudtng F : D
=
100 :
95
D wordt volledig omgezet
~
lt-'o-<i
~811L-c)
molaire verhoudjng 0
:
P
=
1
:
10 in het
produkt-mengsel
d)
het produktmengsel bevat 80 gew.% P
)
e)
op grond van de orthc- en
para-substitutiemogelijk-heden aan de fenolkern, worden de volgende
molaire verhoudingen in het produktmengsel
e.
aangenomen:
p-t-butylfenol
r : '
o-t-butylfenol
=
2 : 1
B : DB
=
6 : 1
f)
1,5 gew.% niet-omgezet fenol in het produktmengsel
g)
0,5 gew.% Z in het
produktmengsel
14
-h)
de gewichtsverhouding DO : ( B + DB )
=
1 : 4
in het
produktmengsel
1)
de hoeveelheid
BF3
die per seconde wordt toegevoegd
is 1,2 gew.% ten
opzichte
van het per seconde
toegevoerde F
j)
wat betreft de
BF3
scheider wordt aangenomen
dat het gehele
produktmengsel
de kolom door
de bodem verlaat
k)
de scheiding in de destillatiekolom is els volgt:
( zie desbètreffende berekening )
1e.O,5 gew.% P ten opzichte van de totale
hoeveel-heid P verlaat de kolom in het destillaat
2e.C,95 gew.% van het bodemprodukt is 0
3e.F, DB en B verlaten de kolom in het destillaat
4e.DO en Z verlaten de kolom in het bodemprodukt.
Overzicht van de
massastromen die
de apparatuur per
seconde
passeren:
1.
Mengtank
in
99,452 g F
112,148
g
D
uit 211,600 g F + D
2. Reactor
in [ 211,600 g
F
·
+D
·
J~1
3,83 g
F
,I.3,75 g DB
18,40 g
0
1,02 g
P
\"17,08 g B
[
1
,18
g
~F3
k~2041,20 g
P
204,20
g
0
38,3e g F
~
170,80 g B
37,50
g
DB
52,10
g
DO
12,70
g
Z
11,80
g
BF3
• 15
-uit
2245,32
g
p
-~224,62
g
0
42,13
'
g
,
F
187,88
g
B
41,25
g
'
DB
57,31
g
BO
13,97
g
z
12,98
g
BF3
3.
BF
3
-scheider
in
204,12
g
,
P
r2C,42
g
0
3,83
g
F
'
.
17,08
g
B
3,75
g
DB
5,21
g
DO
I1,27
g
z
(
...
2S~
8
,
(,
~,18
,
g
BF
uit
204,12
g
P
:
20,42
g
0
'
3,83
g
F
17,08
g
B
3,75
g
DH
'
kj
d-
1
)(8&1~.
5,21
g
DO
l
I1,27
g
Z
:
4.
Destillatiekolom
in
als bij "uit"
scheider
uit destillaat
3,83
g
F
3,75
g
DB
18,40
g
0
1,02
g
P
17,08
g
B
bodemprodukt
2,02
g
0
203,10
g
P
5,21
g
DO
1,27
g
z
16
-VIII.
Warmtebalans
Teneinde de reactiewarmten van de vorming van
p en
0
uit
F
en D te
kunnen
bepalen, is het noodzakelijk
allereerst de vormingswarmten van deze vier componenten
te kennen.
Uit
lito (
13 )
vOlgen voor
F
en D de volgende
vorm1ngswarmten:
F:
6
HO
= -
162,8
KJ/gmol
( voor vast F bij
25°
C )
D:
6
H~
= -
149,8
KJ/gmol ( voor vloeib.D bij
25
0
C )
Voor de componenten
0
en
P
werden in de literatuur geen
vormings\\Tarmten gevonden.
Vclgens de methode van de
groepsb1jdra~en
van Van
Krevelen
(
13, 14, 15 )
werden
daarom deze waarden bepaald:
vormingswarmte
P
bij
70
0C
in de gasfase:
P
bestaat uit de volgende groepen:
1
x (
-OH - phenol)
- -
46,90
kcal/gmol
4
x
(HC~
)
=
of12,72
kcal/gmol
2
x (
2
x (
5
x (
1
x (
extra
-c~
)
quat.C)
-CH
3
)
-CH -
)
2
voor
p-subst.
t
ot a al: . . . .
=
+
11,16
=
+
1,82
51
,85
-
-
5,06
=
-
-
0,18
- 78,29
kcal/gmol
kcal/gmol
kcal/gmol
kcal/gmol
kcal/gmol
kcal/gmol
Op analoge wijze werd voor de vormingswarmte van 0 gevonden:
- 79,43
kcal/gmol.
Aangezien we de reactiewarmten onder de in de reactor
heersende condities moeten kennen (
70
0C,
1
atm.,
vloeistoffase ), rekenen we de vormingswarmten om naar
deze condities.
---I
~R~
=
-
162,8
KJ/gmol
opwarmen van
25°
C tot
Cp
=
C,1347
KJ/gmolOe
T
=
41
17
-41° e (sméItpunt):
( 13 )
óH
=
I
CpdT
=
2,155 KJ/gmol
=
22,09 KJ!kg
T
=
25
smel
b!armte:
123,2
KJ/kg (
13 )
opwarmen van 41° C
tot
70°
C:
Cp
=
0,460
+
3,89
•
10-4 •
T
(oF)
(16) (kcal/kgOC)
T= 158
AH
=
jCpdT
=
111,8 KJ!kg
T
=
106
óRtot
=
257,09
KJ/kg
=
24,16 KJ/gmol
= -
138,64 KJ/gmol
---D
Op
analoge wijze is voor
D
de vormingsenthalpie
omgerekend~
Gegevens:
~
H~
=
-
149,8
KJ/gmol
Cp
=
C
,457
+
5,3 .
10-
4
.
T (oF) ( 16) (in kcal/kgOC )
- 130,C3
KJ/gmol
.'
' v .p
.6H
70
f
G
18
-329
KJ/gmól
verdampingswarmte:
31,2
KJ/gmol
(16)
~H~~
= -
329 - 31,2
=
:=~~~~~=~~,~~~;
~
-H
70
f
= _
334 KJ/gmol
G
verdampingswarmte: niet in de literatuur bekend; voor de
berekening gelijk gesteld aan die van P •
óH
70
= -
334 - 31 2
= -
365,2 KJ/gmol
f
L
'
.
--
---
,
-Berekening van de reactiewarmten bij 70
0C. in de
vloeistoffa~e
en bij, 1 atm.:
A~I 11
ui
.
~H~C
= -
36{;,2
+
13C,C3
+
138,6
= -
91,5
KJ/gmol
p
===============
- 365,2
+
130,C3
+
13P,6
= -
96,6
KJ/gmol
---
--0--Puntsg~wijze
berekening van de warmtebalans
---
~1)
Bij 2C
o
C. en 1 atm. is de enthalpie van zowel
F als D nul gesteld. F en D verlaten de opslag bij
20
0C,
zodat beide voedingsstromen een warmteinhoud van 0 kW
hebben.
) .
19
-Cp
=
1,431 KJ/kgOC (
13 )
~
- 0,09945
kg/sec
toegevoerde hoeveelheid warmte is 2,99 kW
Smelten F bij
41
0c. :
smeltwarmte: 123,2 KJ/kg
'm
=
0,0994
5
kg/sec
toegevoerde hoeveelheid warmte is
12,28
kW
warmteinhoud F bij het verlaten van de smeltgoot:
15,27
kW
---3)
Opwarmtank fenol:
Het
F
wordt in deze tank tot een zodanige temperatuur
opgewarmd, dat het na menging met D een mengsel geeft
met een temperatuur
van
50°
c.
(motivering, zie
4) )
Berekening van de
v~reistetemperatuur:
50
dT
~
ili
mD
I
c
PD
dT
20
.
. .
Opwarming
F
van
41
0C.
tot
83,4
0c.:
toegevoerde hoeveelheid warmte is
16,38
kW
warmteinhoud F bij het verlaten van de opwarmtank.:
31
,E5
kW
V
--
.._--_
.
-
---4)
Mengtank:
Uit 3) blijkt dat bij een mmD van 2Co C. en een mmF
van
83,4°
c.
na menging een
m
wordt verkregen
o m
met een temperatuur van
50
C.
Deze temperatuur is
gekozen op grond van de volgende overwegingen:
a.-- De warmteinhoud van
de
reactanten moet zo laag
mogelijk zijn, in verband met de exotherme
reacties.
20
-b.-- Fen redelijk temperatuursverschil t.o.v. het
smeltpunt van fenol.
De warmteinhoud van de gezamelijke stromen blijft
constant en is
31,f5
kW
---
-
---_
..
-
-5)
Reactor:
,
~.--
Berekening van de
p
er sec
o
nde vrijkomende
reactie-warmte.
Aangezien wij aangenomen hebben dat de bijprodukten die
worden gerecirculeerd uiteen vallen in de oorspronkelijke
reactanten, kunnen deze wat betreft de reactiewarmte
buiten beschouwing blijven. Voor DO en
Z
zijn geen
gegevens beschikbaar; in de berekening worden zij opgevat
als
d.
Produktie aan P:
C,20310
kg/sec
Produktie aan
d:
C,0085C
kg/sec
=
C,986 gmol/sec
=
0,0412
gmol/sec
'.
~H70
-
-
91,5
KJ/gmol
rp
LlH
70
= -
96,6
K
J
/grnol
rO
Totale war
m
teontwikkeling:
9
4,
3
kW
--
--
---
-
-
-
-.
.,
---È.--
Het produktmengsel verlaat de reactor bij een
tempera-tuur van 7Co
C.
Een deel van de vrijgekomen reactiewarmte
kan zodoende besc
h
ouwd worden als te zijn gebruikt voor
~r ~
de opwarming van de reac
t
anten van 5Co
C
tot
70°
c.
Berekening van d eze
hoeveE-~lheidyJarmte
uit:
158
OF
1S8
OF
dm (C
dT
AH
=
4-
iti
fc
dT
=
16,75
kW
F /
,
PF
I!lD
PD
---
-
-
---122
OF
122
OF
Daar de temp
e
ratuur in de reactor op
70°
C.
moet worden
gehouden, dient per seconde te worden afgevoerd:
,
21
-Deze hoeveelheid
war~tewordt door recirculatie van
het produktmengsel afgevoerd.
I
---s.--
Berekening van de grootte van de recirculatiestroom.
Allereerst wordt de gemiddelde soortelijke warmte van
het produktmengsel berekend.
~De soortelijke warmte van
0,
DB,
DO
en
Z
wordt gelijk
gesteld aan die v
a
n
P.
Gegevens:
C
=
pp
0,5
+
3,89 • 1C-4 •
T
(oF)
-
0,0229
(opm. :
p
bi
j
60
0F.)
li t. ( 16 )
p
=
920
kg/m3
CPB
=
c,481
+
3,8
9
1
(-4
T
(oF) kcal/kgOC lito
(
16
)
C~
=
0,460
+
3,
89
•
10-
4
• T
(oF)
kcalikgOC
lito
(
16 )
massastromen:
P
+
0
+
D
B
+
DO
+
Z
=
B
=
F
Gemiddelde soortelijke warmte:
0,554
kcal/kgOC
--
-
---
-
---
---_
....-=
0,23477
kg/sec
0,017C8
kg/sec
C,00383
kg/sec
opm.: De bijdrage van
BFj
aan de gemiddelde soortelijke
warmte
is verwaarloosbaar.
De grootte van de recirculatiestroom wordt nu
bepaald door de temperatuur van de gekoelde
recircu-latiestroom op
57
0C. te stellen. Deze temperatuur mag
niet te laag zjjn da
e
r er gevaar voor kristallisatie
bestaat.
dm
.ë
p .
(
70 - 57 )
=
77,55,
recirc.
dus
dm
recirc.
=
2,5686 kg/sec
Afgevoerde hoeveelheid produktmengsel
=
0,25686
kr/sec, dus
de
recirculatieverhouding
is
1C :
1
•
,
.
-
22
----2.--
Berekening van de verdeling van de warmtestromen
van en naar de reactor,waarbij vcorlopig de invloed
van de sche1d1ngsapparatuur buiten beschouwing wordt
gelaten. Schematische weergave van de warmtestromen:
REAC'T'OR
(1
j
(4
(3)
(7)
94,5
(
reectjewar~te
)
Op grond van de overeenkomstige
che~ischeaard van de
com
ponenten
van de warmtestromen (6) en
(11),
stellen
we dat de verhouding van deze
warrntestro~engelijk is
aan de verhouding van de rnassastromen.
(6) :
(11)
=
0,04408 :
C,?~60
'
,
.
:
11,~
Verder stellen we de enthalpie van het gasvormig BF3
bij 70
0C. en
1
atm. ge11
.
jk aan nul .. Dit betekent dat
de warmteinhoud van stroom
(5) gelijk is aan
nul;
BF3 tr
e
edt de scheidingskolom namelijk bij 70
0binnen
en verlaat deze
kolom
bij een temQeratuur, iets boven
de 70
0C.
Bekend zijn: ( in kW )
-(1)
=
48,4 ,
(8)
=
77,55
(2)
=
7'7,
55
\
(11 )
=
48,4
•
~
c.,
~;
.
(5)
=
°
.
.~
~
"
r
~~~~r:~,
.,
"iMII«~! ....-
(11"
~~ .~
23
-(11 )
=
4,8 x(6 )
• •
(6)
=
1 C, 1 kW
V
(10)
=
(11)
+'(E)
. ·
•
(1
(I)
=
58,5 kW ,
()(9)
=
(5)
+
(1C)
•
·
•
(9 )
=
5
8
,5 kW
(3)
=
(7)
+
(9 )
l
(7)
=
1C
x
(9)
=
585
5
(3)
=
11
x
(9)
=
643,5 kW
(7 )
=
(4)
+
(
P
)
=
(4)
+
77,55
•
•
.
585,0
=
(4 )
+
77,55
•
•
.
(4)
=
507,45 kW
zodoende:
(1 )
= 48,4
o kW
(7)
=585
kW
(2 )
=
77,5"5 kW
(8)
=
77,55 kW
(3)
. =643,5
kW
(9 )
=
58,5
kW
(4 ) =5C7,45 kW
(10)
= 5
8
,5
kW
(5 ) = 0
k
\
.J
01 ) = 48,4
kW
(6 )
=
1 C
o
, 1
kW
6)
BF
3
-scheid er:
Deze scheider is niet expliciet berekend wegens
,.
gebrek aan gegevens. Veor de warmt
e
oalans werden de
volgende veronderstellingen gemaekt:
De hoeveelheid warmte die in de kcokketel van de
BF
3
-scheider wordt toe
g
pvoerd, wordt gebruikt om:
1e. heyaan te verdampen; deze verdampingswarmte wordt
in de condensor we
e
r
onttroY~en.2e. het produktmengsel op te warmen van 70
0C tot 90
0C.
Toegevoerde hoeveelheid warrrte aan het produktmengsel:
~
• Cp'
6
T = 0,25568 • 0,554 • 20 = 2,82 kcal/sec =
tot
11,9
kW
---
-
----Warmteinhoud van het produktmengsel bij het verlaten van
,
24
-7)
Destillat1~kolom:Voordat de vloeistofstroorr. uit de BF
3
-scheider
de destillatiekolo
T:
l
binnengaat, wordt de druk via
een
adiahatisch werkende smcor
k
lep verlaagd van
1,3
atm.
tot ca.
20
mrnHg. De da
mp
spanningen van
d'~componenten
o
in het produktmengsel zjjn bij deze druk en bij
90
C.
nog zb laag, dat aangenorne
·
n mag worden dat er geen
verdamping heeft plaatsgevonden. De
ternpera~uurvan
o
de vloeistof blijft zodoe
n
de 90 C.; de warrnteinhoud
blijft onveranderd
7(,4
kW.
Kookketel: De te
m
peratuur in de kookketel is
166
0C. De hoeveelheid toe
g
evoerde warmte is
67,5
kW.
Voor de berekening van deze gegevens wordt verwezen
naar de berekening van de destillatiekolom. De
vermeerdering van de
war~teinhoudvan de produkt stroom
die de kolorr. langs de
bode~verlaat ten opzichte van zijn
warmteinhoud bij intrede van de kolom, bestaat uit
zijn opwarming van
90
0
C. tot
166
0
C.
De
produktstroo~ ond
~
r
uit de kolom bestaat voor 97 gew.%
uit
0
en
P.
Voor de berekening wordt
100
gew.% aangenomen.
ë
p
=
0,5
kcal/kgOC
;
óT
=
76
°c
~H
=
76 .0,5
.0,2116 .4,2
=
33,7
-_
.
__
.
_
.
kW
_-
---De
war~teinhoudbij intrede van de kolom is
60,3
kW,
waardoor de warmtehoeveelheid welke de kolom met het
bodemprodukt verlaat
94,0
kW is.
Condensor: De temperatuur in de top van de kolom
is
138
0C. De hoeveelheid afgevoerde warmte is
28,4
kW.
( zie wederom de kolomberekening )
Uit een warmtebalans over de gehele kolom volgt dat de
warmteinhoud van het topprodukt is:
43,9 -
28,4
=
15,5
kW.
Uit de warmtebalans rond de reactor volgde voor de
warr
:
te1nhoud van deze stroo
m
bij
70
0C
10,1
kW. Voor
afkoelen en condenseren van F en voor het afkoelen van
",