Wyższe kursy nauczycielskie : zakres wymagań przy egzaminach wstępnych i eksternów

WYŻSZE KURSY

NAUCZYCIELSKIE

ZAKRES WYMAGAŃ PRZY EGZAMINACH

WSTĘPNYCH I EKSTERNÓW

Lwów 1 9 3 7

w K s i ę g a r n i „Książka" — A l e k s a n d e r M a z z u c a ł o u l . C z a r n i e c k i e g o 1 2

LWÓW, UL. C Z A R N I E C K I E G O i z .

TELEFON 230-52. P. K. O. 506.270.

Dostarcza podręczniki i lektury szkolne, książki peda­

gogiczne i metodyczne, mapy oraz wszelkie wydaw­

nictwa kartograficzne, obrazy szkolne jakoteż pomoce

naukowe, epidiaskopy itp.

Dla P. T. Nauczycielstwa, Szkół

i Bibliotek Szkolnych specjalnie do­

godne warunki dostaw! Księgarnia

.Książka" przyjmuje i załatwia

jak-najskrupulatniej prenumeraty wszel­

kich czasopism krajowych i zagra­

nicznych. Wysyła Bibliotekom Na­

uczycielskim żądane nowości wy­

dawnicze do przejrzenia i wyboru!

Katalogi, kosztorysy i porady w sprawach zakupu

książek na każde żądanie!

WYŻSZE

i I I O %J? \z0> Msm 1 \sś> i Eai La

ZAKRES WYMAGAŃ PRZY EGZAMINACH

WSTĘPNYCH I EKSTERNÓW

Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

W O W

1 9 3 7

S k ł a d G ł ó w n y

w K s i ę g a r n i „ K s i ą ż k a " — A l e k s a n d e r M a z z u c a t o

ł

Domovská BlbtoteK3 Pedagogiczna 0 0 1 A we Wroclaw

OD WYDAWNICTWA.

Oddając tomik niniejszy do rąk czytelników pra­

gnęliśmy ułatwić zainteresowanym przygotowanie się

do egzaminów wstępnych i eksternów z programu W.K. N.

Oprócz przepisów formalnych, zawartych w statu­

cie i regulaminie, które dla ułatwienia orientacji połą­

czono zu jedną całość podkreślając jedynie postanowienia

statutu tłustym drukiem, znajdą czytelnicy, pragnący stu­

diować systemem ratalnym, wyczerpujące wskazówki

z zakresu wymagań stazuianych przy egzaminach ekster­

nów wraz z obszernym wykazem odnośnej literatury.

Wskazówki te zostały ułożone na podstawie wymagań

obozoiązujących w Okręgu Lwowskim, mogą jednak

służyć za podstawę do przygotowania się do egzami­

nów eksternów we wszystkich innych Okręgach.

Zakres wymagań przy egzaminach wstępnych po­

dany został dla wszystkich grup Wyższych Kursów

Nauczycielskich.

Państwowych Wyższych Kursów Nauczycielskich

(Zarządzenie M i n i s t r a W. E. i O. P . z d n i a 1 l i p c a 1928 r. N r I. 5341/28 o o r g a n i z a c j i p a ń s t w o w y c h W y ż s z y c h K u r s ó w N a u c z y c i e l ­ skich Dz. Urz. Min. N r 9, poz. 153, zmieniono z a r z ą d z e n i e m M i n i ­ s t r a W. R i O. P . z d n i a 28 l i s t o p a d a 1936 r. N r I I . P . 7336/36, Dz. U r z . Min. N r 11, poz. 220 oraz p o s t a n o w i e n i e M i n i s t r a W . R. i O. P . z d n i a 2 l i p c a 1928 r. L. I. 5340/28, Dz. U r z . Min. N r 9, poz. 154 zmie­ n i o n e p o s t a n o w i e n i e m M i n i s t r a W. R. i O. P . z d n i a 28 l i s t o p a d a

1936 r. N r I I . P . 7336/36 Dz. Urz. Min. N r 11, poz. 221). Na podstawie art. 1 i 10 ustawy z dnia 4 czerwca 1920 o tymczaso­ wym ustroju władz szkolnych (Dz. U. Rz. P. nr 50, poz. 304) i art. 15 roz­ porządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o kwali­ fikacjach zawodowych nauczycieli szkół powszechnych (Dz. U. R. P. nr 28, poz. 258 i nr 53, poz. 512) zarządzam co następuje:

§ 1. W celu pogłębienia naukowego i zawodowego wykształcenia nauczycielstwa szkół powszechnych ze szczególnym uwzględnieniem po­ trzeb nauczania w wyżej zorganizowanych szkołach powszechnych Mi­ nister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego tworzy w miarę potrzeby Wyższe Kursy Nauczycielskie.

§ 2. Wyższe Kursy Nauczycielskie podlegają właściwemu Kurato­ rowi Okręgu Szkolnego.

§ 3. Na czele Wyższego Kursu Nauczycielskiego stoi dyrektor (kie­ rownik) Wyższego Kursu Nauczycielskiego, mianowany lub powołany w drodze umowy przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia P u ­ blicznego na wniosek Kuratora Okręgu Szkolnego.

Do § 3 Statutu.

% 1. D y r e k t o r (kierownik) k i e r u j e c a ł o k s z t a ł t e m p r a c y n a

W y ż s z y m K u r s i e N a u c z y c i e l s k i m , k t ó r ą p r o w a d z i p r z y współ­ udziale Rad5r P e d a g o g i c z n e j .

§ 2. D y r e k t o r (kierownik) s p r a w u j e z r e g u ł y obowiązki opie­ k u n a j e d n e j g r u p y n a u k o w e j , opiekę n a d p o z o s t a ł y m i p o w i e r z a o b r a n y m przez siebie n a u c z y c i e l o m i z a w i a d a m i a o t y m K u r a ­ t o r i u m .

D y r e k t o r (kierownik) j e s t z a w i a d a m i a n y przez w ł a ś c i w e K u ­ r a t o r i u m w ciągu t r w a n i a k u r s u o wszelkich zarządzeniach w y d a ­ n y c h w s t o s u n k u do n a u c z y c i e l i , będących s ł u c h a c z a m i K u r s u ,

'J 3. Dyrektor (kierownik) kieruje sprawami administracyjny­ mi związanymi z działalnością Wyższego Kusu Nauczycielskiego. Dyrektorowi Wyższego Kursu Nauczycielskiego o większej liczbie grup naukowych może być za zezwoleniem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego przydany do pomocy osobny sekretarz.

§ 4. Nauczycieli Wyższych Kursów Nauczycielskich mianuje Mi­ nister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego na wniosek Kura­ tora Okręgu Szkolnego.

Oprócz osób mianowanych nauczycielami Wyższego Kursu Nauczy­ cielskiego obowiązki nauczycielskie na Wyższym Kursie Nauczycielskim mogą pełnić osoby, powołane w drodze umowy przez Kuratora Okręgu Szkolnego za zezwoleniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Do obowiązków dyrektora (kierownika) i nauczycieli mianowanych należy również przeprowadzanie egzaminów wstępnych i końcowych słu­ chaczy bez osobnego wynagrodzenia; nauczyciele, powołani w drodze umowy, otrzymują za pełnienie tych obowiązków osobne umówione wy­ nagrodzenie.

Do § i Statutu.

% 4. Nauczyciele, powołani w drodze umowy, otrzymują za

przeprowadzenie egzaminów wstępnych i końcowych słuchaczy, wynagrodzenie według norm za godziny nadliczbowe na Wyższych Kursach Nauczycielskich.

§ 5. Rada Pedagogiczna grupy Wyższego Kursu Nauczycielskiego

(§ 6) składa się z dyrektora (kierownika) Wyższego Kursu Nauczycielskiego i wszystkich nauczycieli, uczących przedmiotów danej grupy. Współ­ działa ona z dyrektorem (kierownikiem) w prowadzeniu całokształtu pracy na kursie oraz ustala na posiedzeniach trymestralne i roczne stopnie słuchaczy.

Do § 5 Statutu.

§ 5. Posiedzenia Rady Pedagogicznej, w których są obowią­ zani brać udział wszyscy jej członkowie, odbywają sie co najmniej trzy razy do roku. Na posiedzeniach tych Rada Pedagogiczna oprócz ustalenia trymestralnych, względnie rocznych stopni słu­ chaczy przeprowadza ogólną dyskusje nad stanem nauki na kursie.

Protokóły z posiedzeń Rady Pedagogicznej wraz z wykazem przerobionego materiału oraz statystyką stopni trymestralnych dyrektor (kierownik) przesyła najpóźniej w tydzień po posiedze­ niu do wiadomości Kuratorium.

§ G. Wyższy Kurs Nauczycielski może obejmować następujące gru­

py naukowe przedmiotów: I. humanistyczną,

II. geografiezno-przyrodniczą, III. matematyczno-przyrodniczą,

IV. zajęć praktycznych i rysunku lub robót kobiecych i gospodarstwa domowego,

V. śpiewu i wychowania fizycznego.

Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego może w razie potrzeby zarządzić inny podział przedmiotów na grupy naukowe.

Do § 6 Statutu

§ 6. P r z e d m i o t y n a u k i n a W y ż s z y c h K u r s a c h N a u c z y c i e l s k i c h dzielą się n a :

obowiązujące słuchaczy w s z y s t k i c h g r u p (dział A), a m i a n o w i ­ cie p r z e d m i o t y p e d a g o g i c z n e oraz w i a d o m o ś c i o P o l s c e współ­ czesnej,

obowiązujące t y l k o słuchaczy d a n e j g r u p y (dział B) i n a d o b o w i ą z k o w e (dział C).

W dziale B są n a s t ę p u j ą c e g r u p y .

I. Humanistyczna, obejmująca język polski z l i t e r a t u r ą , j ę z y k i n n y niż polski (z l i t e r a t u r ą ) , historie. P o l s k i i powszechną w n a s t ę -p u j ą c y c h -p o ł ą c z e n i a c h :

a) język p o l s k i — język i n n y niż polski, b) język polski — h i s t o r i a ,

c) język i n n y niż p o l s k i — h i s t o r i a .

I I . Geograficzno - przyrodnicza. III. Matematyczno - przyrodnicza.

I V . Zajęć praktycznych, i rysunku 'względnie gospodarstwa do­

mowego o b e j m u j ą c a : r y s u n e k , zajęcia p r a k t y c z n e , r o b o t y kobiece

i g o s p o d a r s t w o domowe w n a s t ę p u j ą c y c h p o ł ą c z e n i a c h :

a) r y s u n e k — i zajęcia p r a k t y c z n e ,

b) r o b o t y kobieco i g o s p o d a r s t w o domowe.

O ile n a g r u p ę I V lit. a) — r y s u n e k i zajęcia p r a k t y c z n e — zo­ s t a n i e p r z y j ę t a d o s t a t e c z n a liczba nauczycielek, p r z e w i d u j e się moż­ ność za każdorazową zgodą M i n i s t e r s t w a w p r o w a d z e n i a dla n a u ­ czycielek n a u k i r o b ó t kobiecych z a m i a s t t r u d n i e j s z y c h działów robót d r z e w n y c h i m e t a l o w y c h .

V. Śpiewu i wychowania fizycznego.

D z i a ł C obejmuje p r z e d m i o t n a d o b o w i ą z k o w y , k t ó r y m może być język i n n y niż p o l s k i l u b jeden z p r z e d m i o t ó w g r u p y I V l u b V.

O g ó l n y z a k r e s w y m a g a ń z każdego p r z e d m i o t u z a w i e r a P r o ­ g r a m W y ż s z y c h K u r s ó w N a u c z y c i e l s k i c h .

§ 7. Na Wyższe Kursy Nauczycielskie mogą być przyjęci a) stali nauczyciele publicznych szkól powszechnych,

b) nauczyciele prywatnych szkól powszechnych, którzy posia­ dają kwalifikacje zawodowe do nauczania w publicznych i prywatnych szkołach powszechnych i co najmniej trzyletnią nieprzerwaną pracę nau­ czycielską w szkołach powszechnych.

Nauczyciele ci winni przy egzaminie wstępnym udowodnić, że w ciągu pracy zawodowej pogłębili w obranym kierunku pod względem nauko-" wym i metodycznym swą wiedzę, nabytą w czasie studiów uprzednich,

Nauczyciele publicznych szkół powszechnych, przyjęci przez dy­ rekcję Wyższego Kursu Nauczycielskiego na podstawie wyników egza­ minu wstępnego, mogą otrzymywać roczne urlopy: płatne, względnie, płatne za zwrotem kosztów zastępstwa lub bezpłatne.

Urlop płatny i płatny za zwrotem kosztów zastępstwa może być udzielony jedynie wtedy, gdy nauczyciel pod rygorem zwrotu uposaże­ nia, otrzymanego w czasie tego urlopu, zobowiąże się do pracy nauczy­ cielskiej w ciągu 3 lat od daty ukończenia Wyższego Kursu Nauczyciel­ skiego w szkolnictwie państwowym lub publicznym na stanowisku wy­ znaczonym przez władze szkolne. Zaprzestanie uczęszczania na kurs bez usprawiedliwienia powoduje utratę urlopu na czas pozostały i zwrot uposażenia pobranego w czasie studiów na Wyższym Kursie Nauczy­ cielskim na podstawie urlopu płatnego lub płatnego za zwrotem kosztów zastępstwa.

Do § 7 Statutu.

% 7. P o d a n i a o p r z y j ę c i e n a Wyższe K u r s y N a u c z y c i e l s k i e oraz

o udzielenie w t y m eolu u r l o p u n a u c z y c i e l e s k ł a d a j ą do K u r a t o ­ r i u m w drodze służbowej corocznie przed d n i e m 1 m a r c a .

Do p o d a n i a , w k t ó r y m n a l e ż y wyszczególnić, o j a k i u r l o p n a u ­ czyciel siej podaje, w i n n y być załączone: szczegółowy ż y c i o r y s , me­ t r y k a u r o d z e n i a , ś w i a d e c t w a s t u d i ó w i kwalifikacji, zawodowych, d e k r e t u s t a l e n i a , l i s t a l e k t u r y p r z e r o b i o n e j z w y b r a n e j g r u p y przed­ miotów, ś w i a d e c t w o z d r o w i a oraz d e k l a r a c j a w e d ł u g załącznika N r . 1.

N a u c z y c i e l e u b i e g a j ą c y się o u r l o p b e z p ł a t n y , skreślają w de­ k l a r a c j i p u n k t 3 i u s t ę p o s t a t n i .

I n s p e k t o r szkolny dołącza do p o d a n i a odpis w y k a z u s t a n u służby, w y k a z u k w a l i f i k a c y j n e g o oraz szczegółowo u m o t y w o w a ­ ną opinię o k a n d y d a c i e i p r z e s y ł a w r a z z w n i o s k i e m do decyzji K u r a t o r i u m . § S. N a j d a l e j do d n i a 31 g r u d n i a k a ż d e g o r o k u K u r a t o r i u m p r z e s y ł a do M i n i s t e r s t w a w n i o s e k co do liczby p ł a t n y c h urlopów, p r o p o n o w a n e j n a n a s t ę p n y r o k szkolny d l a n a u c z y c i e l s t w a swego O k r ę g u n a poszczególnych g r u p a c h W y ż s z y c h K u r s ó w Nauczyciel­ s k i c h w r ó ż n y c h O k r ę g a c h . M i n i s t e r s t w o n a p o d s t a w i e t y c h w n i o s k ó w u s t a l a liczbę p ł a t ­ n y c h u r l o p ó w , p r z y z n a n ą n a każdej g r u p i e dla poszczególnych O k r ę g ó w Szkolnych. K u r a t o r i u m k w a l i f i k u j e k a n d y d a t ó w z p o d l e g ł e g o O k r ę g u do e g z a m i n u w s t ę p n e g o n a W y ż s z y m K u r s i e N a u c z y c i e l s k i m i prze­ s y ł a p o d a n i a k a n d y d a t ó w z a k w a l i f i k o w a n y c h do D y r e k c j i k u r s u za p o ś r e d n i c t w e m w ł a ś c i w e g o K u r a t o r i u m . S p o ś r ó d k a n d y d a t ó w u b i e g a j ą c y c h się o p ł a t n e u r l o p y , K u ­ r a t o r i u m może z a k w a l i f i k o w a ć do e g z a m i n u w s t ę p n e g o n a j w y ż e j p o d w ó j n ą liczbę osób w s t o s u n k u do liczby p ł a t n y c h u r l o p ó w , w y ­ znaczonej dla O k r ę g u przez M i n i s t e r s t w o .

Podania kandydatów zakwalifikowanych do urlopów płatnych za zwrotem kosztów zastępstwa i bezpłatnych, są przesyłane za pośrednictwem właściwego Kuratorium dyrektorowi (kierowniko­ wi) Wyższych Kursów Nauczycielskich, wskazanych przez pe-tentó w.

§ 9. Egzamin wstqpny rozpoczyna sic najwcześniej 20 czerwca. Dokładny termin wyznacza właściwe Kuratorium. Egzamin wstqp­ ny, który ma charakter konkursu na wolne miejsca na kursie, skła­ dają równocześnie wszyscy kandydaci zakwalifikowani do przy­ jęcia na te samą grupę danego Wyższego Kursu Nauczycielskiego. Przy egzaminie wstępnym ze wszystkich przedmiotów należy wy­ magać poprawnego władania językiem polskim.

Dyrektor (kierownik) Wyższego Kursu Nauczycielskiego po ustaleniu wyników egzaminu wstępnego przyjmuje najbardziej odpowiednich kandydatów spośród osób, zakwalifikowanych przez właściwe Kuratoria do płatnych urlopów. Przyjęci mogą być jed­ nak tylko kandydaci, którzy uzyskali stopień co najmniej dosta­ teczny,

Liczba kandydatów, przyjętych na płatne urlopy z jednego Okręgu Szkolnego nie może przekroczyć liczby płatnych urlopów przydzielonych przez Ministerstwo danemu Okręgowi Szkolnemu dla odpowiedniej grupy. Kuratorium, któremu podlega Wyższy Kurs Nauczycielski ma prawo po ustaleniu wyników egzaminu wstępnego obsadzić kandydatami ze swego Okręgu miejsca płatne, przyznane innym Okręgom, a nie zajęte skutkiem niedostatecznego wyniku egzaminu wstępnego lub zbyt małej liczby zgłoszeń. Mogą to jednak być tylko tacy kandydaci, którzy odpowiedzieli w zupeł­ ności wymaganiom egzaminu, a nie pomieścili się w ramach liczby urlopów płatnych, przyznanych przez Ministerstwo zainteresowa­ nemu Okręgowi Szkolnemu.

Resztę miejsc aż do przepisanej maksymalnej liczby 40 słu­ chaczy przeznacza się na każdej grupie naukowej dla najlepiej przygotowanych kandydatów, zakwalifikowanych przez Kuratoria do dwóch innych kategorii urlopów.

Dyrektor (kierownik) Wyższego Kursu Nauczycielskiego po zakończeniu egzaminu wstępnego przesyła swemu Kuratorium listę wszystkich kandydatów, przyjętych na Wyższy Kurs Nauczyciel­ ski, z podziałem na Okręgi Szkolne a Kuratorium zainteresowa­ nym listę kandydatów przyjętych z danego Okręgu.

Kandydatom tym dyrektor (kierownik) wydaje zaświadczenia według załącznika Nr 2. Wszyscy inni kandydaci nie otrzymują zaświadczeń o wyniku egzaminu, mogą jedynie otrzymać zaświad­ czenie, że nie zostali przyjęci na Wyższy Kurs Nauczycielski.

§ 10. Kuratorium udziela na mocy upoważnienia Ministerstwa rocznego urlopu kandydatom z własnego Okręgu, przyjętym na poszczególne grupy Wyższych Kursów Nauczycielskich.

Na Wyższe Kursy Nauczycielskie nie przyjmuje się wolnych słuchaczy.

§ 8. Grupa naukowa Wyższego Kursu Nauczycielskiego może liczyć najmniej 20, najwyżej 40 słuchaczy.

§ 9. Nauka na Wyższych Kursach Nauczycielskich trwa jeden rok. W razie potrzeby dla nauczycieli nie urlopowanych mogą być za zgodą Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego tworzone kursy z programem Wyższych Kursów Nauczycielskich o dłuższym cza­ sie trwania.

Do § 9 Statutu.

$ 11. Zajęcia na Wyższych Kursach Nauczycielskich rozpo­ czynają się najpóźniej 5 września, kończą się zaś najwcześniej 15 czerwca. Ferie świąteczne w ciągu roku szkolnego może Kura­ torium przedłużyć ogółem o 5 (pięć) dni w stosunku do czasu trwa­ nia ferii w szkołach średnich ogólnokształcących. Dokładne ter­ miny zajęć na Wyższych Kursach Nauczycielskich wyznacza Ku­ ratorium.

§ 12. Nauka na kursie uwzględnia w należytym stopniu samo­ dzielną pracę słuchaczy (z podkreśleniem umiejętnego korzystania z podręczników) i wykłady nauczycieli kursu. Praca słuchaczy od­ bywa się przy współudziale i pod nadzorem nauczycieli i dyrek­ tora (kierownika), którzy pozostają ze słuchaczami w stałym i ści­ słym kontakcie.

Każdy słuchacz jest obowiązani' przedłożyć w ciągu roku przy­ najmniej jeden dłuższy referat piśmienny, względnie jedną większą pracę praktyczną z każdego z przedmiotów obowiązkowych. Refe­ raty oraz o ile to możliwe, prace praktyczne, winny być przecho­ wywane w aktach Wyższych Kursów Nauczycielskich do końca roku szkolnego.

§ 13. W sprawie kursów dla nauczycieli nie urlopowanych bę­ dą wydawane w miarę potrzeby uzupełnienia niniejszych prze­ pisów.

§ 10. Słuchacze wnoszą za zużycie materiałów i na uzupełnienie bi­

blioteki opłatę, której wysokość określa osobne zarządzenie.

Do § 10 Statutu.

% 14. Kandydaci, przyjęci na Wyższe Kursy Nauczycielskie

wnoszą opłatę na początku roku szkolnego na ręce dyrektora (kie­ rownika).

Funduszu powstałego z tych opłat dyrektorzy (kierownicy) używają według własnego uznania na materiały do ćwiczeń prak­ tycznych i na uzupełnienie biblioteki.

§ 11. Egzaminy końcowe odbywają się przed Komisją Egzamina­

cyjną, do której należą nauesyciele danej grupy naukowej przedmiotów i dyrektor (kierownik) Wyższego Kursu Nauczycielskiego.

Przewodniczącego Komisji Egzaminacyjnej mianuje corocznie lub najwyżej na trzy lata Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Pu­ blicznego na wniosek Kuratora Okręgu Szkolnego. Zastępcą przewodni­ czącego jest z urzędu dyrektor (kierownik) Wyższego Kursu Nauczy­ cielskiego.

Ďo § 11 Statutu.

i 15. Egzaminy końcowe słuchaczy odbywają się w czerwcu każdego roku, nie wcześniej niż po 15 czerwca. Dokładne terminy oznacza Kuratorium i zawiadamia o nich Ministerstwo co naj­ mniej na miesiąc naprzód.

§ 16. Warunkiem dopuszczenia słuchacza do egzaminu końco­ wego jest stopień roczny przynajmniej dostateczny ze wszystkich przedmiotów działów A i B programu Wyższego Kursu Nauczy­ cielskiego (% 6 Regulaminu).

Niedostateczny stopień roczny z działu C nie stanowi przeszko­ dy przeciw dopuszczeniu słuchacza do egzaminu końcowego.

§ 17. Egzamin końcowy jest piśmienny (praktyczny) i ustny. Niedostateczny wynik egzaminu piśmiennego lub ustnego jest równoznaczny z niezdaniem całego egzaminu.

§ 18. Egzamin piśmienny ma charakter klauzurowy i polega na jednej pracy z przedmiotów pedagogicznych (dział A) i dwóch pracach z dwu przedmiotów obranej grupy (dział B).

§ 19. Dyrektor (kierownik) przesyła do Kuratorium na mie­ siąc przed terminem egzaminu ustalone w porozumieniu z egza­ minatorem odpowiednich przedmiotów wnioski w sprawie tema­ tów egzaminu piśmiennego, a mianowicie: trzy tematy z przed­ miotów pedagogicznych (dział A) i po 3 tematy z każdego przed­ miotu z działu B.

Z metodyki nauczania przedmiotu, jako nie będącej oddziel­ nym, przedmiotem programowym, nie odbywa się osobny egzamin piśmienny.

Zamiast tematów egzaminu piśmiennego z jednego z przed­ miotów programowych działu B grupy geografiezno-przyrodniczej, rysunku i zajęć praktycznych, robót kobiecych i gospodarstwa do­ mowego, z nauki o przyrodzie w grupie matematyczno-przyrodni­ czej dyrektor (kierownik) może przesłać Kuratorium wnioski w sprawie tematów egzaminu praktycznego, który zastąpi w tym przedmiocie egzamin piśmienny.

Kuratorium ustala dwa tematy działu A, po 2 tematy z każ­ dego przedmiotu grupy humanistycznej oraz po jednym temacie z każdego z przedmiotów grup pozostałych. Wybór jednego z dwóch tematów pedagogicznych i humanistycznych przysługuje zdają­ cemu.

§ 20. Klauzurowy egzamin piśmienny z działu A odbywa się jednocześnie we wszystkich grupach.

Czas trwania egzaminu piśmiennego dla przedmiotów grupy humanistycznej i czas trwania egzaminu praktycznego z wyjąt­ kiem egzaminu z zajęć praktycznych i robót kobiecych wynosi 5 godzin, dla przedmiotów innych grup i wypracowania z działu A

'A godziny. Pauz urządzać nie wolno. Egzamin praktyczny z zajęć

praktycznych i robót kobiecych może trwać do 8 godzin z przerwą po pierwszych 4 godzinach.

Niedopuszczalne jest używanie przy egzaminie pomocy nauko­ wych niedozwolonych przez Komisję Egzaminacyjną.

Odpowiedzi piśmienne oceniają dwaj egzaminatorowie, zwra­ cając uwagę także na poprawne władanie językiem polskim, drogą ustalenia jednego z przyjętych czterech stopni: bardzo dobry, do­ bry, dostateczny, niedostateczny. W razie wątpliwości rozstrzyga przewodniczący.

Niedostateczny stopień z dwóch prac piśmiennych (praktycz­ nych) przesądza o niedostatecznym wyniku egzaminu piśmiennego

(praktycznego).

§ 21. Komisja Egzaminacyjna ma prawo odsunąć od dalszego egzaminu słuchacza z powodu zachowania się sprzecznego z prze­ pisami egzaminacyjnymi; w wypadkach wyjątkowych Komisja może zarządzić ponowne wykonaiiie prac piśmiennych (praktycz­ nych). Tematy tych prac ustala przewodniczący w porozumieniu z właściwymi egzaminatorami.

§ 22. Egzamin ustny składają wszyscy słuchacze, którzy zdali egzamin piśmienny i nie uzyskali zwolnienia od egzaminu ustnego. Egzamin ustny obejmuje wszystkie przedmioty działu A i odpo­ wiedniej grupy działu B.

Słuchacze, mający z przedmiotu:

a) voQny stopień co najmniej dobry oraz

b) co najmniej dostateczny stopień z egzaminu piśmiennego,

zwolnieni są od egzaminu ustnego z tego przedmiotu.

O ile z geografii, przyrody, rysunku, zajęć praktycznych, robót kobiecych lub gospodarstwa domowego odbył się egzamin piśmien­ ny, należy przy egzaminie ustnym sprawdzić czy słuehacz poza teorią opanował także i laboratoryjną, względnie praktyczną stronę odnośnego przedmiotu.

§ 23. Egzamin ustny pod kierunkiem przewodniczącego Ko­ misji Egzaminacyjnej odbywa się w miarę możności wobec całej Komisji, a co najmniej w obecności wszystkich egzaminatorów da­ nego działu przedmiotów (A lub B).

W każdym razie egzamin winien być przeprowadzany w obec­ ności przynajmniej 3 członków Komisji.

Czas trwania ustnego egzaminu jednego słuchacza nie może przekraczać dwóch godzin, jednorazowa odpowiedź zaś bez przer­ wy 40 minut.

Kolejność przedmiotów egzaminu wyznacza przewodniczący Komisji.

§ 24. Bezpośrednio po egzaminie ustnym Komisja Egzami­ nacyjna ustala ostateczne stopnie z każdego przedmiotu na pod­ stawie wyników egzaminu końcowego z uwzględnieniem stopni rocznych z danego przedmiotu, po czym bezzwłocznie ogłasza się wynik słuchaczowi.

Uchwały Komisji Egzaminacyjnej zapadają większością gło­ sów, w razie równości rozstrzyga głos przewodniczącego.

Przewód-niczącemu p r z y s ł u g u j e p r a w o zgłoszenia v e t a w s p r a w a c h u c h w a ł K o m i s j i i w s t r z y m a n i a ich ważności do r o z s t r z y g n i ę c i a K u r a ­ t o r i u m .

§ 12. Słuchacz, niedopuszczony do egzaminu końcowego, może zgło­ sić się do egzaminu w charakterze eksterna nie wcześniej niż po upły­ wie roku.

Słuchacz reprobowany na egzaminie końcowym może powtórzyć egzamin w następnym roku szkolnym łącznie ze słuchaczami Wyższego Kursu Nauczycielskiego i na prawach słuchacza. Słuchacz, który do egza­ minu końcowego nie stawił się lub w toku egzaminu odstąpił z powodów przez Komisję Egzaminacyjną uznanych za dostateczne, ma prawo po­ wtórzyć egzamin na prawach słuchacza w terminie wyznaczonym dla eksternów lub dla słuchaczy nie później niż w ciągu roku.

Niestawienie się lub odstąpienie bez usprawiedliwionych powodów od egzaminu pociąga te same skutki co ujemny wynik egzaminu.

§ 13. Słuchacze, którzy składając egzamin z pewnej grupy nauko­ wej przedmiotów, pragną udowodnić, że mogą tych przedmiotów uczyć także w jednym z języków innych niż polski, używanych w publicznych szkołach powszechnych, mogą za zezwoleniem Kuratora Okręgu Szkol­ nego składać egzamin dodatkowy.

Do § 13 Statutu.

§ 25. Słuchacze, k t ó r z y p r a g n ą rozszerzyć e g z a m i n n a druga,

grupę, n a u k o w i ! l u b n a jeden z p r z e d m i o t ó w p r o g r a m o w y c h i n n e j g r u p y w z a k r e s i e o d p o w i e d n i e g o p r o g r a m u z działu B, n i e p o w t a ­ rzają e g a m i n u z działu A. Ś w i a d e c t w a z t a k i e g o e g z a m i n u w y d a j e się w e d ł u g w z o r u p o d a n e g o w załączniku N r 3. § 26. E g z a m i n d o d a t k o w y z j ę z y k a i n n e g o niż polski o b e j m u j e : 1. jedną lekcję próbną, 2. j e d n o w y p r a c o w a n i e p i ś m i e n n e , 3. odpowiedzi u s t n e d l a w y k a z a n i a u m i e j ę t n o ś c i w ł a d a n i a t y m j ę z y k i e m oraz celem w y k a z a n i a znajomości t e r m i n o l o g i i n a u k o w e j . W y b ó r t e m a t u lekcji p r ó b n e j i t e m a t u w y p r a c o w a n i a zależy p r z y tym e g z a m i n i e od u z n a n i a przewodniczącego K o m i s j i E g z a ­ m i n a c y j n e j .

§ 14. Po złożeniu z pomyślnym wynikiem egzaminu końcowego słu­ chacze otrzymają świadectwa z ukończenia Wyższego Kursu Nauczyciel­ skiego. Świadectwo to daje przy równych warunkach pierwszeństwo w ubieganiu się o wszelkie stanowiska w szkolnictwie powszechnym oraz dla nauczycieli publicznych szkół powszechnych prawo do odpowiedniego uposażenia, określonego w ustawie uposażeniowej pod warunkami tam wymienionymi.

Do § U Statutu.

§ 27. P o złożeniu e g z a m i n u słuchacze o t r z y m u j ą ś w i a d e c t w a w e d ł u g załącznika N r 4, o ile w czasie p o b y t u n a W y ż s z y m K u r s i e N a u c z y c i e l s k i m k o r z y s t a l i z u r l o p u p ł a t n e g o l u b p ł a t n e g o za zwro­ t e m k a s z t ó w z a s t ę p s t w a , albo w e d ł u g z a ł ą c z n i k a N r 5, o ile k o r z y ­ s t a l i z u r l o p u b e z p ł a t n e g o (§ 7 S t a t u t u ) .

N a ś w i a d e c t w i e u w i d o c z n i a sie. s t o p n i e z p r z e d m i o t ó w , w y m i e ­ n i o n y c h w p r o g r a m i e W y ż s z e g o K u r s u N a u c z y c i e l s k i e g o . W g r u ­ p i e h u m a n i s t y c z n e j w y s z c z e g ó l n i a sie p r z y t y m oddzielnie stopień z j ę z y k a i oddzielnie z l i t e r a t u r y , w g r u p i e g e o g r a f i c z n o p r z y r o d -niczej i m a t e m a t y c z n o - p r z y r o d n i c z e j oddzielnie z p r z y r o d y m a r ­ t w e j i oddzielnie z biologii. P o n a d t o w dziale B w p i s u j e sie po­ szczególnie s t o p n i e z m e t o d y k i p r z e d m i o t ó w odnośnej g r u p y .

S t o p i e ń roczny z działu C w p i s u j e sie, o ile j e s t co n a j m n i e j d o s t a t e c z n y . $ 28. P o z a k o ń c z e n i u e g z a m i n u d y r e k t o r ( k i e r o w n i k ) W y ż ­ szego K u r s u N a u c z y c i e l s k i e g o p r z e s y ł a s p r a w o z d a n i e do swego K u r a t o r i u m , k t ó r e z a w i a d a m i a w ł a ś c i w e K u r a t o r i a o w y n i k a c h k o ń c o w y c h e g z a m i n ó w s ł u c h a c z y z o d p o w i e d n i c h O k r ę g ó w Szkol­ n y c h . P r a c e p i ś m i e n n e i p r o t o k ó ł y e g z a m i n a c y j n e (zał. 7) przecho­ w u j e sie w a k t a c h Wyższego K u r s u N a u c z y c i e l s k i e g o .

§ 15. Do egzaminu z programu Wyższych Kursów Nauczycielskich w celu uzyskania świadectwa z ukończenia Wyższego Kursu Nauczyciel­ skiego mogą być dopuszczeni w charakterze eksternów:

a) stali nauczyciele publicznych szkól powszechnych,

b) osoby, które posiadają kwalifikacje zawodowe do nauczania w pu­ blicznych i prywatnych szkołach powszechnych i co najmniej trzyletnią nieprzerwaną pracę nauczycielską w szkołach powszechnych.

Wysokość opłaty za egzamin eksterna określa osobne zarządzenie. W razie niepomyślnego wyniku egzamin można powtórzyć po upły­ wie roku. Ekstern reprobowany ogółem 3 razy (z tej samej lub z różnych grup przedmiotów) nie może być dopuszczony do egzaminu z żadnej grupy Wyższego Kursu Nauczycielskiego.

Do § 15 Statutu. § 29. D l a p r z e p r o w a d z e n i a e g z a m i n ó w e k s t e r n ó w , c z y n n y c h n a o k r e ś l o n y m t e r e n i e , z z a k r e s u p r o g r a m u w s z y s t k i c h l u b n i e k t ó ­ r y c h p r z e d m i o t ó w W y ż s z e g o K u r s u N a u c z y c i e l s k i e g o M i n i s t e r s t w o n a w n i o s e k K u r a t o r i u m u z u p e ł n i a K o m i s j e E g z a m i n a c y j n ą (§ U S t a t u t u W y ż s z y c h K u r s ó w N a u c z y c i e l s k i c h ) m i a n u j ą c n a t r z y l a t a e g z a m i n a t o r ó w , n i e będących n a u c z y c i e l a m i W y ż s z e g o K u r s u N a u ­ czycielskiego. E g z a m i n z p r z e d m i o t ó w p e d a g o g i c z n y c h w i n i e n w m i a r q moż­ ności p r z e p r o w a d z a ć j e d e n e g z a m i n a t o r . E g z a m i n a t o r , k t ó r y j a k o n a u c z y c i e l n a k u r s a c h p r y w a t n y c h l u b w j a k i k o l w i e k i n n y sposób p r z y g o t o w y w a ł do e g z a m i n u e k s t e r ­ na, zgłaszającego sie do K o m i s j i , w i n i e n p o w i a d o m i ć o t y m prze­ wodniczącego, k t ó r y w y z n a c z a s p o ś r ó d członków K o m i s j i i n n e g o e g z a m i n a t o r a dla p r z e p r o w a d z e n i a e g z a m i n u powyższego k a n d y ­ d a t a , w z g l ę d n i e p r z e d k ł a d a K u r a t o r i u m w n i o s e k o o d p o w i e d n i e u z u p e ł n i e n i e K o m i s j i . W poszczególnych w y p a d k a c h M i n i s t e r s t w o może zezwolić n a o d s t ę p s t w a od tej z a s a d y .

Wyższych K u r s ó w Nauczycielskich, organizowanych w porozumie­ niu z władzami szkolnymi dla nauez5rcieli nie urlopowanych, mogą

wchodzić w charakterze egzaminatorów w skład P a ń s t w o w e j Ko­ misji Egzaminacyjnej powołanej do przeprowadzenia egzaminu z uczestnikami tych kursów.

Ministerstwo może delegować Komisje. Egzaminacyjną do prze­ prowadzenia egzaminów eksternów w miejscowości nie będącej siedzibą Wyższego K u r s u Nauczycielskiego.

Eksterni, czynni w Okręgach Szkolnych, nie posiadających pań­ stwowego Wyższego K u r s u Nauczycielskiego, zdają egzaminy przy Wyższych K u r s a c h Nauczycielskich wskazanych przez Minister­ stwo dla danego Okręgu Szkolnego.

E k s t e r n może zdawać egzamin tylko przed tą Komisją Egza­ minacyjną, do której w myśl przepisów należy. Dopuszczenie wy­ jątkowo do egzaminu przed inną Komisją możliwe jest z uzasad­ nionych powodów jedynie za specjalnym zezwoleniem Ministerstwa.

Uczestnicy p r y w a t n y c h Wyższych K u r s ó w Nauczycielskich or­ ganizowanych w porozumieniu z władzami szkolnymi dla nauczy­ cieli nie urlopowanych mogą — niezależnie od swego miejsca służ­ bowego — zdawać egzamin przed Państwową Komisją Egzamina­ cyjną właściwą dla danego p r y w a t n e g o Wyższego K u r s u Nauczy­ cielskiego.

§ 30. Egzaminy dla eksternów odbywają się dwa razy do ro­ ku: w lutym i październiku. Dokładne t e r m i n y wyznacza K u r a t o ­ r i u m i zawiadamia Ministerstwo co najmniej n a miesiąc naprzód.

Ministerstwo W y z n a ń Roligijn\rch i Oświecenia Publicznego

może z ważnych względów wyznaczyć egzamin dla eksternów w in­ nym' terminie.

§ 31. Podanie o dopuszczenie do egzaminu nauczyciel składa za pośrednictwem I n s p e k t o r a Szkolnego do Komisji E g z a m i n a c y j ­ nej w terminie zimowym najdalej do dnia 1 stycznia, w terminie jesiennym zaś najdalej do dnia 1 września.

W podaniu należy wymienić z jakiej g r u p y naukowej petent p r a g n i e zdawać egzamin oraz dołączyć:

a) szczegółowy życiorys własnoręcznie napisany, b) -' iryke urodzenia,

c1 yody posiadanych studiów i kwalifikacji zawodowych,

,kret ustalenia,

.iste l e k t u r y przerobionej z w y b r a n e j g r u p y przedmiotów, / nie naklejoną fotografie, zaopatrzoną n a pzedniej stronie własnoręcznym podpisem,

g) opłatę*).

Inspektor Szkolny po dołączeniu odpisu wykazu stanu służby i wykazu kwalifikacyjnego względnie dla nauczycieli, nie

podłega-*) Obecnie obowiązująca oplata: za jeden przedmiot 20 zł, za 2 przed­ mioty 30 zł, za całość składaną równocześnie 40 zł.

jacy eh Inspektorowi, właściwa władza przełożona po dołączeniu odpisów tychże wykazów i sprawdzeniu, czy kandydat odpowiada warunkom § 15 Statutu Wyższych Kursów Nauczycielskich, prze­ syła podanie Komisji Egzaminacyjnej do decyzji.

§ 32. Egzamin eksternów obejmuje trzy stadia:

a) lekcje, próbną,

b) egzamin piśmienny lub praktyczny, c) egzamin ustny.

Kolejność dwóch pierwszych stadiów egzaminu ustala dla po­ szczególnych kandydatów przewodniczący Komisji Egzaminacyj­ nej. Egzamin ustny stanowi zawsze końcowe stadium egzaminu.

Niedostateczny wynik jednego stadium egzaminu jest równo­ znaczny z niezdaniem całego egzaminu.

§ 33. Lekcja próbna odbywa się z reguły w wyższych oddzia­ łach szkoły powszechnej w obecności dwóch członków Komisji Egzaminacyjnej oraz w miarę, możności kierownika danej szkoły powszechnej.

Temat lekcji przewodniczący Komisji podaje do wiadomości eksterna na dzień naprzód po porozumieniu sie. z kierownikiem szkoły i właściwymi członkami Komisji.

Lekcja próbna może być w wypadkach wyjątkowych powtó­ rzona, o ile Komisja Egzaminacyjna stwierdzi, że na podstawie pierwszej lekcji nie można wydać opinii o metodycznym uzdolnie­ niu kandydata.

§ 34. Przy egzaminie piśmiennym eksternów obowiązują po­ stanowienia §§ 18—21 niniejszego Regulaminu z tym uzupełnieniem, że tematy egzaminu piśmiennego względnie praktycznego winny być ustalane w porozumieniu z przewodniczącym Komisji.

§ 35. Egzamin ustny obejmuje wszystkie przedmioty, należą­ ce do działu A i B programu odpowiedniej grupy W. K. N.

O ile z geografii, przyrody, zajęć praktycznych, robót kobie­ cych, rysunku lub gospodarstwa domowego odbył się egzamin pi­ śmienny, należy przy egzaminie ustnym sprawdzić, czy kandydat poza teorią opanował także i laboratoryjną względnie praktyczną stronę odnośnego przedmiotu.

§ 36. Przy egzaminie ustnym eksternów obowiązują postano­ wienia § 23 niniejszego Regulaminu.

§ 37. Stopnie z egzaminu ustnego i ostateczny rezultat egza­ minu na mocy stopni ze wszystkich stadiów (§ 32 Regulaminu) ustala Komisja na posiedzeniu bezpośrednio po zakończeniu egza­ minu ustnego orzekając, że kandydat zdał egzamin względnie go nie zdał. Bezzwłocznie po tym ogłasza się wynik kandydatowi.

W sprawie uchwał Komisji Egzaminacyjnej obowiązują posta­ nowienia § 24 alinea 2 Regulaminu.

§ 38. Po złożeniu egzaminu eksterni otrzymują świadectwa we­ dług załączników Nr 6. Co do stopni obowiązują postanowienia § 27 alinea 2 Regulaminu.

Uprawnienia świadectw eksternów określają postanowienia § 14 Statutu Wyższych Kursów Nauczycielskich,

§ 39. Przy odstąpieniu od egzaminu rozstrzyga Komisja, czy egzamin uznaje się za niebyły (jeżeli powody były uzasadnione, a wynik egzaminu jeszcze niezdecydowany), czy też kandydata na­ leży uznać za reprobowanego. Opłaty nie zwraca się w żadnym wy­ padku zarówno kandydatowi, który odstąpił, jak i temu, który nie stawił się do egzaminu.

§40. W sprawie sprawozdania z egzaminu eksternów, akt egza­ minów, rozszerzenia egzaminu i składania egzaminu dodat­ kowego w języku innym niż polski obowiązują postanowienia §§ 25, 26 i 28 Regulaminu.

§ 41. Członkowie Komisji Egzaminacyjnej otrzymują za egza­ miny eksternów wynagrodzenie, przypadające z podziału na równe części kwoty, pozostałej z opłat kandydatów (§ 15 Statutu).

§ 16. Przy egzaminie eksternów może być zastosowane odmienne połączenie przedmiotów w grupy niż przewidziane w § 6.

Ekstern może zdawać albo w jednym terminie egzamin ze wszyst­ kich przedmiotów obranej grupy albo też podzielić ten egzamin na części.

Do § 16 Statutu.

§ 42. Przy egzaminach dla eksternów z programu Wyższych Kursów Nauczycielskich dopuszczalne są — poza wymienionymi w § 6 Regulaminu następujące połączenia wszystkich przedmiotów działu JB.

Eeligia — z językiem polskim lub historią,

Język polski — z religią lub każdym z przedmiotów grupy IV albo V.

Język inny niż polski — z zajęciami praktycznymi,

Historia — z religią lub z geografią lub z zajęciami praktycz­ nymi,

Przyrodoznawstwo — z każdym z przedmiotów grupy IV albo V, Geografia — z historią lub z matematyką lub z zajęciami prak­ tycznymi.

Matematyka — z geografią lub z każdym z przedmiotów z grupy IV albo V.

Rysunek — z językiem polskim lub z przyrodoznawstwem lub z matematyką,

Zajęcia praktyczne — z każdym z przedmiotów z w3-jątkiem religii.

Eoboty kobiece — z językiem polskim lub z matematyką lub z przyrodoznawstwem łub z zajęciami praktycznymi.

Śpiew — z językiem polskim lub z matematyką lub z przyrodo­ znawstwem lub z zajęciami praktycznymi.

Wychowanie fizyczne — z językiem polskim łub z matematyką lub z przyrodoznawstwem lub z zajęciami praktycznymi.

§ 43. Przy zdawaniu przez eksterna egzaminu "częściami obo­ wiązują przepisy zawarte w § 15 Statutu Wyższych Kursów Nau­ czycielskich oraz §§ 29—41 Regulaminu z uzupełnieniami podanymi w §§ 44—50 Regulaminu.

§ 44. Do e g z a m i n u dzielonego n a części mogą być dopuszczeni n a u c z y c i e l e , k t ó r z y w p o d a n i u o dopuszczenie do e g z a m i n u (§ 31 R e g u l a m i n u ) w y r a ż ą życzenia z d a w a n i a e g z a m i n u częściami i w s k a ­ żą, z j a k i e j części z a m i e r z a j ą zgłosić się do e g z a m i n u w n a j b l i ż s z y m t e r m i n i e . O dopuszczenie do e g z a m i n u z każdej części w n o s i k a n ­ d y d a t osobne p o d a n i e .

W y s o k o ś ć o p ł a t y za jedną część e g z a m i n u o k r e ś l a osobne za­ rządzenie.

§ 45. Części e g z a m i n u są n a s t ę p u j ą c e :

a) dział A,

b) jeden p r z e d m i o t p r o g r a m o w y z działu 13 o d n o ś n e j g r u p y , c) d r u g i p r z e d m i o t p r o g r a m o w y z działu B tejże g r u p y .

P r z y w y b o r z e części n i e obowiązuje k a n d y d a t ó w p o w y ż s z a ko­ lejność.

§ 46. E g z a m i n z d z i a ł u A obejmuje e g z a m i n p i ś m i e n n y i u s t n y . Eg-zamin z każdej z dwóch p o z o s t a ł y c h części e g z a m i n u o b e j m u j e :

a) lekcję p r ó b n ą , b) e g z a m i n p i ś m i e n n y , c) e g z a m i n u s t n y .

N a d t o z g e o g r a f i i , p r z y r o d y , r y s u n k u , zajęć p r a k t y c z n y c h , r o b ó t kobiecych i g o s p o d a r s t w a domowego o d b y w a się jeszcze e g z a m i n p r a k t y c z n y .

§ 47. N i e d o s t a t e c z n y s t o p i e ń z w y p r a c o w a n i a p i ś m i e n n e g o ( p r a c y p r a k t y c z n e j ) r o z s t r z y g a o n i e d o s t a t e c z n y m w y n i k u części e g z a m i n u .

§ 48. E g z a m i n u s t n y j e d n e g o k a n d y d a t a z każdej części egza­ m i n u może t r w a ć n a j w y ż e j godzinę.

§ 49. P o z d a n i u części e g z a m i n u k a n d y d a t o t r z y m u j e zaświad­ czenie według' wzoru, p o d a n e g o w załączniku N r 8.

Ś w i a d e c t w o z e g z a m i n u n a wzorze, p o d a n y m w załączniku N r 6, k a n d y d a t o t r z y m u j e po z d a n i u w s z y s t k i c h trzech części, p r z y t y m w s z y s t k i e e g z a m i n y częściowe muszą być z d a n e w okresie n a j w y ­ żej 10 lat.

W ś w i a d e c t w i e należy w p i s a ć t e r m i n y e g z a m i n ó w ze wszyst­ k i c h trzech części.

§ 50. E k s t e r n r e p r o b o w a n y ogółem 3 r a z y z tej s a m e j l u b z róż­ n y c h części egzami2iu n i e może b y ć dopuszczony do e g z a m i n u z żad­ n e j części e g z a m i n u .

§ 17. Szczegółowe przepisy, w szczególności przepisy, dotyczące pro­ gramu nauk, przyjmowania i urlopowania słuchaczy, czasu trwania i rozkładu zajęć, egzaminów słuchaczy i eksternów zawiera Program Wyższych Kursów Nauczycielskich oraz osobny Regulamin.

§ 1 8 . N i e a k t u a l n y .

§ 19. Zarządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem 1 września Z92S roku. W tym samym dniu tracą moc obowiązującą dotychczasowe przepisy, dotyczące Statutu Wyższych Kursów Nauczycielskich.

Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego: (—) Šwitalski.

Dział „A"

Zakres wymagań: -I. Psychologia. Witwicki: Zarys psychologii, Rozdział I—VI-I. V I I I A, V I I I B. 3. 4., IX—XII, XIV—XVI. Dąbrowski: Nauka o dziecku: Pedologia, Rozwój fizyczny dziecka I—IV. Rozwój psy­ chiczny I, I I I , X, XI, XIII—XVII, X X I I . Uczucie i wola I, II, IV, V, VI.

II. Historia ivy chowania. Kot. Zarys: R. X, XI, (w szczegól­ ności: Erazm z Roterdamu, Vives), X I I (Modrzewski, Rej, szkoły jezuickie, Akademia Krakowska), X I I I (Montaigne, Komeński), X I V (Locke), XV (całość) XVI (Rousseau), X V I I (całość), X V I I I

(Pestalozzi, Herbart, Spenzer), X I X (germanizacja, Czaeki, szkoły w Ks. Warszawskim i Królestwie Kongresowym, Trentowski, Est-kowski, szkolnictwo w Galicji).

I I I . Logika. Sośnicki. Zarys logiki: I, II, I I I , (prócz § 3 ) , IV (prócz § 4), V, VI (prócz §5), VII, V I I I (prócz § 1—3), I X (prócz $ 3), X I (prócz § 7), XII, XIV, X V - X X I .

IV. Dydaktyka. Sośnicki: Zarys dydaktyki (w całości). Literatura:

Titschener: Początki psychologii.

Colvin i Bagley: Postępowanie człowieka.

Baley: Zarys psychologii w związku z rozwojem dziecka.

Literatura dobrana z cyklu dzieci trudne do prowadzenia np.:

Kuchta: Dziecko włóczęga.

— Dziecko zuchwałe.

Dąbrowski: Dziecko leniwe itd. Ch. Bilhler: Dziecięctwo i młodość. Na-wroczyński: Zasady nauczania.

Devey: Szkoła a dziecko, Szkoła a społeczeństwo. Kerschensteiner: Pojęcie szkoły pracy.

Hamaide: Metoda Deeroly. Parkhurst: Plan daltoński. Claparěde: Szkoła na miarę.

Kerschensteiner: Szkoła a charakter.

— Charakter, jego pojęcie i wychowanie.

Naicroczyúski: Swoboda i przymus w wychowaniu. Mirski: Karność.

Ferriere: Samorząd uczniowski.

Statut publicznych szkół powsz. siedmiol.

Czasopisma pedagogiczne: Oświata i wychowanie, Ruch peda­ gogiczny, Kwartalnik pedagogiczny.

NAUKA O POLSCE WSPÓŁCZESNEJ. Zakres wymagań:

Powstawanie i rozwój społeczeństwa wogóle a społeczeństwa polskiego w szczególności, z dokładnym uwzględnieniem rozwoju stosunków gospodarczych i stanu ustroju społecznego czasów dzi­ siejszych.

Powstawanie i rozwój państwa wogóle, a państwa polskiego w szczególności, przy uwzględnieniu rozwoju stosunku państwa do obywatela, dokładnej znajomości Konstytucji 3-go Maja, oraz, historii tworzenia się państwa polskiego w dobie wielkiej wojny od r. 1914.

Położenie geograficzne Polski. Terytorium i ludność Polski w stosunku do państw innych. Eozwój terytorialny Polski. Usta­ lenie dzisiejszych granic Polski. Ukształtowanie powierzchni, na­ wodnienie, klimat i roślinność.

Określenie istoty skupień ludzkich, jak społeczeństwa, narodu, państwa, gminy itp.

Znajomość czynników państwa, a to: terytorium, ludności oraz. form ustroju władzy państwowej i podziału kierunków tej władzy. Ludność Polski, ilość i gęstość zaludnienia, przyrost natural­ ny. Emigracja. Polacy poza Polska.. Ludność Polski pod względem etnicznym, wyznaniowym i społecznym.

Znajomość istoty prawa, stosunku jego do religii i moralności,, oraz istoty ustaw, dekretów i rozporządzeń wykonawczych.

Znajomość istoty Konstytucji, oraz przepisów Konstytucji Polskiej wraz ze sposobami zmiany konstytucji w Polsce.

Wiadomości o władzy Prezydenta Rzeczypospolitej na tle ustroju władzy kierowniczej innych państw republikańskich współczesnych.

Znajomość budowy i zakresu działania władzy ustawodawczej.. Podstawy obrony państwa i. organizacja sily zbrojnej Polski.

Poznanie istoty autonomii ze szczególnym uwzględnieniem autonomii Śląska, oraz autonomii wyznaniowej w Polsce.

Poznanie budowy i zakresu działania władz administracyjnych w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem organizacji władz szkol­ nych.

Dokładna znajomość istoty samorządu, budowy i zakresu dzia­ łania samorządu terytorialnego, ze szczególnym uwzględnieniem samorządu gminy wiejskiej i miejskiej, a nadto ogólne wiadomo­ ści o samorządzie gospodarczym i zawodowym.

Znajomość istoty i budowy sądownictwa ogólnego i admini­ stracyjnego.

Poznanie stosunku Polski do państw innych, do Ligi Naro­ dów, z poznaniem jej budowy i zakresu działania oraz stosunku Polski do Gdańska.

Dokładne wiadomości o nabywaniu obywatelstwa, ^raz o pra­ wach i obowiązkach obywateli z uwzględnieniem czasowego za­ wieszania praw obywatelskich.

Znajomość rozwoju życia politycznego Polski na tle prądów ogólnych.

Znajomość podziału terytorialnego Państwa Polskiego. Ogólna znajomość stosunków rolniczych i lasowych Polski. Strefy rolnicze. Produkcja w stosunku do potrzeb kraju i produk­ cji światowej.

Rozdział posiadania ziemi w Polsce z uwzględnieniem przepi­ sów o reformie rolnej, scalaniu gruntów, znoszeniu serwitutów. Hodowla bydła.

Ogólne wiadomości o bogactwach mineralnych Polski i ich rozmieszczeniu, oraz o przepisach w sprawie ich wydobywania. Stan obecny górnictwa polskiego, jego produkcja i jej stosunek do potrzeb kraju i produkcji światowej.

Ogólne wiadomości o przemyśle. Warunki i czynniki rozwoju przemysłu. Eozwój wielkiego przemysłu w X I X w. Rozwój prze­ mysłu w Polsce. Statystyka przemysłu polskiego i poszczególne jego gałęzie oraz przepisy dotyczące uprawnień co do ich wyko­ nywania.

Ogólne wiadomości o stosunkach komunikacyjnych w Polsce. Kolej, lotnictwo, autobusy. Poczta, Telegraf i Telefon. Radio. Związki komunikacyjne Polski z zagranicą. Pieniądz i waluta. Orga­ nizacja kredytu. Najważniejsze instytucje kredytowe. Ogólne wia­ domości o handlu. Handel wewnętrzny Polski i przepisy dotyczące uprawnień co cło jego wykonywania. Gdańsk i Gdynia. Handel spółdzielczy. Bilans handlowy i płatniczy. Wytyczne polityki han­

dlowej celnej. Obecne umowy handlowe z innymi państwami. Sa­ mowystarczalność gospodarcza Polski.

Znajomość istoty budżetu i podatków, z uwzględnieniem ro­ dzaju podatków oraz ogólne wiadomości o Banku Polskim, Banku Gospodarstwa Krajowego, Rolnym i o giełdach.

Ogólne wiadomości o opiece nad pracą najemną, o opiece spo­ łecznej i ubezpieczeniach społecznych.

Znajomość urządzeń instytucji oświatowych ze szczególnym uwzględnieniem organizacji szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej. Podręczniki:

A. Wereszczyński: Wiadomości o Polsce Współczesnej, wy­

danie VII, Lwów, 1936.

Pawłowski, Bystroń, Peretiatkoiolcz: Polska Współczesna, wy­

Wydania Konstytucji z komentarzem:

K. W. Kumaniecki: Nowa Konstytucja Polska, Kraków 1935. A. Paszkudzki: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej,

Lwów-Warszawa 1935. Lektura:

A. Peretiatkowicz: Państwo współczesne, wyd. VII. 1935. A. Wereszczyński: Państwo antyczne i jego renesansy, wyd. I L

Lwów 1934.

W. Makotvski: Państwo społeczne, Warszawa 1936.

(Szczegółową bibliografię zawierają dwa artykuły M. Zimmermana w „WiadomościacJi Historyczno- Dydaktycznych", R. III, 1935).

Dział „B"

RELIGIA RZYMSKO - KATOLICKA.

Ks. ił/. Sieniatycki: Dogmatyka dla szkół średnich. Ks. M. Sieniatycki: Etyka dla szkół średnich. Ks. St. Bartynowski: Apologetyka podręczna.

O. Tillman Peach: Chrześcijańska filozofia życia. Ks. Archutowski: Historia Kościoła.

Ks. J. Umiński: Historia Kościoła.

Dom. G. Lefebvre: Liturgia, jej podstawowe zasady. Ks. G. Szmyd: Liturgika.

Encykliki papieskie: Rerum novarum, Quadragesimo anno,. O chrześcijańskim wychowaniu młodzieży, Przeciw komunizmowi.

Ks. Z. Bielawski: Pedagogika religijno-moralna.

Ks. Z. Bielawski: Katechezy na I, II, I I I i IV ki. szkoły powsz.

Podręcznik metodyczny do nauki historii biblijnej.

E. Ernst: Obowiązek rodzicielski. Z. Gerély: Dziewczę nowoczesne.

F. Forster: Religia i kształcenie charakteru. Ks. Morawski: Wieczory nad Lemanem.

RELIGIA GRECKO-KATOLICKA.

a) L e k t u r a k o n i e c z n a : Toronśkyj: Istorija biblijna Staroho Zawita.

— Istorija biblijna Nowoho Zawita.

Łewyćkyj: Istorija biblijna Staroho Zawita.

— Istorija biblijna Xowoh'o Zawita. — Istorija Cerkwy.

Łużnyćkyj: Dogmatyka.

— Liturgika. — Chryst. kat. etyka.

Stefanoivycz: Istorija cerkwy. Dorożyńśkyj: Chryst. kat. etyka. Krawczuk: Isus Chrystos. Huzar: Liturgika.

Korotka metodyka nawezannia religiji w íiarodnyeh szkołach.

b) L e k t u r a p o ż « d a n a: Haluszczyńskyj: Istorija berestejśkoji uniji. Meszler: Żyttia Isusa Chrysta.

Dorożyńśkyj: Praznyezi kartyny. Łaba: Patrologija.

Slipyj: Podoroż do św. Žemlí. Teodorowycz: Źytia Światych. Niaradi: Kyryio i Metod i j .

Oprócz tego poleca się jako lekturę nadobowiązkową religijne wydawnictwa XX. Bazylianów i literature religijną w jeżyku pol-kim.

KELIGIA EWANGELICKO - AUGSBURSKA. Pismo święte Starego i Nowego Testamentu.

Mały katechizm Dra Marcina Lutra — objaśnił ks. Aleksander

Sclioencich. Wyd. VI.

Ewangelia w nauce i,życiu — księga pamiątkowa, Warszawa 1935 r.

Ks. K. Banszel: O nowoczesne podstawy religijnego wychowa­

nia ewangelickiego.

Ks. A. Schoeneich: Krótka historia Kościoła Chrześcijańskiego

w życiorysach z osobnym działem historii reformacji w Polsce.

William James: Doświadczenia religijne.

Ks. K. Banszel: J a n Amos Komeński i jego „Szkoła macie­

rzyńska".

Fr. Foerster: Dzieła, jak: Wychowanie i samowychowanie,

Chrystus a życie ludzkie i i.

Dziennik Urzędowy Kościoła Ewangelicko - Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Ks. K. Michejda-: W Biblii nasza siła.

Ks. J. Szeruda: Geneza i. charakter Biblii Gdańskiej.

JĘZYK POLSKI I LITERATURA. Zakres wymagań:

a) Język:

Gtosownia (Fonetyka). Powstawanie głosu. Głos i głoska. Gło­

ska a litera. Wyodrębnianie głosek w wyrazie. Opis narządów mownych. Opis głosek i ich podział. Zgłoska. Zmiany głosowe spółgłosek wskutek łączenia dźwie.ków mowy. Akcent w j . polskim.

Slowoťwórsttvo. Nauka o znaczeniu wyrazów: Podział znacze­

niowy wyrazów. Części mowy. Wyrazy samodzielne i niesamo­ dzielne. Budowa wyrazów: Cząstki słowotwórcze wyrazów. Budo­ wa słowotwórcza wyrazów. Sposoby tworzenia wyrazów. Obocz­ ności spółgłoskowe i samogłoskowe w rdzeniu wyrazów pokrew­ nych.

Fleksja z uwzględnieniem głosowni funkcjonalnej. Pojęcie

fleksji. Budowa fleksyjna wyrazu. Oboczne postaci fonetyczne te­ matu. Wymiany fonetyczne właściwe i funkcjonalne. Deklinacja i koniugacja. Deklinacja rzeczowników, zaimków, przymiotników i liczebników. Koniugacja.

Składnia. Zdanie. Podział zdania a) ze względu na znaczenie, b) ze względu na formę. Zdanie proste i rozwinięte. Zdanie poje­

dyncze i złożone. Budowa dwuczłonowa zdania pojedynczego. Czę­ ści zasadnicze zdania. Określenia. Związki zgody, rzędu i przyna­ leżności. Szyk wyrazów w zdaniu. Zdanie współrzędne złożone i je­ go rodzaje. Zdanie podrzędne złożone. Rodzaje zdań pobocznych

a) ze względu na treść, b) ze względu na formę.

b) Gramatyka historyczna.

Glosoivnia. Wymiany samogłoskowe: Samogłoski otwarte i po­

chylone e ruchome. Oboczność e'//o' e'//a' ir//ar.. Przegłos (apofonia). Wymiany spółgłoskowe.

Sioicołwórstico. Budowa wyrazów. Części mowy. Życie i zna­

czenie wyrazów.

Fleksja. Deklinacja i koniugacja. Wyjaśnienie dzisiejszych

form trudniejszych w deklinacji i koniugacji.

Składnia. Składnia zdania pojedynczego. Składnia zdania zło­

żonego. Formy łączenia zdań.

c) Gwary polskie.

Obszar języka polskiego. Podział i rozmieszczenie gwar pol­ skich. Najważniejsze właściwości fonetyczne, słowotwórcze i flek-syjne gwar polskich. Gwary ludowe a język dawniejszy. Gwary ludowe a język literacki.

d) Literatura:

Dokładna znajomość następujących utworów: M. Rej: Żywot człowieka poczciwego (wyjątki). — J. Kochanowski: Fraszki, Pie­ śni, Psalmy (wybór), Pieśń o Sobótce, Odprawa posłów greckich, Treny, Muza (wyjątek). — P. Skarga: Kazania sejmowe (II albo I I I albo VIII). — S. Szymonowicz: Żeńcy, Kołacze. — A. Morsztyn: Liryki (wybór). — Potocki: Wojna choeimska (wyjątki). — Pasek: Pamiętniki (wydanie szkolnej. — Krasicki: Satyry i bajki (wy­ bór), Przypadki Doświadczyńskiego. — Trembecki: Bajki (wybór). Karpiński: Liryki (wybór). — Zabłocki: Fircyk w zalotach. — Niem­ cewicz: Powrót posla, Śpiewy historyczne, Bajki, Ballady (wybór). Woronicz: Hymn do Boga. — Feliński: Barbara Radziwiłłówna. — Brodziński: O klasycznośei i romantycznośei (wyjątki), Wiesław.

Mickiewicz: Oda do młodości, Ballady i romanse, Grażyna, Dziady (w całości), Sonety krymskie, Wallenrod, Farys, Księgi narodu i pielgrzymstwa, Pan Tadeusz. — Malczewski: Maria. — Fredro: Zemsta, Śluby Panieńskie. — Słowacki: J a n Bielecki, Kordian, Hymn o zachodzie słońca, Anhelli, Ojciec zadżumionyeh, Lilia We-necla (wraz z listem do Krasińskiego), Grób Agamemnona, Balla­ dyna, Beniowski (Pieśń I—V), Testament mój, Tak mi dopomóż Chryste. — Krasiński: Nieboska komedia, Irydion, Psalm dobrej woli. — Ujejski: Skargi Jeremiego, Maraton. — Kraszewski: Bud­ nik (albo Ulana albo Chata za wsią), Stara Baśń, Dziecię starego miasta. — Pol: Mohort, Pieśni Janusza (wybór), Pieśń o ziemi na­ szej. — Syrokomla: Urodzony J a n Deboróg, Janko Cmentarnik. — Goszczyński: Zamek Kaniowski, Sobótka. — Lenartowicz: Liryki (wybór), Zachwycenie, Błogosławiona. — Korzeniowski: Kar­ paccy Górale, Kollokaeja. — Asnyk: Napad na Parnas, Poeci do publiczności, Przeminął czas, Zmierzch melodii, X I X wiekowi, Pod stopy krzyża, Do młodych, Ucisz się serce, Daremne żale, Tatry, Nad głębiami. — Konopnicka: Liryki i nowele (wybór). — Sienkie­ wicz: Nowele (wybór), Trylogia, Krzyżacy, Quo vadis. — Orzeszko­ wa: Nowele (wybór), Marta, Cham, Nad Niemnem, Dziurdziowie, Niziny. — P r u s : Placówka, Lalka. — Rodziewiczówna: Dowajtis, Lato leśnych ludzi. — Dygasiński: W puszczy, Co sie dzieje w gniazdach. — Żeromski: Syzyfowe prace, Ludzie bezdomni, Wal­ ka z szatanem, Wiatr od morza. — Wyspiański: Warszawianka, Wesele.

Oprócz powyższych dzieł wymaga sie znajomości jednego przy­ najmniej utworu Reymonta, Kasprowicza, Sieroszewskiego, Ban-drowskiego, Juliusza Kadena-BanBan-drowskiego, Edwarda Ligockie­ go, Makuszyńskiego, Eugeniusza Małaczcwskiego, Zofii Kossak-Szczuekiej, Marii Dąbrowskiej, Ferdynanda Goetla.

Z literatury powszechnej: Homer: Iliada i Odyssea (w skró­ ceniu). — Ajsehylos: Prometeusz skowany. — Sofokles: Antygona. Dante: Boska komedia (Piekło— wybór). — Szekspir: Makbet (albo Hamlet), Sen nocy letniej. — Walter Scott: Rob-Roy. — Byron: Giaur. — Corneiłle: Cyd. — Molier: Skąpiec. — Ibsen: Wróg ludu. Monografie i rozprawy krytyczne: Wojciechowski: Ignacy Krasicki. — Kallenbach: Adam Mickiewicz. — Chrzanowski: Chleb

macierzysty, Ody do młodości. — Tenże: Za co powinniśmy kochać P a n a Tadeusza. — Tarnowski: O Panu Tadeuszu. — Tretiak: Kto jest Mickiewicz, sześć szkiców. — Kleiner: Juliusz Słowacki (wy­ brano rozdziały). — Pini: Krasiński, życie i twórczość. — Tretiak: Adam Asnyk jako wyraz swojej epoki. — Fiutowski: Adam Asnyk. Wojciechowski: Henryk Sienkiewicz. — Tenże: Bolesław Prus. —

Wojeński Teofil: Stefan Żeromski (rozbiór treści ideowej). — Ignacy Matuszewski: Studia o Żeromskim i Wyspiańskim.

Charakterystyka rodzajów i prądów literackich w związku z przeczytanymi utworami.

e) Dykcja:

Poprawne i estetyczne czytanie i wygłaszanie z pamięci utwo­ rów literackich z uwzględnieniem potrzeb szkoły powszechnej.

f) Literatura dziecięca i dla młodzieży:

Znajomość kilkunastu najwybitniejszych utworów z tej dzie­ dziny.

Podręczniki;

I. Język.

Stanisław Szober: Podręcznik do nauki jązyka polskiego w se­

minariach naticzyeielskich.

Lchr - Splawlński - Kublński: Gramatyka jeżyka polskiego.

Gramatyka zbiorowa Akademii Umiejętności.

Jan Łoś: Krótka gramatyka hist, języka polskiego. Kazimierz Nitsch: Mowa ludu polskiego.

Zenon Klemensiewicz: Dydaktyka nauki o języku ojczystym.

II. Literatura.

Ignacy Chrzanowski: Literatura Polski Niepodległej. Bronisław Chlebowski: Literatura polska 1795—1905. Manfred Kridl: Literatura polska wieku X I X , (I—V). Marian Szyjkowskl: Współczesna literatura polska: Kanln Wóycicki: Rozbiór literacki w szkole.

Kaniu Wóycicki: Ćwiczenia porównawcze z dziedziny poetyki. Kanln Wóycicki: Stylistyka i rytmika polska.

JĘZYK RUSKI I LITERATURA. Zakres wymagań:

a) 1. Biegle pisanie, czytanie i opowiadanie.

2. Znajomość cyrylicy i zasad pisowni fonetycznej i etymolog. 3. Z fonetyki: powstawanie głosek, zgłosek, podział spółgłosek, zanikanie pólglosek w historii języka, tudzież wpływ jego na kształtowanie się współczesnej mowy; przemiana jakościowa, ilo­ ściowa głosek (ikawizm, dwudźwięki, wzdłużenie końcowych spół­ głosek, miękczcuie końcowych spółgłosek); ortofonia, eufonia, asy­ milacja, dyssyruilaeja, pełnodźwięk, akcent.

4. Z etymologii i semasjołogii: budowa wyrazu, cząstki słowo­ twórcze, życie wyrazu, synonimy, hemonimy, wyrazy o znaczeniu przenośnym, przyswojone, gwarowe, cechy wyrazów.

5. Z fleksji: odmiana, części mowy odmienne i nieodmienne ze stanowiska historycznego: dopełniacz liczby pojedynczej rodzaju męskiego, biernik 1. p. r. m. i 1. nm., wpływ deklinacji żeńskiej na męska., liczba podwójna, wpływ analogii na kształtowanie się od­ miany, odmiana (rzecz, i zaimk.) przymiotników, liczba podwójna w odmianie liczebników, zanik form (dawnych) czasownikowych, powstanie czasu przeszłego i przyszłego, wpływ odmiany I cza­ sownikowej na I I i naodwrót, przysłówki złożone.

6. Ze składni: rozwój zdania (od prostego do złożonego), rozbiór-zdań, wyrazy poza zdaniem, równoważniki rozbiór-zdań, układ wyrazów w zdaniu, podział zdań złożonych według ieli treści i formy, zna­ czenie przypadków w zdaniu, mowa prosta i zależna, okresy.

7. Z stylistyki: cechy stylu, barbaryzmy, archaizmy, neologizmy,, rytmika słowa; postaci mowy (obrazowe i emocjon. formy wyrazu) utwór literacki (powstanie, forma stylist.), rytmiczna budowa wiersza, stopa, strofa, rym, akcent symboliczny. Gwary.

8. Z metodyki j . ruskiego: zasady metodyczne nauczania języ­ ka ruskiego w związku z programem dla siedm. ki. szk. powsz.

b) Podstawą wymagań jest lektura i jej interpretacja ze szcze­

gólnym uwzględnieniem programu szkół powszechnych, a na tle tej lektury znajomość rozwoju historycznego literatury.

G r a m a t y k a . Podręczniki:

W. Simoivycz: Hrarnatyka ukrainśkoji mowy dla

samonaw-czannia, 1919.

I. Ohijenko: Istorija cerkowno-slowiauśkoji mowy, Warszawa

1931.

I. Zilynśkyj: K a r t a ukrainśkych howoriw, Warszawa 1933. Ol. Kolessa: Pohlad na istoriju ukrainśkoji mowy. Praha 1924. K. Kysiletuśkyj: Prawopysni prawyla.

I. Ohijenko: Ridne pysannia, Żółkiew 1933.

E. Hrycak- K. Kysilewśkyj: Ukrainśko-polśkyj i

polśko-ukra-jińśkyj słownyk, Lwów 1931. Lektura pożądana:

J. Swiencićkyj: Narysy z istoriji ukrainśkoji mowy, Lwów

1920 (wybór).

I. Ohijenko: Czystota i prawylnistj ukrainśkoji mowy, Lwów

1925 (wybór).

O. Syniawśkyj: Normy ukrainśkoji literaturnoji mowy, 1931

(wybór).

A. Krymśkyj-A. Szachmalow: Narysy z istoriji ukrainśkoji

mowy, 1924 (wybór).

M e t o d y k a i d y d a k t y k a.

Oprócz odpowiednich podręczników dla literatury i jeżyka p o l s k i e g o jeszcze:

K. Kysileivskyj: Metodyka prawopysnych i slowesnych wpraw,.

Stanisławów 1929.

K. Kysilewśkyj: Prawopysni wprawy, Lwów 1932. J. Saloni: Narys rnetodyky ridnoji mowy, 1933.

Maticijczuk: Metodycznyj pidrucznyk do nawczannia perszych

poczatkiw ukrainśkoho pyśma.

D. Zaklynśkyj: Metodyka usnoho i pyśmennoho stylu.

W. Dombroiuśkyj: Ukraińska poetyka, Przemyśl 1924 (wybór). W. Dombrowśkyj: Ukraińska stylistyka i rytmika, Przemyśl

P o e z j a l u d o w a. Zakres materiału:

P i e ś n i obrzędowe (koladky, w e s n i a n k y , k u p a l n i , wesilni, po-c h o r o u n i ) , ballady, spolepo-czno-rodzinne, h i s t o r y po-c z n e — w w y b o r z e ; n a r o d n i d u m y — n a j m n i e j 3 z doby t u r e c k o - t a t a r s k i e j .

Podręczniki:

0. Barwinśkyj: W y b i r z u k r a i n ś k o j i l i t e r a t u r y , Lwów 1917. F. Kolessa: U k r a i u ś k i n a r o d i l i d u m y (z części o b j a ś n i a j ą c e j :

podział i p o w s t a n i e d u m , a u t o r z y i w y k o n a w c y , forma, d u m y do­ by t u r e e k o - t a t a r s k i e j ) .

Lektura pożądana:

F. Kolesno: Geneza u k r a i n ś k y c l i n á r o d n í c h d u m (wybór).

L i t e r a t u r a w. X I — X Y . T e k s t y : Słowo o p o l k u I h o r e w i — w t ł u m a c z e n i u S w i a t o -s l a w a H o r d y ń -s k i e g o l u b W a -s y l a S z c z u r a t a ; w y j ą t k i z n a j d a w n i e j ­ szych latopisów, S ł o w a I l a r i j o n a , D a n y ł a P a ł o m n y k a . Podręczniki: Barwinśkyj: — j a k w y ż e j .

ii/. Wozniak. S t a r e u k r a i n ś k e p y ś m e n s t w o , Lwów 1922 (tylko u s t ę p y objaśniające, bez tekstów).

Lektura pożądana:

ii/. Wozniak: I s t o r i j a u k r a i n ś k o j i l i t e r a t u r y , I (wybór). L i t e r a t u r a w. X V I — X V I I I .

T e k s t y : I. W y s z e n ś k y j (jeden w y j ą t e k ) ; w y b ó r z w i e r s z y r e ­ l i g i j n y c h , h i s t o r y c z n y c h , h u m o r y s t y c z n y c h ; i n t e r m e d i u m J . Ga-w a t o Ga-w i e z a (Ga-wyjątek); l a t o p i s y kozackie (Ga-wyjątki).

Podręczniki:

Bario in ślcy j : — j a k w y ż e j .

Wozniak: S t a r e u k r a j i n s k é p y ś m e n s t w o (ustępy objaśniające

bez t e k s t ó w ) .

Lektura pożądana:

BI. Wozniak: P o c z a t k y u k r a i n ś k o j i k o m e d i j i (wybór).

L i t e r á t u r a w. X I X — X X .

Lektura obowiązkowa:

/ . Kotlarewśkyj: E n e i d a I, I I I , I V — wyd. szkolne; P o l t a w k a ;

H. Kwitka: M a r u s i a , P e r e k o t y p o l e ; M. Szaszketcyez: P i d l y s i e ,

Ne-szezasnyj, W e s n i w k a , P o b r a t y m o w i , B a n d u r y s t ; T. Szewczenko: (Ż5'ciorys), P r y c z y n n a , Topola, N a j m y c z k a , P e r e b e n d i a , Do Osno-w j a n e n k a , D u m y moji, I Osno-w a n P i d k o Osno-w a , H a m a l i j a , Czerneć, W y b i r h e t j m a n a , E o z r y t a m o h y l a , K a w k a z , P o s l a n i j e , Neofity, w y b ó r z l i r y k ó w z czasu z e s ł a n i a ; P. Kulisz (życiorys), w y b ó r l i r y k ó w , C z o r n a R a d a , O r y s i a ; M. Wowczok: D w a s y n y . I n s t y t u t k a , K o

-żaczka, Sestra: 0. Fcdjkowycz: wybór poezji żołnierskich i opo­ wiadań; St. Rudanśkyj: wybór Spiwomowok; I. Łewyćkyj: Kaj-daszewa simja, Chmary; P. Mymyj: Sered stepiw, Morozenko; O.

Konyśkyj: Nepremyrena; 7. Tobileivycz: Chaziajin, I. Franko: (ży­

ciorys) Najmyt, Kameniari; Iwan Wyszenśkyj, Mojsej, wybór poezji lirycznych z cyklu: Ziwjale lystie, INIi.i Izmarahd, Iz dniw żurby, Semper tiro, wybór z nowel, Łesyszyna ezeladj, opowiadania z życia młodzieży i Borysławia, Zaehar Berkut, Boa constrictor;

M. Kociubynśskyj: Fata morgana. Na kameni. Intermezzo; B. Hrin-czenko: Sonia.sznyj promiń; O. Kobylańska: Valše melancholique,

W nedilu rano zilla kopała; Ł. Ukrajinka: liryki (wybór), Lisowa pisnia; W. Stefanyk: wybór nowel; B. Łepkyj: wybór liryków i je­ dna powieść; wybór liryków: O. Olesia, M. JRyl.śkiet/o, P. Tyczyny. Podręczniki:

O. Barwinśkyj: "Wyjimky z narodnoji ukrainśkoji literatury,

I. III, Lwów 1916, 1922.

O. Banrin.iky.j: Istorija ukrainśkoji literatury, II. Lwów 1921

(bez życiorysów). Lektura pożądana:

Dalszy wybór odpowiednich dla szkoły utworów wyżej wymie­ nionych pisarzów:

M. Ustijnnowycz: wybór opowiadań. A. Moliybiyćkyj: Skyt Maniawśkyj.

J/. Czeremszyna: wybór opowiadań.

W. Szczurat: Szewczenko i Poláky (wybór).

ii/. Zerow: "Wid Kulisza do Wyimyczenka (wybór). L i t e r a t u r a d z i e c i ę c a i d l a m ł o d z i e ż y.

W. Hnatiuk: Narodili kazky, Narodili noweli; T. Szewczenkom

Małyj Kobzaryk; 1. Franko: Lys Mykyta, Abu Kasymowi Kapci, Kowal Bassim, Pryliody Don Kichota, Koly szeze zwiri howoryiy;

Jewii. Hrcbiaka: Prykazky; Ł. Hlibiw: Bajky;; A. Czajkowśkyj:

wybór powieści dla młodzieży; Katrenko: wybór opowiadań; M.

Ticajii, Toma Sojcr; prócz tego wymagane obznajomienie z litera­

tura, dziecięca, i>ojawiaj;icą się we Lwowie od poez. w. XX. JĘZYK NIEMIECKI.

Zakres wymagań:

J ę z y k. Zupełne opanowanie jeżyka współczesnego, popraw­ ność wymowy sfer wykształconych a w piśmie potoezystość slytlu, W5rrobionego na odpowiedniej lekturze.

L i t e r a t u r a . Znajomość form literackich (rozróżnić typo­ we formy liryki, epiki i dramatu oraz okazać zrozumienie ich for­ my wewnętrznej i zasadniczych podstaw psychologicznych twór­ czości artystycznej).

Znajomość całokształtu życia kulturalnego Niemiec do chwili obecnej.