Przegl¹d informacji medialnych dotycz¹cych geologii
Miros³aw Rutkowski
1Na brak materia³u do naszego dzia³u nie mo¿na by³o tym razem narzekaæ. Wrêcz przeciwnie – na prze³omie wrzeœ-nia i paŸdziernika mieliœmy do czyniewrzeœ-nia z embarras de richesse, tak wiele arty-ku³ów w mniejszym lub wiêkszym stop-niu zwi¹zanych z geologi¹ opublikowa³a prasa i portale internetowe. I to przy pra-wie ca³kowitym braku doniesieñ z frontu boju o gaz ³upkowy, na którym póki co walki usta³y. O czym pisa³y krajowe media? Jak ³atwo siê domyœliæ, g³ównie o surowcach, z wêglem kamiennym na czele. Rzut oka na ca³oœæ wycinków prasowych wskazuje, ¿e w produkcji tekstów surowcowych przoduje Dziennik Gazeta Prawna, a wœród tytu³ów lokalnych Dziennik Zachodni, wydawany w Katowicach. Jeœli chodzi o portale internetowe trudniej ustaliæ lidera – biznesalert.pl, wnp.pl i nettg.pl wydaj¹ siê dostarczaæ jednakowe iloœci artyku³ów.
Nie³atwo jest znaleŸæ g³ówny nurt doniesieñ, mamy raczej do czynienia z wieloma w¹tkami, które wzajemnie siê przeplataj¹. Jednym z bardziej interesuj¹cych wydaje siê byæ ocena kondycji finansowej Polskiej Grupy Gór-niczej. W Dzienniku Gazecie Prawnej z 28 wrzeœnia znaleŸ-liœmy tekst Karoliny Bacy-Pogorzelskiej pod wymownym tytu³em „Miliony na zawsze pogrzebane pod ziemi¹”. Na podstawie rozmów z analitykami autorka stwierdzi³a: – W ci¹gu 4,5 miesi¹ca istnienia PGG wygenerowa³a ju¿ ponad 400 mln PLN straty. Konieczna jest modyfikacja zamierzeñ firmy. Bez tego za 3–4 lata bêdzie musia³a og³osiæ bankructwo.
Odwa¿n¹ tezê Bacy-Pogorzelskiej kwestionowa³a Gazeta Polska Codziennie. W artykule „Kopalnia Piast-Ziemowit przyjmuje do pracy” oceniono, ¿e PGG ma siê dobrze, na dowód czego zosta³o przytoczone oœwiadczenie Minister-stwa Energii, które poinformowa³o, ¿e wszystkie dzia³ania podejmowane przez PGG pozostaj¹ w zgodzie z biznes-planem zaakceptowanym przez obligatariuszy spó³ki oraz zwi¹zki zawodowe. Dokument ten zak³ada zrównowa¿enie spó³ki w 2017 r. Koronnym argumentem œwiadcz¹cym o dobrej kondycji grupy jest wed³ug GPC fakt, ¿e kopalnia Piast-Ziemowit przyjê³a ostatnio 79 m³odych górników, którzy zast¹pi¹ pracowników odchodz¹cych na emerytury.
Kto ma racjê w tym sporze? Trudno powiedzieæ, za-pewne obie strony po trosze. Wydaje siê jednak, ¿e wró¿e-nie na 3–4 lata do przodu w sytuacji labilnych cen surow-ców nie ma wiêkszego sensu. Jak donosi agencja Reuters, trend wzrostowy na rynku wêgla utrzymuje siê, zaskakuj¹c wielu specjalistów. Po piêciu latach systematycznych spad-ków, ceny wêgla i kontraktów terminowych wzros³y w tym
roku od 50 do 80% – napisali analitycy Reutersa. Materia³ przedrukowa³ 5 paŸdziernika m.in. portal onet.pl, opatru-j¹c go tytu³em „Wêgiel odradza siê z popio³ów”.
Wœród du¿ej iloœci artyku³ów poœwiêconych surowcom trafiaj¹ siê teksty omawiaj¹ce inne zagadnienia zwi¹zane z geologi¹. Interesuj¹cy artyku³ o problemach w³aœcicieli podziemnych tras turystycznych (jak siê okazuje mamy ich w kraju ponad dwieœcie) ukaza³ siê w ostatnim numerze miesiêcznika Spotkania z Zabytkami. Podczas XV Forum Tras Podziemnych, które odby³o siê w Muzeum Twierdzy Kostrzyñ, pasjonaci obdarzeni równie¿ ¿y³k¹ biznesow¹ wyra¿ali zaniepokojenie polityk¹ Wy¿szego Urzêdu Górni-czego, poniewa¿ mo¿e ona doprowadziæ do bankructwa wiêkszoœæ obiektów tego typu. W trosce o bezpieczeñstwo turystów WUG domaga siê bowiem, ¿eby podziemne trasy po³o¿one na terenach pogórniczych spe³nia³y normy kopal-niane w zakresie BHP – czyli jest konieczny plan ruchu, stacja ratownictwa, regularne kontrole obudowy.
Trzeba przyznaæ, ¿e obawy s¹ zasadne, jednak nie mo¿na zapominaæ, ¿e kopalnia to kopalnia – nieczynna te¿ mo¿e byæ groŸna. Pozostaje mieæ nadziejê, ¿e strony dojd¹ do porozumienia, ku satysfakcji rzeszy turystów, którzy z rozkosz¹ gnaj¹ do podziemi – zw³aszcza w upalne lato.
CZEKA NAS REWOLUCJA W GEOLOGII?
Ministerstwo Œrodowiska opublikowa³o 13 wrzeœnia projekt ustawy o powo³aniu nowej agencji pañstwowej – Polskiej S³u¿by Geologicznej, w ramach której dzia³a³aby uzbrojona Stra¿ Geologiczna. PSG mia³aby przej¹æ maj¹-tek i obowi¹zki Pañstwowego Instytutu Geologicznego – Pañstwowego Instytutu Badawczego w zakresie wykony-wania zadañ s³u¿by geologicznej i hydrogeologicznej, a tak¿e 500 pracowników.
Nie miejsce tutaj, ¿eby oceniaæ skutki planowanej re-gulacji dla instytutu, wszak jest to tylko przegl¹d publikacji medialnych. A te by³y liczne i zadziwiaj¹co jednostronne. Mimo ¿e w 61-stronicowym projekcie tylko szeœæ z nich poœwiêcono Stra¿y Geologicznej, to w³aœnie powo³anie tej formacji wzbudzi³o najwiêksze zainteresowanie dzienni-karzy. „Geolodzy pod broni¹” (Gazeta Wyborcza, 20 wrzeœ-nia), „Z karabinem na stra¿y wêgla i bursztynu” (Dziennik Gazeta Prawna, 19 wrzeœnia), „Nowa stra¿ na burszynia-rzy” (Gazeta Olsztyñska, 21 wrzeœnia), „Stra¿ na stra¿y kopalin” (Nasz Dziennik, 22 wrzeœnia) – to niektóre tytu³y tekstów omawiaj¹cych ustawê. Prawie wszystkie krytycz-ne. W¹tpliwoœci wylicza³ Andrzej Bêben w tekœcie „Czy warto powo³ywaæ Sta¿ Geologiczn¹?” zamieszczonym 22 wrzeœnia na portalu Trybuny Górniczej. Powa¿ne wady
869
Przegl¹d Geologiczny, vol. 64, nr 11, 2016
CO W PRASIE PISZCZY
1
zosta³y wytkniête w Dzienniku Gazecie Prawnej w artyku-le opublikowanym 19 wrzeœnia. Prawnicy – zdaniem auto-ra tekstu, Patryka S³owika – s¹ tym pomys³em przeauto-ra¿eni, zgodnie te¿ twierdz¹, ¿e powo³anie stra¿y geologicznej i wyposa¿enie jej w funkcjonariuszy w karabiny to absur-dalny pomys³.
W niewielu tekstach zwrócono uwagê na pozosta³e w¹tki projektu regulacji, o wiele wa¿niejsze ni¿ powo³anie niewielkiej formacji porz¹dkowej. Byæ mo¿e problemy dzia³alnoœci pañstwa w sferze geologicznej s¹ dla dzienni-karzy tematem zbyt abstrakcyjnym, dlatego zajêli siê frag-mentem ustawy ³atwo daj¹cym siê skomentowaæ.
Po burzy w okolicach 20 wrzeœnia na prawie trzy tygo-dnie zapad³a cisza. Przerwa³ j¹ ju¿ wczeœniej wspomniany Patryk S³owik, który 13 paŸdziernika opublikowa³ w Dzien-niku Gazecie Prawnej tekst pod tytu³em „Stra¿ geologiczna pad³a, nim powsta³a”. Na podstawie opinii kilkunastu resor-tów, zamieszczonych na stronie internetowej Rz¹dowego Centrum Legislacji, autor stwierdzi³, ¿e powo³aniu nowej formacji sprzeciwiaj¹ siê niemal wszyscy ministrowie. – Druzgocz¹ce jest choæby stanowisko RCL, które zarzuca Ministerstwu Œrodowiska nie tylko wiele b³êdów meryto-rycznych, lecz tak¿e niechlujne przygotowanie projektu – napisa³ S³owik.
WÊGIEL BRUNATNY WRACA DO £ASK
Na fali ogólnego zainteresowania surowcami w me-diach pojawi³o siê sporo tekstów poœwiêconych gorszemu brunatnemu bratu wêgla kamiennego. Du¿y artyku³ Karoli-ny Bacy-Pogorzelskiej „Za t¹ dziur¹ w ziemi wielu bêdzie têskniæ” pojawi³ siê 30 wrzeœnia na ³amach Dziennika Gazety Prawnej. Autorka omówi³a w nim konsekwencje zakoñczenia eksploatacji w najwiêkszej kopalni odkryw-kowej w Polsce – Be³chatowie. Oprócz wielu ciekawostek (np. o tym, ¿e najwiêkszym przekleñstwem dla górników jest natrafienie na koœci prazwierz¹t, bo trzeba wtedy zatrzymaæ produkcjê, a do odkrywki pielgrzymuj¹ paleon-tolodzy i inni specjaliœci), w tekœcie mo¿na znaleŸæ delikat-ny lobbing za uruchomieniem nowego pola eksploatacji w pobliskim Z³oczewie, a nie w lubuskim Gubinie. To w³aœ-nie spór o lokalizacjê nowej kopalni rozpala namiêtnoœci dwóch regionów – ³ódzkiego i lubuskiego. W³adze powia-tów ³ódzkich obawiaj¹ siê, ¿e kopalnia w Gubinie powsta-nie wczeœpowsta-niej ni¿ w Z³oczewie, a wtedy nici ze spodziewa-nych dochodów. Specjaliœci uwa¿aj¹ bowiem, ¿e tak du¿a inwestycja mo¿e powstaæ tylko w jednym miejscu, na dwie nas nie staæ. Samorz¹dowcy ³ódzcy zak³adaj¹ stowarzysze-nie do spraw lobbingu na rzecz Z³oczewa, napisano o tym w Dzienniku £ódzkim 13 wrzeœnia. Argumentuj¹, ¿e w Z³oczewie panuje przychylne nastawienie spo³eczne dla górnictwa odkrywkowego, czego nie da siê powiedzieæ o regionie lubuskim. Byæ mo¿e spór jest niepotrzebny. Gazeta Lubuska 1 paŸdziernika opublikowa³a tekst pod tytu³em „PGE nie rezygnuje z ¿adnej lokalizacji na ko-palniê wêgla”. Autor artyku³u £ukasz Koleœnik cytowa³ rzecznika grupy energetycznej, który twierdzi, ¿e PGE jest przygotowana do uruchomienia obu projektów. Zaznacza jednak, ¿e „decyzja dotycz¹ca terminu rozpoczêcia bu-dowy odkrywek jest uzale¿niona od szeregu czynników makroekonomicznych, docelowego kszta³tu polityki
ener-getycznej pañstwa, a tak¿e mo¿liwoœci finasowych Grupy PGE”.
O powa¿nym zaanga¿owaniu rz¹du œwiadczy relacja z ostatniego posiedzenia wielostronnego zespo³u bran¿o-wego powo³anego w Ministerstwie Energii, któr¹ zamiesz-czono w tygodniku Solidarnoœæ W tekœcie „Brunatny skarb” opublikowanym 9 wrzeœnia poruszono nie³atwe dylematy bran¿y. Uwagê zwraca wypowiedŸ prof. Zbigniewa Kasz-telewicza z AGH, który mówi o problemach ochrony z³ó¿, bliski sercu ka¿dego geologa. Naukowiec postuluje wpro-wadzenie przepisów zobowi¹zuj¹cych inwestorów do wykorzystania ca³ego potencja³u z³o¿a, czego dzisiaj pañstwo nie jest w stanie zagwarantowaæ.
ZAPROSZENIE DO KINA
W tej rubryce zazwyczaj nie omawiamy dzie³ filmo-wych, tym razem zrobimy jednak wyj¹tek. Pod koniec wrzeœnia na ekrany kin wszed³ obraz „¯ywio³. Deepwater Horizon” w re¿yserii Petera Berga. Film opowiada o dra-matycznej katastrofie na platformie Deepwater Horizon, która zdarzy³a siê 20 kwietnia 2010 r. Wyrzut gazu i ropy spowodowa³ po¿ar, zginê³o 11 pracowników, platforma zatonê³a. Przez wiele miesiêcy nie udawa³o siê zatrzymaæ wycieku. W efekcie dosz³o do jednej z najwiêkszych kata-strof ekologicznych w historii wiertnictwa oceanicznego.
£ukasz Adamski, recenzent tygodnika wSieci, napisa³: – Rasowe kino katastroficzne – i dalej – „¯ywio³” to opo-wieœæ o sile determinacji i prawdziwym, archetypicznym wrêcz mêstwie. Na pochwa³ê recenzenta zas³uguj¹ akto-rzy: Mark Wahlberg, odtwarzaj¹cy postaæ g³ównego boha-tera, zwyk³ego pracownika platformy, kochaj¹cego ojca rodziny, który w jednej chwili musi staæ siê supermenem ratuj¹cym towarzyszy z piek³a po¿aru, z wal¹c¹ siê kon-strukcj¹ pod stopami. Œwietn¹ postaæ stworzy³ Kurt Rus-sel, jako szef ekipy wiertniczej Transoceanu, od dawna informuj¹cy BP o zaniedbaniach na platformie. Demo-niczn¹ postaæ urzêdnika korporacji, ignoruj¹cego wszelkie sygna³y o zagro¿eniu znakomicie zagra³ John Malkovicz.
Wszystkie postaci maj¹ autentyczne pierwowzory, trudno dopatrzyæ siê ujêæ krêconych w warunkach studyj-nych. Wydaje siê, ¿e wiêkszoœæ materia³u nakrêcono na autentycznym obiekcie.
Geologa mile mo¿e zaskoczyæ fakt, ¿e w odró¿nieniu od wielu amerykañskich produkcji katastroficznych, tym razem temat potraktowano powa¿nie. Widaæ, ¿e nie ¿a³o-wano pieniêdzy na konsultantów, a re¿yser stara³ siê wier-nie odtworzyæ rzeczywistoœæ. Rozmowy poprzedzaj¹ce ka-tastrofê, kiedy to zastanowiano siê nad niejednoznacznymi wynikami testów bezpieczeñstwa, tchn¹ autentyzmem. Pol-skie t³umaczenie jest prawie bezb³êdne, zadbano równie¿ o plansze wyjaœniaj¹ce niektóre fachowe terminy, jak p³uczka czy prewenter.
Naszym zdaniem nale¿y ten film poleciæ geologom, zw³aszcza nie maj¹cym do czynienia z problemami eksplo-atacji wêglowodorów. Ma³o jest filmów pokazuj¹cych w tak fascynuj¹cy sposób z czym maj¹ do czynienia za³ogi wiertni, zarówno morskich jak i l¹dowych. Potêga ¿ywio³ów uwiêzionych pod skorup¹ ziemsk¹ wywiera wra¿enie i zmusza do refleksji nad ludzk¹ odwag¹ i deter-minacj¹. Warto to obejrzeæ.
870
