A T L A S
A N ATO M I C Z N YC H C E C H D I AG N O S T YC Z N YC H
R O Ś L I N N Y C H S U R O W C Ó W
LECZNICZYCH, KOSMETYCZNYCH I PRZYPRAWOWYCH
La va n d u lae flo s
M a c i e j B a l c e r e k
UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA
w TORUNIU
COLLEGIUM MEDICUM im. LUDWIKA RYDYGIERA
w BYDGOSZCZY
Maciej Balcerek
Atlas anatomicznych cech diagnostycznych
roślinnych surowców
leczniczych, kosmetycznych i przyprawowych
Recenzenci
prof. dr hab. Irena Matławska dr hab. Tomasz Załuski prof. UMK
Wybór surowców, fotografie, opracowanie graficzne i techniczne, projekt okładki dr Maciej Balcerek
© Copyright by Maciej Balcerek, Bydgoszcz 2017
ISBN 978-83-946672-8-3
Wyd. I. Nakład 60 egz. Format B-5
Dział Wydawnictw
COLLEGIUM MEDICUM im. LUDWIKA RYDYGIERA BYDGOSZCZ 2017
Strona Numer planszy
Wstęp 7
Plansze 9
Absinthii herba 11 I
Agrimoniae herba 12 II
Althaeae folium 13 III
Althaeae radix 14 IVa, IVb
Angelicae archangelicae radix 16 V
Anisi fructus 17 VI
Arnicae flos 18 VII
Belladonnae folium 19 VIII
Betulae folium 20 IX
Boldi folium 21 X
Calendulae flos 22 XIa, XIb
Capsici fructus 24 XII
Caryophylli flos 25 XIII
Cinchonae cortex 26 XIV
Convallariae herba 27 XV
Croci sativi stigma 28 XVI
Curcumae xanthorrhizae rhizoma 29 XVII
Cynarae folium 30 XVIII
Digitalis purpureae folium 31 XIX
Equiseti herba 32 XX
Farfarae folium 33 XXI
Frangulae cortex 34 XXII
Ginkgonis folium 35 XXIII
Graminis rhizoma 36 XXIV
Hamamelidis folium 37 XXV
Helichrysi flos 38 XXVIa, XXVIb
Hibisci sabdariffae flos 40 XXVII
Strona Numer planszy
Hyperici herba 41 XXVIII
Lavandulae flos 42 XXIXa, XXIXb
Lini semen 44 XXX
Liquiritiae radix 45 XXXI
Matricariae flos 46 XXXII
Meliloti herba 47 XXXIIII
Melissae folium 48 XXXIV
Menthae piperitae folium 49 XXXV
Millefolii herba 50 XXXVI
Papaveris rhoeados flos 51 XXXVII
Plantaginis lanceolatae folium 52 XXXVIII
Polygoni hydropiperis herba 53 XXXIX
Quercus cortex 54 XLa, XLb
Rhei radix 56 XLI
Rosmarini folium 57 XLII
Salicis cortex 58 XLIII
Salviae officinalis folium 59 XLIV
Sennae folium 60 XLV
Taraxaci officinalis radix 61 XLVI
Thymi herba 62 XLVIIa, XLVIIb
Tiliae flos 64 XLVIII
Tormentillae rhizoma 65 XLIX
Urticae folium 66 L
Uvae ursi folium 67 LI
Verbasci flos 68 LIIa, LIIb
Violae herba cum flore 70 LIIIa, LIIIb
Zingiberis rhizoma 72 LIV
Zanieczyszczenia, artefakty 73 LV
Absinthii herba – ziele piołunu (FP X) I
ang. Wormwood (herb)
Artemisia absinthium L. – bylica piołun
Asteraceae (Compositae) – astrowate (złożone)
Cechy anatomiczne:
1. włoski teowate o jedno- lub kilkukomórkowym trzonie i długiej, wrzecionowatej komórce
szczytowej, prostopadłej do trzonu, 2. włoski gruczołowe typu Compositae, widoczne z boku (2a) i z góry (2b), 3. płaskie włoski maczugowate z dna koszyczka, 4. drobne gruzły szczawianu wapnia,
5. kuliste ziarna pyłku o gładkiej egzynie.
1 1 2a 2a 5 3 1 2b 4 = 50 μm 11
„Atlas” zawiera plansze z ponad 400 fotografiami prezentującymi anatomiczne
cechy
diagnostyczne
54
surowców
roślinnych,
znajdujących
zastosowanie
w lecznictwie, kosmetologii oraz jako przyprawy. Stanowi istotne narzędzie
w identyfikacji sproszkowanych substancji roślinnych. Umożliwia bowiem porównywanie
cech przedstawionych na fotografiach z obserwowanymi w obrazie mikroskopowym
badanego surowca. „Atlas” jest uzupełnieniem podręczników farmakognozji
oraz Farmakopei Polskiej, w których
metoda mikroskopowa jest jedną
z rekomendowanych do ustalania tożsamości surowców leczniczych.
„…jest pierwszym tego typu opracowaniem w Polsce i może stanowić
dużą pomoc, nie tylko w ćwiczeniach z farmakognozji i kosmetologii,
ale też w laboratoriach badających surowce roślinne.”
z recenzji prof. dr hab. n. farm. Ireny Matławskiej
Th ymi h er b a
