Kaolin i żyły kwarcowe w rejonie Wądroża Wielkiego

(1)

JANUsz

UBERNA

Instytut Geologiczny

KAOLIN I

ZYŁY·KWARCOWE.W

REJONm

W

ĄDROZA

WIELKlEGO.

N

A TERENIE WądrctiJa Wielki~ lei;ąOOlO w od-ległości 15 !km 10& BE od Lelgniicy, odsła!lld;;l edę płat gra/Iltitognejisaw. Miejscami., &ZICZególnde lila S od

wsi,

era'lliifioglIl.ejsy u:1egły proceSO'W'i kaJol!i.mzacjd. Par-tie sk:.aol.iJn.izowlIDe I'lle wu.ględu na _tJwaść lieh wy-m,yw>a!Ilda nigclJzie nie tworIzą wymźnYClh odsłonięć.

NaJtomiast żyły Ikwaroowe towatl"zyszące wystąpieniom

kadM.Inu często

widoozne

są

na

powIiet"!ZiChm jallro sk!ałkd lk1wIaroowe l'lllb 1I."\JmCJm; sikamy

w

glelbie.

I/Zk

V

Izk

IJ

J

]{4,1

kk

]CHI.

·536

W !kiUru wDwpaeh op!99.Illydl z dkJolic WądroIl.a

Wielki.ego ~tw.!ertd7JOlIlo, najogólndej nec:z biorąc, dwa

~e

l2IWiaIIrI7Jeliln3'

~j. IW kitćmej

za'-macza się proces ikao1!iJnizalC'jd:

1. ZwietlJ:!.zaJ.ina ilalSlba. lbarwy 'żółtej, miej'soami roza-wo lub 7JiEi1<mkaWioż6łtej, zalwiera Mc7m.e blasz4ci muSk:awlitu i barom l!iczne lZiJaJma Ikwareu. W Skale mruiej lub ba:rdziej 1Wy:t"61m

'le IZ3IZOOCZIa się

równo-. R1łc. 1. Wądroże Wielkie

l - gleba. 2 - kwarc. 3 - . ił zwIetrzelinowy z zaznaazonym

(2)

Ryc. 2. Wq4roże

Wielkie

1 - gleba, li - !ił

zWietr,te-linowy. 3 - ił

zwietrzęl1-nowy z zaznaczonym pto-cesem kaolinizacji, 4 -

*y-ły kwarcowe.

lJegła Ibek.srtnlna. wŁaściWla grand~ Wklać

wy-:mrźn.ie, ile PlCICIes IkIaJcillini:zJa.qj i :zJaiQhIqd7Jiił lilia mioejscu. 2. Opisany :rodzaj skały łączy się prz.ej.ściElll z

'kaQ-linem barwy bl'8.łej, po.zbawi.onytIl. 2IWią.zków żelaza,

a 21awiera'jącym liCl7IDe blas:z.lkJi miłei .i :zdaroa kwareu.

Jest

cbM"aktery-9tyczne, że wy-stąpien:i.QIm kaol!rnu

oprócz zia\l"lD kWlaTC'U, które są nie2llnieniorną w

pro-oesie kaol!l.nd:zac}i. pooos'tałością pi.:erwotnej Skały,

Z1JIW-S7le 'iIowar.zY9Zą żyły-kIW'aroowe (ryc. l, 2). Są Ix> albo

eieulde żyły o miąi:szo&ci 1-5 cm 9iIlJnie spęk1ane, ale

doSko.nale zachowująoę. swe pierwotne 'Ułortenif.e

w

ska-le, albo też żyły

grUbe

o miąŻS'zlOiŚai. l ID lub nawet

więkS'1lej, które

w

wyrobiSku występują W postaci

dużych Ibl Oków, jaki-e !I)'lIO'ima ndekiedy spotllm.ć w

.oko-lky Wądroża. W~eJkiego t*że

na

~. Zyły ,kwareowe, '.dość częste na S i W od wsi, gd7Jle

towaD.-zyszą dm przewarinie, ohoolaż

oh

2laww.e,

kaoli-ny, Stostmk:OWIO 'nJadlm występują rw lłtych

graotbo-gnej98JCh. Miążsrość ich w .2Jlla:nych kami.enfu.km9.oh

nigdy me

przekracza. 0,5

'

m,

a ipr.zewainti.ejest

ZIlaICZ-nie mn:iej.s:m.

SIedząc kształt niakt6rych wycllodnd żył

!kwBIt'CO-wyeh,

blOiJDa by dla nddh za Q. 'DietzeIrn (3, 4)

przy-jąć kierunek N-S. Jednak pamiillL"Y pt':Zleprowad1JOlne

w kam.iooiloroma.c:h Wądrlori.a Wieliadoego wska?JU.ją, że

żyły kwarcowe w graarl:~ejsach IDaiją pl."ZeWalŻDie

klenmek NEE 300° SWW. .

Odmienny kieMlllek ma żyła

kwBiroow'a

w

TaCZ'alld-r.ie (4 km na NNW od WądlIW.a Wdelkłego), która .

według O. Ti€'trlego ·biegIrle wśród łupków

fyllilto-wydl. Kw9.'l'IC odshmia mę tu iII!a powdetT:lJ:lhJn'i palSellIl

smr.a1rośaf 10-20

m na

iOdoIInIkJU dł:ugIości jednego Iki-lQrnelbra. KLerunek wychodni NW--6E podkreślany

jest jeszcze lpI."ZeZ skałkę i rmooBZ Ikwarcorwy, które widoczne są lIJa polach między KłębanoWicamt a

Kos-,Ilrowreami :l

Ikt6:re

stanOW1ią 2lapew1lle p~e

ku

NW żyły kwarcowej z TaoaHllla ..

KW'aI'IC

w

TaczaJlime jest m1EC2lDO biały, bez

zani.e-ezyszc:zeń :belazistych,

w

!pl"2leOiIwi.eń'Stwie do żył :kwa'l:-oowych

z

trejanJU· W ądroża WielIlk:i.ego, któ:r;e niet7JaJd!lc1)

są :zabarw.ione tlenkami Że<1'8.za lub :nawet ckruszco-wan'e pi:ryl/;el!n. Kw:arc

w

Taczali.nie był p.l"ZeId wOjną eksploatowany; o czym św.iadczą

stare

w~.

Biorąc pod uwagę ~ępująlCe

w

okolicy ba.zalty

(Lubień, ParwłOWlice, Mlilro1ajowdce, KOSiaka),

grani-~1~2

0

3

w

₄

togDejsy (Wąd1'lOŻe WdoelIk.ie), łupki ~e eks-IP'loa'tJowIane dawniej

w

!MiierlClzyoach,K:siężycach ,i

JeIl-kowie, 'Ponadto dobry s1lain dróg na całym tereruie i 'IlieW'ie1ką na ogół odl.egłOŚć od limi koO.ejowej Ja-wor - Ma1czyoe, n.ależystwiertclzić, że rejon ten ma

OOże SzaallSe na to, alby stać się ldklalJną bazą

wrow-c·ową 1kami.eDi.a budowlanego. TyIJlCZ'8.st'łIl w 1958 r. w całej okolicy CZyolJlly był ty1ik:o jeden kamienJiołat'!l

(gra:nitognejsy) w Wądroilu Wdelkim, eksploo:towany

zresztą na małą skalę. Ja'ko r<JZlłlJemenie eweD.'tuaJ.nej

~a.zy :SU!l"owoowe-j lllliewątPlirwie cddt'awe l piOIŻyteczne byłoby 1Stw.iei"~ mgięeu ~ i jakości

kaobill'lu

w:

TejOnie Wądroża Wielkiego oraz jakości

1 p;t"Z)"Iiatności itwa'l'C'll z Taczal1na.

Nie jElIt

~wykl1lczooe, że

w· tJoku

badań

mOOe

się

oka.zać :Pmyd.a my !lila celów 'PI'~łowych o także

kwall"C z niektórydh żył rw rejon/i e Wądroża

Wliel-kliego.

Jako swego rodzaju ci~IWOs1kę warto wspomnieć,

że na terenie Wądrorla Malego i na obszarze położo

nym na

SE od Legn1ckJl~ Pola. e!kSpiloa1lowano

nieg-o dy'Ś

um,

o czym lI'llamy W7.!miaa1ki'

u aumów

n!le-mieckidl. PodobnlO, j.aIk twtIe:rdzą autocbtoni, jeszcze

. \V

xIX

'W.

ipl'owad7JOlOO

tu pewne prace ZWlillfl'B.ne

z eksploatacją tego kruszcu. Sądząc po starych

wy-robi$:acll d 'hałdacb, złoto Z'W'lą'Za!De ibyło

z

żyłami

ikw8II."C'O'Wymi, gdyż na terenach dawnych impalń

spo-tyka się b!lird'zJo abNty 1"ImIOSZ IkweTCIIJWy, którmru nie 'towarLY'SI'lĄ żadne imle Sikały, nie a~ oo:zywlście

C1JWIail:tm7.ęddwY,lClh.

.

LITERATURA

1. F Q ,b Ja n H. J. - Das nartisudeti'SClhe

Sd1feferge-blIrge Ihn seilnem Vorlaindtel:l. "Jahrb. d. :preuss.

QoeoI.·Landesansta1t". Z. d. Jahr. 1938, Bd. 5-9. Berlin 1939.

2. G li r d c h G. - Z'IlIr GeI01!ogie deor strIiegauer WId

Jenlkauer Berge. "Jabrb. der kgl. preuas. GeoL

LaLoIdesa:nstalt". Bel. 36. Berlin 1916.

3. T i e t z e O. - Erlii!utenmgen ;mr Geol. Karle VIOJl

.P.r:eusseo. und ~en I.>e1.lł$cheo. Undem.

BUatt Wah1statt. Ber.Li!D. 1924.