Biuletyn liturgiczny

(1)

Franciszek Małaczyński, Stefan

Cichy, Bogusław Nadolski

Biuletyn liturgiczny

Collectanea Theologica 57/2, 75-89

(2)

B I U L E T Y N Y

I

R E C E N Z J E

C o lle c ta n e a T h e o lo g ic a 57(1987) fa sc . II

BIULETYN LITURGICZNY

Z a w a r to ś ć : I. M S Z A Ł R Z Y M S K I D L A D IE C E Z JI P O L S K IC H . 1. M szał r z y m s k i ła c iń s k o -p o is k i. — 2. Z a s a d y tłu m a c z e n ia , — 3. K a le n d a r z i m sze w ła s n e d ie c e z ji p o ls k ic h . — 4. M sz a ł P a w ła V I. — 5. O b rz ę d y M szy ś w ię te j. — 8. M sze n a o k re s y r o k u litu rg ic z n e g o . ·— 7. M sze w ła s n e o św ię ty c h . — 8. M sze w s p ó l ne, w o ty w n e , za z m a rły c h , d o d a te k . — 9. W y k o n a n ie ty p o g r a fic z n e . II. ID E E P R Z E W O D N IE O G Ó L N E G O W P R O W A D Z E N IA D O M S Z A Ł U P A W Ł A V I. 1. U czta, o f ia r a i d ia lo g o w a n a t u r a iitu r g ii. — 2. P o d k re ś le n ie c e lu d u s z p a s te rs k ie g o . — 3. C h a r a k te r w sp ó ln o to w y . — 4. W y ra z isto ść i p rz e jr z y s to ś ć z n a k ó w . — 5. A k o m o d a c je p rz e z k o n f e r e n c je e p is k o p a tu . — 6. K o m p e te n c ja o r d y n a r i u s z a . — 7. T w ó rc z o ść . — 8. M o żliw o ść d o k o n y w a n ia w y b o ru , — 9. Z o b o w ią z a n ie i w o ln o ść. ·— 10. l i t u r g i a , życie c h rz e ś c ija ń s k ie i s łu ż b a w św iecie. II I. E K U M E N IC Z N A L IT U R G IA E U C H A R Y S T Y C Z N A , tzw . litu r g ia z L im y <cd.) *.

I. M S Z A Ł R Z Y M S K I D L A D IE C E Z J I P O L S K IC H

P a p ie ż , św . P iu s X s tw ie rd z ił, że n ie o d z o w n y m ź ró d łe m d u c h a p ra w d z iw ie c h rz e ś c ija ń s k ie g o je s t ś w ia d o m y i c z y n n y u d z ia ł w litu r g ii. A p o sto ło w ie r u c h u litu r g ic z n e g o m im o w ie lu w y s iłk ó w p rz e k o n y w a li się co raz, d o b itn ie j, że b a r d z o tr u d n o je s t o sią g n ą ć c z y n n y u d z ia ł w li tu r g ii o d p r a w ia n e j w ję z y k u n ie z ro z u m ia ły m . D la te g o p o n a w ia n o p o s tu la ty o d o p u sz c z e n ie ję z y k ó w ż y w y c h w li tu r g ii r z y m s k ie j. S to lic a A p o s to ls k a sto p n io w o ła g o d z iła ry g o r y i ju ż p rz e d I I S o b o re m W a ty k a ń s k im d o p u ś c iła w K o śc ie le z a c h o d n im u ż y w a n ie ję z y k a n a ro d o w e g o w litu r g ii. P o z w o le n ia te d o ty c z y ły z a sa d n ic z o r y t u a łu . W M szy ■świętej d o p u szczo n o ję z y k n a ro d o w y w c z y ta n ia c h litu r g ii sło w a. N a to m ia s t w in n y c h te k s ta c h o b o w ią z y w a ł ję z y k ła c iń s k i. J e d y n y m w y ją tk ie m w E u ro p ie b y ła S ło w e n ia . D e c y z ja so b o ru o d o p u sz c z e n iu ję z y k ó w n a ro d o w y c h w M szy św . b y ła e p o k o w a . P o s ta w iła o n a p rz e d K o śc io ła m i p a r t y k u la r n y m i z a d a n ie p rz e ło ż e n ia te k s tó w m s z a ln y c h n a ję z y k i k ra jo w e . Z a d a n ie to s ta n ę ło ta k ż e p rz e d E p is k o p a te m P o lsk i.

M szał r z y m s k i b y ł w ie lo k r o tn ie tłu m a c z o n y n a ję z y k p o ls k i do u ż y tk u w ie rn y c h . N a js ta r s z e w y d a n ia p o ls k ie są s ta rs z e od sła w n e g o n ie m ie c k ie g o „ S c h o tta ”. N p. w r o k u 1874 w y d a n o w K ra k o w ie M szał r z y m s k i do u ż y t k u

'W iern ych n a k ła d e m D r u k a r n i P a sz k o w sk ie g o . W y d a n o ró w n ie ż m s z a ły ła c iń -

s k o - p o ls k ie h P o p ie r w s z e j w o jn ie ś w ia to w e j w ie lu a u to r ó w w y d a ło m s z a ły n ie d z ie ln e w ję z y k u p o ls k im z k o m e n ta rz e m , do u ż y tk u w ie rn y c h . W yszło r ó w n ie ż k ilk a w y d a ń o b e jm u ją c y c h p r a w ie c a ły m sz a ł. N a le ż y tu w y m ie n ić p r z e k ła d y , k s. М . К o r d e 1 a, ks. G. S z m y d a i z b io ro w y p r z e k ła d n a j ę z y k p o ls k i m s z a łu w y d a n e g o p rz e z G . L e f e b v r a O SB , z O p a c tw a św . A n d r z e ja w B elg ii, w ję z y k u f r a n c u s k i m 2. P o d ru g ie j w o jn ie ś w ia to w e j p o * R e d a k to r e m n in ie js z e g o b iu le ty n u je s t k s. B o g u sła w N a d o 1 s к i T C h r., W a rs z a w a . i N a b o ż e ń s tw o k o ś c ie ln e n a w s z y s tk ie u ro c z y s to ś c i, n ie d z ie ln e г d n i ca łeg o r o k u ,, te k s t ła c iń s k o -p o is k i, K r a k ó w 1893. 2 G. L e f e b v r e O SB , M s za ł r z y m s k i z d o d a n ie m n a b o że ń s tu ) n ie s z p o r - n y c h , p rz e k ła d S S . N ie p o k a la n e k , B ru g e s 1931.

(3)

76 B IU L E T Y N L I T U R G IC Z N Y

n o w n ie w y d a n o te n m s z a ł w o p ra c o w a n iu b e n e d y k ty n ó w ty n i e c k i c h 3. N a s tę p n ie w k r a j u V/ r o k u 1963 u k a z a ł się m s z a ł sa m o d z ie ln ie o p ra c o w a n y p rz e z b e n e d y k ty n ó w ty n ie c k ic h i w y d a n y p rz e z P a llo ttin u m 4.

W c h w ili o g ło sz e n ia K o n s ty tu c ji o ś w ię te j L itu r g ii te m s z a ły o p ra c o w a n e p rz e z b e n e d y k ty n ó w ty n ie c k ic h b y ły n a jw ię c e j ro z p o w s z e c h n io n e i w k r ó tc e p r y m a s P o ls k i u z y s k a ł p o z w o le n ie K o n g re g a c ji O b rz ę d ó w n a ty m c z a so w e s to s o w a n ie ic h w litu r g ii. B y ło je d n a k o czy w iste, że tr z e b a o p ra c o w a ć m s z a ł d o u ż y tk u litu rg ic z n e g o w o d p o w ie d n im fo rm a c ie i z m e lo d ia m i p o tr z e b n y m i c e le b r a n s o w i. Ź g ó ry m o ż n a b y ło p rz y p u s z c z a ć , że te n m s z a ł b ę d z ie m ia ł c h a r a k t e r ty m c z a so w y , p o n ie w a ż R a d a do W y k o n a n ia K o n s ty tu c ji o L itu r g ii w y ło n iła zesp o ły , k tó r e p r z y s tą p iły do g r u n to w n e j r e f o r m y M s z a łu rz y m sk ie g o .. P r a c e ty c h zesp o łó w ro zło żo n o n a 10 la t. P ó ź n ie j n a n a le g a n ie p a p ie ż a P a w ła V I p r a c e z o s ta ły p rz y ś p ie sz o n e .

N a le ż y w s p o m n ie ć , że jeszcze p rz e d s o b o re m K o n g re g a c ja O b rz ę d ó w n a k a z a ła r e w iz ję k a le n d a r z y o ra z m szy i o fic jó w w ła s n y c h ró ż n y c h d ie c e z jis.

W z w ią z k u z ty m p o le c e n ie m o p ra c o w a n o K a le n d a r z d ie c e z ji p o ls k ic h , o b e jm u ją c y ta k ż e z ie m ie o d z y sk a n e , i M sze w ła s n e d ie c e z ji p o ls k ic h . T e k s ty te z o s ta ły z a tw ie rd z o n e p rz e z K o n g re g a c ję O b rz ę d ó w w r o k u 1965.

1. M szał rzy m sk i ła ciń sk o -p o lsk i

W r o k u 1965 p o s k o ń c z e n iu s tu d ió w n a I n s ty tu c i e L itu r g ic z n y m w R z y m ie o tr z y m a łe m od p r y m a s a P o ls k i p o le c e n ie o p ra c o w a n ia m s z a łu d w u ję z y c z n e g o do u ż y tk u o łta rz o w e g o . P o d s ta w ą t e j p ra c y b y ł m s z a ł o p ra c o w a n y w T y ń c u , a w y d a n y w P o z n a n iu w 1963 r. Z p o m o c ą r e d a k to r ó w w y d a w n ic tw a k się ż y p a llo ty n ó w w P a r y ż u E d itio n s du D ia lo g u e , d o k o n a łe m w y b o ru i a d iu s ta c ji te k s tó w do m s z a łu o łta rz o w e g o . P r a c a r e d a k c y j n a z o s ta ła z a k o ń c z o n a w g r u d n iu 1965 r o k u . P r a c e d r u k a r n i i o p r a w a tr w a ł y do r o k u 1968. W ty m r o k u ro z p o c z ę to ro z p r o w a d z a n ie g o to w e j k s i ę g i 6. J u ż p o ro z p r o w a d z e n iu czę śc i n a k ła d u tr z e b a b y ło o p ra c o w a ć p r z e k ła d n o w eg o O rdo M issa e i o p u b lik o w a  n y c h p rz e z S to lic ę A p o s to ls k ą n o w y c h M o d litw e u c h a ry s ty c z n y c h , a b y je w łą czyć do m s z a łu . D o k o n a ło się to w c ią g u le tn ic h m ie się c y 1970 r o k u . T e k s t w y d r u k o w a n o w e F r a n c ji.

M s z a ł o p u b lik o w a n y w P a r y ż u b y ł o p a r ty n a m s z a le p o tr y d e n c k im , a le m ia ł części s ta łe M szy św . z g o d n e z m s z a łe m P a w ł a V I.

2. Z a s a d y tłu m a c z e n ia

A b y u ła tw ić p r a c ę tłu m a c z o m k s ią g litu r g ic z n y c h , R a d a do W y k o n a n ia K o n s ty tu c ji o L itu r g ii z w o ła ła w R z y m ie k o n g re s tłu m a c z y w je s ie n i 1965 r o k u , p o te m o p u b lik o w a ła jeg o a k ty a w r o k u 1969 w y d a ła I n s tr u k c ję o t ł u m a c z e n iu te k s tó w l i tu r g ic z n y c h 8. I n s tr u k c j a ta ro z s trz y g n ę ła sz e re g w ą t p l i w o śc i co do sp o s o b u tłu m a c z e n ia te k s tó w litu r g ic z n y c h . O to n a j w a ż n i e j

s z e w y m a g a n ia t e j in s tr u k c ji:

5. T e k s t litu r g ic z n y , ja k o d o k u m e n t o b rz ę d o w y , je s t ś r o d k ie m u s tn e g o p rz e k a z u . J e s t o n p rz e d e w s z y s tk im z n a k ie m z m y s ło w y m , p rz e z k tó r y m o d lą c y się lu d z ie n a w ią z u ją ze so b ą łą c z n o ść , lecz d la w ie rz ą c y c h , k tó r z y uczestn iczą.

3 G. L e f e b v r e O SB , M s za ł r z y m s k i z d o d a n ie m n a b o ż e ń s tw n ie s z p o r - n y c h , B ru g e s 1949. 4 M s za ł r z y m s k i , o p ra c o w a li OO. B e n e d y k ty n i z O p a c tw a T y n ie c k ie g o , P o z n a ń 1963. 3 A A S 53(1961)168-180. 6 M s za ł r z y m s k i ła c iń s k o -p o ls k i, P a r is 1968.

7 L e tr a d u z io n i d e i lib r i litu r g ic i. A t t i d e l C o n g resso te n u to a R o m a it

9— 13 n o v e m b r e 1965, V a tic a n o 1966.

(4)

B IU L E T Y N L I T U R G IC Z N Y ₇₇

•w litu r g ii, słow o je d n o c z e śn ie s ta n o w i m is te r iu m : p o p rz e z w y p o w ie d z ia n e sło w a s a m C h r y s tu s p r z e m a w ia do sytego lu d u , a lu d o d p o w ia d a s w e m u P a n u , K o śc ió ł m ó w i do P a n a i w y r a ż a głos D u c h a , k tó r y go o ży w ia.

6. P r z e k ła d y w li tu r g ii m a ją z w ia s to w a ć w ie r n y m d o b rą n o w in ę o z b a w ie n iu , a n a s tę p n ie w y ra ż a ć m o d litw ę K o śc io ła do B oga: „ P rz e k ła d y litu r g ic z n e s ta ły się g ło s e m K o ś c io ła ” (p rz e m ó w ie n ie P a w ł a V I do u c z e s tn ik ó w k o n g r e s u o m a w ia ją c e g o p r z e k ła d y litu r g ic z n e , 10.X.1965).

A b y o sią g n ą ć te n cel, p rz y s p o r z ą d z a n iu p r z e k ła d u p rz e z n a c z o n e g o do litu r g ii, n ie w y s ta r c z a w y ra z ić w in n y m ję z y k u d o s ło w n ą tr e ś ć i m y ś li te k s tu o ry g in a ln e g o , a le n a le ż y ta k ż e w ie r n ie p rz e k a z a ć d a n e m u n a ro d o w i w jeg o w ła s n y m ję z y k u to, co K o śc ió ł w te k ś c ie o r y g in a ln y m c h c ia ł p o w ie d z ie ć in n e m u n a ro d o w i w in n y m ję z y k u . O w ie rn o ś c i w ię c p r z e k ła d u n ie m o ż n a sąd zić, je ż e li z a p u n k t w y jś c ia b ie r z e się je d y n ie k a ż d y w y r a z i k a ż d e z d a n ie , a le n a le ż y j ą o c e n ia ć , b a d a ją c d o k ła d n ie k o n te k s t litu r g ic z n e g o p rz e k a z u , z g o d n ie z jeg o n a t u r ą i w ła ś c iw y m i m u sp o so b a m i. 7. G d y c h o d z i o a k t p rz e k a z u litu rg ic z n e g o , n ie w y s ta r c z y r o z p a tr y w a n ie teg o , co d o sło w n ie p o d a je o ry g in a ł. T rz e b a ta k ż e z w ra c a ć u w a g ę n a to , k to m ó w i, do ko g o m ó w i i ja k m ó w i. T a k ^ w ię c p rz y g o to w u ją c tłu m a c z e n ie , tr z e b a z a p e w n ić w ie rn o ś ć p o s ła n n ic tw u p o d ró ż n y m i w z g lę d a m i, a w szczeg ó l n o ś c i n a le ż y w z ią ć p o d u w a g ę :

a) w z g lą d n a to, co m a b y ć p rz e k a z a n e ,

b) w z g lą d n a ty c h , do k tó r y c h z w ra c a się p rz e k a z .

12. N ie p o w in n o się z a p o m in a ć , że n ie k ie d y je d n o s tk ą s e m a n ty c z n ą (ty m , co p o z w a la u c h w y c ić zn a c z e n ie ) n ie je s t w y ra z , a le p e łn e z d a n ie . N a le ż y w ię c u n ik a ć z a c ie m n ie n ia lu b z n ie k s z ta łc e n ia rz e c z y w is te g o s e n s u p o s ła n n ic tw a p rz e z tłu m a c z e n ia z b y t a n a lity c z n e , k tó r e p rz e s a d n ie u w y p u k la ją k a ż d y w y ra z a lb o n ie k tó r e w y ra z y z b y tn io p o d k re ś la ją .

14. T łu m a c z e n ie m a w ię c e j a lb o m n ie j w a rto ś c i, z a le ż n ie od u ż y tk u , do k tó r e g o je s t p rz e z n a c z o n e . B io rą c p o d u w a g ę n a tu r ę z g ro m a d z e ń litu r g ic z n y c h , d la k tó r y c h są p rz e z n a c z o n e p rz e k ła d y , tr z e b a się liczyć z n a s tę p u ją c y m i w y m a g a n ia m i:

15. J ę z y k litu r g ic z n y p o w in ie n b y ć p o to c z n y , tz n . p r z y s tę p n y d la w ię k sz o ś c i w ie r n y c h m ó w ią c y c h ty m sa m y m ję z y k ie m i z b ie r a ją c y c h się z a z w y c z a j d la c e ló w k u ltu , w łą c z a ją c ta k ż e „d zie ci o ra z lu d z i p r o s ty c h ” ( P a w e ł V I w e w s p o m n ia n y m w y ż e j p rz e m ó w ie n iu ). Z te g o n ie w y n ik a , że ję z y k te n m a by ć p ro s ta c k i, p o n ie w a ż zaw sz e p o w in ie n by ć „ g o d n y ty c h w z n io s ły c h rz e c z y w i sto ś c i, k tó r e w y r a ż a ” (ta m że ), a ta k ż e n ie n a g a n n y p o d w z g lę d e m lite r a c k im . Z d r u g ie j s tro n y , u ż y c ie ję z y k a z w y c z a jn e g o n ie u w a ln ia od k o n ie c z n o śc i z a p e w n ie n ia k a te c h e z y w y s ta r c z a ją c e j do w ta je m n ic z e n ia w ie r n y c h w e w ła ś c i w y b ib lijn y i c h rz e ś c ija ń s k i se n s n ie k tó r y c h w y ra z ó w i zd a ń . N ie m o ż n a p rz e c ie ż z a z w y c z a j w y m a g a ć od w ie r n y c h ta k i e j k u lt u r y lite r a c k ie j, k tó r a b y im u p r z y s tę p n ia ła c a ło k s z ta łt te k s tó w litu r g ic z n y c h . N a le ż y w re s z c ie z a u w a ż y ć , że je ż e li p rz e k a z p o s łu g u je się c zęsto te k s ta m i n a p r a w d ę p o e ty c k im i, n ie s p r z e c iw ia się to w c a le u ż y w a n iu ję z y k a p o to czn e g o . 25. S p o só b w y p o w ia d a n ia i m ó w ie n ia je s t u z u p e łn ia ją c y m s k ła d n ik ie m u s tn e g o p rz e k a z u . K ie d y się r e d a g u je te k s t litu r g ic z n y , f o r m a „ o r a to r s k a ” — m n ie j w ła ś c iw ie , a le n a jc z ę ś c ie j n a z y w a n a fo r m ą „ li te r a c k ą ” — m a o g ro m n e z n a c z e n ie . N a u w a g ę z a s łu g u ją ró ż n e a s p e k ty : 26. 1) R o d z a j li te r a c k i k a ż d e g o te k s tu za le ż y n a jp i e r w o d n a t u r y a k tu o b rz ę d o w e g o , k tó r y się w y r a ż a w s ło w a c h . C zy m in n y m je s t a k la m a c ja , cz y m in n y m b ła g a n ie , o g ła s z a n ie a lb o r o z m y ś la n ie , cz y m in n y m w re s z c ie c z y ta n ie d la z g ro m a d z o n e g o lu d u , a lb o te ż w s p ó ln y śp ie w . K a ż d e j c z y n n o śc i m ó w io n e j o d p o w ia d a w ła ś c iw y je j sp o só b w y p o w ie d z i. P o n a d to m o d litw a p rz y b ie rz e o d r ę b n ą fo r m ę w z a le ż n o śc i od teg o , czy m a b y ć w y p o w ie d z ia n a p rz e z je d n e g o c z ło w ie k a , czy w s p ó ln ie , czy je s t w y ra ż o n a p ro z ą , czy w fo r m ie p o e ty c k ie j, czy je s t re c y to w a n a , czy ś p ie w a n a . T e d a n e w p ły w a ją n ie ty lk o n a sp o só b m i V le n ia , a le ta k ż e n a r e d a k c j ę lite r a c k ą .

(5)

27. 2) K a ż d y te k s t litu r g ic z n y je s t tw o re m ję z y k o w y m , przezn aczo n y m · d o u ż y tk u litu r g ii. J e ż e li je s t p is a n y , ja k to n a jc z ę ś c ie j b y w a , p rz e d s ta w ia się o n tłu m a c z o m ja k o u tw ó r lite r a c k i. D la k a ż d e g o w ię c te k s tu n a le ż y w y s z u k iw a ć te s k ła d n ik i z n a c z e n io w e , k tó r e o k r e ś la ją ro d z a j lite r a c k i. N p. w m o d litw a c h rz y m s k ic h : o g ó ln y u k ła d fo r m a ln y , c u r s u s , w y ra ż e n ie uszanow ania.,,

zw ięzło ść, itd .

28. W śró d różnych, e le m e n tó w tr z e b a w y ró ż n ić te , k tó r e są is to tn e d la r o d z a j u lite r a c k ie g o , od ty c h , k tó r e są d o d a tk o w e . P ie rw s z e , o ile to m o ż li

w e, n a le ż y w p rz e k ła d z ie z a c h o w a ć ta k ie , ja k ie są w o ry g in a le , a lb o te ż w p o s ta c i ró w n o w a ż n ik ó w . M o ż n a z a te m u s z a n o w a ć o g ó ln ą b u d o w ę o r a c ji r z y m s k ic h : z w ro t do B oga, m o ty w y p ro ś b y , p ro ś b a , z a k o ń c z e n ie . I n n e e le m e n ty p o w in n y b y ć o d tw o rz o n e s to so w n ie do d u c h a d a n e g o ję z y k a (k a d e n c ja o r a t o r - sk a , h a r m o n ia p rz e m ó w ie n ia ).

29. N a le ż y zaz n a c z y ć , że g d y d la r o d z a ju lite r a c k ie g o ja k a ś w ła s n o ś ć je s t i s to tn a (np. z ro z u m ia ło ść , je ż e li ch o d z i o s łu c h a n ie m o d litw p re z y d e n c ja ln y c h ) , b ę d z ie m ia ła o n a p ie r w s z e ń s tw o p rz e d in n y m i w ła ś c iw o ś c ia m i, k tó r e są m n ie j zn a c z ą c e (np. w iern o ść). C y tu ję te z a sa d y , p o n ie w a ż w ie lo k r o tn ie w y ra ż a n o p o s tu la ty z n im i sp rz e c z n e . P o s tu la ty te n ie m o g ły być u w z g lę d n io n e . 3. K a le n d a r z i nasze w ła s n e d ie c e z ji p o ls k ic h N ie z a le ż n ie od re f o r m y k a le n d a r z a n a k a z a n e j p rz e d so b o re m , po soborze- n a k a z a n o p o w tó rn ie z re w id o w a ć k a le n d a r z e i m sze w ła s n e d i e c e z j i 9. N o w y K a le n d a r z d ie c e z ji p o ls k ic h o p ra c o w a n y p rz y w s p ó łu d z ia le w s z y s tk ic h k o  m is ji d ie c e z ja ln y c h z o s ta ł z a tw ie rd z o n y p rz e z K o n g re g a c ję do S p ra y / K u ltu B ożego 16 p a ź d z ie rn ik a 1974 ro k u . N a n im o p a rto to m V I L e k c jo n a r z a m s z a l nego. 4. M s z a ł P a w ła V I

G d y p o d k o n ie c 1970 r o k u u k a z a ło się p ie rw s z e ty p ic z n e w y d a n ie m s z a łu P a w ł a V I, p r z y s tą p iliś m y do p r a c y n a d jeg o tłu m a c z e n ie m n a ję z y k p o l s k i 10. P r a c ę tr z e b a b y ło zacz ą ć od s p o r z ą d z a n ia d o k ła d n y c h k a r t o te k m o d litw i a n ty f o n , p o n ie w a ż o p r a c o w a n ia z w ią z a n e z m s z a łe m p o tr y d e n c k im s ta ły się n ie a k tu a ln e . P o s p o rz ą d z e n iu k a r t o te k p r z y s tą p iliś m y do tłu m a c z e n ia t e k stó w . K s. k a r d y n a ł S te f a n W y s z y ń s k i w y ra ź n ie o d r a d z a ł p o ś p ie c h i o b s e r w o w a ł r e a k c je k r a jó w z a c h o d n ic h n a n o w y m sz a ł. J a k w ia d o m o , n ie w sz ę d zie b y ły on e e n tu z ja s ty c z n e . M s za ł r z y m s k i, w y d a n y w r o k u 1970, n o sił w y  ra ź n e ś la d y p o śp ie c h u w p r a c y re d a k c y jn e j. O głoszono C o rrig e n d a , a d ru g ie w y d a n ie ty p ic z n e (z r o k u 1975) w n io sło s e tk i z m ia n i p o p ra w e k . P o u k a z a n iu się teg o w y d a n ia p o p ra w io n e g o m u s ie liś m y g ru n to w n ie z re w id o w a ć p o ls k i p rz e k ła d i u w z g lę d n ić z m ia n y .

A b y z a ra d z ić b ie ż ą c y m p o trz e b o m n o w y c h p a r a f ii i k a p lic , W y d z ia ł D u s z p a s te rs tw a K u r ii M e tro p o lita ln e j W a rs z a w s k ie j w r o k u 1979 o p u b lik o w a ł te c h n ik ą m a łe j p o lig ra fii w y d a n ie s tu d y jn e M s z a łu r z y m s k ie g o d la d ie c e z ji

p o ls k ic h , k tó r e z a w ie ra ło o b rz ę d y M szy św . o ra z n a jp o tr z e b n ie js z e f o r m u la 

rz e łl.

» N o titia e 6(1970)349— 370.

i» M issa le R o m a n u m e x d e c r e to S a c r o s a n c ti O e c u m e n ic i C o n c ili V a tic a n i

I I in s ta u r a tu m , a u c to r ita te P a u li P a p a e V I p r o m u lg a tu m , e d itio ty p ic a , V a ti

c a n u m 1970.

51 M s za ł r z y m s k i d la d ie c e z ji p o ls k ic h , w y d a n ie s tu d y jn e , W a rs z a w a 1979. T a k i s a m c h a r a k t e r m ia ła k s ię g a w y d a n a p rz e z C e n tr a ln y O ś ro d e k D u s z p a s te r s tw a E m ig ra c ji; T e k s t y M s z y ś w ię te j n a n ie d z ie le i u r o c z y s to ś c i r o k u li

(6)

B IU L E T Y N L I T U R G I C Z N Y 7 9

W c ią g u p ra c y tłu m a c z w ie lo k r o tn ie z a s ię g a ł o p in ii p o ls k ic h ję z y k o z n a w ców . W s k a z ó w e k u d z ie la li p ro fe s o ro w ie : W ito ld D o r o s z e w s k i , I r e n a K. l e m e n s i e w i c z - B a y e r o w a , S ta n is ła w U r b a ń c z y k o ra z ich w s p ó łp r a c o w n ic y . P r z e k ła d s p r a w d z a li c z ło n k o w ie K o m is ji E p is k o p a tu do S p r a w L itu r g ii. P r z e k ła d cz ę śc i s ta ły c h M szy św . o p in io w a li w s z y sc y c z ło n k o w ie K o n f e r e n c ji P le n a r n e j E p is k o p a tu .

M e lo d ie M s z a łu r z y s k ie g o d la d ie c e z ji p o ls k ic h p r z y g o to w a ła P o d k o m is ja do S p r a w M u z y k i K o śc ie ln e j.

P o u k o ń c z e n iu p ra c p o ls k i p rz e k ła d m s z a łu z a tw ie rd z iła K o n f e r e n c ja E p i s k o p a tu P o ls k i o b r a d u ją c a w C z ę sto c h o w ie d n ia 1 g r u d n ia 1983 ro k u . K o n g re g a c ja d o . S p r a w K u ltu B ożego po k r ó tk ie j w y m ia n ie k o re s p o n d e n c ji d a ła sw o je z a tw ie rd z e n ie 28 k w ie tn ia 1984 ro k u .

M s z a ł r z y m s k i d la d ie c e z ji p o ls k ic h u k ła d e m sw o im p o w a ż n ie ró ż n i się od

m s z a łu ła c iń sk ie g o .

5. O b rz ę d y M szy ś w ię te j

W s ta ły c h o b rz ę d a c h M szy św . sz e ro k o w y k o rz y s ta n o m o ż liw o śc i p o m n o ż e n ia f o r m u ł p o d a n y c h w m s z a le ła c iń s k im . P rz e w id z ia n o w ię c e j f o r m u ł p o z d ro w ie n ia w ie r n y c h p rz e z c e le b ra n s a n a p o c z ą tk u M szy św . P o d a n o k ilk a f o r m u ł w e z w a n ia do a k t u p o k u ty i s z e re g p rz y k ła d ó w , j a k fo r m u ło w a ć w e z w a n ie w tr z e c ie j fo r m ie a k tu p o k u ty . N o w y m s z a ł z a w ie ra w ie le p r e f a c ji w ła s n y c h n a ró ż n e u ro c z y s to ś c i i ś w ię ta . W m s z a le ła c iń s k im p o d a n o je w r a m a c h f o r m u la r z a m sz a ln e g o . W m sz a le p o ls k im po k o n s u lta c ji z p rz e w o d n ic z ą c y m i d ie c e z ja ln y c h k o m is ji litu r g ic z n y c h u m ie sz c z o n o w s z y s tk ie p r e f a c je b e z p o ś re d n io p rz e d M o d litw a m i e u c h a ry s ty c z n y m i. O p ró cz p r e f a c ji z a w a r ty c h w ty p ic z n y m w y d a n iu ła c iń s k im w p ro w a d z o n o d w ie d o d a tk o w e p r e f a c je w s p ó ln e o N M P , a p o n a d to p r e f a c je : 1) o N M P B o le sn e j; 2) o N M P K ró lo w e j P o ls k i; 3) o św . W o jc ie c h u , b is k u p ie i m ę c z e n n ik u ; 4) o św. S ta n is ła w ie , b is k u p ie i m ę c z e n n ik u ; 5) o św . J a d w id z e Ś lą s k ie j. W sz y s tk ie p r e f a c je o tr z y m a ły w y r a ź n ą n u m e r a c ję b ie ż ą c ą , co u ła tw ia z n a le z ie n ie p re f a c ji c z y ta n y c h i śp ie w a n y c h . M szał ty p ic z n y p o d a je ty lk o w zó r m e lo d ii do p r e f a c ji, n a s z m s z a ł z a w ie ra w s z y s tk ie p r e f a c je z n u ta m i. W p o ls k ic h te k s ta c h p r e f a c ji w y k o rz y s ta n o w s tę p y i z a k o ń c z e n ia p o d a n e w m s z a le ty p ic z n y m do w y b o ru . D z ię k i te m u w s tę p y i z a k o ń c z e n ia p re f a c ji są b a r d z ie j u ro z m a ic o n e i le p ie j s h a r m o n iz o w a n e z o k re s a m i r o k u k o ścieln eg o . M szał w z o rc o w y z a w ie ra c z te ry M o d litw y e u c h a ry s ty c z n e . W n a s z y m m s z a le d o d a n o 5 M o d litw ę e u c h a r y s ty c z n ą z w a r ia n t a m i A , B, C, D, d w ie M o d litw y e u c h a ry s ty c z n e o ta je m n ic y p o je d n a n ia o ra z tr z y M o d litw y e u c h a ry s ty c z n e n a m sze z u d z ia łe m dzieci.

W 1 M o d litw ie e u c h a r y s ty c z n e j p o w ię k sz o n o ilo ść w s p o m n ie ń ta je m n ic y d n ia , a do 2 i 3 M o d litw y e u c h a ry s ty c z n e j w p ro w a d z o n o p o d o b n e w s p o m n ie n ia ta je m n ic y d n ia c r a z w s p o m n ie n ie z w ią z a n e z p rz y jm o w a n ie m s a k r a m e n tó w . W s p o m n ie n ia z w ią z a n e z in n y m i o b rz ę d a m i p o d a n o w o d p o w ie d n ic h fo r m u la r z a c h . P o n ie w a ż o d n o w io n a litu r g ia p r z e w id u je m o żność u ro z m a ic e n ia w s tę p ó w do M o d litw y P a ń s k ie j, p o d a n o ta k ie w s tę p y n a o k re s y r o k u k o śc ie ln e g o . W p o d o b n y sp o só b w z b o g a c o n o te k s ty m o d litw y o p o k ó j. J e j w s tę p n a w ią z u je do p rz e ż y w a n e g o o k re s u r o k u k o śc ie ln e g o . N p. w o k re s ie N a ro d z e n ia P a ń s k ie g o m o d litw a z a c z y n a się s ło w a m i: P a n ie J e z u C h r y s ty e , p r z y T w o im

N a r o d z e n iu A n io ło w ie z w ia s to w a li z ie m i p o k ó j, w o k re s ie W ie lk ie g o P o s tu : P a n ie J e z u C h r y s te , p r z e z T w o ją ś m ie r ć n a k r z y ż u B ó g O jciec w p r o w a d z ił

p o k ó j m ię d z y n ie b e m i z ie m ią , itp .

Do u ro c z y s ty c h b ło g o s ła w ie ń s tw n a k o ń c u M szy św . d o d a n o f o r m u la r z n a d z ie ń je d n e g o św ię te g o , k tó r y m oże b y ć p r z y d a tn y w w ie lu o k o lic z n o śc ia c h .

(7)

80 B IU L E T Y N L IT U R G I C Z N Y J a k o fo r m u łę o d e s ła n ia w ie r n y c h p rz y ję to sło w a : Id ź c ie w p o k o ju C h ry s tu s a . P o d o b n ą fo r m u łę p r z y ję ły in n e k r a j e e u ro p e js k ie : A lle z , d a n s la p a ix d u C h r i s t 12; G e h t h in in F r ie d e n ™ ;Pojditie w m ir u 14; I d t e v m e n e B o z o m 15, itp . 6. M sze n a o k re s y r o k u litu rg ic z n e g o W m s z a le ła c iń s k im w k a ż d y m o k re s ie r o k u k o śc ie ln e g o n a jp i e r w p o d a n o fo r m u la r z e m s z a ln e n a n ie d z ie le i ś w ię ta , a p o te m n a d n i p o w sz e d n ie . T a k i u k ła d u tr u d n ia o d n a le z ie n ie p o trz e b n e g o f o r m u la r z a i p o w o d u je k o n ie c z n o ść c ią g łe g o p r z e r z u c a n ia z a k ła d e k . W M s za le i r z y m s k i m d la d ie c e z ji p o ls k ic h fo r m u la r z e r o k u k o śc ie ln e g o są w y d r u k o w a n e w p o r z ą d k u c h ro n o lo g ic z n y m .

U w z g lę d n io n o p o ls k ie w a r u n k i, p o d a ją c p rz e p is y n a p ro c e s je w św ię to •O fia ro w a n ia P a ń s k ie g o i w N ie d z ie lę P a lm o w ą . Z e w z g lę d ó w p ra k ty c z n y c h p o d a n o p e łn y te k s t' p o ś w ię c e n ia o le jó w w r a m a c h s p e c ja ln e j M szy św . n a W ie lk i C z w a rte k . W o b rz ę d a c h W ielk ieg o T y g o d n ia u w z g lę d n io n o p ro c e s ję do B ożego G ro b u i re z u r e k c ję .

7. M sze w ła s n e o ś w ię ty c h

M sze o ś w ię ty c h p o p rz e d z o n o k r ó t k ą n o tk ą b io g ra fic z n ą , k tó r a n ie je s t p rz e z n a c z o n a do p u b lic z n e g o c z y ta n ia , lecz m a u ła tw ić u ło ż e n ie o d p o w ie d n ie g o w p ro w a d z e n ia do M szy. C e le b ra n s p o w in ie n je z ro b ić ż y w y m sło w em , u w z g lę d n ia ją c ży cie św ię te g o , f o r m u la r z m s z a ln y i p o tr z e b y z g ro m a d z e n ia -w iern y ch .

J e ż e li m s z a ł p o d a je w s z y s tk ie m o d litw y n a d z ie ń św ię te g o , a n ie ty lk o k o le k tę , p o d a n o ta k ż e a n ty f o n y d la w y g o d y c e le b ra n s a .

8. M sze w sp ó ln e , w o ty w n e , za z m a r ły c h , d o d a te k

M sze w s p ó ln e o tr z y m a ły w m s z a le p o ls k im w y r a ź n e n a g łó w k i i c ią g łą n u m e r a c ję . P o d o b n ie c ią g łą n u m e r a c ję z a sto so w a n o w m s z a c h o b rz ę d o w y c h , m s z a c h w ró ż n y c h p o tr z e b a c h , m s z a c h w o ty w n y c h i w m s z a c h za z m a rły c h . W śró d M szy w ró ż n y c h p o tr z e b a c h p o d a n o n o w o u ło ż o n ą m szę n a p o c z ą te k r o k u szk o ln e g o lu b a k a d e m ic k ie g o , w ś ró d m o d litw za z m a r ły c h m o d litw ę za p o le g ły c h w o b ro n ie O jczy zn y . U w z g lę d n io n o p o tr z e b y s a n k tu a r ió w . D la te g o w o so b n y m d z ia le : M sze d la n ie k tó r y c h k o śc io łó w , p o d a n o fo r m u la r z e : 1) N M P M a tk i D o b re j R a d y ; 2) N M P M a tk i P o c ie s z e n ia ; 3) N M P K ró lo w e j A p o sto łó w ; 4) N M P z F a tim y ; 5) św . K a t a r z y n y A le k s a n d r y js k ie j, d z ie w ic y i m ę c z e n n ic y ; 6) św . W in c e n te g o P a llo t- tie g o , k a p ła n a . D o d a te k z a w ie ra o b rz ę d p o ś w ię c e n ia w o d y i p o k ro p ie n ia w ie rn y c h , w z o ry ś p ie w ó w m s z a ln y c h , a ta k ż e te k s ty ła c iń s k ie do u ż y tk u k a p ła n ó w p o d ró ż u ją c y c h , m ia n o w ic ie O rdo M issa e o ra z k ilk a n a ś c ie f o r m u la r z y m s z a ln y c h n a ró ż n e o k re s y r o k u k o śc ie ln e g o o ra z o ró ż n y c h k a te g o r ia c h ś w ię ty c h . T y c h f o r m u la r z y n ie w o ln o tłu m a c z y ć n a ję z y k i k r a jo w e , bo k a p ła n i m ie js c o w i m a j ą k o rz y s ta ć z te k s tó w p o d a n y c h w m s z a le n a p o szczeg ó ln e d ni. 9. W y k o n a n ie ty p o g ra fic z n e W y d a n ie m s z a łu p o w ie rz o n o W y d a w n ic tw u P a ll o tt in u m w P o z n a n iu . D r u k o w a n ie m s z a łó w w ję z y k a c h k r a jo w y c h p o d ję ły w ró ż n y c h k r a j a c h z a 12 M isse l R o m a in , P a r i s 1974, s. 136. 13 M e s s b u c h f ü r d ie B is tü m e r d e s d e u ts c h e n S p r a c h g e b ie te s , F r e ib u r g in IB reisg au 1975. 14 R im s k i M isa i, L j u b l ja n a 1975, s. 397. 15 R im s k i M isa i, W a ty k a n 1981, s. 457.

(8)

B I U L E T Y N L IT U R G I C Z N Y _{8 1}

k ła d y m a ją c e d łu g ą t r a d y c ję i d o ś w ia d c z e n ie ja k : H e r d e r w R F N , D esclée w e F r a n c ji, P o ly g lo tta V a tic a n a w e W łoszech. P a ll o tt in u m p ie r w s z y r a z s ta n ę ło w o b e c ta k sk o m p lik o w a n e g o d z ieła. S t a r a się je d n a k p o d o ła ć z a d a n iu i w y d a ć m s z a ł c z y te ln y i e s te ty c z n y , a ró w n o c z e ś n ie p r a k ty c z n y w u ż y c iu . K a ż d y , k to z n a p r a c ę w y d a w n ic z ą w ie, że n ie je s t rz e c z ą m o ż liw ą d a ć w p ie r w s z y m w y d a n iu k s ią ż k ę w o ln ą od w s z e lk ic h u s te re k . P r z y k ła d e m m o g ą b y ć w a ty k a ń s k ie w y d a n ia w z o rc o w e , k tó r e w ie le r a z y p o p ra w ia n o . J a k c zęsto m a w ia ł z m a r ły s e k r e ta r z K o n g re g a c ji do S p r a w K u ltu B ożego a r c y b is k u p А . В u - g n i n i: „N a t e j z ie m i n ie m a rz e c z y d o s k o n a ły c h ” .

„ S y n u czło w ieczy , z je d z tę k s ię g ę ”

D ru g i S o b ó r W a ty k a ń s k i w K o n s ty tu c ji o ś w ię te j L itu r g ii s tw ie rd z ił: ..K ościół b a rd z o tro sz c z y się, a b y c h rz e ś c ija n ie p o d c z a s teg o m is te r iu m w ia r y (M szy św .) n ie b y li o b e c n i j a k obcy i m ilc z ą c y w id z o w ie , lecz a b y p rz e z o b r z ę d y i m o d litw ę tę ta je m n ic ę d o b rz e ro z u m ie li, w ś w ię te j c z y n n o śc i u cze s tn ic z y li ś w ia d o m ie , p o b o ż n ie i c z y n n ie , b y li k s z ta łto w a n i p rz e z słow o Boże, p o s ila li się p rz y sto le C ia ła P a ń s k ie g o i s k ła d a li B ogu d z ię k i” 16.

A b y o sią g n ą ć ś w ia d o m y i c z y n n y u d z ia ł w ie r n y c h w o b rz ę d a c h M szy św ., n ie w y s ta r c z y z re f o rm o w a n y m sz a ł, p o tr z e b n y je s t ta k ż e w ła ś c iw y s ty l od p r a w ia n i a p rz e z k a p ła n a , p o tr z e b n e są ró w n ie ż te k s ty p o d rę c z n e d la k a p ła n a i d la w ie rn y c h . M szał w fo r m ie p o d rę c z n e j p o w in ie n się z n ale źć n a k lę c z n ik u i n a b iu r k u k a ż d e g o d u s z p a s te rz a i w r ę k a c h u c z e stn ik ó w ’ M szy św . T e k s ty m s z a łu z a w ie r a ją ta k ą o b fito ść d o k tr y n y te o lo g ic z n e j i a s c e ty c z n e j, że tr z e b a w ie lu la t, a b y ją p o z n a ć i w e d łu g n ie j u fo r m o w a ć s w o je życie, a t a k i je s t cel r e f o r m y m s z a łu i p ra c y n a d jeg o tłu m a c z e n ie m . Z a p e w n e d o jd ą jeszcze n o w e e le m e n ty i n a s tę p n e p o k o le n ia b ę d ą p o d e jm o w a ły n o w y tr u d tł u m a c z e n ia , a le ceł b ę d z ie zaw sz e te n sa m : „ a b y w ie r n i o f ia r u ją c n ie p o k a la n ą h o s tię n ie ty lk o p rz e z rę c e k a p ła n a , lecz ta k ż e r a z e m z n im , u c z y li się s a m y c h sie b ie s k ła d a ć w o fie rz e i za p o śre d n ic tw e m . C h r y s tu s a z k a ż d y m d n ie m d o sk o n a li1! sie w z je d n o c z e n iu z B o g ie m i w z a je m n ie ze so b ą, a b y w k o ń c u Bóg b y ł w s z y s tk im w e w s z y s tk ic h ” 17.

o. F r a n c is z e k M a la c z y ń s k i O S B , T y n ie c II. ID E E P R Z E W O D N IE O G Ó L N E G O W P R O W A D Z E N IA

D O M S Z A Ł U P A W Ł A V I

W 1986 r. u k o ń c z o n o d r u k o w a n ie p o ls k ie g o p r z e k ła d u m s z a łu P a w ła V I. W z w ią z k u z w e jś c ie m w ży cie K o śc io ła w P o ls c e teg o m s z a łu w a r to zw ró cić u w a g ę n a id e e p rz e w o d n ie O gólnego w p r o w a d z e n ia do M s z a łu R z y m s k ie g o

(O W M R ). P o u k a z a n iu się ła c iń s k ie g o w y d a n ia w z o rc o w e g o m s z a łu P a w ła V I

p ro f e s o r litu r g ik i W y d z ia łu T eo lo g iczn eg o U n iw e r s y te tu w M o n a s te rz e (RFN ) E m il J o s e f L e n g e l i n g (1916— 1986) o p u b lik o w a ł k o m e n ta rz do o d n o w io n e g o p o r z ą d k u M szy św . (D ie n e u e O r d n u n g d e r E u c h a r ie s tie je ie r . K o m m e n 

ta r d e r D o k u m e n te z u m R ö m is c h e n M e s s b u c h , L e ip z ig 1970). W k o m e n ta 

r z u ty m z n a jd u je się m . in. ro z d z ia ł: L e it m o t iv e d e r N e u o r d n u n g — „Id e e p rz e w o d n ie n o w e g o p o r z ą d k u ” (s. 117— 145). P o n iż e j z o s ta n ie p rz e d s ta w io n a w sk ró c ie tr e ś ć te g o ro z d z ia łu .

E. J. L e n g e lin g p o d k re ś la n a w s tę p ie , że n o w e r u b r y k i n ie tw o rz ą n o w e j l itu g r ii i tr z e b a p rz y s w o ić so b ie d u c h a o d n o w io n e j litu r g ii, k tó r y k r y j e się za z e w n ę trz n y m i z m ia n a m i, p rz y c z y m tr z e b a m ieć n a u w a d z e cel i z a s a d y p o d a n e p rz e z S o b ó r W a ty k a ń s k i II. A u to r p rz y p o m in a c z y te ln ik o w i f r a g m e n ty

ie K L n r 48.

17 K L n r 48 (zak o ń czen ie).

(9)

82 B IU L E T Y N L IT U R G IC Z N Y

k ilk u d o k u m e n tó w s o b o ro w y c h p o d k re ś la ją c y c h m ie js c e E u c h a r y s tii w ży c iu K o śc io ła (DB 30; D K 5; K L 14). N a s tę p n ie w 10 p u n k ta c h p r z e d s ta w ia id e e p rz e w o d n ie o d n o w io n e g o m s z a łu .

1. U czta, ofiara i d ia lo g o w a n atu ra litu rg ii

Do so b o ru W a ty k a ń s k ie g o II p o d k re ś la n o w li tu r g ii a s p e k t k u lty c z n y , z a ś s o b o ro w a K o n s ty t u c ja o ś w ię t e j litu r g ii a k c e n tu je d w a n u r t y : u ś w ię c e n ie

c z ło w ie k a i o d d a n ie k u lt u B ogu.

D ia lo g o w a s t r u k t u r a li tu r g ii w y r a ż a się w ty m , że B óg O jciec p rz e z S y n a w D u c h u Ś w ię ty m u ś w ię c a c z ło w ie k a p rz e z sło w o i s a k r a m e n t, a o b d a rz o n y ła s k ą c z ło w ie k z w ra c a się w m o d litw ie i o fie rz e p rz e z S y n a w D u c h u Ś w ię ty m do O jca. J e d n o s tr o n n e p o d k r e ś la n ie a s p e k tu k u lty c z n e g o w n a u c e o E u c h a ry s tii w y ra ż a ło się w p r z e a k c e n to w a n iu M szy św . ja k o ofia|ry z p o m in ię c ie m c h a r a k t e r u u c z ty . O W M R p o d k re ś la w e M szy św . o b a n u r t y — z b a w c z y i k u l ty c z n y ·— w a r ty k u ła c h o k r e ś la ją c y c h is to tę M szy św . (1; 7; 48), u d z ia ł k a p ła n a (60) i lu d u (62 o ra z w a r ty k u le p r z e d s ta w ia ją c y m se n s o łta r z a ja k o sto łu o fia ry i u c z ty (259). W n ie k tó r y c h a r t y k u ła c h O W M R n a p ie r w s z y m p la n ie je s t a s p e k t z b a w c z y (np. a r t . 2; 8; 33; 41; 56; 281; 318; 335; 339), w in n y c h — a s p e k t k u lty c z n y (np. a r t . 3; 31; 43; 45; 53— 55; 66).

2. P o d k reślen ie celu d u szp a stersk ieg o

G ro m a d z ą c y się n a s p r a w o w a n ie E u c h a r y s tii m a ją się s ta ć K o śc io łe m , w s p ó ln o tą , k tó r a s p r a w u je p a m ią tk ę P a n a , k tó r a o tw ie r a się n a S ło w o i ła s k ę C h r y s tu s a P a n a , i w k tó r e j k a ż d y m o d li się n ie ty lk o z a sie b ie i sw o ic h b lis k ic h , a le za c a ły K o śció ł i za z b a w ie n ie c a łe g o ś w ia ta . W s p ó ln o ta e u c h a r y s ty c z n a p o w in n a się sta ć w s p ó ln o tą , w k tó r e j k a ż d y w łą c z a się w u o b e c n ia n ą p rz e z C h ry s tu s a o fia rę d z ię k c z y n ie n ia i u w ie lb ie n ia , p o je d n a n ia i b ła g a n ia o ra z w k tó r e j u r z e c z y w is tn ia się je d n o ś ć z B o g ie m i b ra ć m i, a ta k ż e w s p ó ln o tą , k tó r a m o cą E u c h a r y s tii s t a r a się żyć D u c h e m C h ry s tu s a . T e c e le d u s z p a s te r s k ie i d u c h o w e p rz y ś w ie c a ją O W M R . J e s t o ty m m o w a w a r t y k u ła c h w s tę p n y c h 1— 7 o ra z w a r t y k u ła c h o k r e ś la ją c y c h s t r u k t u r ę i e le m e n ty M szy św . (7— 23), a ta k ż e p o szczeg ó ln e je j części (24; 28— 35; 41— 43; 45; 47; 48; 51—57) i w ro z d z ia le o u r z ę d a c h i f u n k c j a c h w c z a sie M szy św . (58— 73). W s k a z a n ia p a s to r a ln e i d u c h o w e z n a jd u j ą się ta k ż e w p o z o s ta ły c h ro z d z ia ła c h , n p . w e w p ro w a d z e n iu n a te m a t ró ż n y c h f o r m s p r a w o w a n ia E u c h a r y s tii (74— 77), w a r ty k u ła c h o p ro c e s ji o fia rn ic z e j (101), o z n a k u p o k o ju (112), o k o n - c e le b r a c ji (153; 157; 170), o K o m u n ii św . p o d d w ie m a p o s ta c ia m i (240), o b u d y n k u k o ś c ie ln y m i jeg o w y p o s a ż e n iu (253— 255; 257; 268— 270), o rz e c z a c h p o tr z e b n y c h do o d p r a w ia n ia M szy św . (283— 288; 295; 297; 305— 307) i o d o b o rz e f o r m u la r z a m sz a ln e g o (313; 315; 313— 329; 331— 333; 335; 338; 341). 3. C h a r a k te r w s p ó ln o to w y W o d ró ż n ie n iu od m s z a łu tr y d e n c k ie g o m s z a ł P a w ła V I p o d k re ś la w s p ó l n o to w y c h a r a k t e r E u c h a ry s tii. O ty m , że E u c h a r y s tia je s t c e le b r a c ją całego· L u d u B ożego m ó w ią p ie rw s z e a r ty k u ły O W M R 1— 6 o ra z a r t . 14— 26; 28— 37; 41— 51; 53—57. A rt. 58 p o d k re ś la , że „ k a ż d y z u c z e s tn ik ó w z g ro m a d z e n ia e u c h a ry s ty c z n e g o m a p ra w o i o b o w ią z e k w n ie ść w k ła d w e w s p ó ln e u c z e s tn ic tw o ”. A rt. 62— 73 m ó w ią o z a d a n ia c h i f u n k c ja c h L u d u B ożego o ra z o szcze g ó ln y c h f u n k c ja c h litu r g ic z n y c h . R o lę w s p ó ln o ty i ró ż n y c h f u n k c j i w y k o n y w a n y c h je j r a m a c h p o d k re ś la ta k ż e ro z d z ia ł o ró ż n y c h fo r m a c h o d p r a w ia n ia M szy św . o ra z ro z d z ia ł o u rz ą d z e n iu i w y s tr o ju k o śc io ła . W a r t . 257 c z y ta m y : „o g ó ln y p la n b u d o w li k o ś c ie ln e j w in ie n b y ć t a k p o m y ś la n y , b y w y r a ż a ł n ie ja k o o b ra z z g ro m a d z o n e g o lu d u , u m o ż liw ia ł z a c h o w a n ie n ależ y teg o / p o

(10)

B IU L E T Y N L I T U R G I C Z N Y ₈₃

rz ą d k u , a ta k ż e u ła t w i a ł k a ż d e m u p ra w id ło w e w y k o n y w a n ie jeg o f u n k c j i”. E u c h a r y s tia je s t s p r a w ą c a łe j w s p ó ln o ty , a le n ie w sz y sc y w y k o n u ją w te j w sp ó ln o c ie w s z y s tk o . W r a m a c h z g ro m a d z o n e j w sp ó ln o ty is tn ie ją ró ż n e f u n k c je . W sp ó ln o ta e u c h a r y s ty c z n a je s t h ie r a rc h ic z n ie u p o rz ą d k o w a n a , co p o d k r e ś l a ją a r t . 1; 7; 58; 74; 257 czy 297. K a p ła n n ie je s t „ c z ło w ie k ie m — o r k i e s t r ą ”,

a le p rz e w o d n ic z y a k c ji litu r g ic z n e j, w k tó r e j k a ż d y m a o k re ś lo n ą r o lę do s p e łn ie n ia .

4. W y ra z is to ś ć i p rz e jrz y s to ś ć z n a k ó w

D z ia ła n ie z b a w c z e B oga i o d p o w ie d ź c z ło w ie k a d o k o n u je się p o d o sło n ą z n a k ó w . S o b ó r p o s ta n o w ił o d n o w ić z n a k i litu r g ic z n e , u c z y n ić je b a r d z ie j z ro z u m ia ły m i, p rz e jr z y s ty m i, p ro s ty m i, w o ln y m i od n ie p o tr z e b n y c h p o w tó rz e ń .

P e w n e z n a k i z o sta ły w r a m a c h M szy św . szczeg ó ln ie w y a k c e n to w a n e .

a) Z g r o m a d z e n i e l i t u r g i c z n e i j e g o f u n k c j e . P o d s ta w o w y m z n a k ie m je s t ś w ię te z g ro m a d z e n ie , k tó r e w E u c h a r y s tii u k a z u je się ja k o K o ściół. O W M R 7 i 62 p o d k re ś la , że E u c h a r y s tia je s t ś w ię ty m z g ro m a d z e n ie m , ś w ię tą sp o łeczn o ścią.

b) S ł o w o . O W M R p rz e d o m ó w ie n ie m z n a k ó w w id z ia ln y c h z a jm u je się g ło s z e n ie m i o b ja ś n ia n ie m S ło w a B ożego, m o d litw a m i i ś p ie w e m (a rt. 9— 19). J e d n o c z e ś n ie O W M R p o d k re ś la , że B óg m ó w i do sw eg o lu d u i C h r y s tu s o b e c n y je s t w S ło w ie (a rt. 7), a ta k ż e a k c e n t u je ró ż n o ro d n o ść f o r m s ło w n y c h w li t u r g ii m s z a ln e j o ra z k o n ie c z n o ść w y ra ź n e g o g ło s z e n ia sło w a (a rt. 18; 272; 273). c) Ś p i e w . Z n a c z e n ie sło w a z o s ta je w z m o c n io n e p rz e z śp ie w . J e s t on w y r a z e m ra d o ś c i (O W M R 19) i w s p ó ln o to w e j w ię z i (O W M R 25). O W M R 77 w y raż.a ż y czen ie, a b y z w ła sz c z a M sze św . n ie d z ie ln e i ś w ią te c z n e b y ły ś p ie w a n e . P o z a ś p ie w e m te k s tó w n a le ż ą c y c h do p rz e w o d n ic z ą c e g o z g ro m a d z e n ia , d o k u m e n t te n w y ró ż n ia ś p ie w p s a lm u r e s p o n s o ry jn e g o ja k o n a js ta r s z y i n a j w a ż n ie js z y ś p ie w litu r g ic z n y o ra z śp ie w części s ta ły c h i z m ie n n y c h . P r z e w i d u je p r z y ty m ś p ie w c a łe g o z g ro m a d z e n ia p rz y Ś w i ę t y i O jc ze n a sz, śp ie w n a  p rz e m ie n n y lu b w s p ó ln y p rz y G lo ria i w y z n a n iu w ia r y o ra z ś p ie w y n a p r z e  m ie n n e p rz y p s a lm ie r e s p o n s o r y jn y m i m o d litw ie p o w s z e c h n e j, p rz y ś p ie w ie n a w e jś c ie , p rz y g o to w a n ie d a ró w i K o m u n ii o ra z K y r ie i B a r a n k u B o ży .

d) Z n a k i w i d z i a l n e . W śró d z n a k ó w w id z ia ln y c h n a p la n p ie rw s z y w y s u w a się m ie js c e z g ro m a d z e n ia litu r g ic z n e g o i jeg o w y p o sa ż e n ie . M ie jsc e to m a w y ra ż a ć je d n o ś ć z g ro m a d z e n ia i ró ż n o ro d n o ś ć s p r a w o w a n y c h w n im f u n k c j i (O W M R 253; 257; 272— 275). „ N a tu r a i p ię k n o m ie js c a o ra z u rz ą d z e n ie w n ę tr z a w in n y s p r z y ja ć p o b o żn o ści i u k a z y w a ć św ię to ść s p r a w o w a n y c h t a je m n ic ” (O W M R 257). O W M R p r z e d s ta w ia w n ie k tó r y c h p r z y p a d k a c h w y m o w ę z n a k ó w w id z ia ln y c h n p . o łta r z a (262; 267), o b ru s a o łta rz o w e g o (269), św ie c z n ik ó w (299), s z a t (297) i b a r w litu r g ic z n y c h (307). O b o k p o d k r e ś le n ia w a rto ś c i a r ty s ty c z n e j, p ra w d z iw o ś c i i fu n k c jo n a ln o ś c i z n a k ó w , O W M R m ó w i ta k ż e o o tw a rto ś c i n a n o w e fo r m y i o p ro s to c ie (np. 253; 254; 257; 278; 287; 306). Z n a k a m i w id z ia ln y m i są ta k ż e g e sty i p o s ta w y w c z a sie s p r a w o w a n ia E u c h a ry s tii. O W M R m ó w i ta k ż e o ic h z n a c z e n iu (np. a r t. 27; 37; 51; 52; 56 b). e) U k s z t a ł t o w a n i e c a ł e g o s p r a w o w a n i a M s z y ś w . O W M R w s k a z u je w y r a ź n ie n a d w ie części li tu r g ii m s z a ln e j: L itu r g ię sło w a i litu r g ię e u c h a ry s ty c z n ą . P o p rz e d z a ją je o b rz ę d y w s tę p n e , a k o ń c z ą o b rz ę d y z a k o ń c z e n ia . Z n a c z e n ie c a ło śc i c e le b r a c ji i je j p o sz c z e g ó ln y c h części o b ja ś n ia ją a r t . 24— 57.

(11)

8 4 B I U L E T Y N L I T U R G I C Z N Y

5. A k om od acje d ok o n y w a n e przez k o n feren cje ep isk op atu

O W M R 6 s tw ie rd z a ; „Z g o d n ie z K o n s ty tu c ją o ś w ię t e j litu r g ii, k o n f e r e n c je b is k u p ó w d la p o d le g ły c h so b ie o b s z a ró w m o g ą u s ta lić p rz e p is y u w z g lę d n ia ją c e t r a d y c je i w ła ś c iw o ś c i lu d ó w , k r a j ó w i ró ż n y c h g r u p ”. N a ró ż n y c h m ie js c a c h d o k u m e n t te n w y m ie n ia p o szczeg ó ln e p r z y p a d k i z a s to s o w a n ia t e j a k o m o d a c ji n p . g e s ty i p o s ta w y (a rt. 21; 232), ś p ie w y n a w e jś c ie , p rz y g o to w a n ie d a ró w , K o m u n ię św . (a rt. 26; 50; 56 i), lic z b a c z y ta ń (a rt. 318), f o r m a z n a k u p o k o ju ( a r t. 56 b), u s ta n o w ie n ie k o b ie t ja k o le k to r ó w (a rt. 66), czas i ro d z a j n a b o ż e ń s tw b ła g a ln y c h (a rt. 331), m a t e r i a ł m e n s y o łta rz o w e j (a rt. 263), n a c z y ń li tu r g ic z n y c h (a rt. 288), s z a t litu r g ic z n y c h , ic h f o r m y i k o lo r u (a rt. 305; 304; 308). 6. K om p eten cja o r d y n a r iu s z a O W M R w y m ie n ia , p o z a o g ó ln y m n a d z o re m n a d s p r a w o w a n ie m li tu r g ii w d ie c e z ji, szczeg ó ln e k o m p e te n c je o rd y n a r iu s z a . D o n ie g o n a le ż y k ie r o w a n ie k o n c e le b r a c ją (a rt. 153 i 155) i K o m u n ią św . P o d d w ie m a p o s ta c ia m i (a rt. 242), w y d a w a n ie p rz e p is ó w o d n o śn ie b u d o w n ic tw a k o śc ie ln e g o (a rt. 256) i d a w a n ie z e z w o le ń n a M sze św . w ró ż n y c h p o tr z e b a c h (a rt. 332). 7. T w órczość O W M R 5 p o s tu lu je w li tu r g ii m s z a ln e j „ ta k i d o b ó r i ta k ie u ło ż e n ie fo r m i e le m e n tó w p ro p o n o w a n y c h p rz e z K o śció ł, a b y u w z g lę d n ia ją c o k o lic z n o śc i o só b i m ie js c a , p rz y c z y n ia ły się o n e in te n s y w n ie j do c z y n n e g o i p e łn e g o u c z e s tn ic tw a i le p ie j o d p o w ia d a ły d u c h o w e m u p o ż y tk o w i w ie r n y c h ”. D la te g o d o k u m e n t te n p r z e w id u je s p o n ta n ic z n o ść i tw ó rc z o ś ć w g ło s z e n iu h o m ilii (a rt. 9; 33; 41; 165; 335), w k r ó tk ic h w p ro w a d z e n ia c h n a p o c z ą tk u M szy św . (a rt. 27; 86), p rz e d c z y ta n ia m i i m o d litw ą e u c h a ry s ty c z n ą (a rt. 11) i p rz e d r o z e s ła n ie m (a rt. 11; 123; 139). 8. M o żliw o ści d o k o n y w a n ia w y b o ru

M sz a ł P a w ła V I p r z e w id u je lic z n e m o ż liw o śc i d o k o n y w a n ia w y b o ru ta k g d y ch o d z i o u k s z ta łto w a n ie w n ę tr z a k o śc ie ln e g o (a rt. 253— 280), fo rm ę c h le b a , n a c z y ń i p a r a m e tr ó w litu r g ic z n y c h (a rt. 283; 287; 290— 296; 330), liczb ę i p o d z ia ł f u n k c j i litu r g ic z n y c h (a rt. 34; 47; 49; 63— 72 i in n e ), ja k ró w n ie ż w y b ó r f o r m u la r z a m s z a ln e g o lu b jeg o części (a rt. 315— 316; 326—341; 318— 322; 328—· 334). S a m p o rz ą d e k M szy św . (O rdo M issa e ) z a w ie r a ró ż n e te k s ty do w y b o ru (np. p o z d ro w ie n ia , a k ty p o k u tn e , m o d litw y e u c h a ry s ty c z n e , a k la m a c je ). 9. Z o b o w ią z a n ie i w o ln o ść M s z a ł P a w ła V I z a w ie ra p rz e p is y o ró ż n e j m o cy o b o w ią z u ją c e j. R z a d k o z n a jd u j e m y w n im o k r e ś le n ia d e b e t, o p o rte t, n e c e ss e e st, te n e tu r , r e q u id it. S fo r m u ło w a n ia te są u ż y w a n e d la p o d k re ś le n ia p o d s ta w o w y c h w a ż n y c h w s k a z a ń d u s z p a s te rs k ic h , n p . m in im u m c z y n n e g o u d z ia łu w ie r n y c h (a rt. 15), z a  c h o w a n ie m ilc z e n ia (a rt. 23), z a d a n ia le k to r a i jeg o p rz y g o to w a n ie (a rt. 66— 67), w y b ó r k a le n d a r z a litu r g ic z n e g o (a rt. 314). Z a sa d n ic z o O W M R o p is u je w fo rm ie in d y k a ty w n e j sen s i p r a k t y k ę o b rz ę d ó w . N ie rz a d k o u ż y w a o k r e ś le ń w fo r m ie ży c z e n ia . C zęsto z n a jd u j ą się w

n im z w ro ty , k tó r e p r a g n ą ja k ą ś p r a k t y k ę o zn aczy ć ja k o n o r m a ln ą lu b ja k o le p s z ą b e z śc isłe g o z o b o w ią z y w a n ia do n ie j. T u ta j is tn i e je p e w n e s to p n io w a n ie w o k re ś le n ia c h . Z w r o ty : d e m o r e (z re g u ły ), .p le r u m q u e , m o r e c o n su e to z a le  c a ją szczeg ó ln ie d a n ą fo rm ę , n p . p o c a łu n e k o łta r z a p rz e z c e le b r a n s a n a k o ń c u

(12)

B IU L E T Y N L I T U R G I C Z N Y ₈₅

M szy św . (a rt. 125), h o m ilia g ło sz o n a p rz e z c e le b ra n s a (a rt. 165), u ż y w a n ie le k c jo n a r z a fe r ia ln e g o (a rt. 319). O k reślen ie:, v a ld e c o m m e n d a tu r szczeg ó ln ie coś z a le c a , n p . g ło s z e n ie h o m ilii (a rt. 41), ro z d z ie la n ie K o m u n ii św . w ie r n y m z h o s tii k o n s e k r o w a n y c h w c z a sie d a n e j M szy ś w ię te j (a rt. 56 h). T ro c h ę s ła b ie j w y ra ż o n e je s t ży c z e n ie w z w ro ta c h : v a ld e u tile (a rt. 16), m a g n i fia t (a rt. 19), c o m m e n d a tu r (a rt. 42), la u d a b ilite r (a rt. 49). Z n a jd u je m y w O W M R ta k ż e o k r e ś le n ia o p o d o b n y m z n a c z e n iu : d e c e t, c o n v e n it, e x p e d it. D ość c z ę sto sp o ty k a się z w ro t p ro o p p o r tu n ita te w z g lę d n ie o p p o r tu n u m , n p . je ś li to je s t w s k a z a n e k a p ła n m o że o k a d z ić o łta r z (a rt. 27; 85), m o ż n a w s p ó ln ie o d p ra w ić d z ię k c z y n ie n ie po K o m u n ii św . (56 j). C e le b ra n s w e d łu g u z n a n ia m o ż e w p ro w a d z ić do li tu r g ii to , co je s t p rz e z te o k re ś le n ia ja k o sto so w n e p rz y ję te .

10. L itu rgia, życie ch rześcija ń sk ie i s łu ż b a w św iecie

D o k u m e n ty S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o II z w r a c a ją u w a g ę n a w p ły w li tu r g ii n a cało ść ż y c ia c h rz e ś c ija ń s k ie g o i n a d z ia ła ln o ś ć c h rz e ś c ija n w św iecie. O W M R 1 uczy, „że o d p r a w ia n ie M szy św . s ta n o w i o ś r o d e k c a łe g o ży cia c h r z e ś c ija ń s k ie g o ”, i że w n ie j „ o sią g a p u n k t sz c z y to w y z a ró w n o d z ia ła n ie B oga u ś w ię c a ją c e ś w ia t w C h ry s tu s ie , ja k i k u lt, k tó r y lu d z ie s k ł a d a ją O jc u ” . N a r ó ż n y c h m ie js c a c h te g o d o k u m e n tu z n a jd u je m y w y ra ż e n ia , m ó w ią c e o z w ią z k u li tu r g ii m s z a ln e j z ż y c ie m c h rz e ś c ija ń s k im i u ś w ię c e n ie m ś w ia ta . N p. h o m ilia , je s t b a rd z o z a le c a n a ja k o n ie o d z o w n y c z y n n ik z a s ila ją c y ży cie c h rz e ś c ija ń s k ie (a rt. 41). M szał d a je do d y sp o z y c ji w ię k s z y w y b ó r te k s tó w , b y ta k ż e d ać m o żliw o ść o d p o w ie d n ie g o z h a rm o n iz o w a n ia m o d litw y z g ro m a d z e n ia z p o tr z e b a m i w ie r n y c h K o śc io ła i ś w ia ta (a rt. 323).

W m o d litw ie p o w s z e c h n e j z g ro m a d z e n ie p o silo n e S ło w e m B o ży m z a n o si p ro ś b y w p o tr z e b a c h c a łe g o K o śc io ła i o z b a w ie n ie całe g o ś w ia ta (a rt. 33; 45). W r a m a c h p rz y g o to w a n ia d a ró w o f ia r n y c h p rz e w id z ia n e je s t s k ła d a n ie p ie n i ę

d zy lu b in n y c h d a ró w n a rz e c z u b o g ic h lu b n a p o tr z e b y K o śc io ła (a rt. 49; 101). P r z e d K o m u n ią św . „ w ie rn i m o d lą się o p o k ó j i je d n o ś ć d la K o śc io ła i c a łe j ro d z in y lu d z k ie j o ra z w y r a ż a ją w z a je m n ą m iło ś ć ” (a rt. 56 b). W K o m u n ii św . w in n o się w y r a ż a ć d u c h o w e z je d n o c z e n ie i b r a t e r s t w o u c z e s tn ik ó w E u c h a r y s tii (a rt. 56 i). W o b rz ę d z ie ro z e s ła n ia „ z g ro m a d z e n ie się ro z w ią z u je , b y k a ż d y z w ie r n y c h p o w ró c ił do sw y c h z a ję ć , w y c h w a la ją c i b ło g o s ła w ią c P a n a ” (a r t .57 b).

T a k w sk ró c ie p r z e d s ta w ia ją się id e e p rz e w o d n ie p rz e d s ta w io n e p rz e z E. J. L e n g e lin g a . W o p a rc iu o sz e rsz ą l i t e r a t u r ę w a r to w p rz y s z ło śc i z a ją ć się o b s z e rn ie js z y m o p ra c o w a n ie m k a ż d e j z w y lic z o n y c h idei. k s. S te fa n C ic h y , K a to w ic e II I. E K U M E N IC Z N A L IT U R G IA E U C H A R Y S T Y C Z N A T zw . litu rg ia z L im y (cd.) P o p r z e d s ta w ie n iu g en e z y , s t r u k t u r y i p r z e k ła d u li tu r g ii z L im y * p r z y p a tr z m y się w y p o w ie d z io m n a te m a t te j li tu r g ii p o c h o d z ą c y m z ró ż n y c h k r ę g ó w ro z d z ie lo n e g o c h rz e ś c ija ń s tw a . W w y p o w ie d z ia c h ty c h z n a jd u je m y s tw ie rd z e n ie , że litu r g ia t a o d p o w ia d a n a u c e o E u c h a r y s tii z a w a r te j w d o k u m e n c ie z L im y n a te m a t c h rz tu , E u c h a r y s t i i i k a p ła ń s tw a *, że je s t k o n k r e ty z a c ją n a u k i z a w a r te j w ty m d o k u m e n -* P o r. C o lle c ta n e a T h e o lo g ic a 56(1986) z. 3, 57— 66. 1 P o r. C h r. W i n d h o r s t , E v a n g e lis c h e A n m e r k u n g e n z u r e u c h a r is tis c h e n T h e o lo g ie u n d L itu r g ie v o n L im a , D ia k o n ia 16(1985) 402; W. K a s u e r , A u f d e m W e g z u r E in h e it. E r k lä r u n g z u m T h e m a L im a - L itu r g ie , G o tte s d ie n s t

(13)

c i e 2. W ięk szo ść a u to r ó w o m a w ia ją c y c h tę litu r g ię p r z y jm u je ją p o z y ty w n ie , w y p o w ia d a ją c je d n o c z e śn ie p e w n e z a s t r z e ż e n i a 3, je d e n z w o ln y c h K o ścio łó w lu t e r a ń s k i c h o c e n ia ją c a łk o w ic ie n e g a ty w n ie 4. P o z y ty w n a o c e n a li tu r g ii z L i m y p ro w a d z i a u to r ó w do w y r a ż e n ia w d z ię c z n o śc i d la lu d z i, k tó r z y n a ró ż n e sp o so b y p rz y g o to w a li d ro g ę do ta k ie j li tu r g ii i d la D u c h a Ś w ię te g o , k tó r y p ro w a d z i K o ś c ió ł5. S ig is b e rt K r a f t , s ta r o k a to lik s tw ie rd z a : „ J e s t to d u c h o w y d a r po b lis k o c a ły m ty s ią c le c iu p ie rw s z e g o w ie lk ie g o ro z ła m u i 450 l a t od r e f o r m a c ji, k tó r y p o w in ie n w y zw o lić w ś ró d c h r z e ś c ija n w w ię k s z e j m ie rz e p o ru s z e n ie i w d z ięczn o ść, n iż to b y ło d o ty c h c z a s ”

a ) W y p o w ie d ź te o lo g ó w p ra w o s ła w n y c h

T h . N i k o l a o u w u w a g a c h d o ty c z ą c y c h te k s tu o E u c h a r y s tii w d o k u m e n ta c h z L im y po u k a z a n iu ró ż n y c h a s p e k tó w P a m i ą tk i P a n a o sa m e j c e le b r a c ji E u c h a r y s tii w e d łu g p rz e d s ta w io n e j fo r m y s tw ie rd z a , że K o śció ł p r a w o s ła w n y p o s ia d a t a k i p o rz ą d e k w m n ie js z y m lu b w ię k s z y m s to p n iu ■— p o m ija ją c szczegóły — i d la te g o m oże ty lk o w y ra z ić życzen ie, a b y z a ję ły się t ą litu r g ią te K o śc io ły i w s p ó ln o ty k o śc ie ln e , k tó r e ta k i e j n ie p o s ia d a ją a lb o rz a d k o p r a k t y k u j ą 7.

K s. H e n r y k P a p r o c k i z a u w a ż a , że „ k r ó tk a a n a liz a n o w e g o e k u m e n ic z n e g o te k s tu li tu r g ii m s z a ln e j p o z w a la stw ie rd z ić , że łą c z y on w so b ie ró ż n o r a k ie tr a d y c je n a w ią z u ją c do n a js ta r s z y c h w c z e s n o c h rz e ś c ija ń s k ic h zw y c z a jó w . T o w ła ś n ie s p r a w ia , że litu r g ia ta m a c h a r a k t e r e k u m e n ic z n y i m oże p o łą c z y ć p r z y w s p ó ln y m o łta r z u p rz e d s ta w ic ie li ró ż n o r a k ic h K o ścio łó w i w sp ó ln o t c h rz e ś c ija ń s k ic h ... K o ścio ły p ra w o s ła w n y i rz y m s k o k a to lic k i, a ta k ż e K o ścio ły p r z e d c h a lc e d o ń s k ie z p rz y c z y n d o k tr y n a ln y c h n ie b io r ą u d z ia łu ja k o c e le b ra n s i w li tu r g ii z L im y . J e d n a k ż e n ie m o ż n a p o w ie d z ie ć , że są c a łk o w ic ie p o z a t ą litu r g ią ... i t a k w V a n c o u v e r je d n y m z m ó w c ó w b y ł a r c y b is k u p C y ry l ( G u n d j a j e w ) z R o sy js k ie g o K o śc io ła P ra w o s ła w n e g o . S ą d z ę też, że li tu r g ię z L im y m o ż n a ju ż o b e c n ie n a z w a ć e k u m e n ic z n ą litu r g ią p rz y s z ło ś c i” 8.

b) O p in ie te o lo g ó w s ta r o k a to lic k ic h

S. K r a f t z a u w a ż a , że ch o c ia ż w V a n c o u v e r w c zasie c e le b r a c ji li tu r g ii z L im y je d e n z b is k u p ó w rz y m s k o k a to lic k ic h P a u l W e rn e r S c h e e l e z W iirz - b u r g a ty lk o o d c z y ta ł e w a n g e lię , a in n i u c z e s tn ic y z K o śc io ła r z y m s k o k a to lic k ie g o i p ra w o s ła w n e g o n ie m o g li k o n c e le b ro w a ć a n i p r z y s tą p ić do K o m u n ii ś w ię te j, to je d n a k is tn ia ła w ś ró d w s z y s tk ic h o b e c n y c h c h rz e ś c ija n p e łn a zg o d n o ść co do teg o , że w te j li tu r g ii w sz y sc y r a z e m m o g lib y o d n a le ź ć ic h r o z u m ie n ie U czty P a ń s k i e j 9. 2 T h. N i k o l a o u , Z urn E u c h a r is tie - T e x t d e r L im a - D o k u m e n te a u s o r th o  d o x e r S ic h t, C a th o lic a 38(1984) 315. 3 N p. F. S c h u l z , D ie L im a - L itu r g ie . D ie ö k u m e n is c h e G o tte s d ie n s t o r d n u n g z u d e n L im a - T e x t e n . E in B e itr a g z u m V e r s tä n d n is u n d z u r U r te ils  b ild u n g , K a s e l 1983, 23— 26, 29—31; A. A. H ä u s s i n g , E in e „ M issa o e c u m e -n ic a ”? E i-n e k a th o lis c h e L e k tü r e d e r L im a - L itu r g ie , T h e o lo g ie d e r G e g e -n w a r t 28(1985) 165— 173; S. K r a f t , D ie e u c h a r is tis c h e L itu r g ie v o n L im a , U n a S a n c ta 39(1984) z. 3. 4 Ö k u m e n e a m O rt 13(1984) 21. 5 A. A. H ä u s s l i n g , a rt. c y t., 166, 6 S. K r a f t , a rt. c y t., n. 1. 7 T h. N i k o l a o u , a rt. c y t., 315. 8 H. P a p r o c k i , E k u m e n ic z n a litu r g ia z L im y . W p r o w a d z e n ie , S tu d ia i D o k u m e n ty E k u m e n ic z n e 2(1984) z. 3, 60. 9 S. K r a f t , a rt. c y t., n. 1.