Andrzej Kokowski
Masłomęcz, gm. Hrubieszów, woj.
zamojskie, St. 15, AZP 88-94/80
Informator Archeologiczny : badania 24, 61-62
Informator Archeologiczny 1990 61
datow ane n a okres wpływów rzym skich fazę B j/C : i narzędzie rogowe, w Jam ie n r 46 bardzo mały fragm ent szklą z doklejanym wałkiem (fragm ent pucharka?] oraz przęśltk zdobiony stem pelkiem . W Jam ie n r 39 bardzo mały fragm ent szklą 1 „kroplę" brązu, w jam ie n r 52 paciorek szklany oraz naczynie esow ate o wysokim zaiomie b rzu śc a zdobionym pojedynczym rowkiem i o wygładzanej powierzchni. O biekt n r 1 /9 0 — mleszkainy(?}. był maJo czytelny ze względu na zniszczenie spowodowane wkopem współczesnym, W obrębie obiektu (dość n ie re gularnie) i n a Jego obrzeżach zanotow ano ślady po słupach. W wypelnfsku obiektu znajdowały się: fragm ent srebrnej sztabki o dł, 25 mm, nieregularna płytka rozlanego brązu, żelazna o śk a przypuszczalnie zapinki kuszowatej z nasadzonym brązowym guzkiem, 2 paciorki szklane, w tym jed en ze złota w kładką, 1 przęślik, oraz n a obrzeżach obiektu, a w pobliżu jam y n r 52 znaleziono cienki dru cik brązowy o ułam anym Jednym końcu, zawinięty w kółko. Znaleziska obiektu n r 1 / 9 0 n asuw ają przypuszczenie istnienia w tym m iejscu w arsztatu rzemieślniczego. O dkryte w tym sezonie zabytki pomogły uściślić datowanie stanow iska, oparte uprzednio wyłącznie n a ceram icznym m ateriale, n a końcowe fazy okresu wczesnorzym skiego i późny okres wpływów rzym skich.
W bieżącym roku założono także wykop sondażowy w odległości około 300 m n a południo- wy-wschód od osady, n a cyplu zam ykającym zatokę Jeziora Mokrego. Natrafiono n a narożnik obiektu o miąższości 180 cm, w którym występowała ceram ika z wczesnej epoki żelaza.
M ateriały i dokum entacja z badań znajdują się w MW1M w Olsztynie.
Planowana je st kontynuacja badań.
Uniw ersytet Marli С u rie -Sklodo ws - kiej K atedra Archeologii w Lublinie
Badania prowadzi! d r Andrzej Kokowski. Finansował UMCS 1WOAK w Za mościu. Dwunasty sezon badań. Cmentarzysko z okresu rzymskiego. Eksplorow ano wykopy o łącznej powierzchni 257 nr*. Zlokalizowane zostały po północno- zachodniej stronie zbadanego obszaru. Stwierdzono w nich 33 nowe jam y grobowe, z których w całości zbadano 30. oraz znane z w cześniejszych sezonów groby o n um erach 5 i 137.
W śród zarejestrow anych obiektów Jeden grób zawiera) pochówek ciałopalny, trzy cialopal- nc-szkieletowe. jedenaście szkieletowe z pochówkami całkowitymi, szesnaście szkieletowe cząstkowe i cztery symboliczne. W p ię tn astu obiektach znaleziono pochówki osobników doro słych a w cz te rn a stu dzieci. W yposażenie stwierdzono przy 23 pochówkach.
Stw ierdzono nowe elem enty obrządku pogrzebowego. W grobie n r 270 kości pochówku cząstkowego spoczywały n a w arstw ie potłuczonych naczyń. W stropie grobu n r 287 zaw ierają cym kom pletny pochówek znaleziono w kopaną czaszkę innego osobnika, n ato m ia st w grób n r 286 w kopane były dodatkowo kości bardzo małego dziecka wyposażone w naczynie. W grobie n r 285 zawierającym pochówek cząstkowy młodego osobnika, nogi zmarłego o p arte były o kraw ędź Jamy grobowej.
Interesująco przedstaw ia się stratygrafia grobów n r 276 i 267. O statni z nich je s t nieznacz nie młodszy. Kopiący jam ę natknęli się n a zarys krawędzi starszego grobu, w związku z czym przesunęli Jamę w kieru n k u w schodnim , kopiąc w niej dodatkowo w ąski, głęboki rowek m a r kujący trum nę. R ytualne otwarcie grobu w starożytności, pozostawiło ślad w postaci kości opartych o pow stałe „schody".
Najciekawszą sytuację stratygraficzną tworzyły je d n a k groby n r 271-273. Równoległe wkopy grobowe n r 2 7 1 1 272, m ające różne głębokości i nie naruszające się wzajemnie, zostały połączone rozległym, Intensywnie czarnym wkopem o bardzo jednolitej strukturze wskazującej n a znaczny udział „popiołu". Byi on zupełnie pozbawiony kości i przedmiotów, wkop ten nie docho dził do poziomu zalegania pochówków, z których jeden spoczywał w skrzyni drewnianej a drugi w w ydrążonej kłodzie. Na poziomie stro p u skrzyni pochówku z grobu 271 stw ierdzono poroz bijane naczynia. W sąsiednim groble naczynia ustaw ione były w obrębie wydrążonej kłody.
Godny uwagi je s t również grób n r 280 — symboliczny. Zawierał on bardzo wyraźnie czytelną drew nianą skrzyneczkę, obok której leżało żelazne okucie. Interesującą je s t również stru k tu ra ciałopalnego grobu n r 262. Jeg o ja m a dzieliła się n a dwie w yraźne części — w schod nią, zaw ierającą silnie przepalone kości złożone najpewniej w pojem niku organicznym i za chodnią, w której n a w arstw ie słabo przepalonych kości wymieszanych z przepalonym i ele m entam i wyposażenia, spoczywały również noszące ślady ognia trzy naczynia.
Najefektowniejsze w yposażenie mial je d n a k grób n r 137, z którego wcześniej Już wydobyto naczynie grupy IX S chindlera 1 grzebień jednoczęściowy z ażurowym uszkiem typu С Thom as. Teraz zlokalizowano jeszcze n a obojczykach 1 na m ostku trzy fibułe sreb rn e, bogato zdobione perełkow atym drutem , najbliższe typowi Almgren 194 — zbliżone do odkrytej również w tym sezonie w h u m u sie, noszącej Jednak ślady przepalenia.
N aszyjnik składał się z 227 paciorków ze szkła opakowanego, rozdzielonych 17 paciorkam i szklanym i w formie ku booktaendtycznej z dw onią wisiorkam i — ze szkła i b u rszty n u — p o środku. Przy twarzy znaleziono du żą szpilę kościaną a na miednicy ,D "-kształtną sprzączkę z tró jk ątn ą skuw ką z brązu. W yróżnia się również inw entarz grobu n r 272. składający się
M aełom ęcz, gm. Hrubieszów w o j. z a m o j s k i e S t . 1 5 AZP 8 8 - 9 4 /6 0 _______________
6 2 Okres w ptyw óm rzym skich
z czterech naczyń, grzebienia, przęślika, dwóch fibul 1 kolii złożonej z paciorków mozaikowych,
w ielobarw nych ze szklą 1 bursztynow ych. W groble n r 286 znaleziono duży fragm ent cienko ściennego naczynia szklanego, n ato m ia st w grobie n r 263 Interesujący grzebień grzechotkę. W groble n r 2 8 8 wystąpi! obok m aleńkiej fibuli 1 różnych paciorków między Innymi wisior z b u rszty n u w kształcie topora bojowego, inny ciekawy wisior, w ykonany z nieznanego n a razie Jbialego" m etalu, znaleziono wraz z interesującym i fibulam i A-VI-2 1 resztkam i tkanin, w gro bie n r 268.
W sezonie uzyskano łącznie 26 naczyń, z czego 7 w ykonanych byio n a kole garncarskim . Szczególnie in teresujące są naczynia ostatniej grupy znalezione w groble n r 286, a w śród nich m ale naczynko z wklęsłymi owalami n a brzuścu,
W siedm iu g robach w ystąpiły kości zwierząt, W obiekcie n r 268 i 267 były to duże fragm en ty tuszy zwierzęcych złożone za czaszką zm arłych. W grobie 269 znaleziono je w kopane w gór n ą p artię w ypetniska, nato m iast w grobie n r 272 stanowiły one najpewniej pozostałość poży w ienia a nie sym boliczno-m aglczną ofiarę. W groble n r 5 pochów ek zwierzęcy m tai cen traln ą pozycję 1 w yposażenie podobne pochówkom ludzkim.
W w yniku przeprowadzonych b ad a ń liczbę rozpoznanych grobów ustalono n a 290. R easu m ując przedstaw ione obserw acje dotyczące cm entarzyska w Masłomęczu. należy podkreślić ro sn ą c ą liczbę znalezisk kości zwierzęcych w grobach. B adana północna część cm entarzyska Jest zdecydowanie n a jsta rsz a i większość odkrytych tutaj zespołów mieści się w fazach B 2/C 1- C l a okresu rzymskiego. Nieoczekiwanie jednak, wydawałoby się rytm icznie rozplanow ane cm entarzysko zakłóciła obecność w tej strefle przynajm niej trzech obiektów z późnego okresu rzymskiego, których chronologię ustalono n a podstawie w spom nianych fibul z grobu n r 268 i późnych form naczyń w ykonanych n a kole. W wykopie długości 52 m uzyskano też potw ier dzenie uchw ycenia zachodniej krawędzi nekropolii oraz istnienia przestrzeni o średnicy około
12 m n ie zajętej przez groby. Nie określono jed n ak nadal północnej granicy cm entarzyska, chociaż obserw acje co do szeregowego układu pochówków w zachodnie] iego części znalazły pełne potwierdzenie.
I Młodzikowo, gm, Krzykosy woj. poznańskie St. 21 patrz okres lateński
Nowa W iosk a, gm , Lubrza S tan, nr 1 AZP 5 4 - 1 3 /1
B adania prowadzili m gr mgr Edward Dąbrowski i Ja ro sław Lewczuk (autor spraw ozdania) przy współudziale mgr M. Nowackiego. F inanso wał WKZ w Zielonej Górze, Pierwszy sezon badań. O sada z wczesnego okresu rzymskiego — tzw. grupa lu b u sk a oraz ślady osadnictw a kultury łużyckiej.
W chwili podjęcia ratowniczych b ad a ń wykopaliskowych n a przełomie kw ietnia i m aja 1990 r. — stanow isko było ju ż prawie całkowicie zniszczone przez w ybieranie piasku i niw elac ję terenu. Zachowały się jedynie obrzeża niewielkiego w yniesienia z resztkam i w arstwy k u ltu rowej zaw ierającej duże ilości ceram iki. Najlepiej zachow any byl profil od stro n y północnej pagórka, o długości około 40 m. z czytelną stratygafią. Po oczyszczeniu — profil zadokum ento w ano rysunkow o i fotograficznie. Profil przecięto czterem a sondażam i, które dostarczyły licz nych m ateriałów ceram icznych datow anych n a okres k ultu ry łużyckiej (prawdopodobnie epoka brązu) i w czesny okres wpływów rzym skich. Znaleziono ponadto siekierkę żelazną z tuleją p ro sto k ątn ą i o b u stro n n ie rozszerzonym ostrzem — datow aną n a wczesny okres wpływów rzym skich (sondaż n r III). W części północno-wschodniej stanowiska zlokalizowano resztki, ścię tego częściowo spychaczem, pogłębionego budynku mieszkalnego z zachowanym śladem słupa od stro n y w schodniej. Obiekt n r 1. W ypełnisko dostarczyło 457 fr. ceram iki. 360 fr, kości, fr, polepy i przepalonych kam ieni. O biekt datowano n a w czesny okres wpływów rzymskich.
Badania zakończono.
Nowy Łowicz, gm. K alisz Po m o r s k i w o j. k o s z a li ń s k ie S t. 2 AZP 5 0 - 3 2 /2 3 (obecnie Boro wo)_____________________
B adania prowadziła mgr K rystyna H ahula. Finansow ał WKZA i M uzeum Okręgowe w Koszalinie. Trzeci sezon badań. Cm entarzysko kurhanow e k ultury w ielbarskiej.
Celem b a d a ń było ustalen ie chronologii strefy północno-wschodniej cm entarzyska. Z bada ne 4 ziem ne k u rh a n y były jedno- (kurhan 59, 62) 1 dwu pochówkowe (nr 58. 63), przy czym tylko w k u rh an ie 58 odkryto pochówki szkieletowe, pozostałe były ciałopalne. W k u rh an ie 62 natrafiono ponadto na najpewniej jednorazowo użytkowany stos.
Ciałopalne groby w k u rh an ie 59 i 63 (grób 2) reprezentow ały dość rzadką formę. W pobliżu Muzeum Okręgowe w Koszalinie
Muzeum Archeologiczne Środkowe - go Nadodrza w Zielonej Górze_____
