Stanisława Hoczyk-Siwkowa,Irena
Kutyłowska
Motycz, woj. lubelskie
Informator Archeologiczny : badania 14, 160-161
1 6 0
W wykopach, w których odsłonięto p ro file c zę ś c i wału stw ier dzono, że n iźezy wał w partii wschodniej grodziska został zbudowany z zastosowaniem drewnianej konstrukcji rusztow ej wzmocnionej i uzu pełnionej piaskiem i żw irem . Wskutek spalenia drewnianych elementów wału belki uległy sprasowaniu i spopieleniu, a jedynie w górnej w a r stwie zachowały się ślady spalenizny z ułamkami spalonego lub zw ęglo nego drewna.
Pod poziom em konstrukcji wału znaleziono liczn e ułamki naczyń typowych dla fazy C okresu wczesnośredniowiecznego. Na pograniczu warstw wału z calcem odkryto nóż i topór zlepione ze sobą, jak ró w nież dalszy nóż żelazny położony kilkadziesiąt centymetrów dalej od poprzedniego znaleziska. Znalezione razem nóż i topór noszą ślady włókien tkaniny na skorodowanej powierzchni żela za św iadczące, że oba te przedm ioty zostały złożone lub zagubione przed lub w trakcie budowy wału. R ów nież w sąsiednim wykopie znaleziono następny nóż żelazn y. T op ór należy do typu IV d /według A . Nadolskiego/ i posiada wąskie lekko łukowate o strze ro zs ze rzo n e ku dołowi z osadą z wąsami i płaskim obuchem. Okaz ten nawiązuje do znanych normańskich topo rów z X wieku.
W c z ę ś c i zachodniej grodziska wyekBplorowano na te re n ie 3 w y kopów resztk i wypełniska chaty z poziomu warstwy II, odkrywając w je j granicach 3 dalsze paleniska z dużą ilo ś c ią fragmentów naczyń glin ia nych, datowanych na połowę X w. o raz k ości zw ierzęcych . W tej c zę ś c i grodziska zakończono rów n ież zdejmowanie warstwy IV w raz z je j podwarstwami, datowanymi m ateriałem ceram iczn ym na IX - 1 połowę X wieku. Stwierdzono, że wyróżnione w poprzednich latach w górnej p a rtii tej w arstw y wypełnisko chaty 2 ro zd zie la s ię na n iższym pozio m ie na wypełniska dwóch oddzielnych budynków o szerok ości 4,92 m /W-O/ i 4,70 m /W-O/, usytuowanych dłuższą o sią na lin ii N-S, W jednym z tych budynków odsłonięto zawaloną w w iększej c zę ś c i ścianą północną chaty, w zniesionej w konstrukcji zrębow ej, z dobrze widocznym i śladam i po bocznych słupach o raz po 4-7 belkach p ozio mych. Odkryto tam rów nież 2 paleniska.
P oza 2030 fragm entam i naczyń glinianych o raz dużą ilo ś c ią k ości zw ierzęcych , jak rów n ież w cześniej wymienionymi nożam i i to porem z żela za , znaleziono rów n ież k rzesiw o , fragm ent częściow o stopionego i siln ie skorodowanego sierpa /?/ o raz ułamek cienkiego okucia z żela za i zdobiony p rzęślik gliniany.
Całość znalezionych m ateriałów potwierdza w cześniej ustaloną ch ron ologię grodziska, użytkowanego w IX - 2 poł, X wieku.
M ateria ły z wykopalisk znajdują się w Muzeum A rch e o lo g ic z nym w Poznaniu.
Badania na majdanie grodziska zakończono.
M O T Y C Z U niw ersytet
w o j.lu b elsk ie im . M a rii Curie-Skłodowski ej
w Lublinie
161
Badania prowadziły dr Stanisława Hoczyk- S iw k o w a l m gr Irena Kutyłów ska. Finan sował W KZ w Lublinie, P ie rw s z y sezon badań. Osada 'z */V III-IX w, /, grodzisko /V U I-IX w, / adaptowane na nowożytne fo r tali ej um / X V II-X IX w. /.
Na prawym brzegu Czechówki, w s tre fie kraw ędziow ej w yso czyzny stwierdzono występowanie wczesnośredniowiecznych ułamków naczyń / V III-IX w, /, wyznaczających za sięg ro zle g łe j osady. Na skra ju lessow ego cypla znajduje się sztuczny nasyp ziem ny o za rysie r e gularnym, nazywany p rze z m iejscow ą ludność "B ęb en ", Podczas prac ziemnych p rzy budowie drogi p rzecin ającej osadę, odkryto w profilu za rys w czesnośredniow iecznej ziemianki z ułamkami naczyń zdobio nych ornamentem lin ii falistych. Znajdowały s ię one p rzede wszystkim w obrębie paleniska płaskiego, wyłożonego otoczakam i granitowym i
/chata/. Wykopy sondażowe, o w ym iarach około 1 ara, rozlokowano na majdanie sztucznego nasypu, b liżej je go kraw ędzi /wykop I—III/ o ra z na południe od nasypu, na terenie osady /wykop IV/, W wykopie I calec w ystąpił na głębokości 1 m od strony majdanu, nad calcem , zalegała warstwa zie m i czarnej o m ią żs zo śc i 50 cm, zaw ierająca ułamki naczyń z V H I-IX wiek,
W pozostałej c zę śc i wykopu, b liżej kraw ędzi nasypu, na tej sam ej głębokości znajdowały się spalone konstrukcje drewniane uło żone na zrąb, a m iędzy nimi grudy polepy, w ęgle i ułamki podobnie datowanych naczyń. Są to pozostałości wczesnośredniowiecznych umoc nień obronnych. Nad nimi zalegała brunatnoszara ziem ia , nagromadzo na w czasie form owania nowożytnego fortalicjum ziem nego. Obecnie ma ono kształt stożka ściętego, z trzem a trójkątnym i bastionami w y profilowanym i w naturalnych zboczach cypla. W oparciu o form ę tego typu umocnień, można je wstępnie datować od X V II wieku do XIX w.
Wykopy II i III znajdowały s ię na skraju zbocza fortalicju m , odkryto w nich za rys dna fosy. Natom iast w wykopie IV na osadzie, odsłonięto czę ść paleniska wyłożonego kam ieniam i, bez śladów za rysu budynków.
W dalszych badaniach należałoby ustalić r e la c ję m iędzy osadą i grodziśkiem w Motyczu, a Lublinem, stanowiącym w V I-V III wiekach duży zespół osadniczy /w zgórze starom iejskie, zamkowe. Czwartek, grodzisko - "K irk u t"/ . Za gęszczen ie osad otwartych wokół Lublina wskazuje na intensywną eksplorację osadniczą tego terenu w starszej fa zie wczesnego średn iow iecza, w dobie plemiennej.
M ateria ły przechowywane są w ZA UMCS, Badania będą kontynuowane.
