Katarzyna Głowacka
"Obraz Polski i Polaków na łamach
prasy i kalendarzy mazurskich
(1842-1914). Zarys problematyki",
Andrzej Staniszewski, "Przegląd
Humanistyczny" nr 1/2 (1983) :
[recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 27/1 (91), 377
STANISŁAW PRZYBYSZEWSKI. W 50-LECIE ZGONU PISARZA. Studia pod red. H. Filipkowskiej. Kraków 1982, Ocs., PAN IBL, 33. 321, zł
130,-Na książkę składają się w przeważającej mierze referaty (częściowo przeredagowane), jakie zostały wygłoszone na sesji naukowej poświęconej twórczości Przybyszewskiego, zorganizowa nej przez IBL w Warszawie (listopad 1977). Uzupełniają je arty kuł Stanisława Borzyma ("Uwagi o światopoglądzie filozoficznym Przybyszewskiego") oraz ogłoszone przez Romana Taborskiego nie znane listy Przybyszewskiego do Sienkiewicza, Mehofera, Korze niowskiego, Feliksa Westa i Ignacego Nikorowicza.
BP/91/117 Mar.P.
STANISZEWSKI Andrzej: Obraz Polski i Polaków na łamach prasy i kalendarzy mazurskich (1842-1914). Zarys problema tyki. "Przegląd Humanistyczny" 1983 nr 1/2 s, 123-146. Poszczególne teksty drukowane w pra3ie i kalendarzach ma zurskich są przez autora traktowane jako źródło wiadomości o społeczności regionalnej drugiej połowy XIX w. i początków XX w., pod warunkiem, że odczytuje się je w kontekście innych tekstów, pamiętając o tym, że nie istnieją one samoistnie. W periodykach mazurskich brakuje bowiem "hierarchii wartości, es tetycznych i intelektualnych kategorii oceny". Autor ukazuje osobliwości omawianych kalendarzy i pism, w których artykuły popierające rządy pruskie, o wyraźnie antypolskich akcentach sąsiadują z tekstami gloryfikującymi polskie tradycje, a nawet broniącymi zdecydowanie języka polskiego. Propolskie stanowisko zajmowały periodyki "Ewangelik" i "Gazeta Ludowa" redagowane przez H. Bahrke, prezentujące polską literaturę, rodzimą trady cję przeciwstawiające niemieckiej.
