J. Pierzak,D. Rozmus
Hutki, st. 3, gm. Bolesław, woj.
katowickie, AZP 97-52/26
Informator Archeologiczny : badania 27, 111
Inform ator Archeologiczny i l l
H u tk i, s t. 3 K onserw ator Zabytków
Archeologicz-gm . B o le sła w , w o j. k a t o w i c k i e nych w K atow icach
A Z P 9 7 -5 2 /2 6
B adania prowadzili m gr m gr J. P ierzak i D. Rozmus. Finansow ane przez Kopalnię P iasku „Szczakowa” w Jaw orznie. Pierw szy sezon badań. Osada hutnicza — XV-XVI w.
W lipcu 1993 r. przeprowadzono n a teren ach eksploatacyjnych kopalni piasku „Szcza kowa” ratow nicze badania wykopaliskowe, którym i objęto zachodni profil piaskowni n a długości 30 m. Odkryto tu fragm. drew nianej rynny doprowadzającej wodę z pobliskiego staw u do płuczek oraz belki stanow iące pozostałości po bliżej nieokreślonej konstrukcji.
R ynna doprowadząjąca wodę do płuczek wykonana była z desek ustawionych pionowo, jed n a nad drugą, pomiędzy pionowymi palikam i. Szerokość jej wynosiła 1,6 m, dno wyło
żone było tłu s tą gliną. F rag m en t ceram iki odkryty na dnie rynny pozwala datow ać ją na w. XVI. Doprowadzała ona wodę z niezbyt odległego staw u, którego siady w postaci nam ulisk i dużego pokładu torfu odkryto w profilu piaskowni. Woda płynęła do właściwych ko- ryt-phiczek, które wykonane były z jednego pnia drzewa. W nich płukano z gliny, ziemi i innych zanieczyszczeń galenę.
Dwa koryta odkryto poza wschodnią kraw ędzią piaskowni. Jedno z nich, stosunkowo dobrze zachowane, miało 4,4 m długości i 75-80 cm szerokości, przy czym w nętrze miało 55 cm szerokości. K oryta tak ie znane są ze źródeł ikonograficznych, głównie z dzieła De re
metalica Agricoli z 1556 r.
Na wschodniej stro n ie piaskowni, poza jej kraw ędzią, założono 6 sond badawczych. W jednej z nich natrafiono na pozostałości stosu hutniczego do w ytapiania ołowiu z wyso kogatunkowej rudy. Stos m iał zarys prostokątny.
M ateriał ceram iczny odkryty w bezpośrednim sąsiedztw ie stosu {m.in. kafle) oraz z innych sond można datow ać na 1. poł. XVI w. W obrębie stosu natrafiono n a grudki ołowiu.
W wyniku prac badawczych udało się zrekonstruow ać cały proces hutniczy, od mom en tu przywiezienia rudy wydobytej z kopalń w sąsiednim Starym Olkuszu, poprzez płukanie, sortow anie i wytop, do uzyskania gotowego surowca. Część surow ca w postaci brył ołowiu zwanych bochnam i przewożono do odległego o około 6 km Olkusza, skąd wywożono go do Krakowa. Część n ato m iast wykorzystyw ana była do odciągania sreb ra na miejscu, tj. na teren ie osady w H utkach.
B adana osada datow ana je st wstępnie na w. XVI, przy czym naw arstw iła się ona na wcześniejsze, XV-wieczne osadnictwo, również związane z działalnością przemysłową.
M ateriały przekazane zostały do M uzeum Śląskiego w Katowicach. B adania będą kontynuow ane.
J a n is z e w o U n iw ersy tet Łódzki K ated ra
Archeo-gm . L u b r a n i e c , w o j. w lo c ta w - logii
A Z P 5 1 -4 5 /3 2
B adania prowadził m gr A leksander Andrzejewski przy współudziale m gr Aldony Andrzejewskiej. Finansow ane przez Wojewodę Włocław skiego i U niw ersytet Łódzki. Dwa dwory n a kopcach od ok. 1400 do ok. 1700 r.
W trakcie penetracji terenow ej prowadzonej przy realizacji problem u w arzelnictw a soli w Zgłowiączce n a Kujawach, w miejscowości Janiszew o (1,5 km na południe od Zgłowiącz ki) stw ierdzono istnienie trzech w zniesień ulokowanych nad rzeką Zgłowiączką w
