Cząsteczki
wieloatomowe - hybrydyzacja
Czy w oparciu o koncepcję orbitali molekularnych
można wytłumaczyć budowę cząsteczek?
Koncepcja OA OA OC OA hyb OA OA hyb OA hyb OC OA – orbitale atomowe
OA hyb – orbitale atomowe zhybrydyzowan OM – orbitale molekularne
Fakty doświadczalne 153 n-C6H14 C-C 154 CH3CH(OH)CH3 C-C 154 C3H8 C-C 155 C2H5OH C-C 154 C2H6 C-C 154 diament C-C 96 HCOOH O-H 96 CH3OH O-H 97 H2O2 O-H 96 H2O O-H 97 OH -O-H Długość wiązania [pm] Cząsteczka Wiązanie
Fakty doświadczalne
! Jak wyjaśnić kątową budowę cząsteczki wody?
! Jak wyjaśnić strukturę diamentu? H O 2δ− δ+ δ+ 105° H 10_229 Diamond (a) 109.5o
Hybrydyzacja
" Co to jest hybrydyzacja?
" Jakie są rodzaje hybrydyzacji?
" Jak w oparciu o hybrydyzację wyjaśnić
2p 2s hybrydyzacja sp3 Hybrydyzacja sp3 Węgiel C
Hybrydyzacja z y z x y x x y z y x sp3 sp3 sp3 sp3 Hybridization gives a tetrahedral arrangement s py px pz x y z z y x y z x y z z x sp3 Węgiel C
Hybrydyzacja sp3 Obital sp3
Hybrydyzacja C sp3 sp3 sp3 sp3 H1s H1s H1s H1s sp3 Metan CH4
H H H H C H H H H Hybrydyzacja sp3 Metan CH4
Hybrydyzacja sp3 H H H H sp3 sp3 sp3 C Wizualizacja cząsteczek Czasteczka_hybryd_sp3.MOV C H H H H C H H H H
09_162 sp3 sp3 H1s H 1s H 1s lone pair N sp3 sp3 Hybrydyzacja sp3 Amoniak NH3
Hybrydyzacja sp3 CH4 NH3 H2O tetraedr 109o silniejsze odpychanie słabsze odpychanie kąt ↑ kąt ↓ piramida trygonalna 107o kątowa 105o
Hybrydyzacja sp3 Etan C2H6 22_502 H H H H H H C C
Hybrydyzacja sp3 „płaszczyzna wiązania” konformery 1,2-dichloretanu Rotacja
He 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 0.5 1 1.5 2 2.5 3 rotacja en er g ia p o ten cj al n a 3 kcal/mol Hybrydyzacja sp3 Rotacja
Alkany
Hybrydyzacja sp3 Węglowodory nasycone
n-alkany = łańcuchy „proste”
n-oktan izomeria łańcuchowa izooktan sp3 109°28’ 109°28’ sp3 109°28’ 109°28’
22_500 Boat These two H atoms repel each other Chair Hybrydyzacja sp3 Węglowodory nasycone cykliczne
Hybrydyzacja sp2
hybrydyzacja
2p
2s
Hybrydyzacja sp2 09_165 sp2 orbital p orbital sp2 orbital sp2 orbital orbital Czasteczka_hybryd_sp2.MOV
Hybrydyzacja sp2 C C sp2 sp2 sp2 sp2 H1 s H1 s H1s H1s sp2 sp2 Eten C2H4
Hybrydyzacja sp2 Eten C2H4 09_168 (b) H C C H H H sp2 sp 2 sp2 sp 2 H1s H1s C C 2p sp2 sp2 (a)
Hybrydyzacja sp2 Benzen C6H6 09_202 H H H sp2 C C C C C C sp2 H1s H H H
Hybrydyzacja sp2 Benzen C6H6 H H H H H H H H H H H H wiązanie zdelokalizowane typu π
Hybrydyzacja sp2
Hybrydyzacja sp z s px y y x z z y gives a linear arrangement x y z Hybridization 180° x x x y z Czasteczka_hybryd_sp.MOV
Hybrydyzacja O C O sigm a bo nd (1 p air o f electron s) p i bo nd (1 p air o f e le ctron s) pi bond (1 p air o f e le ctron s) (a) O C O sp CO2
Hybrydyzacja p sp sp p ( ) N sp N2
lone pair sigma bond lone pair N N sp sp sp sp (c) N N
2p 2p H1s H sp 2p 2p C sp 2p 2p 2p C H H1s 2p sp Hybrydyzacja sp Acetylen C2H2
Porównanie typów hybrydyzacji
Jak z orbitali atomowych otrzymać orbitale hybrydowe?
sp2 ) ( ) ( 2 1 2 2 1 1 x x p s t p s t − = + = x y x y x p p s t p p s t p s t 6 1 2 1 3 1 3 6 1 2 1 3 1 2 3 2 3 1 1 − + = − − = + = ) ( ) ( ) ( ) ( 2 1 4 2 1 3 2 1 2 2 1 1 z y x z y x z y x z y x p p p s t p p p s t p p p s t p p p s t + + + = + − − = − + − = − − + =
Formalizm – liniowa kombinacja orbitali atomowych sp
“p” charakter
“s” charakter
sp3 sp2 sp
gęstość elektronowa
Porównanie typów hybrydyzacji wzrost charakteru „s” i 2 p-p HC≡CH 828 12.1 sp-sp C≡C CH2=CH2 607 13.4 sp2-sp2 C=C CH3- CH3 368 15.4 sp3-sp3 C-C molekuła energia długość, pm typ wiązanie i p-p
Number of Effective Pairs Arrangement of Pairs Hybridization Required 2 Linear sp 180° 3 Trigonal planar sp 2 120° 4 Tetrahedral 109.5° 5 Trigonal bipyramidal dsp3 90° 120° 90° 90° 6 Octahedral d2sp3 sp3
Porównanie typów hybrydyzacji
Kształty cząsteczek
Porównanie typów hybrydyzacji Przykłady cząsteczek 105o H2O kątowy 2 2 sp3 107o NH3 piiramida trygonalna 1 3 sp3 109o CH4 tetraedr 0 4 sp3 120o SO2 kątowy 1 2 sp2 120o SO3 trójkąt płaski 0 3 sp2 kąt pomiędzy wiązaniami przykład kształt liczba wolnych par liczba podstawników hybrydyzacja
Orbitale molekularne
Czy hybrydyzacja jest potrzebna do opisu wiązań w cząsteczce?
Orbitale molekularne
Cząsteczka CO – bez hybrydyzacji
2s 2s σs σ* s 2p 2p σp πp π* p σ* p C O 2p 2p σp πp π* p σ* p 2p 2p σp πp π* p σ* p C O Bielański
Orbitale molekularne
Cząsteczka CO –hybrydyzacja atomu C
2p 2px σt1-p πp π* p σ* ti-p 2s σns t1 t2 2py 2pz t2 2s 2p 2px σt1-p πp π* p σ* ti-p 2s σns C O t1 t2 2py 2pz t2 2s Atkins