292 R ecenzje
KUŻNICTWO CIĘŻKIE W POLSCE
Inż. Ludwik Kelm w artykule K u źn ictw o ciężkie w Polsce („Hutnik, nr 9/1959) przedstaw ia stan i perspektyw y rozw ojow e naszego kuźnictw a cięż kiego. A rtykuł zaczyna się od om ówienia historii tej dziedziny przem ysłu począw szy od okresu I w ojny św iatow ej, gdy najcięższym i urządzeniam i była 2000-tonowa prasa w hucie Baildon i m łot jednostronnego działania o ciężarze części opadającej 15 t w hucie Bankowej. Na m arginesie w arto dodać, że w spom niany młot został w 1959 r. przejęty jako zabytek przez Muzeum Techniki.
J. J.
BIBLIOGRAFIA BUDOWNICTWA OKRĘTOWEGO
W num erze 3/1959 „Biuletynu N autologicznego” (organu Polskiego Towa rzystw a Nautologicznego) prof. dr A leksander Rylke rozpoczął publikację pracy Zarys bibliograficzny rozw oju w i e d z y w bu dow n ictw ie okrętów. Praca zaw iera zestaw ien ie pozycji bibliograficznych wraz z om ówieniem . Pierw sze z w yliczonych dzieł pochodzi z 1607 r., gdyż jak pisze autor: „umiejętność budowy pojazdów w odnych datuje się od tysiącleci, ujęcie jednakże tej um ie jętności w ram y dyscypliny naukowej należy do przeszłości stosunkowo niezbyt odległej”.
Pierw sza część pracy podaje bibliografię do połowy XVIII wieku. J. J.
Z HISTORII POLSKIEGO NAFCIARSTWA
W artykule Ropa jest... tr zeba wiercić („Przegląd Techniczny”, nr 42/1959) A ntoni Plutyński, omawiając ostatnie poszukiw ania ropy i gazu ropnego na południu Polski, w spom ina o osiągnięciach naszych nafciarzy w okresie przed pierwszą wojną św iatow ą, gdy w ydobycie ropy m usiało być sztucznie hamo w ane z powodu ogólnego zacofania przem ysłu w ówczesnych Austro-W ęgrzech.
J. J.
PIERWSZY OKRES HISTORII HUTY BANKOWEJ
Huta Bankow a w Dąbrowie Górniczej (obecnie huta im. F. Dzierżyń skiego) jest jednym z zakładów przem ysłow ych w Polsce posiadających n aj starsze tradycje. Historia zakładu wzbudza zrozumiałe zainteresowanie, pozw ala bowiem na prześledzenie typow ych procesów rozwoju przem ysłu na jednym przykładzie.
R ecenzje 293
A rtykuł inż. Jerzego Zimnego Huta B an kow a („Przegląd T echniczny”, nr 41/1959) zaw iera historię budowy i rozwoju huty w latach 1833— 1843, z uw zględnieniem problem ów technologicznych i organizacyjnych. W ym ieniane są też nazw iska projektantów i kierow ników zakładu.
J. J.
PIERWSZY AKADEMICKI WYKŁAD PAPIERNICTWA W POLSCE W „Przeglądzie Papierniczym ” (nr 9/1959) ukazał się artykuł doc. K azim ie rza Sarneckiego Karol C hrystian Langsdorf (1757— 1834) w y k ła d o w c a te c h n o logii papiernictw a i autor podrę cznika o w y r o b ie papieru. A rtykuł jest skrótem referatu w ygłoszonego przez autora na spotkaniu historyków papiernictw a w kw ietniu 1959 r. i drukowanego w niniejszym numerze „K wartalnika”.
J. J.
REJESTRACJA WIATRAKÓW W WOJEWÓDZTWIE OLSZTYŃSKIM W latach 1955— 1957 pracownicy Muzeum M azurskiego w O lsztynie prze prow adzili rejestrację w iatraków na terenie sw ego w ojew ództw a. R ezultaty tej rejestracji, nieściśle nazyw anej inwentaryzacją, om awia Franciszek A. K lo nowski, uzupełniając ją krótkim rysem historycznym pojaw ienia się i roz powszechnienia w iatraków w rejonie objętym spisem (Z historii i in w e n ta r y zacji w ia tr a k ó w na Warmii, Mazurach i Powiślu, „Rocznik O lsztyński” tom I, rok 1958).
Autor opisuje zarejestrowane w iatrak i w edług typów ich konstrukcji, rozróżniając: „koźlaki”, „paltraki” oraz w iatrak i holenderskie i ch araktery zując pokrótce cechy konstrukcyjne każdego z typów. A rtykuł jest ilustro w any licznym i fotografiam i w iatraków , ich szczegółów konstrukcyjnych oraz rysunkam i archiwalnym i. R ozm ieszczenie zarejestrow anych w iatraków poka zano na mapce.
R ejestracja przyniosła dane o 95 wiatrakach, w skutek jednak stale postę pującego procesu zniszczenia liczba obiektów istniejących obecnie jest już znacznie m niejsza.
J. J.
Z DZIEJÓW POLSKIEGO PIŚMIENNICTWA ODLEWNICZEGO „Przegląd O dlew niczy” podaje dalszą publikację z cyklu poświęconego dziejom piśm iennictw a odlew niczego w P o ls c e '.
W num erze 10/1959 mgr inż. Jerzy P iask ow ski om awia książkę Diego U ffano przetłum aczoną na język polski przez Jana D ekana i wydaną w L
esz-1 Por. notatkę Z historii naszego od le w n ictw a na s. 746—7 nr 4/esz-1959 „K w artalnika”.
