Stanisław Kukawka,Jolanta
Małecka-Kukawka
Linowo, st. 25, gm. Świecie nad Osą,
woj. toruńskie, AZP 31-47/160
Informator Archeologiczny : badania 26, 13-14
/ nformator Archeologiczny 13
której eksplorację rozpoczęto w sezonie 1991 — wykop 1/91. Drugi z wykopów zlokalizowa ny został w bezpośredniej bliskości wykopu 7/H/1988. Byl to wykop nad kopalnią 7-610, której wyrobiska rozpoznano wykopaliskowo w latach poprzednich.
Wykop 1/91 to rozpoznana za pomocą przeprowadzonych n a dużym obszarze dolkowań, wyizolowana pracownia krzem ieniarska. W sezonie 1991 wykopem o pow ierzchni 50 m wyeksplorowano w całości pozostałości pracowni występujące w glebie i podglebiu, aż do stropu czerwonej gliny z wietrzeli nowej. Pracow nia ta w całości zw iązana była z produkcją czworościennych siekier przez ludność zaliczaną do k u ltu ry am for kulistych. Po wyeksplo row aniu pracowni, w glinie znalezione zostały 3 mocno spatynow ane zabytki? krzem ien ne: okruch z krzem ienia pasiastego o nieregularnym retu szu kraw ędzi oraz 2 odlupki. Stan zachowania okazów (wyświecenie eolityczne) sugerował, iż mogą to być przedm ioty związane z o wiele wcześniejszą niż neolit jednostką kulturow ą. Z aistniała więc koniecz ność pogłębienia całego wykopu w sezonie 1992 w taki sposób, aby wy eksplorow ana zosta ła cala w arstw a gliny aż do stropu zwietrzałych wapieni, stanowiących w Krzem ionkach n atu raln e podłoże. W trakcie prac nie natrafiono jed n ak na żadne nowe m ateriały mogące wyjaśnić sytuację.
B adania hałdy kopalni 7-610 m iały na celu dalsze rozpoznanie stru k tu ry odkrytej w sezonie 1988. S tru k tu ra ta, określana przez nas jako pracownia — obozowisko górnicze, to wyizolowana stratygraficznie i planigraficznie pracow nia krzem ieniarska, zaw ierająca oprócz pozostałości obróbki krzem ienia ślady dużego, centralnie położonego ogniska. Wykop o powierzchni 8 m3 zlokalizowano w tak i sposób, aby poszerzyć w interesującym nas rejonie wykop 7/H/88. Okazało się, że badana pracow nia znąjdow ała się w ew nątrz stałej konstrukcji słupowej. Dowodem na to są ślady po słupach tworzących ściany, widocz ne w dwóch profilach. Odkrycie takiej konstrukcji je st nowością w historii badania nie tylko kopalń krzemionkowskich, ale też i całego neolitycznego górnictw a w Europie. W wyniku badań pozyskano ok. 25 tysięcy pozostałości krzem iennych oraz 30 fragm. ceram iki k u ltu ry am for kulistych.
I Lelów , st. 13, gm. loco, woj. częstochowskie patrz późne średniowiecze
L in o w o , s t. 6 P aństw ow a S łużba O chrony Zabytków
gm . S w ie c ie n a d O są , w o j. t o r u ń s k i e
A Z P 3 1 -4 7 /9 3
B adania prowadzi! W Sosnowski. Osada k u ltm y ceram iki wstęgowej rytej, k u ltu ry pucharów lejkow atych i cm entarzysko biry tu aln e z okresu wpływów rzym skich (k u ltu ra w ielbarska, faza B2/C1).
’Literatura: Badania archeologiczne Ośrodka Toruńskiego..., s. 95-100.
L in o w o , s t. 25
g m . Ś w ie c ie n a d O są , w o j. t o r u ń s k i e
A Z P 3 1 -4 7 /1 6 0
U n iw ersy tet im. M ikołaja K opernika In s ty tu t Archeologii i Etnologii w To ru n iu
B adania prowadzili d r Stanisław Kukawka (autor spraw ozdania) i d r Jo la n ta M alecka-K ukaw ka. Finansow ane przez U niw ersytet im. Mikotąja K opernika w Toruniu. Drugi sezon badań. Osada? k ultury ceram iki wstęgowej rytej, osada k u ltu ry późnej ceram iki wstęgowej,
14 Neolit
osada k u ltu ry pucharów lejkowatych, osada? i grób k u ltu ry amfor kulistych, ślad osadnictw a k u ltu ry ceram iki sznurowej.
Kontynuow ano prace w południowej części stanow iska. Wykopami badawczymi o po w ierzchni 100 m objęto odkryty w 1991 r. obiekt w południowo-zachodniej części stan o w iska oraz rejon bezpośrednio na wschód od wykopów z 1991 r. W wykopach zarejestrow a no ślady 2 bard zo zniszczonych obiektów o tru d n e j do o k reślen ia przynależności kulturow ej. W ystępujący tu m aterial ceramiczny (głównie k u ltu ry pucharów lejkowatych) byl kilkakrotnie rzadszy. Z ciekawych zabytków w arto wymienić 2 groty laurow ate o wy raźnych naw iązaniach do subneolitycznych k u ltu r północno-w schodnich.
Ciekawiej prezentują się wyniki badań obiektu w południow o-zachodnim skraju stan o wiska. O dsłonięto tu rozległą gliniankę k u ltu ry pucharów lejkowatych o nieregularnych k ształtach (w rzucie poziomym ok. 7 x 5 m i zachowanej gł. 0,7-1,6 m). W partiach dolnych (rejon nieckowatych zagłębień po eksploracji gliny) silnie zglinione wypełnisko obiektu kolorystycznie było bardzo zróżnicowane (typowy ch arak ter wyrobisk). Wyżej zalegała (10-30 cm) w arstw a ciem noszarobrunatnej, gliniastej ziemi, lekko lam inowanej (efekt zaplukiw ania obiektu). N a poziomie stropu tej w arstw y glinianka została przecięta przez jam ę k u ltu ry am for kulistych o śr. ok. 1,8 m i gl. ok. 1 m, o gliniastym i kolorystycznie
zróżnicowanym wypelnisku.
W stropie częściowo wypełnionej glinianki znąjdowała się silnie zniszczona k o n stru k cja kam ienna (ok. 140 kamieni o śr. od kilku do 40 cm) zachodząca na stro p k u ltu ry amfor kulistych. Kamienie zalegały na przestrzeni ok. 5 x 3,2 m. Sądząc z ich układu, jak i wydobytych spomiędzy nich fragm. ceram iki, konstrukcję m ożna uznać za pozostałości grobu k u ltu ry am for kulistych (w glebie o odczynie kwasowym nie zachowały się kości). Zbudowano go w zagłębieniu terenow ym (częściowo zaplukana glinianka k u ltu ry pucha rów lejkowatych i strop jam y k u ltu ry am for kulistych). Nie został on zasypany, o czym świadczy w ystępująca pomiędzy kam ieniam i w arstw a (30-40 cm) ciem noszarobrunatnej, gliniastej ziemi o stru k tu rze laminowanej. Zapłukiw anie niecki przemieściło część kam ie ni, spowodowało też występowanie tu na złożu w tórnym drobnych fragm . ceram iki k u ltu ry pucharów lejkowatych. Zniszczenia dopełniła współczesna orka (obiekt widoczny byl już na powierzchni gruntu). Z tego kom pleksu obiektów pochodzi 249 fragm. ceram iki k ultury pucharów lejkowatych i 304 k u ltu ry am for kulistych.
Łącznie w sezonie 1992 pozyskano pojedyncze fragm . ceram iki k u ltu ry ceram iki w stę gowej rytej i k u ltu ry późnej ceram iki wstęgowej, 450 — kultury pucharów lejkowatych i 304 — k u ltu ry am for kulistych oraz 38 krzem ieni, rozcierać z kam ienny i kilka grudek polepy. M ateriały k u ltu ry ceram iki wstęgowej rytej i k u ltu ry późnej ceram iki wstęgowej, mało charakterystyczne, nie w noszą nic nowego do wiedzy o stanow isku. Zabytki k u ltury pucharów lejkowatych nie odbiegają swym charakterem od wydobytych w 1991 r. Nowe jakości to jam a (osadnicza bądź zw iązana z budową grobu) i resztki grobu k u ltu ry amfor kulistych. Cechy ceram iki w skazują na późny odcinek trw an ia tej kultury. Dla węgli drzewnych z jam y uzyskano oznaczenie radiowęglowe 1940±80 conv. bc (Gd-6755).
D okum entacja i m ateriały znąjdują się w Instytucie Archeologii i Etnologii U niw ersy te tu im. M ikołaja K opernika w Toruniu.
Badania będą kontynuow ane.
Łęg, st. 2, gm. Połaniec, woj. tarnobrzeskie patrz środkowa i późna epoka brązu Łęg, st. 3, gm. Połaniec, woj. tarnobrzeskie patrz wczesne średniowiecze
