• Nie Znaleziono Wyników

Nowe stanowiska anagallis femina mill.na Wyżynie Częstochowskiej

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Nowe stanowiska anagallis femina mill.na Wyżynie Częstochowskiej"

Copied!
6
0
0

Pełen tekst

(1)

ACTA UN I VERSI TATI S LODZI ENSI S

F O L I A BOTANI CA 5 1 8 9 -1 9 4 1987

( A c t a U n i v . L o d z . , F o l i a b o t . )

Z y g m u n t Wnuk

NOWE STANOWISKA ANAGALLIS FEMINA MI LL.

NA WYŻYNIE CZĘSTOCHOWSKIEJ

NEW LOCALI TI ES OF AU AG ALLIS FEMINA MI LL. I N THE TERRITORY OF CZĘSTOCHOWA HIGHLAND

ABSTR ACT: Tw e lv e new l o c a l i t i e s o f A n a g a llis fe m in a M i l l , found on s e g e t a l h a b i t a t e s i n the t e r r i t o r y o f C zę st och ow a H i g h la n d from 1 9 7 0 -1 9 8 2 a re g i v e n I n tne p a p er.

T r e ś ć

1. U s t ę p

2. Nowe s t a n o w is k a A n a g a llis fem ina 3 . P iś m ie n n i c t w o 4 . Summary 1. WSTĘP Z a k ł a d B o t a n i k i I n s t y t u t u B i o l o g i i Ś r o d o w i s k o w e j U n i w e r s y t e t u Ł ó d z k i e g o u c z e s t n i c z y w p r a c y z l e c o n e j p r z e z IUNG w P u ł a w a c h , a k o o r d y n o w a n e j p r z e z Z a k ł a d E k o l o g i i i Z w a l c z a n i a C h w a s t ó w we W r o -c ł a w i u , k t ó r e j c e l e m j e s t o p r a c o w a n i e r e j o n i z a c j i c h w a s t ó w s e g e -t a l n y c h w P o l s c e . Od 1 9 7 6 r . b a d a n i a m i IUNG o b j ę t o w o j . c z ę s t o -c h o w s k i e , n a k t ó r e g o t e r e n i e l e ż y w i ę k s z a c z ę ś ć Wy ży n y C z ę s t o c h o w s k i e j , n a l e ż ą c e j d o n i e ż w y k l e u r o z m a i c o n y c h i p r z y r o d n i c z o c i e k a

(2)

w y c h m e z o r e g i o n ó w , g ł ó w n i e d z i ę k i w y c h o d n i o m w a p i e n n y m w y k s z t a ł c o -n y m w p o s t a c i m a l o w -n i c z y c h o s t a ń c ó w . W y ż y n a C z ę s t o c h o w s k a z n a j d u j e s i ę p o m i ę d z y d o l i n ą W a r t y p o d C z ę s t o c h o w ą n a p ó ł n o c y , a o b n i ż e n i e m B i a ł e j P r z e m s z y i S z r e n i a w y n a p o ł u d n i u . Z Wy ż y n y C z ę s t o c h o w s k i e j w y p ł y w a j ą W a r t a i C z a r n a P r z e m s z a , z z a c h o d n i e j j e j k r a w ę d z i , z a ś z e w s c h o d n i e g o s k ł o n u P i l i c a i S z r e n i a w a . W r e g i o n a l i z a c j i f i z y c z n o g e o g r a f i c z n e j K o n d r a c k i e - g o ( 1 9 7 8 ) o b s z a r t e n n a l e ż y d o p r o w i n c j i ( 3 4 ) W y ż y n y M a ł o p o l -s k i e j , p o d p r o w i n c j i ( З4 1) W y ż y n y Ś l ą s k o - K r a k o w s k i e j , m a k r o r e g i o n u (3 4 1.3) W y ż y n y K r a k o w s k o - C z ę s t o c h o w s k i e j i m e z o r e g i o n u Wyż y n y Czę-s t o c h o w Czę-s k i e j ( 3 4 1.3 1) . N a m a p i e g e o b o t a n i c z n e j S z a f e r . a i P a w ł o w s k i e - g o (1 9 7 2) b a d a n y t e r e n l e ż y w O k r ę g u Ś r o d k o w y m w c h o d z ą c y m w s k ł a d K r a i n y W y ż y n y K r a k o w s k o - W i e l u ń s k i e j , P o d d z i a ł u P a s a Wy ży n Ś r o d k o w y c h i D z i a ł u B a ł t y c k i e g o . P o d w z g l ę d e m g e o m o r f o l o g i c z n y m K l i m a s z e w s k i ( 1 9 7 2 ) b a d a n y o b s z a r z a l i c z a d o r e g i o n u P ł a s k o w z g ó r z a C z ę s t o c h o w s k i e g o , m e z o r e g i o n u W y ż y n y K r a k o w s k o - P ó ł n o c n e j , m a k r o r e g i o n u W y ż y n y K r a -k o w s -k i e j , p o d p r o w i n c j i W y ż y n y Ś l ą s k o - K r a k o w s k i e j i p r o w i n c j i Ś l ą - s k o - M a ł o p o l s k i e j . G e o l o g i c z n i e o m a w i a n y t e r e n j e s t c z ę ś c i ą W y ż y n y K r a k o w s k o - - C z ę s t o c h o w s k i e j , n a l e ż ą c e j d o m e z o z o i c z n e j m o n o k l i n y S l ą s k o - K r a - k o w s k i e j , k t ó r e j c z ę ś ć p ó ł n o c n o - w s c h o d n i a z b u d o w a n a j e s t z u t w o -r ó w j u -r a j s k i c h , z a j m u j ą c y c h n a j w y ż s z ą c z ę ś ć m o n o k l i n y . N a w i ę k -s z o ś c i u t w o r ó w j u r a j -s k i c h z n a j d u j ą s i ę m ł o d s z e u t w o r y , g ł ó w n i e c z w a r t o r z ę d o w e ( K l i m a s z e w s k i 1 9 7 2 ) . G l e b y W y ż y n y C z ę s t o c h o w s k i e j n a l e ż ą d o n a s t ę p u j ą c y c h k o m p l e k -s ó w g l e b o w o - r o l n i c z y c h : 2 - p s z e n n y d o b r y , 3 - p s z e n n y w a d l i w y , 4 - ż y t n i b a r d z o d o b r y , 5 - ż y t n i d o b r y , 6 - ż y t n i s ł a b y , 7 - ż y t n i o - ł u b i n o w y , 8 - z b o ż o w o - p a s t e w n y m o c n y , 9 - z b o ż o w o - p a s t e - wn y s ł a b y i 14 - g l e b y o r n e p r z e z n a c z o n e p o d u ż y t k i z i e l o n e . N a j l i c z n i e j r e p r e z e n t o w a n e s ą n a s t ę p u j ą c e k o m p l e k s y : 3 , 5 , 6 i 7 . W P o l s c e w y s t ę p u j ą t r z y t a k s o n y r o d z a j u A n a g a llis L . , s ą t o : A n a g a llis a r v e n s is L . f o r . a r v e n s is ( - A n a g a llis a r v e n s is f o r . p h o en ia a B m g . ) , A n a g a llis fe m in a M i l i . i A n a g a llis t e n e l l a ( L . ) M u r . Dwa p i e r w s z e g a t u n k i r o s n ą g ł ó w n i e n a p o l a c h u p r a w n y c h . W o b r ę b i e A n a g a ll is a r v e n s is L . f o r . a r v e n s is w y r ó ż n i o n o s z e ś ć f o r m , r ó ż n i ą

(3)

-c y -c h s i ę z a s a d n i -c z o b a r w ą k w i a t ó w . W ś r ó d t e j g r u p y n a s z c z e g ó l -n ą u w a g ę z a s ł u g u j e A n a g a llie a r v e n e ie L. f o r . azw rea H y l . ( - A. a i*- v e n e ie 1 . f o r . c o e r u le a i n H e g i ) o k w i a t a c h n i e b i e s k i c h , k t ó r ą m y l o n o z A n a g a llie femina M i l i . , o d k t ó r e g o r ó ż n i s i ę p o k r o j e m , o - g r u c z o l e n i e m ł a t e k k o r o n y ( f o t . l ) i d ł u g o ś c i ą w ł o s k ó w n a n i t k a c h p r ę c i k ó w ( к o r n a ś 196 3 ) . A n a g a llie a w e n e ie L . f o r . azu ve a H y l . i A n a g a llie fe m in a M i l i . s ą g a t u n k a m i n i e b i e s k o k w i t n ą c y m i i w y s t ę p u j ą c y m i z a s a d n i c z o w p o ł u d n i o w e ] c z ę ś c i k r a j u , p r z y c z ym t e n o s t a t n i w y k a z u j e b a r d z i e j p o ł u d n i o w y c h a r a k t e r

( к

o r n a ś 1 9 6 2 ) . F o t. 1. A n a g a llis femina M i l i . - g r u c z o ł e k na b rz eg u p ł a t k a k o ro n y Z. Wnuk P h o to 1. A n a g a llis femina M i l l . - g r a n d u l a r h a i r from the c o r o l a p e t a l m a rgin

Z. Wnuk

A n a g a llie fe m in a j e s t p r z e d s t a w i c i e l e m r o d z i n y P r in u la c e a e , a p o n a d t o j e s t g a t u n k i e m c h a r a k t e r y s t y c z n y m d l a z w i ą z k u C a u oa lid io n d a u o o id ie i z e s p o ł u C a u aa lido -Sa an d ia e tum . G a t u n e k t e n j e s t p r z y

(4)

-w i ą z a n y d o ś ć ś c i ś l e d o z a s o b n y c h w w ę g l a n w a p n i a r ę d z i n , r o z w i -n i ę t y c h -n a m a r g l a c h i g i p s a c h w P a s i e Wyż y n P o ł u d n i o w y c h . W y s t ę -p o w a n i e t e g o g ą t u n k u s k u p i a s i ę p r z e d e w s z y s t k i m w r e j o n a c h w y -s t ę p o w a n i a r ę < l z i n : n a Ś l ą s k u O p o l s k i m , n a W y ż y n i e M i e c h o w s k i e j i w N i e c c e N i d z i a r f s k i e j o r a z n a W y ż y n i e L u b e l s k i e j , n a W o ł y n i u Z a -c h o d n i m o r a z n a P o d o l u . I n t e r e s u j ą c e j e s t w y s t ę p o w a n i e A n a g a llia fe m in a n a K u j a w a c h , g d z i e z n a j d u j ą s i ę n a j d a l e j n a p ó ł n o c w y s u n i ę t e p l a c ó w k i i n n y c h c h w a s t ó w p o l s k i c h z w i ą z a n y c h z z e s p o ł e m C a u c a lid o -S c a n d io e tu m ( к o - r n a ś 1 9 6 2 ) .

2. NOWE STANOWISKA ANAGALLIS FEMINA

W c z a s i e b a d a ń f l o r y s t y c z n o - f i t o s o c j o l o g i c z n y c h , p r o w a d z o n y c h w l a t a c h 1 9 7 6 - 1 9 8 2 n a o b s z a r z e m e z o r e g i o n u Wy ż y n y C z ę s t o c h o w s k i e j , n a t r a f i o n o n a d w a n a ś c i e n o w y c h s t a n o w i s k t e g o i n t e r e s u j ą c e g o g a -t u n k u . P r e z e n t o w a n y g a t u n e k o k w i a t a c h n i e b i e s k i c h s t w i e r d z i ł e m w r a z z t a k s o n e m ( A n a g a llia a r o e n a ia L. f o r . a r v e n a ia ) o k w i a t a c h c e g l a s t o c z e r w o n y c h . A n a g a llia fe m in a n a W y ż y n i e C z ę s t o c h o w s k i e j w y s t ę p u j e n a g l e b a c h z a s o b n y c h w w ę g l a n w a p n i a , t a k i c h j a k : r ę -d z i n y j u r a j s k i e , p i a s k i g l i n i a s t e n a w a p i e n n e ( k t ó r y c h m i ą ż s z o ś ć n i e p r z e k r a c z a 25 c m ) , g l e b y g l i n i a s t e i g l i n i a s t o - i l a s t e ( p o -r ó w n a j К o r n a ś 19 6 2 i 196 3 ) . A n a g a llia fe m in a w y s t ę p o w a ł t u g ł ó w n i e n a s t o k a c h o e k s p o z y c j i p o ł u d n i o w e j i p o ł u d n i o w o z a c h o d -n i e j . G a t u n e k t e n n a w s z y s t k i c h s t a n o w i s k a c h o b s e r w o w a n o w n i e -w i e l k i e j l i c z b i e , g ł ó -w n i e w z b o ż a c h o z i m y c h i j a r y c h , n a ś c i e r n i -s k a c h , j a k r ó w n i e ż -s p o r a d y c z n i e w u p r a w a c h o k o p o w y c h . T a k s o n c w i t e m u t o w a r z y s z y ł y m. i n . n a s t ę p u j ą c e g a t u n k i : A d o n is a e a t i v a l i e , Cam elina a a ti v a , Pumaria v a i l l a n t i i , F a lc a r ia v u lg a r is , T h a lia tr u m m in u e, C a u ca lie d a u a o id e s , V e ron iaa a g re e t i e , V. p o l i t a , S c a n d ix p e a te n - v e n e r is i i n . R o z m i e s z c z e n i e s t w i e r d z o n y c h s t a n o w i s k t e g o g a t u n k u n a W y ż y n i e C z ę s t o c h o w s k i e j i l u s t r u j e r y s . 1. Z o m a w i a n e g o o b s z a r u A n a g a llia o k w i a t a c h n i e b i e s k i c h z C z ę -s t o c h o w y p o d a ł K a r o ( l 8 8 l ) , a z M s t o w a i M a ł u s M a ł y c h W n u k ( l 9 8 l ) . N a W y ż y n i e C z ę s t o c h o w s k i e j A n a g a llia fe m in a w c h o d z i w s k ł a d t a k i c h z e s p o ł ó w , j a k : C a ua a lid o- Sa a n d ia e tu m o r a z r z a d k o w P a pa v ere

(5)

-tum argem onee, V ia ie tu m te tr a e p e iw a e o r a z Lamio—Veponicetum p o li t a e ( p o r . К o r n a ś 1 9 6 2 ) . W yżyna W ie luń ska 341.21 Skowronów \ . O / - V « Bory CorzkowskiK Żarki 0 Ogorztlnik jaworznik Siemierzyct !r/molów Stawmów Mtsznowa

, л°

° Ą

Saolen O Wyżyna O lk u sk a

R y s. 1. R o z m ie s z c z e n i e A n a g a llis femina M i l i . na o b s z a r z e Wyżyny C z ę s t o c h o -wsk i ej

1 - s t a n o w is k a znane d o t y c h c z a s , 2 - nowe s t a n o w is k a

F ig . 1. D i s t r i b u t i o n o f A n a g a llis femina M i l l . the t e r r i t o r y o f Czę sto ch owa Hi g h la n d

1 - l o c a l i t i e s know h i t h e r t o , 2 - new l o c a l i t i e s N iecka

W toszc zow ska 3 4 2 .1 4

Prog H e rb sk i

3 4 1 .2 4

P l'ask ow yz Jed rze jow ski P rog W oź nicki Garb > W odzisławski 3 4 2 .2 4 G arb T ar n og ó rsk i W yzy n a M ie ch o w sk a 3 4 2 . 2 2 Ю0 km -i D o n i e s i e n i e t o w z b o g a c a w i a d o m o ś c i d o t y c z ą c e w y s t ę p o w a n i a t e -g o t a k s o n u w P o l s c e ( p o r . К o r n a ś 1 9 62 i 1 9 6 3 ) . D a n e z a -w a r t e -w t e j p r a c y w s k a z u j ą n a k o n i e c z n o ś ć d a l s z y c h b a d a ń n a d e - k o l o g i ą i r o z m i e s z c z e n i e m g e o g r a f i c z n y m n i e b i e s k o k w i t n ą c y c h g a -t u n k ó w -t e g o r o d z a j u w P o l s c e . I c h w s p ó ł z a l e ż n o ś ć p o d w z g l ę d e m r o z m i e s z c z e n i a g e o g r a f i c z n e g o i e k o l o g i i w y m i e n i o n y c h t a k s o n ó w n i e z o s t a ł a o s t a t e c z n i e u s t a l o n a , o c z y m m. i n . p i s a l i : L e h m a n (1 9 5 2) , К o r n a ś ( l 9 6 2 ) i W a r c h o l i ń s k a ( l 9 8 l ) .

(6)

3. PIŚ MI ENNICTW O

K a r o , F. V 8 8 l. F lo ra o k o l i c C z ęsto ch ow y. Pam. f l z j o g r . , 1: 2 0 8 - 2 5 7 . K l i m a s z e w s k i , M. 19 72 . G eo m o rfolo gia P o ls k i . T. I . Wa rszaw a. K o n d r a c k i , J. 19 78. G e o g ra fia f i z y c z n a P o l s k i . PWN, W a rs za w a , s. 46 3 . К o r n a ś , J . I9 6 2. R o dz aj A n a g a llis L . w P o ls c e . Fragm . f l o r . g e o b o t . , 8

(

2

):

131

-

138

.

К o r n a ś , J . 196З . A n a g a llis L . F lo ra p o ls k a . PWN, W a rs za w a -K ra kó w , 10: 4 7 -5 1 .

L e h m a n , F. 19 52 . von d e r E r flo r s c h u n g e in e r h e im is c h e n P fla n z e n a r t : A n a g a llis a r v e n s is - G a u c h k e il. B i o l . P f l a n z e n . , 2 9 : 2 0 8 - 2 1 9 .

W a r c h o l i r i s k a , A. U. 1981. Nowe s ta n o w is k a A n a g a llis a r v e n s is L. f o r . a zur ea H y l. w P o ls c e Ś r o d ko w e j. Fragm. f l o r . g e o b o t . , 2 7 / 1 -2 : 1 5 9 —

W n u k , Z. 1 98 1. N ie k tó r e nowe i r z a d k ie g a tu n k i we f l o r z e s e g e ta ln e j Wy-ży n y C z ę s to c h o w s k ie j. A cta U n iv . L o d z . , F o l i a b o t . , 1: 1 8 1 - 2 0 5 .

the t e r r i t o r y o f Cz ę st och o w a H i g h l a n d d u r i n g the y e a rs 1 9 7 6 -1 9 8 2 a r e g i v e n

W it h i n the i n v e s t i g a t e d a re a i t s p r e s e n c e was o b s e r v e d c h i e f l y in p h y to - c e n o s e s o f C a u c a lid o -S c a n d ic e tu m and o l s o o c c a s i o n a l l y o f Pap averetum a r q e -mones and v ic ie tu m te tr a s p e r m a e and L a m io -V er o n ic e t um p o l i t a e .

-16 1 . 4. SUMMARY Tw elv e l o c a l i t i e s o f A n a g a llis fe m in a M i l l , fo un d on s e g e t a l h a b l t a t e s Dr Zygmunt Wnuk I n s t y t u t B i o l o g i i Ś ro d o w is k o w e j U n iw e r s y t e t u Ł ó d z k ie q o u l . Bana ch a 12 /16 9 0 - 2 3 7 Ł ód ź W p ł y n ę ł o do R e d a k cj i Fol i a b o t a n lc a 1983 07 06

Cytaty

Powiązane dokumenty

Trzecie stanowisko Saxifraga paniculata znajduje się na szczycie skały Bogdanka (Ryc. 1C) w masywie Popielowej Góry i składa się z kilku niewielkich płatów i pojedyn-

„Antro- pogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Chełmu (Wyżyna Śląska) ze szczególnym uwzględnieniem zjawiska wymierania gatunków” (F olciK 2019), zostały

Ł ukasz k ozub , Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska, Wydział Biologii, Instytut Botaniki, Uniwersytet Warszawski, ul..

lato (zaraza alzacka) jest gatunkiem europejsko-zachod- nioazjatyckim. Jego zasięg nie jest jednak w pełni opisany ze względu na zawiłości tak- sonomiczne i słaby

Kamiński

«Сыч должен сычать на всех и каждого» «Сыч» – сатирико-юмористический и  литературный журнал 7-й  бригады

poniżej, sięgają w formie pojedynczych ławic : do: Wyższych części serii.. 'spotyka się wkładki ' jeszcze innych piaskowców - ilastych, ~ożo~ych ~ obtoczónyeh ziarn

w Antoninie i Branicy; w Antoninie pod warstwą zagęszczenia fosfory- tów pojawja się ona masowo.. 17 poziom nanno-plankto- niemy :z Discoaster saipanensis i