Recenzja książki | Danuta Cichy | EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA 3/2014
89
KR
Ó
TK
O
NA
UK
A
SZK
OŁA
EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA | ebis.ibe.edu.pl | ebis@ibe.edu.pl | © for the article by the Authors 2014 © for the edition by Instytut Badań Edukacyjnych 2014
Recenzja książki
Sylwetki polskich dydaktyków
i nauczycieli Biologii
Danuta Cichy
Inicjatywa przygotowania publikacji dotyczącej zarysu historii dydaktyki biologii i opisanie sylwetek dydaktyków biologii pracujących w Polsce powstała w kręgach Sekcji Dydaktyki Biologii Towarzystwa Przy-rodników im. Kopernika. Pierwsze wydanie biograficz-ne przygotowabiograficz-ne było w 1987 roku pod redakcją prof. dr. Stanisława Feliksiaka, zawierało 1075 biogramów. Następne opracowanie dotyczące biogramów „Dydak-tycy biologii i ochrony środowiska”, przygotowano pod redakcją dr. Ryszarda Kowalskiego w roku 2003 w Za-kładzie Dydaktyki Biologii Instytutu Biologii Uniwer-sytetu Podlaskiego w Siedlcach. Stanowiło ono wówczas podstawową wiedzę o stanie osobowym dydaktyków biologii. Obydwa opracowania stanowiły podstawę do zespołowego opracowania pod redakcją profesora zw. dr hab. Wiesława Stawińskiego, prof. nadzw. dr hab. Ilony Żeber-Dzikowskiej – aktualnej przewodniczącej Sekcji Dydaktyki Biologii oraz dr Marii Obrębskiej i dr Aliny Stankiewicz – członków Zarządu Sekcji „Sylwetki polskich dydaktyków i nauczycieli biologii”. Ta cenna pozycja ukazała się dzięki zaangażowaniu Zespołu Re-dakcyjnego.
Książka składa się ze wstępu, następujących roz-działów: „Rozwój edukacji biologicznej w Polsce”, „Udział nauczycieli biologii/ przyrody w unowocześ-nianiu edukacji biologicznej/przyrodniczej”, „Sylwetki polskich dydaktyków i nauczycieli biologii” oraz pod-sumowania.
Sylwetki polskich dydaktyków i nauczycieli Biologii
Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Kielce 2014, wyd. 1., ss. 252, wyd. 2., ss. 269.
Stanowi ona cenną pozycję, zasługującą na uznanie z kilku powodów:
• jest konotacją historyczną kontynującą zapis
osiąg-nięć dydaktyków biologii,
• wskazuje na wkład dydaktyków biologii i przyrody
w unowocześnianie i podnoszenie efektywności edukacji biologicznej i treści przyrodniczych,
• podkreśla rolę i znaczenie dydaktyki biologii dla
efektów nauczania biologii, a także innych przed-miotów przyrodniczych,
• pokazuje rozwój edukacji biologicznej w Polsce.
W rozdziale „Rozwój edukacji biologicznej w Pol-sce” autorzy przedstawijają ewolucję edukacji biologicz-nej od XVIII wieku do czasów współczesnych. Bardzo interesujące są informacje dotyczące badań nad dobo-rem i strukturą programów nauczania oraz ich wpły-wu na efekty kształcenia. Ciekawe są też wiadomości na temat dydaktycznej transformacji treści nauczania. Znajdują się tam również informacje o prowadzonych badaniach dydaktycznych i ich znaczeniu w kształto-waniu rozumowania przyrodniczego.
W rozdziale „Udział nauczycieli i dydaktyków bio-logii/przyrody w unowocześnisniu edukacji biologicz-nej/przyrodniczej”. W treści tego rozdziału wskazano na rolę nauczycieli praktyków w kształceniu studen-tów przyszłych. Opisano sylwetkę nauczyciela w pełni zaangażowanego w pracę dydaktyczno-wychowawczą. Wspomiano o prowadzeniu badań krajowych
i kontak-tach międzynarodowych prowadzonych przez twór-czych nauczycieli.
Przyznać muszę, że po przeczytaniu tytułu tego rozdziału spodziewałam się więcej informacji o unowo-cześnianiu procesu dydaktyczno-wychowawczego pro-wadzonego na lekcjach biologii, a także nowoczesności w przygotowaniu studentów na nauczycieli biologii.
Najcenniejszy jest niewątpliwie rozdział „Sylwetki polskich dydaktyków i nauczycieli dydaktyków i na-uczycieli oraz rozwój naukowy dydaktyki biologii”. Zamieszczone biogramy mają różną strukturę, ponie-waż nie o wszystkich osobach udało się zebrać pełne informacje. Opracowanie obejmuje okres rozwoju dy-daktyki biologii od Komisji Edukacji Narodowej do czasów współczesnych. Zawarte są w nim sylwetki dy-daktyków, o których można wspomieć z perspektywy historycznej, oceniając ich wkład w rozwoj dydaktyki biologii z perspektywy czasu i warunków wktórych żyli. W publikacji zawarto 117 biogramów osób zasłużo-nych dla rozwoju dydaktyki biologii. Oczywiście wkład różnych dydaktyków można różnie oceniać. Przed-stawiono sylwetki nauczycieli z tytułami magistrów, doktorów i samodzielnych pracowników ze stopniem dr habilitowanego oraz profesorów zwyczajnych i nad-zwyczajnych. Biorąc pod uwagę zróżnicowanie warun-ków, w których przyszlo im pracować i uwarunkowania środowiskowe, a także możliwości prowadzenia badań i publikowania swoich osiągnięć, wkład naukowy jest
Książka dostępna w wersji elektronicznej na stronie Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach pod adresem:
Recenzja książki | Danuta Cichy | EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA 3/2014
90
KR
Ó
TK
O
NA
UK
A
SZK
OŁA
EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA | ebis.ibe.edu.pl | ebis@ibe.edu.pl | © for the article by the Authors 2014 © for the edition by Instytut Badań Edukacyjnych 2014
zróżnicowany. Obecnie mamy pięciu doktorów z tytu-łem doktora habiltowanego (prof. nadzw.) oraz dwóch profesorów zwyczajnych, wszyscy uzyskali ten tytuł legitymując się w mniejszym lub większym stopniu dorobkiem i badaniami z dydaktyki biologii i zajmują się aktualnie badaniami z dydaktyki biologii, ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Z przykrością trzeba stwierdzić, że polityka eduka-cyjna nie sprzyja rozwojowi badań z dydaktyki biologii. Rozwiązywne są zakłady dydaktyki biologii, a badania i kształcenie z dydaktyki biologii ukierunkowuje się na pedagogikę ogolną.
Serdeczne podziękowania składam Redaktorom tej publikacji za trud, jaki ponieśli w zebraniu biogramów, za ich opracowanie i przygotowanie do druku, a Wła-dzom i Wydawnictwu Uniwersytetu Jana Kochanow-skiego w Kielcach – za pomoc w wydaniu tej pozycji.
Żywię nadzieję, że Zarząd Sekcji podejmie trud na-stępnego wydania, na pewno warto – dla świadomości Władz i osób obecnie pracujących w dydaktyce biolo-gii, których biogramów z różnych przyczyn zabrakło w tym wydaniu. Gorąco zachęcam władze decydujące o kształceniu nauczycieli, dydaktyków i nauczycieli bio-logii do zajrzenia na strony tej pożytecznej publikacji.
Prof. zw. dr hab. Danuta Cichy dydaktyk biologii i ochrony środowiska
