Papierowa i internetowa : prasa dla młodzieży

Agnieszka Leska-Dorenda

Papierowa i internetowa : prasa dla

młodzieży

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 11, 301-310

2008

A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S

F O L IA L IT T E R A R IA P O L O N IC A I I , 2008

A g n ie s z k a L e s k a - D o r e n d a

Papierowa i internetowa. Prasa dla młodzieży

O becnie fu n k cjo n u ją c e la k zw ane m edia m łodzieżow e są m iałkie, b ezm yśln e i płytkie. Nie d ysku tu ją ze słu ch a cza m i, n ie m ó w ią o tw a rcie o ich p ro b lem a c h , n ie d a ją m o żliw o ści w ypow iedzenia się. A m ło d zi w p rzeciw ień stw ie d o tego, co są d zą w łaściciele tych m ediów . p o trzeb u ją kogoś, kto p osłucha, co m a ją d o pow ie d zen ia i da im m o żliw o ść w ygłaszania sw oich o piniil .

T aka o pinia o program ach i pism ach dla m łodzieży je s t dość popularna i raczej nikogo nie zaskakuje. N iew ątpliw ie dla niektórych program ów i zw łasz­ cza tytułów m łodzieżow ych je s t ona w yjątkow o krzyw dząca. Problem jednak w tym, że pism a, które m ogłyby w w artościow y sposób zaspokoić ciekaw ość młodego czytelnika, są praktycznie w ogóle nie czytane lub czytane przez bardzo niew ielk ą g rupę osób.

Prasa papierowa

Czy d zisiejsza m łodzież czyta czasopism a? K tóre tytuły pism cieszą się największym pow odzeniem ? Jakie typy tekstów są dla m łodych ludzi szczególnie atrakcyjne? C zy p rasa elektroniczna stała się rów nie p o p u larn ą form ą rozryw ki i pozyskiw ania w iedzy co tradycyjna? T em atem niniejszego artykułu będzie próba odpow iedzi na pow yższe zagadnienia w dużej m ierze na podstaw ie wyników bad ań przeprow adzonych w śród uczniów w okresie od m arca do m aja 2007 r. B adaniam i objęto dzieci i m łodzież w w ieku 1 1 -1 6 lat ze szkół podstaw ow ych i gim nazjów z terenów w iejskich (O rzechów ) i m iejskich (Łódź, Radomsko). O gółem b adanie przeprow adzono w 10 szkołach w śród 758 uczniów (6 szkół podstaw ow ych - 356 ankietow anych i 4 gim nazja - 402 ankietow anych).

Z p rzeprow adzonych badań wynika, że najbardziej p o pularnym czasopism em wśród m łodzieży je s t „B rav o ” - 50% uczniów s.p. i 49% gim nazjalistów

1 W ypow iedź Paw ła Sito, dyrektora R adia B is, w w w .press.pl/new sy z 7.05.2007.

302 A gnieszka L eska-D orenda

zadeklarow ało, że c zy ta to pism o, a na drugim m iejscu „P o p co rn ” (34% s.p., 39% g.). W następnej kolejności pojaw iły się „B ravo G irl” , „T w ist” i „Dziew­ czy n a” (o znacznej przew adze popularności w śród m łodzieży gimnazjalnej), „B ravo S p o rt” , „F u n C lu b ” .

M edia m asow e z założenia są tw orzone dla odbiorcy przygotow anego, ale nie m ożem y w ykluczyć sytuacji, w której produkt p rzeznaczony dla dorosłego czytelnika będzie odbierany przez ucznia szkoły podstaw ow ej. Sytuacja, w której dziecko czyta pism a dla dorosłych zdarza się niew ątpliw ie częściej niż odwrotna, kiedy o soba dorosła zapoznaje się z prasą p rzeznaczoną dla dzieci i młodzieży. W kategorii „ in n e ” lista w skazyw anych przez dzieci i m łodzież czasopism jest bardzo długa i obejm uje kilkadziesiąt tytułów , w tym też czasopism a dla dorosłych. Z n ajd u ją się tu pism a: religijne, popularnonaukow e, sportow e, kom­ puterow e, biznesow e, hobbystyczne, kom iksy, pism a k obiece i kierow ane do m ężczyzn, a także dzienniki. N ajczęściej pow tarzającym i się tytułam i są: „Kom­ puter Ś w iat” , „ E n te r” , „ P lay ” , „Tw ój N iezbędnik” , „ Jo y ” , C K M , „Playboy”, „C o sm o p o litan ” , „ L o g o ” , „A v an ti” , „M axi T u n in g ” , „P iłk a N ożna” , „Auto Ś w iat” , „C zo łg i Ś w iata” , „Tw ój W eek en d ” , „V iv a” , „ G a la ” , „Ś w iat Kobiety”, „T w o je Im p eriu m ” , „W p ro st” , „N ational G eographie” , „T eraz R o ck ” , „W itch”, „K aczo r D o n ald ” , „ N ied ziela” , „Ś w iat S eriali” , „K u rier T V ” , „T ele Tydzień”, „E xpress Ilustrow any” , „D ziennik Ł ódzki” , „Fakt” , „G azeta W yborcza” . W przy­ padku innych tytułów czytelnictw o deklaruje często poniżej 3 osób.

T y lko 10% uczniów szkół podstaw ow ych i zaledw ie 5% uczniów gimnazjum zadeklarow ało, że nie czyta prasy m łodzieżow ej (w śród nich była niewielka liczba takich, którzy nie c zytają prasy w ogóle). C iekaw e, że w iększość w tej grupie stanow ili chłopcy. N iektórzy ankietow ani inform ow ali, że pism a kupują tylko, gdy coś ich napraw dę zainteresuje, inni - „ty lk o czasem , ja k nie mam co ro b ić". N ato m iast 51% ankietow anych uczniów z obydw u typów szkól potw ierdziło, że prenum eruje bądź regularnie kupuje ulubione tytuły. W tej grupie zn ajd u ją się też praw dziw i m iłośnicy pism . Jed n a z gimnazjalistek zgłosiła, że każde pism o, które kupuje (m.in. „ B rav o ” , „B ravo G irl” , „Popcorn”) starannie u kłada na półce, specjalnie do tego celu przeznaczonej. Inna uczennica, ze szkoły podstaw ow ej, poinform ow ała, że pism o „B rav o ” zbiera od dwóch lat i m a w szystkie je g o num ery.

To, że zdecydow ana w iększość badanej m łodzieży czy ta prasę - potwierdza rów nież w sw oim artykule pt. C zytelnictw o w spółczesnych nastolatków (opinie,

obserw acje, bada n ia J2 A. H as-T okarz, która badaniam i o bjęła uczniów 6 klas

S zkoły P odstaw ow ej n r 51 w L ublinie, w grudniu 2004 r. A nkietę przeprowa­ dzono w śród 70 uczniów (44 dziew częta oraz 26 chłopców ). Z badań wynika, 2 A. H a s - T o k a r z , C zytelnictw o w spółczesnych n a stolatków (opinie, obserw acje, badania),

[w:] K ultura p o p u la rn a w szkole. P o b ła żliw e przyzw o len ie czy a u ten tyczn y dialog, red. B. Myrdzik, M. L a t o c h - Z i e l i ń s k a , L ublin 2006.

Papierow a i internetow a. P rasa dla m łodzieży 303 że m łodzież czyta najchętniej „pism a ogólnom łodzieżow e” (44% ), intensyw niej czytane przez dziew częta. N ajchętniej w ybierane tytuły to: „B rav o ” , „P o p ­ corn” , „V icto r Ju n io r” , „B ravo G irl” , „D ziew czy n a” , „ T w ist” , „M agazyn 13” , „Bądź P ię k n a ” , „ D am a ” , „F ilip in k a” . D ość d u żą popularn o ścią cieszą się również czasopism a, które są drukow anym i odpow iednikam i w yspecjalizow a­ nych kanałów telew izyjnych dla dzieci i m łodzieży, m .in. „ W itch ” , „K aczor Donald” , „C arto o n N etw ork” itp. N a drugim m iejscu zostały w ym ienione „pisma k o m p u tero w e” (26% ), a w śród nich tytuły: „P C F o rm a t” , „ E n ter” , „Kom puter Ś w iat” , „C y b erm y ch a” , „C lick ” , „C D A ctio n ” . T e z kolei czytane są zd ecy d o w an ie częściej p rzez chłopców , k tórzy b a rd ziej niż d ziew częta w tym w ieku fascynują się gram i kom puterow ym i i Internetem . N a kolejnej pozycji znalazły się „p ism a hobbystyczne” (17% ). Z ainteresow ania uczniów bywają bardzo różnorodne, począw szy od dość popularnych np. sport („B ravo Sport” , „G iga S p o rt” , „Ś liz g ” ), m otoryzacja („A uto M o to ” , „A uto Ś w iat” , „A uto-Thuning” ), m uzyka („H ip -h o p ” ), poprzez kom iks („Ś w iat K om iksu” ), zwierzęta („M ój P ies” , „K o ty ” ), aż po zupełnie jed n o stk o w e przypadki, jak militaria i historia.

D użo m niejszą p opularnością cieszą się „p ism a popularnonaukow e, w tym językow e” (7% ). T utaj m łodzież w ym ieniała takie tytuły, jak : „M łody T echnik” , „Świat N a u k i” , „Ś w iat T ech n ik i” , „W iedza i Ż y cie” , „N ational G eographic” oraz czasopism a do nauki języ k ó w obcych, m.in. „ E n g lish ” .

„P ism a k a to lick ie dla m ło d z ieży ” c ie sz ą się n a jm n iejsz y m poparciem . Również analiza badań przedstaw ianych w niniejszym artykule potw ierdza, że zaledw ie 2% m łodzieży deklaruje czytanie tego typu pism (w ynik m oże być nieco zaniżony, gdyż nie m ożna w ykluczyć sytuacji, w której uczniow ie, nawet w an o n im o w ej ankiecie, m ogli nie p rzy zn ać się do c zy tan ia tych pism. C zęsto w ynika to z lęku przed kom prom itacją i w yszydzeniem przez rówieśników, dla których te pism a „nie są trendy”. N ie zm ienia to jed n ak faktu, że w ynik i tak pozostaje zaledw ie kilkuprocentow y). W tej kategorii młodzież w y m ien iła ty lk o je d e n ty tu ł - „M ały G o ść N ie d zie ln y ” , który jest sam oistnym dodatkiem do czasopism a dla dorosłych „ G ość N iedzielny” . Kontakt z tym p ism em m o że m ieć zatem c h a ra k te r p rzy p ad k o w y , który mógł nastąpić za pośrednictw em dziadków lub rodziców kupujących prasę katolicką.

Jeszcze pełniejszy obraz poziom u czytelnictw a i tym sam ym najpopularniej­ szych tytułów prasow ych w śród m łodzieży m oże dać an aliza w yników badań przeprowadzonych przez studentów polonistyki K U L na grupie 1000 m aturzystów na terenie kilku m iast P olski (m.in. Białej Podlaskiej, D ukli, Jeleniej Góry, Konina, L ublina, N ow ego Sącza, O pola, Radom ia, Siedlec, T orunia)3. Postaw iony w ankiecie badaw czej problem dotyczył poziom u czy teln ictw a uczniów , którzy

304 A gnieszka L eska-D orcnda

w 2004 r. ukończyli szkolę średnią. W szyscy specjaliści od daw na biją na alarm , że Polacy czy tają bardzo m ato książek, częściej sięgają po prasę brukową, rzadko korzy stają z innych dobrodziejstw kultury - teatr, kino, opera, jeśli ko rzy stają z Internetu, to w sposób niekom petentny, za to całym i godzinami potrafią b ezm yślnie przełączać kanały, bezkrytycznie oglądając tandetne pro­ gram y. Czy problem ten dotyczy rów nież m aturzystów ? N a to pytanie starano się odpow iedzieć, analizując w yniki badań.

„K tóre z czaso p ism m łodzieżow ych uw ażasz za g odne polecenia swoim rów ieśnikom i d lacze g o ? ” - tak brzm iało jed n o z pytań ankiety. W rankingu bezsprzecznie w ygrało „ C o g ito ” , nie tak popularne w m łodszej grupie wieko­ w ej, które praw ie 60% licealistów uznało za godne p olecenia i przyznało się do uw ażnej je g o lektury. „ C o g ito ” cenione je s t przede w szystkim za wywia­ dy z ciekaw ym i ludźm i, dodatek edukacyjny i pom oce naukow e, ponieważ „ są [tam] artykuły przydatne później na lek cjach ” , „b aw i i u czy ” - jak tw ierdzą ankietow ani. N iektórzy u w ażają jed n ak , że nie m ożna na nim do końca p o leg ać, g d y ż zaw iera n iek o m p letn e w iad o m o ści i m ateriały tam przedstaw ione nie są w ystarczająco rzetelne. D aleko w tyle pozostają inne pism a czy tan e p rzez m łodzież, a ich poziom c zytelnictw a nie przekracza 5%. T akże w tym przypadku zaobserw ow ano, że uczniow ie często nie odróżniają prasy m ło d zieżo w ej od tej p rzezn aczo n ej d la d o ro sły ch o d b io rcó w i nie starają się skupiać tylko na periodykach dla m łodzieży. W y m ien iają zatem tygodnik p olityczny „N ew sw eek ” (5% ), „ P ersp ek ty w y ” (ponad 4% ), „Poli­ tykę” (nieco ponad 3% ), „Tw ój S ty l” i „B ravo G irl” (po 2,4% ). O koło 13% m aturzystów stw ierdza, że nie czyta żadnych czasopism , z czego część wy­ raźnie stw ierdza, że czytałaby, ale nie m a takich tytułów . W arto tutaj przy­ toczyć uw agi licealistów dotyczące stanu polskiego czasopiśm iennictw a. Nie­ które w y d ają się w yjątkow o trafne i pow inny dać w iele do m yślenia zwłasz­ cza w ydaw com prasy m łodzieżow ej. L icealistka z O pola: „N ie m a moim zdaniem ob ecn ie n a rynku polskim czasopism a g o dnego polecenia. W XX w ieku, gdy d e p re sja stała się je d n ą z n a jw ię k sz y ch ch o ró b dotykających ludzi, gazety p oruszające jed y n ie tem aty seksu, A ID S, nie są godne uwagi, ew entualnie dla nieczytających lektur to «C ogito»” . U czen n ica z zachodnio­ pom orskiego: „ T eraz w g azetach dla m łodych ludzi są w sum ie sam e porady sercow e albo ja k ie ś dziw ne i śm ieszne opow ieści” . W ielu o k reśla tego typu prasę ja k o „in fa n ty ln ą ” , „sz m atław ą ” , „robi w odę z m ó zg u ” , twierdzi, że je s t to „ sieczk a” , czy kupow anie jej to „strata p ien ięd zy ” . M aturzysta z Lu­

blin a konkluduje, że „[w oli] czytać ulotki z M cD onalda i T elep izzy ” . Warto odnotow ać tutaj spostrzeżenie, że tak popularne w śród 10-1 6 -latk ó w pisma „B rav o ” i „B rav o G irl” w raz z rozw ojem św iadom ości m łodych ludzi zupeł­ nie trac ą p o p u larn o ść. M ło d z ie ż zau w aż a ich b ezsen so w n o ść, krzykliwość i banał i do tego stopnia stają się niepopularne, że czytelnictw a ich nie zg łasza nikt lub jed y n ie bardzo niew ielka g rupa osób. N a każdym etapie

P apierow a i internetow a. Prasa dla m łodzieży 305 kształcenia i rozw oju (im starsi uczniow ie, tym w iększa um iejętność sam ookre- ślenia) znajduje się grupa osób, które w yraźnie sy g nalizują brak godnych czasopism. Jak ju ż w spom niano, część m aturzystów deklaruje, że nie czyta prasy m łodzieżow ej. S ytuacja ta w ynika zapew ne nie tylko z niechęci do czytania w ogóle.

D rugim istotnym zagadnieniem przy om aw ianiu prasy m łodzieżow ej je s t jej dostępność, a co za tym idzie i popularność. A nalizując ofertę czasopism skierowaną do dzieci i m łodzieży, m ożna odnieść w rażenie, że tylko niew ielka ich część trafia do bibliotek szkolnych. Problem polega w dużej m ierze na nieodpow iednim i niew ystarczającym finansow aniu tych instytucji. C harakterys­ tyczna dla rynku m ediów m łodzieżow ych je s t je g o duża dynam ika. N iektóre magazyny czy czasopism a pojaw iają się nagle, to w arzy szą przez pew ien czas jakimś now ym trendom m łodzieżow ym i znikają rów nie szybko, ja k się ukazały. Bibliotekarzom trudno jes t zatem dokonać w łaściw ego w yboru z bogatej, stale zmieniającej się oferty rynkow ej. N iejednokrotnie stają przed dylem atem : które z pism w ybrać, aby były w artościow e i jednocześnie zaspokajały zainteresow ania młodych czytelników ? W yniki prezentow anych badań rów nież p otw ierdzają ten stan rzeczy. T y lko 6% uczniów s.p. i 5% gim nazjalistów potw ierdziło, że dociera do pism a, korzystając z czytelni, biblioteki. O grom na w iększość - 78% uczniów szkół podstaw ow ych i aż 94% uczniów gim nazjów - kupuje prasę samodzielnie.

Do ankietow anej m łodzieży zw rócono się też z prośbą o w skazanie typów tekstów najbardziej dla nich atrakcyjnych w czytanej prasie. R ozryw kę, horo­ skopy, h u m o r w skazało ponad 60% badanych z obydw u typów szkół, w yw iady ze znanym i osobam i - ok. 50% . N a trzecim m iejscu znalazły się recenzje książek, film ów i gier - pow yżej 40% (tutaj zn aczn a część ankietow anych wyraźnie zaznaczała, że interesują ją w yłącznie recen zje gier) oraz quizy, psychotesty i plotki, ciekaw ostki - rów nież pow yżej 40% . B ardzo różnorodne zainteresow ania w ykazała ostatnia rubryka „ in n e ” , gdzie ankietow ani uczniow ie wpisywali najbardziej interesujące ich typy tekstów , m yląc niejednokrotnie typ tekstu z tem atyką. O to przykładow e w pisy z tej rubryki:

- „now ości ze św iata oprogram ow ania i sprzętu” (Ch. 15)4, - „w iadom ości o sław nych ludziach, zespołach, np. U S 5 ” (D. 15), - „w iadom ości o w okalistach takich ja k U S5, V irgin, V erb a” (D. 15), - „w iadom ości ze św iata sportu” (Ch. 13),

- „b io g rafie gw iazd i artykuły o T O K IO H O T E L ” (D. 15), - „o p o w iad an ia (historie) z życia” (D. 13),

4 Skrót w naw iasie (Ch. 15) oznacza, że autorem wpisu je st chłopiec w w ieku 15 lat; w dalszych przykładach użyto ponadto skrótu D . - o znaczającego dziew czynę, cyfra w n aw iasie zaw sze określa wiek an k ieto w an eg o ucznia.

306 A gnieszka L eska-D orenda

- „kom iks, k om iks zd jęcio w y ” (D. 11), - „kody do g ier” (Ch. 11),

- „artykuły dotyczące m ody” (D. 14), - „ rek lam y je d z e n ia ” (D. 14),

- „in teresu jące w ieści ze św iata g ier” (D. 15),

Jako najbardziej interesujące typy tekstów uczniow ie podaw ali również zdjęcia i plakaty:

- „ciekaw e zdjęcia i opisy stiningow anych fur [sam ochodów po tiuningu - przyp. autora] (Ch. 16),

- „ p lak aty ” (D. 13),

D w ie gim nazjalistki, czytające m.in. czasopism a „ W p ro st” , „N ew sw eek”, „F o cu s” , w yszły poza typow ą sferę zainteresow ań m łodych ludzi. W omawianej k ategorii w pisały: „tek sty o p olityce” (D. 15) oraz „ felieto n y ” (D. 15).

Z n aczn a część prasy m łodzieżow ej (zw łaszcza tej najbardziej popularnej) w ydaw anej po roku 1989 m a charakter rozryw kow o-poradnikow y. Z aw iera przede w szystkim inform acje na tem at m ody, ciekaw ostki z życia popularnych gwiazd show biznesu, m ateriały dotyczące życia seksualnego m łodych ludzi, porady. G łów nym środkiem ekspresji i w ypow iedzi prasow ej je s t ilustracja. Teksty dziennikarskie są zw ykle uzupełnieniem lub podpisem pod fotografią. Bardzo popularne i w w iększości pism obecne są tzw. fotostory.

N iektórzy m łodzi czytelnicy w ykraczają poza status biern eg o odbiorcy i pró­ b u ją naw iązać ko n tak t z redakcją. 14% uczniów s.p. i 16% gimnazjalistów potw ierdziło tak ą form ę aktyw ności. G łów nym celem była: prośba o poradę, o zam ieszczen ie interesujących m ateriałów , chęć o p u b likow ania w łasnego tekstu literackiego, udziału w konkursie, prośba o zam ieszczenie ogłoszenia, ale zda­ rzały się też inne pow ody, ja k choćby:

- „ p ro śb a o zm niejszenie liczby reklam ” - czytelnik „C D A ctio n ” (Ch. 14), - „p o zn an ie kogoś interesu jąceg o ” (D. 15),

- „zap rezen to w an ie siebie” - czytelnik „D D R ep o rte ra” (Ch. 13), - „ p ro śb a o stw orzenie gry” (Ch. 15),

- „ p ro śb a o reklam ę [zareklam ow anie] strony in tern eto w ej” (D. 16), - „ab y zam ieścili m ega plakat T O K IO H O T E L ” (D. 16),

- „w y sy łan ie rysunków , które uk azu ją się później w g a ze cie ” (Ch. 11), - „aby zam ieścić hum or, rozw iązanie k rzy żó w k i” (D. 13),

- „ p rzed staw ien ie opinii o g azecie” (Ch. 12),

O dnotow ano rów nież jed e n przypadek, w którym ankietow any wysłał do redakcji list p ełen oburzenia n a zam ieszczone w prasie obraźliw e informacje o członkach k lubu piłkarskiego.

M edia, w tym także prasa, m ają ogrom ną siłę kształtow ania opinii publicznej. S ą środkiem przekazyw ania różnych poglądów , osądów , m ody i w zorów

za-P apierow a i internetow a. za-Prasa dla m lo d ziety 307

chowań. W przypadku prasy m łodzieżow ej oddziaływ anie na czytelnika m oże być jeszc ze silniejsze ze w zględu na podatność m łodych ludzi w okresie kształtow ania osobow ości na w pływ y zew nętrzne. D latego w arto w spom nieć o czasopism ach, które łączą atrakcyjną form ę i szatę g rafic zn ą z w artościow ą treścią. P rzy k ład am i m ogą być tu: „D ro g a” , „M iłujcie się ” , „V icto r Junior” , „Victor G im n azjalista” , „ C o g ito ” , „G im nazjum ” , „ P ersp ek ty w y ” , „W iedza i Ż y ­ cie” , „M łody T ec h n ik ” . C elem tych czasopism je s t w spieranie m łodych odbior­ ców w o kreślaniu i rozw oju w łasnych zainteresow ań i fascynacji, w pogłębianiu wiedzy n a tem at św iata i człow ieka, w podejm ow aniu w ażnych w yborów czy choćby rzetelna pom oc w nauce. P ism a te, poprzez preferow anie określonych postaw i system u w artości oraz przekazyw anie sprecyzow anej w iedzy psycho­ logicznej, społecznej, socjologicznej o człow ieku i św iecie, stają się dla czytel­ nika cennym elem entem w spółtw orzącym jeg o św iatopogląd. W śród ankietow a­ nych najpopularniejszym i z tej grupy pism są „V icto r Ju n io r” - czytelnictw o na poziom ie 23% deklarują uczniow ie szkół podstaw ow ych (tak sam o jak „Tw ist” i „M ag azy n Szczęśliw ej N astolatki 13” ) oraz „V icto r G im nazjalista” - 20% u czniów gim nazjum (podobnie ja k „P C F o rm a t” - 20% i „F u n C lub” - 18%). W stosunku do pozostałych pism badani nie deklarow ali czytelnictw a powyżej 10%, a w w ielu przypadkach 5%.

Prasa internetowa

C oraz bogatsza oferta czasopism internetow ych je s t szczególnie atrakcyjna dla m łodych ludzi. M ogą oni zapoznać się z ofertą w ielu z nich za stosunkow o niew ielkie pieniądze (w porów naniu z kosztam i zakupu w ersji papierow ej). W iele czasopism w ychodzących w w ersji papierow ej m a ju ż sw oje elektroniczne odpow iedniki, w iele je s t też takich, dla których sieć je s t jed y n y m m iejscem publikacji. Jeśli um ieszczone w sieci pism o je s t rów nocześnie w ydaw ane w w er­ sji drukow anej, to na stronie znajduje się najczęściej opis zaw artości. C zęsto wtedy w ersja elek tro n iczn a je s t skrom niejsza, ale poprzez spis treści zachęca niejako do zakupu num eru w tradycyjnym w ydaniu. W ie le w ydaw nictw udo­ stępnia rów nież m ateriały ukazujące się drukiem , a naw et w zbogaca w ydanie internetowe o elem enty nie pojaw iające się w papierow ych w ersjach. D rugą grupę czaso p ism stanow ią sam odzielnie funkcjonujące w itryny, nie m ające odpow iednika u kazującego się drukiem .

N a stronie w w w .w itryna.czasopism a.pl m ożna znaleźć m łodzieżow e pism a kulturalne, niek tó re z pew nością w arte polecenia, redagow ane bardzo profes­ jonalnie i p oruszające ciekaw e problem y. Poniżej zostały przedstaw ione pism a kierow ane do m łodzieży starszych klas szkół podstaw ow ych o raz przede w szys­ tkim, do gim nazjalistów i licealistów .

308 A gnieszka L eska-D orcnda

M agazyn m łodzieżow y „P rz ec ią g ” (w w w .przeciag.pl). W y d aw ca podaje, że „P rzeciąg ” je s t k u źn ią m łodych dziennikarzy, plastyków i pisarzy. O d kwietnia 2005 r. tw orzone je s t rów nież aktualizow ane czasopism o internetow e. W inter­ netow ym w ydaniu m agazynu, w dziale „z w ysokiej p ó łk i” , znajduje się również „S u fler” - G azetka F orum T eatrów Szkolnych - redagow any przez zespól byłych i aktualnych dziennikarzy, rysow nika i fotografa m agazynu „Przeciąg”. U czestnicy przeglądu teatralnego m ogą przeczytać recenzje sw oich spektakli, w yw iady z członkam i ju ry , relacje z prób itp.

N a stronie B ielskiego Stow arzyszenia A rtystycznego T ea tr G rodzki znajduje się pism o „ Jesteśm y ” (w w w .teatrgrodzki.pl). Stow arzyszenie pow stało w 1999 r. i skupia artystów , pedagogów i anim atorów kultury, działających na rzecz grup zagrożonych społecznym w ykluczeniem , z ograniczonym dostępem do świata k ultury i sztuki - dzieci, m łodzieży, dorosłych i osób w podeszłym wieku. Są w śród nich m .in.: niepełnospraw ni fizycznie i um ysłow o, m łodzież sprawiająca k łopoty w ychow aw cze i ze środow isk dysfunkcyjnych, osoby uzależnione, w ychow ankow ie dom ów dziecka oraz placów ek resocjalizacyjnych i opiekuń­ czych. „ Je steśm y ” po ru sza w iele istotnych społecznych problem ów .

„ C o g ito ” dostępne w w ersji papierow ej i internetow ej (w w w .cogito.com .pl) to am bitne pism o tw orzone z m yślą o m łodzieży licealnej, a zw łaszcza maturzys­ tach. N a tle innych m agazynów tego rodzaju, „C o g ito ” w yróżnia troska o rozwój intelektualny m łodzieżow ych czytelników ; sporo uw agi pośw ięca też edukacji estetycznej. W in ieta p ism a zaw iera hasła S zkoła - m atura - studia - życie, które zarazem najkrócej określają zaw artość tem atyczną każdego num eru. Bogato ilustrow any dw utygodnik publikuje w yw iady, reportaże, teksty z zakresu porad­ nictw a itp. N a szczeg ó ln ą uw agę zasługuje stały dział P ro arte. T eksty tam zam ieszczone słu żą w prow adzeniu m łodych czytelników w problem y współ­ czesnej kultury artystycznej - praktyczny przew odnik po lekturach, spektaklach teatralnych i prem ierach film ow ych, a także najw ażniejszych tendencjach dzisiej­ szej literatury, teatru czy film u. K olum ny kulturalne „C o g ito ” często są układane pod kątem potrzeb egzam inacyjnych m aturzystów i osób zam ierzających stu­ diow ać kierunki hum anistyczne.

W śród internetow ych w itryn o tem atyce kulturalnej d a się w yodrębnić takie, które kiero w an e są raczej dla m łodszej grupy odbiorców . N ależy w skazać tutaj serw is „ W y w ro ta” i „M eg a P o rtal” . „W y w ro ta ” (w w w .w yw rota.pl) je s t cieka­ w ym g raficznie i rzetelnie prow adzonym serw isem dla m łodzieży, a je g o autorzy określają, że „jest serw isem niekom ercyjnym , w olnym i su b iektyw nym ” . Pro­ ponow ane są g łów nie tem aty zw iązane z kulturą. I tak w dziale „teksty” prezentow ane są w szelkie form y literackie nadsyłane przez internautów , a oce­ niane przez członków redakcji serw isu i sam ych czytelników , „m u zy k a” zawiera, poza inform acjam i o artystach i koncertach, recenzje m uzyczne i śpiew nik dla internautów ; w dziale „kultura” - dużo inform acji o subkulturach młodzieżowych, festiw alu i przystanku W oodstock, ciekaw e felietony i recenzje film ów ; „sztuka”

Papierow a i internetow a. P rasa dla m łodzieży 309 to głów nie galeria zdjęć i grafiki. N a stronie m ożna je s zc ze znaleźć inform acje 0 konkursie literackim , zachętę do w spólnego redagow ania poem atu, w spół­ tworzenia śpiew nika oraz coś dla w iększej integracji - propozycję w spólnego w akacyjnego spotkania. W ten sposób w itryna zdobyw a sw oich stałych czytel­ ników, którzy poza biernym przeglądaniem inform acji m ogą stać się odbiorcam i aktywnymi.

„M ega P o rta l” to serw is adresow any rów nież do m łodych ludzi. Z aw iera aktualności z ró żn y ch dziedzin: kom putery, gry, m uzyka, film , sport, shizo, motha, ch at i bandery. W dziale m uzycznym zaw arte są inform acje o koncertach, wywiady, m uzyka m p3. D ział film ow y proponuje felietony, recenzje film ów 1 prezentacje znanych gw iazd (w w w .xcom .pl).

W arta uw agi je s t rów nież w itryna ukazująca się w form ie m agazynu inter­ netowego „ N o N am e” (w w w .nonam e.zum .pl). S trony redagow ane są głów nie przez m łodzież i zaw ierają poezję, opow iadania, felietony, m uzykę, inform acje z dziedziny film u, kom puterów i hum or.

M łodzież, k tó rą objęto badaniam i, zapytano, czy czy ta pism a ukazujące się w wersji internetow ej. T w ierdząco odpow iedziało niew iele ponad 10% an ­ kietowanych (11% z SP i 12% z gim nazjum ). W śród pojaw iających się tytułów panuje duże rozproszenie i chyba nie m ożna jed n o z n aczn ie w skazać na naj­ popularniejsze tego typu pism o. W yżej om ów ione portale nie zostały je d n o ­ znacznie w skazane ja k o strony w arte uwagi (m ożliw e, że są czytane, ale młodzi ludzie nie p am iętają ich nazw i adresów ). N iektórzy uczniow ie w ym ienili pism a m łodzieżow e, m .in. „ R e a d y ” - w ielo te m aty cz n y m ag azy n internetow y - w w w .ready.virtualis.pl, kw artalnik „T ygiel on line” - w w w .tygiel.co.uk, „M y D ziew czyny” - w w w .m ydziew czyny.tenbit.pl, oraz pism a tem atyczne przezna­ czone dla szerszego kręgu odbiorców : „Internetow y M agazyn P rzyrodniczy Salam andra” - w w w .salam andra.org.pl/m agazyn/, o tem atyce sam ochodow ej - „Speed C o m e r” - w w w .speedcorner.pl, z dziedziny fantastyki - „T aw erna RPG. K ufel dobrej fantastyki” - w w w .taw em a.rpg oraz je d e n dziennik - „G azeta W yborcza” - w w w .g azeta.p l. W ielu ankietow anych w skazyw ało nie czasopism a, ale portale internetow e czy serw isy np. portal w ebm asterów - w w w .repub- lika.onet.pl, serw isy dotyczące ściąg i opracow ań lektur - w w w .ściąga.pl lub serwisy klubów piłkarskich - w w w .lk s lo d z .p l,w w w .blaugrana.pl (polski serw is FC B arcelo n y ). U ży tk o w n ik innego p ortalu k lu b u F C B arcelo n a - w w w .fcb24.com - próbow ał naw iązać kontakt z zespołem redakcyjnym , składającym się w w iększości z licealistów , poniew aż ch ciał zostać grafikiem serwisu. K ilka osób w skazało też na w yszukiw arkę - w w w .google.pl jak o najlepsze źródło inform acji.

P rzeprow adzone b adania w ykazują, że w śród m łodzieży w w ieku 11-1 6 lat nie m ożna zaobserw ow ać dużego zainteresow ania internetow ym i pism am i m ło­ dzieżowymi lub w ogóle pism am i w w ersji on line. W y d aje się, że ten typ

310 A gnieszka L eska-D orenda

czytelnictw a nie stał się jeszc ze m odny, a gazety internetow e próbują się dopiero przebijać do m łodego czytelnika. T o raczej zaskakujące zjaw isko, zważywszy na fakt, że w o statnich latach portale internetow e zdom inow ały bieżącą infor­ m ację. N a przykładzie prasy kom puterow ej, choć nie tylko, obserw ujem y pow­ staw anie w szechstronnych m ultim edialnych kanałów inform acji. S am papier już daw no przestał w ystarczać. Stopniow o pojaw iały się dyskietki i dyski CD i DVD, a teraz d om inuje Internet, czyli nie tylko słow o pisane, ale i przekazy audio, video. K oncerny m edialne zrozum iały, że p rzyszłością gazet je s t Internet, bo w łaśnie stąd zac zy n ają czerpać coraz w iększe zyski. C oraz częściej m yślą też o zacieśnianiu w spółpracy redakcji w ydania internetow ego i drukow anego, co m a ostateczn ie d oprow adzić do połączenia obydw u. M ożna zatem sądzić, że k orzystanie z N etP ressów (kiosków z darm ow ą p rasą cyfrow ą) przez młodych ludzi będzie niebaw em nie m niej popularne niż zakupy prasy papierowej w tradycyjnych kio sk ach 5.

Agnieszka Leska-Dorenda

T h e n e w s p a p e rs a n d in te r n e t m a g a z in e s. Y o u th p re s s (Sum m ary)

T h is article is based o n the analysis o f the results o f scientific research on the group of students w hich w as held b etw een M arch and M ay 2007. R esearch w as m ade in the group of c h ild ren and you th in age o f 11- 1.6-students o f g ram m ar schools and ju n io r high schools from the rural (O rzechów ) and urban (Lodz, R adom sko) area. Sum m arizing, 768 students (356 from 6 g ram m ar schools, and 402 from 4 ju n io r high schools) took part in the research.

T h e m ain p u rpose o f the m atter w as to find the answ er to the questions like: W hich newspapers are read by th e youth? D o they understand the language w hich is used in those m agazines? Which types o f te x t th e yo u th find especially interesting? and H ow popular in tern et m agazines are among the youth?

A fter co llectin g and an alyzing the results o f research, it m ay be adm itted, th a t youth magazines are very pop u lar form o f the entertainm ent, and the way o f getting know ledge about the world. O ver 9 0 percen t o f th e students buy youth m agazines, and alm o st h a lf o f them choose “ Bravo”. “ B ravo G irl” , “ T w ist” and “ D ziew czy n a” are other, less popular papers. T h e sam e results prove, that th e o n lin e m agazines do not raise too big interest am ong youth. O n ly 10% o f the enquired confirm ed this type o f reading.

T h e research also show ed, that the language used in th e youth press is not fully understandable for ab o u t I/З o f th e enquired. A s the reason, th e students pointed very o ften to the overflow of fo reig n w ords and incom prehensile vocabulary. T h o se facts are undou b ted ly striking, taking into con sid eratio n th e fact, that now adays the m ain m edium o f th e ex p ressio n o f the press is the picture, and the n ew sp ap ers texts are o nly a co m m en t o r a cap tio n un d er th e photography or illustration.