Da nuta Rytel- Schwarz dvakrát zís kala Hum bold tovo sti pen dium na univer zitu v Mann he imu a v zimním se mestru školního roku 2005–2006 přednášela jako hos tu -jící pro fe sorka na Ústavu bo hemis tických stu dií FF UK v Praze.
Ju bi lantčina od borná čin nost je rovněž roz sáhlá. Da nuta Rytel- Schwarz je au-torkou dvou mono grafií a spo lu au au-torkou dalších, auau-torkou kapesního polského slov níku a spolu s M. Ba sa jem i roz sáhlého česko- polského frazeologického slov níku. V její bib lio grafii zau jímá významné místo více než sedm desát ča sopisec-kých článků či knižních kapi tol a kon fer enčních příspěvků pub lik ovaných v němčině, polšt ině a češt ině v Německu, Pol sku, Če sku, Švýcar sku, USA i jinde. Záslužná je i její čin nost re dakční a re cenzní.
Prof. Rytel Schwarz se věnuje i práci organi zační. Tři roky byla proděkan kou lip -ské fi lol ogické fa kulty, dva roky její děkan kou, v le tech 2003–2005 vedla Ústav slavis tiky této fa kulty jako jeho ře ditelka. A od října 2016 funkci ře ditelky ústavu za-stává opět.
Za svou práci byla prof. Rytel Schwarz v roce 2001 oceněna Ce nou min is tra škol -ství Pol ské re pub liky (Na groda Ze społowa Min is tra Edukacji Naro dowej) a v roce 2011 jí rek tor Slez ské univer zity v Ka to vicích udělil zla tou me daili Za zás luhy o Slez -skou univer zitu (Za zasługi dla Uniwer sytetu Śląskiego).
Da nuta Rytel Schwarz dlouho době spo lu pracuje s Ústavem bo hemis tických stu dií, s Ústavem če ského ja zyka a teo rie komu nikace a Ústavem trans la tolo gie Fi lo -zofické fa kulty Univer zity Kar lovy v Praze.
Pražské Letní školy slo vanských stu dií (LŠSS) se zúčastňo vala opak ovaně, po prvé to bylo už v roce 1979 a po tom i v le tech 1980, 1981 a 1982. Ih ned na sebe upo -zorn ila svou výbor nou češti nou, ale pře devším svou neu tu chající nakažli vou do brou nála dou, en er gií, elánem, op ti mis mem i nadšením pro poznávání všeho nového. Brzy se zařadila mezi členy tzv. pla vací skupiny, kterou v sedm desátých a osm desátých le -tech pro nejpok ročilejší účast níky LŠSS se zájmem o plavání organi zo vala leg endární ta jem nice Letní školy Vla sta Škuba lová (i já jsem měl tu čest být čle nem skupiny). Mezi jejími přís lušníky byly opravdové osob nosti světové bo hemis tiky, např. Va lerij Moki enko z Ruska, Ivan Ku ca rov z Bul har ska, pánové Mo hamed El Bal shi El- Oleimi a Abdul- Sattar Mo hamed Sal man El Shabrawi z Egypta, Du bravka Sesar z bývalé Jugo slávie, Viorel Sorin Paliga z Ru mun ska a něko lik dalších, kupř. Va lerij Ha rut jun jan z Armé nie, Anca Emilia Ma ri nescu a Ecater inna Mleziva z Ru mun ska nebo Na -dia Majdz erc zak a Jean- Louise Ang lade z Fran cie. Bylo nesmírně zajímavé sle do vat vzájemné de baty na plážích u Slap ské či Or lické pře hrady nebo bývalého písk ového lomu u Brandýsa nad La bem. Da nuta (tehdy ovšem Rytel Kuc) vždy byla jejich ak tiv -ním účast níkem. Později se prof. Rytel- Schwarz pravi delně zúčastňo vala sym pozií o češt ině jako cizím ja zyku, které LŠSS spolu s Ústavem bo hemis tických stu dií organi zo vala, a dnes na LŠSS posílá své žáky.
Popřejme tedy paní Da nutě jmé nem všech jejích spo lu pra cov níků, kolegů, stu dentů i přátel k jejímu ju bileu (té pětaše desátce ale vůbec nevěřím; určitě je násled kem nějaké chyby v úředních doku men tech) pevné zdraví, hodně osob ních i pra cov -ních úspěchů, plno ra do sti z práce i v osobním živ otě, popřejme jí zvídavé stu denty a také, aby ji i nadále provázel onen již zmiňovaný elán, op ti mis mus, ra dost z ob -jevování nového a vi talita, jíž neustále překy puje. Ad mul tos an nos!
Jiří Ha sil, Pra ha Literatura
Https://slavistik.philol.uni-leipzig.de/miarbeiterinnen-a-z/professorinnen/prof-dr-danuta-rytel-schwarz [cit. 2018-01-22] [zde je i bibliografie jubilantky].
Http://www.lvz.de/Leipzig/Lokales/Eine-Leipziger -Polin-Spra chwissenschaft lerin-Danu ta-Rytel-Schwarz [cit. 2018-01-22].
Http://www.fondbudoucnosti.cz/co-podporujeme/diskusni-fora-a-odborna-spoluprace/vice jazycnost-cesky-polsky-a-nemecky-jazyk-literatura-a-kultura-v-komparaci [cit. 2018- -01-22].
Archiv Letní školy slovanských studií Karlovy univerzity v Praze.
Ju bile usz Docent Evy Minářovej
W tym roku swoje 75- lecie świętuje Do cent PhDr. Eva Minářová, CSc., znana cze ska bo hem istka, zajmująca się przede wszyst kim styl istyką współczes nego języka czeskiego. Urodziła się 5 marca 1943 r. w Blan sku na Mo ra wach, stąd też natu ralnym wy daje się wybór ośrodka uniwer syteck iego w Brnie, w którym w la tach 1960–1965 Ju bi latka stu diowała bo hem istykę i rusycystykę. Wówczas nosił on imię Jana Evan -gel isty Pyrkyně, od 1990 zaś powrócono do nazwy Masaryk ova univer zita. Eva Mi-nářová całe swoje życie za wo dowe związała z rodz in nym re gio nem. Najpierw bowiem po stu diach pra cowała kilka lat w szkołach śred nich, następnie w 1971 r. roz -poczęła pracę w Kate drze Fi lolo gii na Wydzi ale Peda gogic znym Uniwer sytetu Ma-saryka. W 1972 r. uzyskała tytuł PhDr. na pod stawie pracy Fonologický a mor fologic-ký popis mlu veného ja zyka v Blan sku. Następnie w 1980 r. obroniła pracę dok torską na te mat Ja zyk a styl současné pub li cistyky, otrzy mując tytuł CSc., niedługo zaś po -tem – w 1986 r. – została mi anow ana do cen -tem w zak re sie języka czeskiego. Obec nie pracuje w Kate drze Czeskiego Języka i Lit era tury. Na Uniwer syte cie Masaryka Ju bi -latka jest ceniona także za swoją długo letnią pracę organi za cyjną: w la tach 1998–2012 bow iem pełniła funk cję ki erownika Kate dry Języka Czeskiego na Wydzi ale Peda -gogic znym.
93 94
Cen trum ba dań ling wistyc znych Ju bi latki stanowi styl istyka współczes nej cze-szc zyzny. Na przełomie XX i XXI w. zaint er esowania te zaowo cowały współpracą z Janem Chloupkiem, Marią Čechovą i Marią Krčmovą, w wyniku czego w 1991 r. pow stała Stylis tika češtiny. W związku z szyb kimi zmi anami sytuacji językowej w nowej rzec zy wis tości lat dziewięćdzi esiątych pub lik acja wy magała uzupełni enia, dlatego w 1997 r. ten sam ze spół autorów przy go tował do druku kolejną po zycję pt. Stylis tika současné češt iny, następnie zaś w 2003 r. ukazała się Současná če ská stylis -tika. Dalszą pub lik ację – Současná stylis tika, która została wydru kow ana w 2008 r. – Marie Čechová, Marie Krčmová i Eva Minářová opra cowały już po śmierci Jana Chloupka (2003 r.).
Eva Minářová jest także współautorką kolejnych pub lik acji wie lo au tor skich, m.in. mono grafii Češt ina v po hybu : kapi toly ke zkoumání jejího stavu a proměn (wraz z Janą Marią Tuškovą, Květo slavą Klímovą, Ivaną Kolářovą, Markiem Lol lok iem, Ivonem Martincem, Haną Svo bo dovą, Ru dolfem Šrám kiem, Haną Žižkovą i Ivą Ja-noušovą; 2015) oraz dzieła dającego sze roki ogląd współczes nej czeszc zyzny, jakim jest Nový en cyk lope dický slov ník češt iny (Praha 2017), w którym zami eszc zono dwa obsz erne hasła jej autor stwa slo vot vorný fak tor i žur nal is tický styl. Na te mat tej ostat -niej pub lik acji warto wspom nieć, że ów dwuto mowy słownik en cyk lope dyc zny jest rozszer zoną i uzupełnioną wersją pozycji En cyk lope dický slov ník češt iny (2008). Publikow any jest także on line, a na początku bieżącego roku otrzymał pres tiżową na -grodę za najlepszy słownik – Slovník roku 2018 – udzie laną przez Jed notę tlu močníků a přek la datelů.
Ju bi latka jest specjal istką w dziedzinie języka współczes nej czeskiej pub li cysty-ki, z tego też zak resu po chodzi szereg dalszych jej prac pub likow anych w lic znych tomach pok on fer en cy jnych, ju bile uszowych i cza sopis mach – także za granic znych. Zajmowała się szczegółowo takimi za gad ni eniami do tyczącymi tek stu pub li cystycz-nego, jak:
a) jego stru ktu ra: Výstavba publicistického textu (w: Sborník prací Pedagogické fakulty Ma sa ry ko vy uni ve rzi ty, řada jazyková a literární č. 25, Brno 1991, s. 59– –66), Začátek a konec zpráv v regionálním tisku (w: Konec a začátek v jazyce a literatuře, Ústí nad Labem 2001, s. 45–48), Konstituující faktory stylu regionální psané pub li ci sti ky (w: Okraj a střed v jazyce a literatuře, Ústí nad Labem 2003, s. 178–181);
b) le ksy ka l ne środki sty li sty cz ne: Fra zeo logi s my ve stylu publicistickém, jejich proměny a funkce (w: Fra ze o ló gia vo vzdelávaní, vede a kultúre, Nitra 1993, s. 275–281), Stylové oso bi to sti moderátorských diskurzů (w: Jazyková komuni-kácia v 21. storočí: 4. mezinárodná vedecká kon fe ren cia o komunikácii, Banská Bystrica 13.–14. se p te m ber 2000, Banská Bystrica 2001, s. 117–123), Výrazové prostředky současného publicistického stylu v češtině (w: Scien ti fic papers. Vol. 41, book 1. Phy lo lo gy, Plovdiv 2003, s. 403–409), Parémie a frazémy v pub li ci sti
-ce, jejich proměny a funkce se zaměřením na církevní pub li ci sti ku (w: Parémie národů slovanských II, Ostrava 2005, s. 64–72), Va ria bi li ta a dynamika lexikál-ních prostředků pub li ci sti ky (w: Karlík a továrna na lin g vi sti ku. Prof. Petru Kar-líkovi, Brno 2010, s. 293–303), Nábožensky motivované me ta fo ry v ko mu ni ka ci češtinou (zvl. v žur na li sti ce, ve společenské a politické rétorice a v běžné řeči) (w: Wor t se man tik zwischen Säkularisierung und (Re)Sa kra li sie rung öffentlicher Diskurse, Hil de s he im 2012, s. 185–196);
c) ste reo typi za cja: Stylizační ste reo ty p nost ve sportovním zpravodajství (w: Sborník prací Pedagogické fakulty Ma sa ry ko vy uni ve rzi ty, řada jazyková a literární č. 26, Brno 1993. s. 5–8);
d) nie stan dar do we odmiany cze sz czy z ny w te kstatch publi cy sty cz nych: Slang ve sportovní pub li ci sti ce w: Sborník přednášek z V. kon fe ren ce o slangu a argotu v Plzni 7.-9. února 1995, Plzeň 1995, s. 123–128), Rysy mluvené pub li ci sti ky (w: K di fe ren cia ci současného mluveného jazyka, Ostrava 1996, s. 154–158), Ne-spiso v nost na stránkách denního tisku (w: Spi so v nost a ne spi so v nost dnes, Brno 1996, s. 201–203), Slang a oficiálnost ko mu ni ka ce (w: Slang a argot, Plzeň 2008, s. 14–17).
Wiele miejsca poświęciła Ju bi latka w swoich ba da ni ach także różnym as pek tom stylu re li gijnego oraz ty polo gii tek stów re li gijnych. Z tego zak resu opub likowała szereg ar tykułów, m.in.: Spi sov nost a ne spi sov nost ve stylu psané církevní pub li cis -tiky (na zák ladě an alýzy Ka tol ického týdeníku) (w: Spi sov nost a ne spi sov nost – zdroje, proměny a per spek tivy, Brno 2004, s. 238–241), Výra zové prostředky persva-ze v psané církevní pub li cis tice (w: Me tody a prostředky přes vědčování v ma sových médiích, Os trava 2005, s. 131–135), Ja zyk a styl církevní psané pub li cis tiky (w: Spe -ci fika církevní komu nikace, Os trava 2006, s. 145–157), Nás tin ty polo gie textů církev-ní komu nikace (w: Komu nikace – styl – text, Če ské Budějovice 2006, s. 165–168), Sty lová charak ter is tika textů církevní komu nikace (w: Češt ina – bádání a učení, Brno 2007, s. 70–73), Roz pětí knižnosti a ho vo ro vosti v církev ním tisku ([w:] K difer en ci aci ja zyk ových prostředků, Os trava 2008), Funkce a probíhající seku lari zace nábožen -ského lexika v če ské pub li cis tice (w: Sprachli che Säku lar isie rung (Westslawisch--Deutch), Hilde sheim 2011. s. 189–199).
Obec nie ważne miejsce w ba da ni ach nau kowych Evy Minářovej zajmuje język komu nikacji me di al nej. Jest autorką obsz er nej mono grafii pt. Stylis tika pro žur nal isty (2011), prezen tującej ten dencje roz wo jowe w zak re sie styl istyc znych środ ków leksy-kalnych tej sfery komu nikacji, oraz lic znych ar tykułów, w których anali zuje szczegó-łowe prob lemy języka mass me diów, np. Me ta ja zyk ová po vaha stylu žurnalis tické komu nikace (w: Svět kreslený slovem, Ústí nad La bem 2011, s. 295–300), Styli zační a funkční spe ci fičnosti shodných atributů v žur nal is tické komu nikaci (w: Spra che im Kul turkon text. Ber liner Slawis tische Ar be iten 39, Frank furt am Main 2012, roč. 39, č. 1, s. 99–106), Přes nost ver sus při bližnost v žur nal is tické komu nikaci (w: Spra che
und Kul tur der Tschechen und Slowaken und ihre Ver mittlung. Bei träge zur Bo hemis tik und Slowakistik aus Ber lin, der Tschechischen Re pub lik und der Slowak ischen Re -pub lik 2010–2013, Mün chen–Ber lin–Leip zig–Wash ing ton 2014, s. 97–104), Funkční as pekty seku lari zace v kon textu žur nal is tické komu nikace (w: Moudří mi lují pověsti, Praha 2015, s. 103–110).
Warto także jeszcze choć krótko wspom nieć o pub lik acjach dy dak tyc znych Evy Minářovej, których jest autorką bądź współautorką, a które wy rastają z jej doświad-czenia nauc zy ciela szkoły śred niej oraz wykład owcy akade mick iego. Są to m.in. na-stępujące prace: Stylis tika če ského ja zyka (Brno 1983), Kapi toly ze stylis tiky češt iny (Brno 1988), Slo hové cvičení. Di dak tika če ského ja zyka pro 2. stu peň ZŠ. Díl 3. (Brno 1994), Zák lady stylis tiky češt iny (Brno 1996), Slo hové vyučování (Brno 1996), Slov -ník ja zyk ovědné ter mi nolo gie k učeb nicím če ského ja zyka pro zák ladní školy (Brno 2001) czy szereg ćwic zeń do nauki języka czeskiego dla szkoły pod sta wowej zatytu-łow anych Češt ina hravě (1998, 1999, 2001, 2003).
Pani Do cent Evie Minářovej w związku z ob chod zo nym ju bile uszem ży czymy, aby przez kolejne lata niez mien nie towarzyszyła Jej pasja ba daw cza, siły i zdrowie do reali zacji da lszych planów za wo dowych.
Gra ży na Ba lo wska, Opo le
