Wp³yw czyn ni ków post se dy men ta cjy nych na stan zacho wa nia mikro fau ny
w pro fi lu wier ce nia £êczy ce–Tr
Jolan ta Paru ch-Kul czyc ka*
W pro fi lu wier ce nia £êczy ce–Tr bada niom mikro pa le on to lo -gicz nym pod da no dol no oli go ce ñsk¹ seriê piasz czy sto-mu³kowych osa dów z g³êbokoœci 104,6 m–34,5 m. W osa dach tych, na pod sta wie stan dar do wych ana liz mikro pa le on to lo gicz nych, stwier dzo no brak mikro fau ny, mimo potwier dzo nej w pre pa ra -tach pali no lo gicz nych obec no œci orga nicz nych wyœció³ek otwor ni co wych oraz mor skie go fito plank to nu (S³odkowska, 2004).
Ana li zuj¹c bada ne mate ria³y w celu wyja œnie nia przy czy -ny bra ku w nich mine ral -nych szcz¹tków orga nicz -nych, takich jak sko rup ki otwor nic, ma³¿oracz ków lub ma³¿y, w wiê k szo -œci bada nych resi du ów (g³êb.: 104,0 m; 72,9 m; 49,0–34,5 m) stwier dzo no wystê po wa nie dwóch typów zia ren kwar co wych umow nie okre œlo nych jako obiek ty „petro gra ficz ne”, nosz¹ce cechy geo me trycz ne i obiek ty „pale on to lo gicz ne” nosz¹ce cechy „bio lo gicz ne”. Ana li za sk³adu mine ral ne go obu typów zia ren wyko na na przy u¿y ciu mikro son dy w mikro sko pie elek tro no wym wyka za³a, ¿e w obu przy pad kach s¹ one pra -wie ca³kowi cie zbu do wa ne z kwar cu.
Dal sze bada nia mia³y na celu wyja œnie nie za³o¿onej na wstê pie „bio lo gicz nej” natu ry obiek tów okre œlo nych jako „pale on to lo gicz ne”. W rezul ta cie wyko na nych badañ przy jê to hipo te zê, opart¹ na przes³ankach pale on to lo gicz -nych, zak³adaj¹c¹, ¿e bada ne obiek ty mog¹ byæ trak to wa ne jako for my ska mie nia³oœci zacho wa ne w posta ci wype³nieñ wnê trza sko rup ki otwor nic, powsta³ych w wyni ku prze mian zwi¹zanych z dzia³aniem pro ce sów fosy li za cji i dia ge ne zy. Praw do po dob nie pro ce sy odpo wia -daj¹ce za zacho wa nie mikro ska mie nia³oœci w posta ci wype³nieñ (oœró dek), dzie dzicz¹cych okre œlo ne cechy
mor fo lo gicz ne cha rak te ry stycz ne dla sko ru pek otwor nic, by³y podob ne do pro ce sów zwi¹zanych z powsta wa niem meta so ma tycz nych struk tur krze mion ko wych, któ rych for -my mog³y byæ nada ne przez ist niej¹ce przed syli fi ka cj¹ struk tu ry np. kana³ ich no fau ny, cia³o g¹bki czy inne go orga -ni zmu (Kwiat kow ski, 1996). Popar ciem tej suge stii mo¿e byæ powta rzal noœæ utrwa lo nych w „obiek tach pale on to lo -gicz nych” kszta³tów mo¿li wych do pod porz¹dko wa nia okre œlo nym rygo rom dia gno stycz nym sto so wa nym przy iden ty fi ka cji tak so no micz nej otwor nic. Kszta³t sko ru pek otwor nic zale ¿y od try bu ¿ycia w okre œlo nych warun kach œro do wi ska i sta no wi wypad kow¹ takich cech jak: spo sób zwi niê cia sko rup ki; iloœæ, uk³ad i kszta³t komór oraz okre -œlo ny rodzaj i po³o¿e nie ujœ cia, któ re s¹ cha rak te ry stycz ne dla okre œlo nych grup otwor nic (Loeblich & Tap pan, 1988). Bada ne obiek ty „pale on to lo gicz ne” maj¹ te cechy na tyle czy tel ne, ¿e pozwa laj¹ na iden ty fi ka cje ich mor fo lo gii z pla nem budo wy sko ru pek typo wym dla przed sta wi cie li okre -œlo nych grup otwor nic jak: cibi ci de sy, epi sto mi ny, milio li dy. Obec noœæ w pro fi lu wier ce nia £êczy ce–Tr (g³êb. 104,0 m; 72,9 m; 49,0 m; 34,5 m) hipo te tycz nych obiek tów „pale -on to lo gicz nych” mo¿li wych do iden ty fi ka cji na pod sta wie krze mion ko wych wype³nieñ (oœró dek) mo¿e suge ro waæ wystê po wa nie w bio ce no zie wcze sne go oli go ce nu hipo te -tycz ne go zespo³u otwor nic ben to nicz nych, repre zen tu ja cych epi fau nê bytuj¹c¹ na mor skich zaro œlach w p³ytkich zato kach lub lagu nach. Wyni ki badañ pali no fa cjal nych (S³odkow ska, 2004) potwier dzaj¹ opi sa ny wy¿ej cha rak ter œrodowiska.
Przed sta wio na hipo te za mo¿e sta no wiæ przy czy nek do pod jê cia szcze gó³owych badañ dia ge ne tycz nych nie zbêd -nych do pozna nia ska li i rodza ju pro ce sów dia ge ne tycz -nych, odpo wie dzial nych, w myœl sta wia nej hipo te zy, za pro ce sy krze mion ko wej meta so ma to zy jako przy czy ny pro wadz¹cej do ca³kowi tej destruk cji mine ral nych sko ru pek otwor ni co -wych wyeli mi no wa nych z póŸ niej sze go zapi su geo lo gicz ne go.
700
Przegl¹d Geologiczny, vol. 52, nr 8/1, 2004
*Pañstwo wy Insty tut Geo lo gicz ny, ul. Rako wiec ka 4, 00-950 War sza wa; jolan ta.paru ch-kul czyc ka@pgi.gov.pl
