W
dniach 26–29 sierpnia w stolicy Japonii odbyáa siĊ siódma edycja konferencji RIPE, które są poĞwiĊcone problematyce me-diów publicznych. RIPE (Re-Visionary Inter-pretations of the Public Enterprise) to inicja-tywa, której zaáoĪenia zostaáy opracowane pod kierunkiem profesora G.F. Lowe’a z Uniwersy-tetu w Tampere w Finlandii. Jej zasadniczym celem jest wzmacnianie i promowanie wspó á-pracy pomiĊdzy przedstawicielami Ğrodowiska akademickiego, menedĪerami i dziennikarzami mediów publicznych, a takĪe osobami, które reprezentują instytucje odpowiedzialne za kre-owanie polityki medialnej. Dziaáania RIPE sku-piają siĊ przede wszystkim na organizowaniu co dwa lata miĊdzynarodowej konferencji, któ-ra jest poĞwiĊcona zmianom dokonującym siĊ we wspóáczesnych mediach publicznych. Naj-lepsze teksty prezentowane podczas konferen-cji ukazują siĊ póĨniej w zbiorowej publikacji, która stanowi podsumowanie obrad i wyznacza kierunki dalszego dziaáania. Konferencje RIPE róĪnią siĊ od innych tego typu spotkaĔ tym, Īe wspóáorganizatorem kaĪdej z edycji jest nadaw-ca publiczny. Do tej pory odbywaáy siĊ one w Tampere (2002), Aarhus (2004), Amsterda-mie (2006), Moguncji (2008), Londynie (2010) oraz w Sydney (2012). Konferencja w Tokio w 2014 roku zostaáa zorganizowana we wspóá-pracy Keio University, najstarszej prywatnej uczelni wyĪszej w Japonii, z nadawcą publicz-nym NHK – Nippon Hoso Kyoka.Granice i wyzwania w kontek
Ğcie
mediów publicznych
Gáównym celem tokijskiej konferencji RIPE byáa analiza wspóáczesnych mediów publicz-nych w dobie dokonujących siĊ zmian: spoáecz-nej, technologicznej i kulturowej. Tytuá spotka-nia nawiązywaá bezpoĞrednio do pojĊcia grani-cy, którą postrzegano w kontekĞcie umiĊdzy-narodowienia procesów komunikacji, wyzwaĔ stawianych nadawcom publicznym w erze kon-wergencji oraz zmian w korzystaniu z mediów przez publicznoĞü. Zasadniczy cel stanowiáo za-tem okreĞlenie roli oraz moĪliwych kierunków ewolucji mediów publicznych w erze dyna-micznie rozwijających siĊ miĊdzynarodowych grup medialnych, mediów online o zasiĊgu glo-balnym oraz platform umoĪliwiających tworze-nie i dystrybucjĊ zawartoĞci przez kreatywnych i interaktywnych uĪytkowników internetu. Po-jĊcie granicy stosowano takĪe w odniesieniu do instytucji mediów publicznych – zmian, jakie powinny dokonaü siĊ w strukturach, strategiach, procesach zarządzania i kulturze organizacyjnej. Specjalną uwagĊ poĞwiĊcono procesom, jakie dokonują siĊ we wspóáczesnym dziennikarstwie oraz zacierającej siĊ granicy pomiĊdzy dzienni-karstwem tradycyjnym i obywatelskim.
Pierwszy dzieĔ konferencji zostaá zorgani-zowany w NHK Chiyoda Media Plaza, gdzie goĞci spotkania powitaá Katsuto Momii – Dy-rektor Generalny japoĔskiego nadawcy publicz-nego. W otwarciu konferencji wziĊli udziaá
Sprawozdanie z mi
Údzynarodowej konferencji
RIPE@2014 “Public Service Media Across
Boundaries”, Tokio, 26–29 sierpnia 2014
168
Michaá Gáowacki takĪe Yoko Kamikawa, która reprezentowaáajapoĔskie Ministerstwo Spraw WewnĊtrznych i Komunikacji oraz Tatsuhiko Inoue – dyrektor oĞrodka strategii i planowania w NHK. Inaugu-racyjną sesjĊ plenarną rozpoczĊáo wystąpienie Roberto Suárez Candela – dyrektora jednost-ki Media Intelligence w strukturach Europej-skiej Unii Nadawców (European Broadcasting Union, EBU). Suárez Candel podkreĞliá rolĊ mediów publicznych w XXI w. oraz odwoáaá siĊ do zaáoĪeĔ i efektów projektu “Vision 2020” realizowanego w ramach EBU. Do najbardziej istotnych wyzwaĔ stawianych mediom publicz-nym w erze cyfrowej zaliczyá m.in. wáączenie publicznoĞci w procesy tworzenia i zarządzania mediami publicznymi, otwarcie siĊ mediów pu-blicznych na máodych uĪytkowników oraz od-budowanie zaufania publicznoĞci. Na podobne problemy zwróciáa uwagĊ Minna Aslama Ho-rowitz z Aalto University (Finlandia). W swoim wystąpieniu podkreĞliáa wpáyw zmian – które dokonują siĊ wspóáczeĞnie w ekonomii, kulturze, polityce i spoáeczeĔstwie – na media publiczne.
Kolejne sesje plenarne dotyczyáy kondy-cji mediów publicznych w krajach azjatyckich. W trakcie spotkaĔ popoáudniowych swoje wystą-pienia prezentowali przedstawiciele nadawców w Singapurze, Tajlandii, Myanmar oraz Indone-zji. PaneliĞci skupili siĊ m.in. na ukazaniu róĪ-nic pomiĊdzy zachodnim modelem mediów pu-blicznych a modelem azjatyckim, które wynikają ze specyÞ ki systemów politycznych, niskiego i umiarkowanego poziomu wolnoĞci prasy, paĔ-stwowego charakteru nadawców oraz doĞü póĨ-nego wprowadzenia idei mediów publicznych na rynek medialny1. Specjalną uwagĊ poĞwiĊcono
roli mediów publicznych w sytuacjach kryzyso-wych (powódĨ, huragan, tsunami), co w krajach azjatyckich ma ogromne znaczenie w przypadku informowania o zagroĪeniach i kataklizmach oraz przy minimalizowaniu skutków kryzysu.
Drugi dzieĔ konferencji RIPE zostaá zorgani-zowany na Keio University, gdzie obradowano w siedmiu grupach warsztatowych po ĞwiĊco-nych: zarządzaniu i polityce medialnej; publicz-noĞci mediów publicznych; umiĊdzynarodowie-niu zawartoĞci; zmianach w dziennikarstwie; zmianach w tworzeniu przekazu; procesom konwergencji; modelom mediów publicznych w máodych i dojrzaáych demokracjach. Uczest-nik, którego wystąpienie zostaáo zakwaliÞ ko-wane do okreĞlonej sekcji badawczej braá udziaá we wszystkich obradach w ramach danego pa-nelu. Uczestnicy kaĪdego z warsztatów spotkali siĊ we wáasnym gronie takĪe w trakcie trzeciego dnia konferencji, by wypracowaü wspólne sta-nowisko odnoĞnie rozumienia pojĊcia granicy. Obrady w poszczególnych grupach podsumo-wali kierownicy sekcji podczas sesji plenarnej koĔczącej tokijską konferencjĊ RIPE. To po-zwoliáo zdeÞ niowaü wyzwania stojące przed mediami publicznymi, które zostaáy dokonane z wielu perspektyw.
Polityka medialna i zarz
ądzanie
mediami publicznymi
Obrady w grupie warsztatowej poĞwiĊconej po-lityce medialnej i zarządzaniu mediami publicz-nymi odbywaáy siĊ pod kierownictwem Rober-to Suárez Candela z EBU oraz Karen Donders z Free University Brussels (Belgia). Panel ba-dawczy rozpoczĊáo wystąpienie Charlesa Brow-na (University of Westminster, Wielka Brytania) pt. “The new mutualism, personalisation and pu-blic service media: New direction or dead end?”, w którym autor przedstawiá sposoby dostoso-wania siĊ do zmiany technologicznej i spoáecz-nej przez nadawcĊ BBC. Model rozproszonej misji mediów publicznych w oparciu o analizĊ porównawczą mediów publicznych Holandii, Nowej Zelandii, Wielkiej Brytanii i Flandrii byá
169
Sprawozdanie z miĊdzynarodowej konferencji RIPE@2014…
analizowany przez Karen Donders i Tima Raat-sa (Free University Brussels, Belgia). Autorzy w swoim wystąpieniu zwrócili uwagĊ na szanse oraz zagroĪenia wynikające z oderwania zadaĔ i misji publicznej od instytucji nadawcy pu-blicznego. O koniecznoĞü analizowania zmian w zarządzaniu mediami publicznymi z per-spektywy praw czáowieka zaapelowaáa Minna Aslama Horowitz (Aalto University, Finlandia). W wystąpieniu zatytuáowanym “Re-frame the case: A right-based approach to public service media” zwróciáa szczególną uwagĊ na rolĊ wol-noĞci sáowa oraz partycypacji obywateli w pro-cesach demokratycznych.
PrzyszáoĞci mediów publicznych w erze cyfrowej w wybranych krajach Unii Europej-skiej dotyczyá referat Martina Gunnisa i Har-dy’ego Gundlacha (Hamburg University of Applied Sciences, Niemcy). Jego autorzy sku-pili siĊ przede wszystkim na zmiennych kon-tekstowych oraz roli procesów samoregulacji w kreowaniu odpowiedzialnych i przejrzystych mediów publicznych. Strategiami stosowanymi przez zarządzających zajĊáa siĊ Paivi Maijanen (Leppeenranta University of Technology, Fin-landia). Przywoáując wyniki badaĔ opartych na pogáĊbionych wywiadach z praktykami Þ Ĕskie-go nadawcy publiczneĔskie-go Yleyisradio (YLE), dokonaáa systematyzacji praktyk i zmian w spo-sobach zarządzania YLE w latach 2011–2014. KoniecznoĞü zmian w kulturze organizacyjnej byáa tematem wystąpienia Michaáa Gáowackie-go (Uniwersytet Warszawski) “Developing ma-nagerial practices for public service media: The importance of culture change”2. Prezentując
wielowymiarowoĞü pojĊcia kultury organiza-cyjnej, autor dokonaá analizy wybranych norm, wartoĞci i praktyk. Nawiązując do przykáadów mediów partycypacyjnych online, podkreĞliá
takĪe koniecznoĞü analizy zmian we wspóácze-snych mediach publicznych pod kątem stylu kierowniczego oraz struktur organizacyjnych. Drugi z paneli w ramach warsztatu zakoĔczyáa typologia polityki medialnej i procesów zarz ą-dzania, która zostaáa zaprezentowana przez Jo-sefa Trappela (University of Salzburg, Austria). Ostatnią z sesji w ramach warsztatu rozpo-czĊáo wystąpienie Phila Ramseya (University of Nottingham Ningbo, Chiny), który wyzwa-nia stawiane polityce medialnej umiejscowiá w kontekĞcie Irlandii Póánocnej. Relacje po-miĊdzy mediami elektronicznymi a Ğwiatem polityki stanowiáy temat prezentacji Rashy Abdulla (American University in Cairo, Egipt), która skupiáa siĊ na obecnej sytuacji w Egipcie. Obrady w sekcji zakoĔczyáo wystąpienie Hilde van den Bulck (University of Antwerp, Belgia) i Karen Donders (Free University Brussels, Bel-gia) o umiĊdzynarodowieniu zawartoĞci BBC w kontekĞcie dziaáalnoĞci BBC Worldwide.
Uczestnicy warsztatu spotkali siĊ jeszcze raz trzeciego dnia konferencji w celu podsumowania i usystematyzowania wniosków. W nawiązaniu do gáównego tematu konferencji zwrócili uwagĊ na szerokie rozumienie wyzwaĔ i granic, które zdeÞ niowali w odniesieniu do zmian technolo-gicznych oraz barier wynikających z obecnego stanu regulacji (prawa) mediów. Specjalną uwa-gĊ poĞwiĊcono rozumieniu granicy pomiĊdzy zachodnioeuropejskim a Ğrodkowoeuropejskim modelem mediów publicznych. Do grona wy-zwaĔ zaliczono koniecznoĞü zmiany organiza-cyjnej, strukturalnej i mentalnej tak, aby media publiczne staáy siĊ atrakcyjnym miejscem pracy dla máodych i kreatywnych ludzi. W kontekĞcie istniejących barier i granic podkreĞlono takĪe rolĊ mediów publicznych w szerzeniu toĪsamoĞci i kultury przedstawicieli wspóáczesnej imigracji.
2 Udziaá dr. Michaáa Gáowackiego w konferencji RIPE w Tokio wynikaá z realizowania projektu “User-generated
public media: Challenges for public service media management” (Instytut Dziennikarstwa, WDiNP, 2014). CzĊĞü
