Marin Wichmanowski
"Wizje i realia. Drogi realizacji
polskiej myśli politycznej w XX
wieku", Kazimierz Dolny, 17-18 maja
2001 roku : [sprawozdanie z
konferencji]
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia 9, 202-204
dziejów najnow szych. O pracow anie należy również polecić politykom . Jest to bowiem praca, która może stym ulować rozwój kultury politycznej społeczeństwa. Może również przyczynić się do zweryfikowania wielu stereotypow ych i obiegowych opinii i ocen funkcjonujących w świadomości społecznej.
Aneta Dawidowicz
Sprawozdanie z konferencji Wizje i realia. Drogi realizacji polskiej myśli
politycznej w X X wieku, Kazimierz Dolny, 17-18 maja 2001 roku
W dniach 17-18 m aja 2001 roku odbyła się ogólnopolska sesja naukow a pt. Wizje i realia. Drogi realizacji polskiej m yśli politycznej w X X wieku. O brady, które toczyły się w Kazimierzu Dolnym zaszczycili swoim udziałem historycy i politolodzy z różnych ośrodków akademickich Polski: Akademii Pedagogicznej im. K azim ierza Wielkiego w Bydgoszczy, Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji N arodow ej w K rakowie, Uniwersytetu Warszawskiego, Wyższej Szkoły Pedagogi cznej w Rzeszowie i U niw ersytetu M arii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Za zasadniczy cel tej konferencji należałoby uznać przedstawienie i skonfrontow anie idei, myśli i program ów politycznych w X X wieku, z ich rzeczywistą realizacją przez różne siły i ugrupowania polityczne. M ożna rów nież stwierdzić, że w większości przypadków celem sesji było ukazanie kłam stwa, oszustw a i m anipulacji w polityce.
O rganizatorzy, pracow nicy Z akładu Myśli Politycznej X IX i XX wieku Wydziału Politologii UM CS, rozplanow ali obrady n a dw a dni. T em atyka pierwszego dnia dotyczyła okresu przełomu X IX i XX wieku oraz lat II Rzeczypospolitej. W dniu następnym skoncentrow ano się natom iast na zagadnieniach dotyczących okresu PR L i III Rzeczypospolitej. W sumie zostało wygłoszonych 18 referatów , a także odbyły się dyskusje n ad przedstawionymi wątkami.
O tw arcia obrad i w prow adzenia dokonał prof. Jan Jachym ek (UM CS), który powiedział m.in., że organizując konferencję, „m am y ambicję zrekonstruow ać, odtworzyć cały zespół różnorodnych działań i instrum entów , za pom ocą których różne partie i ruchy polityczne zamierzały osiągnąć ich zdaniem p o żądaną wizję państw a” . Podkreślił, źe obrady m ają na celu wykazać, jak duże rozbieżności istnieją między program am i partii a ich realizacją.
O bradom w pierwszym dniu przewodniczyli prof. Tadeusz Godlewski (AP Bydgoszcz) i prof. K rzysztof Ł abędź (AP K raków ). Pierwszy referat: Praca organiczna ja ko droga realizacji polskiej m yśli politycznej na przełomie X I X i X X wieku wygłosiła prof. Alicji Wójcik (UM CS). A utorka mówiła w nim o pozytywizmie, k tóry w Polsce miał swoje podstawy w specyficznych warunkach politycznych i n astroju społeczeństwa, wywołanym niepowodzeniem zrywów niepodległościowych. Pozytywizm inspirow ał praw ie wszystkie środow iska polityczne, które w nim widziały pobudzenie narodu do pracy organicznej przyporządkow anej własnej wizji założeń i sposobów realizacji. W latach 1908-1918, ja k przedstaw ił w swoim referacie prof. Jan Lewandowski (UM CS) Rola struktur organizacyjnych w realizacji celów ruchu niepodległościowego и> latach 1908-1918, najważ niejszym celem ruchów i ugrupow ań politycznych była kwestia niepodległości i tworzenie państwa. D o roku 1918 d o k o n an o ogrom nej pracy organizacyjnej (siły zbrojne, szkolnictwo, różnego rodzaju instytucje polityczno-społeczne i państwow e, wizje przyszłej Polski i jej konstytucji). Po 1918 roku głównym celem stronnictw politycznych była w alka o struktury, które już istniały. Następny referat dotyczył Polskiej m itologii historycznej w m yśli politycznej Narodowej Demokracji tv X X wieku. A uto rk a d r Ewa M aj (U M C S) ukazała, że mitologia polityczna m iała być sposobem na odreagow anie n a polskie kom pleksy narodow e i sprzyjała form ułow aniu przez endecję w igi Wielkiej Polski. D o jednej z podstaw ow ych kategorii z zakresu myśli politycznej zalicza się inspiracje i wywiedzione z nich wzorce ideologii. Inspiracje religijne ( etyczne) u> konstruowaniu m yśli politycznej
ruchu chrześcijańskodemokratycznego w I I Rzeczypospolitej przedstawił mgr M arcin Wichmanowski (UM CS). Piłsudczycy, w przeciwieństwie d o innych formacji politycznych, nie mieli zamiaru tworzyć doktryn, dokładnych program ów politycznych. Pracę ideotwórczą wiązali z wizją rzeczywistości politycznej. Podstawowym kryterium było bezpieczeństwo państwa. Wypracowywali nowy model państwa, państw a autorytarnego. Piłsudczykowska wizja Rzeczypospolitej a warunki i możliwości je j realizacji (1926-1939) została przedstaw iona w referacie dr. W aldem ara Parucha. D r W aldemar Kozyra (UM CS) w referacie Rola struktur administracji państwowej tv realizacji m yśli politycznej sanacji (1926-1939) skoncentrow ał się na zagadnieniu, n a ile ustrój państwowy w okresie rządów piłsudczyków m iał wpływ na działalność adm inistracji państwowej. D rogi realizacji myśli politycznej w li RP przez ludowców, socjalistów i kom unistów były tem atam i wystąpień kolejno: dr. A rkadiusza Kołodziejczyka (U W ) Realizacja m yśli politycznej przez ludowców za pośrednictwem mechanizmów i procedur demokratycznych (1919-1926), prof. Stanisława Michałowskiego (U M CS) Demokracja drogą realizacji programu P P S ιν I I Rzeczypospolitej Polskiej, prof. H enryka Cim ka (WSP Rzeszów) Rewolucyjna droga realizacji m yśli politycznej komunistów w I I RP. Ludowcy, wprowadzając swoich posłów d o sejmu w ciężkich w arunkach politycznych, osiągnęli znaczny sukces, mimo braku przygotowania i zacofaniu wsi. Socjaliści uważali, że socjalizm nie może być realizowany natychm iast, tylko drogą dem okracji. K ategorią nadrzędną tej myśli było niepodległe państwo. Komuniści natom iast zakładali upadek istniejącego ustroju. Początkow o twierdzili, że dokona tego proletariat podczas rewolucji rosyjskiej i niemieckiej, później liczyli na inteligencję i chłopów.
W drugim dniu obrad, kolejno przewodniczyli prof. Alicja Wójcik (UM CS) i dr hab. Janusz W rona (UM CS). W wystąpieniu Wizje państwa i społeczeństwa P P R /P Z P R i próby ich realizacji, d r hab. Janusz W rona (U M CS) zwrócił uwagę na fakt, że słowo komunizm nie pojaw ia się w żadnym programie partyjnym , gdyż społeczeństwo polskie odrzucało go. Cele taktyczne były świadomie pomieszane, koncepcja była w ykreow ana przez Moskwę tak, by nie wzbudzać sprzeciwu Zachodu. Komuniści wszystkie swoje zamierzenia podporządkow ali marksistowsko-leninowskiej filozofii. Rozwiązania dylem atu dotyczącego dziejów ZSL podjął się prof. Rom uald Turkow ski (UW) w referacie Próby i możliwości realizacji wybranych idei ludowych przez Z S L w Polsce komunistycznej. Próbow ał odpowiedzieć n a pytanie, na ile ZSL było strukturą spenetrow aną przez PZPR, a na ile działało w ram ach filozofii ograniczania jej m onopolu korzystając z systemowych kryzysów. Liczne koncepcje opozycji w latach osiemdziesiątych dotyczące budow ania instytucji zdolnych do podejm owania władzy miały wspólny element - uznanie dem okracji. Oficjalny program wzbudzał wiele kontrow ersji wśród oponentów . Opozycja tego okresu nie wypracowała jednego stanowiska odnośnie do osiągnięcia zamierzonego celu - zmiany ustroju. K oncepcja konfrontacji z władzami komunistycznymi spotkała się ze sprzeciwem zwolenników pertraktacji. W Solidarności wygrała koncepcja w yboru m etod walki z założenia wykluczających przemoc. N a tych problemach skoncentrowali się naukow cy krakow scy z Akademii Pedagogicznej im. K E N w kolejnych referatach: d r Ryszard K ozioł (AP K raków ) Budowanie instytucji zdolnych do podejmowania władzy tv koncepcjach opozycji politycznej lat osiemdziesiątych, prof. K rzysztof Łabędź (AP K raków ) Opozycja polityczna w Polsce w latach 1981-1989 wobec problemu użycia przemocy i walki bez przemocy i d r M agdalena Mikołajczyk (AP K raków ) Cechy charakterystyczne propagandy opozycji politycznej iv Polsce w latach 1976-1989. D r K rystyna Trembicka (UM CS) w wystąpieniu M iędzy kompromisem a grą: Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej droga do Okrągłego Stołu przedstawiła mechanizm dochodzenia d o Okrągłego Stołu. M yśl polityczna ruchu solidarnościowego w realiach III Rzeczypospolitej to tem at referatu prof. Tadeusza Godlewskiego (AP Bydgoszcz), z którego m.in. wynika, że elity solidarnościowe nie realizowały tego, co było zawarte w myśli politycznej, idea moralnej polityki zaś w zetknięciu z władzą, stała się iluzją. Doc. A ntoni Mieczkowski (UM CS) w wystąpieniu Lustracja i dekomunizacja ja ko sposób budowania państwa demokratycznego w koncep cjach Porozumienia Centrum powiedział, że z analizy niektórych dokum entów PC wynika, że politycy partii uważali, iż nie m ożna budow ać państw a demokratycznego na fundam encie państw a komunistycznego. Bez dokonania lustracji, dem okracja w Polsce nie m a szans. Wystąpienie d r Beaty
Remiszewskiej (U M CS) dotyczyło Kreowania współczesnej pobkiej rzeczywbtości politycznej na lamach prasy opinii. A u to rk a ukazała, ja k wielki wpływ na opinię publiczną wywierają wszelkie środki masowego przekazu, szczególnie prasa.
Podczas dyskusji kończącej obrady w pierwszym i drugim dniu konferencp wyrażano swe uwag}
i sugestie dotyczące w ystąpień referentów.
Zam knięcia konferencji d okonała prof. Alicja Wójcik (UM CS). Podkreśliła, że wymiana myśli w nauce jest bardzo cenna. Zapow iedziała opublikowanie materiałów pokonferencyjnych w formie książki, będącej w ażnym uzupełnieniem konferencji. W spom niała również o 20-leciu Zakładu Myśli Politycznej X IX i X X wieku W ydziału Politologii U M CS przypadającym na rok 2004. Wyraziła nadzieję, że jubileusz będzie okazją d o kolejnego spotkania naukowców.
Marcin Wichmanowski
Sprawozdanie z seminarium naukowego Zakładu Stosunków Międzynarodowych,
Wydział Politologii UM CS na temat„Chiny w stosunkach międzynarodowych”
Chiny wielu osobom kojarzą się z zacofaniem, m iską ryżu, towarzyszem М ао, mundurkiem , ale również z kilkutysiącletnią egzotyczną k u ltu rą i tradycją. Jest to niewątpliwie państwo fascynujące, o którym zapewne ze względu n a ogrom ny dystans, dzielący Polskę od Chin, niewiele się wie, a mówi najczęściej przy okazji Tybetu czy łam aniu praw człowieka. Negatywny stereotyp Chin i Chińczyków w naszym społeczeństwie wymaga zmiany, gdyż utrw ala obraz nie będący odzwierciedleniem tego, co ma tam napraw dę miejsce.
Przybliżenie problem atyki chińskiej było celem, zorganizowanego 27 kwietnia 2001 roku przez Z akład Stosunków M iędzynarodow ych n a Wydziale Politologii UM CS, seminarium naukowego nt.: Chiny w stosunkach międzynarodowych. Wzięło w nim udział kilkudziesięciu uczestników, pracow ników W ydziału, zaproszonych gości oraz studentów . W śród zaproszonych gości wymienić należy D yrektora D epartam entu Azji, Australii i Ameryki Łacińskiej w M SZ Jacka Bylicę, byłego am basadora Polski w C hinach, a obecnego doradcę Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dr. Zdzisława G óralczyka, prof. dr. hab. E dw arda Haliżaka z UW , zajmującego się m.in. stosunkami gospodarczym i w regionie Azji i Pacyfiku, dr. Bogdana G óralczyka, politologa i sinologa, autora m.in. książki Pekińska wiosna 1989.
Seminarium rozpoczął gospodarz i D ziekan Wydziału Politologii prof, dr hab. Ziemowit Jacek Pietraś. D yskusja odbyw ała się w trzech panelach, w których zaprezentowano łącznie 12 referatów. Poszczególne sesje dotyczyły m iędzynarodow ej pozycji C hR L , wyznaczników polityki zagranicznej oraz stosunków C hin z w ybranym i państw am i i regionami.
Pierwszej sesji przew odniczył d r Bogdan G óralczyk. Wygłoszone zostały cztery referaty. Jako pierwszy w ystąpił prof. Edw ard H aliżak z Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu W arszawskiego, z referatem Pozycja ekonomiczna C hRL. Zwrócił uwagę n a ciągle rosnącą pozycję Chin: drugie miejsce w św iede, wziąwszy pod uwagę kryterium ekonomiczne, trzede miejsce ze względu n a pozycję inwestycyjną. W skazał również n a uw arunkow ania przyszłego rozwoju gospodarczego, d o których zaliczył: możliwość utrzym ania na dotychczasowym poziomie wysokiej stopy inwestycji i dotychczasowego tem pa wzrostu wydajności pracy, tem pa dalszego otwierania na gospodarkę św iatową, rozwój stosunków z Tajwanem, bilans energetyczny.
D r K rzysztof Iw ańczuk, Z akład Stosunków Międzynarodowych UMCS, przedstawił referat Pozycja geopolityczna i demograficzna C hRL. A u to r podkreślił, że bez wątpienia Chiny mają istotną pozycję geopolityczną - trzecie terytorium na świecie. Borykają się jednak z wieloma problemami, takim i ja k problem y z zaopatrzeniem w wodę, wyżywienie. Zm iana wśród sąsiadów Chin tworzy konkretne skutki geopolityczne. W przypadku pozycji demograficznej Chiny nadal m ają zagw aran
