Halina Dobrzańska,W. Morawski
Zofipole, gm.
Igołomia-Wawrzeńczyce, woj.
krakowskie. Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 20, 110-111
* i t o
-faz y użytkowania cm en tarzyska. 1 * nsleżą do niej groby Jam ow e, ciało paln e, bezpoptehilcowe - datowane na fazę A3 późnego okresu lateńskiego /młodszego okresu przedrą y maki ego/ o ras groby Ja n o w e , ciałopalne, po pielnicow e - datowane na fazę B l starszego okresu wpływów rz ym sk ich . W śród znalezisk z I faz y użytkowanie cm entarzyska należ y wym ienić zaw artość ob, 69 - m lecz o b o sle ce iy, typ Q, wg W e łąg le w lcz a , grot sm ukły odm. A 1 pochwa, typ Ш wg W oląglew lcza, zapinka odm, К wg Kostrzew akie go oraz zaw artość ob, Tfi - min zapinka Λ 66b. li fazę użytkowania cm entarzyska w yznaczają groby Jam owe / fe te * z konstrukcją te n d e rn ą / . poptetalco- wc i bezpoptehilcowe. Oprócz ce ra m ik ! do znalezisk z tej fasy zaliczono min zapinkę * 116, grzetńed, typ I wg Cnotliwego, W obrębie fazy I I wydzielono podfazę Da, do k tó rej ze lic z ело gro by w arstw ow e. W arstw a ciało p a le nia wynosilA do 6 m . W śród znalezisk należy w ym ienić: dwie zapinki A 130, krzesiw o, typ I wg Kokowskiego, Do interesu jących odkryć należą fragm enty tkanin. O dkrycie pochówka ciałopalnego psa /pod kurhanem /, kości bydła /tamże/« skorupek ja j o r a r kości ptaków pozwala interpretow ać cm entarzysko. Jako zespół Im ltowo-g rz e balny. Cbrcsiologlę cm entarzyska ustalono na o kres A 3 -ß l -I £aza 1 Ш / С 1 - C 1 / C 2 ?/ o k rasa wpływów rz ym sk ich - 11 Гага.
M a te ria ły z badań przechowywane są w sledzltśe W Q A -K w T rzeb in ach pod Lesznem ,
Z O P I F O L E , gm. Igotom ia-W aw rteńczyce woj. krakow skie
Stanowisko I
P o ls k a Akadem ia Nauk
Instytut H is to rii K u ltu ry M aterialn ej Z ak ład A rch eolo g ii № io p o ls k i Pra co w n ia Archoologłcsnę w Igołom i
Badania prow adzili d r H alin a Dobrzańska 1 m g r W . M oraw ski. Fin a n sowała Krakowska D yre k cje In w es ty c ji | JnspekUwat O ś w ia ty t W ycho wania Urzędu G m iny Igołom la-W aw rzeńczyce* P ie r w s z y sezon be dań. Stanowisko wielokulturow e: osada k u ltu ry ce ra m ik i p rom ieni et ej, ś la d y oaa<kilctwa 1 groby t epoki brązu, osada k u ltu ry p rze w o rsk iej s okresów p rzed r z ym sklego 1 wczesnorzyrnsklegD*
W ykopaliska m ia ły ch ara k ter wstępnych badań ratow n iczych, któ rych celem było ropoznante ch arakteru, chronologii 1 intensywności pozostałych re lik tó w . P r a c e prowadzono we wschodniej części stanowiska, na k tó rym w łU4fł r , wybudowany został p sw ilon-rezerw at nad późnorzym aklm i p lecam i g a rn c a rs k im i. Wschodnia część stanowiska to duży /ok, 3 ha/ cyp el I-sz e j 12-m etrowej t e r a s y W ls ly ograniczany od zachodu 1'wschodu m eteńkl- ml dolinkam i będącymi pozostałościam i dawnych parowów o zniwelowanej rzeźbie. O bszar narażony na całkow ite zniszczenie, w związku z budową szkoły, ma pow ierzchnię ok* 26 aró w , T e re n roepo*naiK> metodą wykopów roz-<‘ lokowanych we w szystkich strefach zagrożonego obszaru. Przekopano łącz n ie 2,42 z m c z y li 7 ,5 % planowanego do zniszczenia terenu.
Ogółem odkryto 3 obiekty, prawdopodobnie m ieszkalne, 12 ja m , 3 ro w y , Э groby 119 dołków poatopowych. Przeb adane obiekty związane są s 3 różnym i epokam i, a (« n e o lite m , epoką brązu 1 epoką żelazo,
Neo 11 tyczka półziem ianka 1 4 Ja m y związane są % kulturą ce ra m ik i p ro m ie n iste j I grupują s ię na w y p ie sz czeniu te ra s y w północnej cz ę ści zagrożonego obszaru. Obiekt pól ziem iankow y był płaskodenny, zapewne prosto kątny /uchwycona część ma w y m ia ry 190 % tOP cm /. Ja m y są kształtu kolistego / ś r e A ilc e od 150-22$ cm /, w p rzekroju trapezowa te, płaskodenne, o różnym stopniu zniszczenia /erozja/· G łębokość łeb waha s ię od 2lf> cm do 25-35 cm . Jedna z Jam m iała dobrze wypalone dno /b rak w wypefciłsku węgli drzew nych/, na którym spoczy w a ły szkielety 5 płodów p ro siąt. Obok nich złożono s ie rp k rzem ienny / zachowa»* 4 *S aje-psków/, W Jam ach odkryto kilka dobrze zachowanych kubków typowych dla k u ltu ry ce ra m ik i p ro m ie n iste j.
Spośród znalezionych 3 grobów ty lk o Jeden można b liżej datować. Pochodzi on z w czesnej epoki brązu« Je s t to nz kielet młodej kobiety ułożenej na lewym boku o o rie n ta cji N N W - S S E z nogami s iln ie podkurczony m L Z m a rła m iała na przedram ieniu le w e j r ę k i sp ira ln ą bransoletę brązową.
Drugi obiekt z epoki brązu należ y w iązać z kulturą łużycką. B yła to ko lista /śre d n ica 123 cm /, płasko denna, trapezów sto jam a, z a w ie rając a niew ielką U ość ed*ch*ra M e ry * tycznych ułam ków naczyń. O biekty x epoki brązu /również luźne ułam ki naczyń/ skupiają s ię p r z y w id t o ś iic h stokach badanego sypia.
N a jlicz n ie js z e pozostałości osadnictwa należą do k u ltu ry p rze w o rak le} I koncentrują s ię w z*cho<fciIej cz ę ści cypla. Są to *2 pół ziem ianki o konstrukcji słupowej o raz 7 jam gospodarczych, О Ы е Й datowany na późny o kres p rzed rzym sk l m iał konstrukcję słupową, wewnątrz k tó rej znajdowało s ię p łaskodenne zagłębienie. Chata ta m lala 2 gitoobite poziomy użytkowe - “podłogi*. P r z y te j budowli znajdow ały s ię 4 k o lis te , p łytkie, płasko denne Jam y.
Druga chata datowana Jest na w czesny o k re s rz ym sk i. Z a r y s Je j wypełnjeka m s w rz u c ie k ształt prosto kątny, Wokół niego w ystąp iły w re g ularn ych odstępach dołki słupowe. Obiekt m tał 2 gllnoblte “ podłogi" znajdują ce s ię na ro zm aitych głębokościach /о !ь 130 i 1Q0 cm/ dokumentujące 2 fazy użytkowania domostwa· Chata ta m lala zapewne Ścian y w yleplcn« gliną o czym św iadczy w ielka Ilo ść b rył polepy % odciskam i k o nstru k cji d rew nia nych, .W wypełnisku poza liczną cera m ik ą w ystąp iła brązowa k la m ra pasa, szpila kościana I żelazn y grpt s trz a ły luku.
Ponadto z kulturą p rzew orską w iązać należy 3 Ja m y workowate, o ś re d n icy In $-13fl cm,, ze znaczną Ilo ś cią łtzcząlków organicznych / ziarna zbóż l Innych r o ś lin , węgle drzew ne/. O biekty te w y s tą p ił? w rozproszeniu w znacznym oddaleniu od badanych ch4l.
- 111
-2 e względu d a b rak m ateriałów datujących / znaleziono jedynie drobne, niecharsk terystyczne ułam ki na-
с t y ü f nl А асЫ о etę u s talić chronologii badanych rowów, Oba ^ bardzo d c sie b ie podobne. Szerokość Ic h waha M ą od ok. 100*190 сц « głębokość wynosi o t 100 cm , dna są nieckom 4te# « ch arakter wypełni aka w zasadzi* identyczny, Uchwycone o d cln b ro w fl* są prawdopodobnie dwoma czę ścia m i tego samego obiektu, ktd ry p rzeb ie g ał V2d łu t krawędzi w yp łaszczenia te ra s y .
O Ile podjęta zoetanle d ecyzja o hodow le t t k o łj badania rato w n icze na stanow isku 1 w Zoflpolu będą kontynuowane w p riy e ity c h а п о ю с Ь .
Ż D Ż A H O W , gm. Sochaczew Państwowe № t c n m Archeologiczne woj. sk ie rn ie w ic k ie w W arsz aw ie
Stanowi »ko 1
Badania p row adził m g r Zbigniew Nowakowski p r t y współudziale d r K a ta r z yo у C zarn eck iej, pod m erytoryczn ym kierownictwem dk bab. T e r e s y D ąbrow skiej. C z w a rty sezon badań. Finansow ało F MA. C m entarzysko ku ltu ry p rzew orsk iej z okresu wpływów rzym skich
1 wędrówek ludów.
Bk daniam i została objęta zachodnia 1 północna część cm entarzyska* Na obszarze 215 m odsłonięto 35 pochówków ciałopalnych, w tym 2 popielnicowe o raz 1 obiekt jam owy. Wyposatertl« w iększości grobdw ogranicza* lo alę do kilk un astu I r . ce ra m ik i. Z ale d w ie 6 pochówków Jest doldaiktle datowanych, m ieszczą się one w ram ach czasowych ·- глео ta r zyska określonych wcześniej. Chronologię d alszych siedm iu m atna o k re ślić na co najm niej fazę C . ze względu na obecność c e ra m ik i toczonej. N ajsta rsz e pochówki /g r. n rt 145,155,150/ p ocho dały z fazy В I c k m a r c z y łj brązowych zapinek pochodnych od s ilc ie profilowanych, najpóźniejsze - datowane na fazę С * posiad ały zapinki: A . Ifi2 fg r . 147/ 1 A . 211 /?/ /g r. 123/. Z g r, 144 pochodzi brązowa zapinka typu A . 129, zaś fragm ent śelaznego pilnika I dwa p acio rk i kobooktaedryczne z aw ierał gr. 143. W śró d zabytków lućnyrh zwraca uwagę T»ptnWa A . t l i pokryta patyną ogniową 1 zdobiona na nóżce ukośnymi n a cię ciam i; A . 162 /krótka 1 bardzo m asyw na/; śelazoy n ó i poprzeczny i k ręp y grot oszczepu /jedjety elem ent uzbrojenia w r . b */. W gr. 123 1 136 atwierdzcaio fragm enty ha czyń typu *t e r r a sig illata· . Po d względem fo rm y najciekaw szy byt gr, 155: w popielni* c y , nad którą zalegały pionowo dwa d n ie głazy, oprócz koćci znajdowały się t r z y naczynia włoZone jedno w drugie i odtrrćccne do gó ry 4 iam i* W yposażenie * zapinka« gliniany p rz ę ś llk 1 Igła żelazna * znajdowało się w jam ie.
