Andrzej Nowakowski,Marian
Głosek,M. Mielczarek,W.
Wawrzonowska,W.
Świętosławski,K. Kantecki
Pola Grunwaldu, gm. Stębark, woj.
olsztyńskie
Informator Archeologiczny : badania 22, 149-150
in fo rm a to r A fc h eo io g lc zn y i d e e
149
k aw y m a te ria ł ru c h o m y u z y s k a n y z w yk o p u zw iązan y J e s t z fu n k c jo n o w a n ie m n a w zgórzu g ro d z isk a (XI · XV w.) 1 w c z e sn ą fazą z a b u d o w y zam kow ej (XI · XVI w.].
W ykop n r XIX założony p rzy p ó łnocnej śc ia n ie ru in k o ścio ła u ja w n ił m u r k a m ie n n y d o s ta w io n y p ro s to p a d le do n iej. U sta le n ie Jego fu n k cji n a o b e c n y m e ta p ie b a d a ń J e s t n iem o ż liwe, M u r te n p rz e c in a zb io ro w ą m ogiłę z 9 p o ch ó w k am i. U ch w y co n a w w ykopie południow o- w s c h o d n im częńć g ro b u z a w ie ra ła dw ie w a rstw y szk ieletó w lu d z k ic h leżą cy ch w u k ła d z ie a n a to m ic z n y m n a o si E-W . C zęść z n ic h b y ła n ie k o m p le tn a 1 w szy stk o w sk a z u je n a to, Iż w ta k im s t a n ie c ia ła z o s ta ły złożone do mogiły. Nie zn alezio n o p rzy n ic h żad n eg o w y p o sa ż e n ia . D a to w a ć Je m o ż n a Je d y n ie m a te ria łe m w a rs tw n a d g ro b e m z a w ie ra ją c y c h c e ra m ik ę z XIV- XV w. P od p o ch ó w k am i n ie z a re je stro w a n o w a rstw k u ltu ro w y c h . Nie w y k lu czo n e, że m ogiła p o ch o d zi z XIII w., k ied y to g ró d m ieln ick i z o sta ł zn iszczo n y przez Mongołów. K w estię tę w y ja śn ią n a jb liż sz e b a d a n ia .
M ateria ły z n a jd u ją się w P raco w n i A rcheolog! czno - K o n serw ato rsk iej PP PKZ o /L u b lin . B a d a n i* b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
O patów , woj. ta rn o b rz e sk ie , s t Ż m igród · p a tr z późne średniow iecze.
B a d a n ia prow adził m gr M arian Myszka przy w spółudziale m g ra J a c k a K w arciaka Finansow ał: W ojewódzki O środek K u ltu ry w K atow icach (zlec. wcw. Prac. Bad. Arc hit. PKZ) Pierwszy sezon b a d a ń . P ałac z XVII w ieku. W p a ła c u w z n ie sio n y m w la ta c h 1 5 0 0 -1 6 1 2 p ro w ad zo n e s ą b a d a n ia a rc h ite k to n ic z n e , w k tó ry c h z a k re s w ch o d zą ta k ż e p ra c e ziem ne. Od lis to p a d a 1987 ro k u w y k o n an o 14 w ykopów so n d a ż o w y c h , p rzw ażn le przy f u n d a m e n ta c h p a ła c u , k tó re o b jęte z o sta ły n a d z o re m a rc h e o logicznym .
W je d n y m z p o m ieszczeń p a r t e r u I n a d zied z iń cu w e w n ętrzn y m o d sło n ię te z o sta ły b azy k o lu m n s a li balow ej z XVII w . W k ilk u p o m le sz c se n la c h p a r te r u l n a d z ie d z iń c u n a tra fio n o n a re s z tk i d re w n ia n y c h podłóg o raz p o sa d z e k z p ły tek m a rm u ro w y c h I d o lom itow ych. C h ro n o lo g ia Ich u ż y tk o w a n ia J e s t tr u d n a do sp re c y z o w a n ia z pow o d u b r a k u zab y tk ó w ru c h o m y c h ,
W w y k o p ach (w w a rstw a c h gruzow ych) w ystępow ały tylko u ła m k i n a c z y ń , k alli I b u te le k sz k la n y c h z XIX w.
W ż a d n y m z n a d z o ro w a n y c h s o n d a ż y n ie n a tra fio n o n a ńlady Is tn ie n ia z a b u d o w y z o k re s u p o p rzed zająceg o w zn iesien ie p a ła c u .
P r a c e b a d a w c z e p rz y p a ła c u z o s t a ły z a k o ń c z o n e . W p rz y » z ły m r o k u p la n o w a n e »Щ b a d a n ia o ta c z a ją c y c h g o fo r ty f ik a c ji b a s tio n o w y c h ·
P P P raco w n ie K o n serw acji Z ab y tk ó w O d d z ia ł K raków P a ła c P ra c o w n ia Ar- c h eo lo g lczn o - K o n s e rw a to rs k a
P o la G r u n w a ld u , lfm . S tę b a r k , w o j, o l a z t y ń i k i e
P o lsk a A k a d e m ia N a u k In s ty tu t H is torii K u ltu ry M a te ria ln e j Z a k ła d Ar- cheologll P o lsk i Ś ro d k o w ej w Łodzi B a d a n ia p ro w ad ziła ek ip a po d k ie ru n k ie m doc, d r h a b . A n d rzeja N ow a kow skiego p rzy w sp ó łu d ziale: doc. d r h a b . M a ria n a G ło sk a, d r M. Miel c z a rk a z-cy k iero w n ik a, d r W. W aw rzonow skleJ, m gr W. S w iętosław - sk leg o 1 K .K antecklego [a u to ra sp ra w o z d a n ia ). F in a n s o w a ł IHKM PAN. K o n stru k c je k a m ie n n e
P odstaw ow ym cele m p ra c w e w si S tę b a r k było sp ra w d z e n ie m e to d a m i arch eo lo g iczn y m i te r e n u , n a k tó ry m s ta n ą ć m a now y b u d y n e k m u zea ln y . S ta n o w isk o to o zn aczo n o n u m e re m 3 0 . B a d a n y o b s z a r położony J e s t około 2 0 0 m etró w n a z a c h ó d od m iejscow ej re s ta u r a c ji 1 około
100 m e tró w n a p ółnoc od szo sy S tę b a r k - G ru n w ald .
W y k o rzy stu ją c d a n e z o trzy m an eg o "P lan u z a g o sp o d a ro w n la Pól G ru n w a ld z k ic h " ro zp o częto b a d a n ia od w y ty czen ia w yk o p u (oznaczonego n r 1) n a o si N - S. M iał o n 1 00 m etró w d łu g o śc i 1 2 m e try sz e ro k o śc i (podzielono go n a ró w n e o d cin k i Ι-V). U k ład stra ty g ra fic z n y był w cały m u k ła d z ie g e n e ra ln ie Jednakow y: p ró c h n ic a o rn a . p ia s e k żółty, g lin a pyl a s ta s z a r a - calec. J e d y n y m o b ie k te m arch eo lo g iczn y m stw ie rd z o n y m w tra k c ie p ra c był rów o szero k o ści 0 0 c m w y p ełn io n y k a m ie n ia m i. K o n stru k c ję tę zao b serw o w an o po ra z p ierw szy w o d c in k u III w yk o p u 1. A by p rz e śle d z ić d a lsz y je j p rzeb ieg w ytyczono kolejne 4 w y kopy u sy tu o w a n e rów nolegle do w y k o p u 1. C ało ść k o n s tru k c ji p rzecięto w w ykopie n r 3. W a rstw a k a m ie n i p o s ia d a ła m iąższo ść ok. 110 cm . O d sło n ię ta ław a k a m ie n n a to p raw d o p o d o b n ie p o zo stało ść s y s te m u m elio racy jn eg o (być m oże XVI ll-w lecznego?].
W c z a sie p ra c w ydobyto n ieliczn e fra g m e n ty c e ra m ik i, głów nie now ożytnej, k tó re p ra k ty c z n ie zalegały tylko w w arstw ie o rn ej. In n y m n iż fra g m e n ty n a c z y ń g lin ia n y c h z n a le z isk ie m J e s t
150
OKRES NO W O ŻYTNYu szk o d zo n a figurka zw ierzęcia znaleziona m iędzy k am ien iam i k o n stru k c ji m elioracyjnej. P o n ad to luźno znaleziono silnie zn iszczo n ą k u lk ę z w ypalonej gllnyt?) o w y m iarach 2 9 ,5 x 2 5 .8 m m będqcą być m oże pociskiem ręcznej b roni palnej.
J e d n o c z e ś n ie z e k sp lo ra c ją w ykopów n a cały m te re n ie przyszłego b u d y n k u m u z e a ln e g o p ro w ad zo n o w ie rc e n ia ś w id re m geologicznym . Ł ącznie w y k o n an o n a tym te re n ie 721 o d w ie r tów. S tra ty g ra fia p rz e d s ta w ia ła się p o d o b n ie J a k w w y k o n an y ch w y k o p ach . Nie n a tra fio n o n a ż a d n e S iady w arstw y k u ltu ro w e j, nie w ydobyto zabytków .
A n alizu jąc zdjęcia lo tn icze okolic S tę b a r k a zw rócono u w ag ę n a p ro s to k ą tn ą "plam ę" z a o b se rw o w a n ą n a p ółnoc od szo sy S tę b a rk -G ru n w a ld . W yko n an o tu ta j 17 odw iertów . S tw ierd zo n o w y łączn ie n a w a rstw ie n ia n a tu r a ln e .
W b ieżącym ro k u p ro w ad zo n o ro z p o z n a n ie okolic k ościoła w S tę b a r k u - te re n c m e n ta rz a p rzy k o ścieln eg o . W rejo n ie ty m w la ta c h 1958- 1959 założono 6 w ykopów b a d a n y c h przez e k ip ę prof. R ajew sklego. W iercen ia w y k o n an e w 1986 r. (w ykonano Ich 2 7 0 ) nie w płynęły n a o b ra z z n a n y z b a d a ń w la la c h 19 5 8 -195S . U kład w a rstw (w iercono do ok. 150 cm ) był w w ięk szo ści odw iertów p odobny. Poniżej d a r n i w ystępow ał b r u n a tn y p ia s e k zaw ierający m a te ria ł p rz e m ie s z a n y - fra g m e n ty cegieł, zap raw y m u ra rs k ie j o ra z ro z d ro b n io n y c h kości.
W 19 8 8 r. k o n ty n u o w a n o n a d z ó r n a d p ra c a m i ziem nym i n a P o lach G ru n w a ld u w zw iązku z licznym i d z ia ła n ia m i b u d o w lan y m i.
P r a c e b ę d q k o n ty n u o w a n e .
(
P uszczykow o, woj. p o zn a ń sk ie , st, 8 - p a trz o k re s w pływ ów rzy m sk ich R acibórz, woj. katow ickie. Z am ek -O stró g - p a trz późne średniow iecze Reszel, woj. o lszty ń sk ie, st. 2 · p a trz p ó źn e średniow ieczeR ozdrażew , woj. k alisk ie - p a trz późne średniow iecze
S te r z c h o w y , g m . C ie lą d z , w o j. « k ie r m e w ic k ie s t . 1
M u z e u m Z iem i R aw skiej
B a d a n ia prow adził d r H en ry k W tklak. F in a n s o w a ł WKZ w S k ie rn ie w i cach . Pierw szy se z o n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o z XIV - XV11I w. 1 ś la d y o sa d y późno śred n io w ieczn ej.
S ta n o w is k o położone J e s t w środkow ej części w si n a niew ielkim w z n ie sie n iu p rzy kościele p a ra fia ln y m , m u ro w a n y m z 1. potow y XVIw.
W ed łu g relacji m ie sz k a ń c ó w tej m iejscow ości, Ju ż od d a w n a p rzy ró żn y ch p ra c a c h zie m n y c h w pobliżu k o ścio ła o d k ry w a n e były "u rn y z p ro c h a m i ludzkim i" 1 sz k ie le ty lu d zk ie. O s ta tn io w 1967 r p o d c z a s b u dow y dro g i asfaltow ej, tu ż przy m u rz e c m e n ta rz a p rz y k o śc ie ln e go o d k ry to 1 zn iszczo n o w iele grobów lu d zk ich .
W obec pow yższych Inform acji 1 p ó źn iejszy ch o d k ry ć p rzy p ad k o w y ch . W ojew ódzki K o n se r w a to r Z ab y tk ó w w S k ie rn ie w ic a c h p o d jął decyzję p rze p ro w a d z e n ia b a d a ń rato w n iczo * w yko p a lisk o w y c h cele m u s ta le n ia c h a r a k te r u d o ty ch cz aso w y ch o d k ry ć I Ich ch ro n o lo g ii.
P rz e b a d a n o łącz n ie te re n o p o w ierzch n i 102 m 2. W ykopy były różnej w ielkości: trzy z n ic h so n d a ż o w e [o w y m iarach : a ■ 2 x 2 ,5 m , b - 2 ,5 x 2 ,5 m , с - 3x5 m] założono w o b rę b ie c m e n ta rz a p rzy k o ścieln eg o , a czw arty, szero k o p łaszczy zn o w y o p o w ierzch n i 7 5 m 2 u p la s o w a n y z o sta ł w ogrodzie p a ra fia ln y m , od s tro n y w sch o d n iej kościoła.
