Aleksandra Cofta-Broniewska
Jaszczołtowo, gm. Rojewo, woj.
bydgoskie. Stanowisko 10
Informator Archeologiczny : badania 18, 22-23
г г
-G RODE К NAD 3U£N У # gm. H r u Ы eez ó w w oj. га moja We
Stanowisko 1 С
Un lw e r ну* еч im . M arii Curie*5kłodow skiej w Lublinie
K atedra A rcheologii Polaki
Badania prow adzili m g r Sław om ir Ja a trz ç b sh l 1 d r A ndrzej K o k o w
ski, Finansow ało BBlDZ w Z am ościu. Siódmy е е to n badań. Osada wyżynna kultur у pucharów lejkow atych, c m en tarzy sk o kultury czern i ac how a ki ej „
Badania koncentrow ały się w dwu p a rtia c h rozległego stanow iska 1 C\ w jego c z ę śc i środkow ow schodniej na o b sz a rz e przyległym do wykopu 1/83, gdzie zaobserwowano w r o lo ubiegłym znaczną ko n cen trację obiektów kultu· r y pa d ia rów lejkow atych o ra z w c zę śc i południowej, gdzte zlokalizowano znane z lite ra tu r y c m en tarzy sk o k u ltu ry c z e rn ic h o w s k ie j.
czono ek sp lo rację 3 obiektów o d b y ty c h w roku ubiegłym· W dwu przypadkach aa talon o układy stra ty g ra fic z n e . P ierw szy ukiad tw orzą obiekty 7/83 / « ta r e z у / 1 16/84 /m lo d s2y /. O biekt 7/B3 c h a ra k te ry z u je s ię w ystępowaniem m ateriału o cechach "fazy k lasycznej" g ru p y m a i opolski ej, w wypełni stal obiektu 16/64 w ystąpiły lo r my zw iązane prawdopodobnie z m łodszą fazą osa& ilctwa k ultury pucharów lejkow atych na ty n stanow isku o ra z ce ra m ik a m ało· w ans tej kultury. Drugi układ stra ty g ra fic z n y tw orzą obiekty 13 JA 13E, 13G o ra z 15 /3 4 , O tte k t 13D/84 zajm ujący w sekwencji stra ty g ra fic z n e j pozycję m łodszą ch arak tery zu je eię wepółwystępowanlem ce ra m ik i o cech ach fazy klasycznej k ultury pucharów lejkowatych 1 o cechach pófnopolgarsklch, ^
W w arstw ie kulturow ej obok "lejkowatych* odkryto liczny m a te ria ł c e ra m ic z n y k u ltu ry w olyrtsko-lo bełski ej c e ra m ik i malowane i, f r , malowanej c e ra m ik i k ultury iry p o le k ie j o ra z ce ra m ik i sznurow ej typu Hor odek, a ta k ie m niej liczny m ate ria ł k u ltu ry a trz y lo w sk le j 1 .za.TUbl|AteckJej. Z tą o sta tn ią k u ltu rą być m o le w iązać n ależy jam o wy grób ciałopalny wyposażony w brązow e kółko,
Wyniki badah um ożliw iają podjęcie p ró b y w yróżnienia kolejnych faz osadnictw a n eo lity с m eg o n a te re n ie ba danej osady.
2
W drugim re jo n ie p ra c e objęły pow ierzchnię 120 m . Nie powiodły s ię p ró b y naw iązania do wykopów daw nych. Najprawdopodobniej w północnej c z ę śc i cm e n te r ty sk a , gdzie groby w ystąpiły w słabym zagęszczeniu odkryto
JO nowych obiektów. 9 zaw ierało pochówki szkieletow e, a 1 Jest prawd (podobnie sym boliczny. W tej liczb ie były dwa pochówki cząstkow e \ jeden w układzie nl ean&to m iernym , Nadto stw ierdzono sła b o uchwytną w ar et w ę ciało p a lenia zaw ierającą jedynie spalone kości, n ieliczn ą c e ra m ik ę naczyniow ą 1 p rzep alo n e ozdoby.
Jedynie pięć grobów zaw ierało w yposażenie. Na w yróżnienie zasługuje Łq wen ta r z grobu n r 16 składający się z 37 paciorków szklanych 1 bursztynow ych, Igły brązow ej 1 żelazn e j sp rz ą c z k i z pogrubioną ra m ą . Grób n r 6 zaw ierał pochówek dziecka z naczyniem , brązow ą zapinkę i p acio rk am i szklanym i,
W Gródku n ieczy teln e są elem en ty obrządku pogrzebow ego re je stro w a n e w Ma słom ę с zu z uwagi na masowo w ystępujący w w arstw ie kulturow ej m a te ria ł neolityczny.
Odkryto rów nież 12 obiektów neolitycznych - k u ltu ry pucharów lejkowa* z k tórych na uwagę zasługuje jam a n r 2/84 zaw ierająca du l e f r . naczyii, ob, nr Id - głęboka jam a z ż arn em na dnie 1 ob, n r 2 0 /6 4 , z aw ierający m ate ria ł o cechach stylistycznych baalberku.
M ateriał znajduje się w K atedrze A rcheologii UMCS i w Muzeum Regionalnym w H rubieszow ie. Badania będą kontynuowane.
GRUDZIĄDZ-MNISZEK woj, to ru ń sk ie Stanowisko Ul
p a t r z
paleo lit 1 m ezolit
ЯЯ U BI E S 2 0 W -P O DCOE Z E p a tr z
o k res wpływów rz y m sk ic h woj. zam ojskie
Stanowisko 1 A
J A KCJSZOWlCE,* gm. K azim ierza Wielka woj, kieleck ie
JASZCZ OL TO WO# g m. Rojew o
p a trz
o k re s wpływów rz y m sk ic h
U niw ersytet im . A dam a M ickiew icza In sty tu t P ra h is to r ii
Z espół Badań Kujaw w Poznaniu woj. bydgoskie
Stanowisko 10
Badania prow adził zespół pod kieru n k iem doc, d r hab, A leksandry С o rty -B ro n ie we Id ej. Finansow ał U niw ersytet W arszaw ski. P ie rw sz y a e t on badań. Obozowisko ludności k u ltu ry am fo r kulistych o ra z śla d osadnictw a ludności k ultury pucharów lejkow atych. Stanowisko zlokalizowane je s t na niew ielkiej wydmie n a północnym et oku doliny niew ielkiego cieku. p Îia c e realizow ano w dwóch elapaqh. W pierw szym wykonano szczegółow ą Inw entaryzację pow ierzchniow ą / - .4 7 5 m4/ . N astępnie w stre fie jednej z dwóch koncentracji m a te ria łu celo tono wykopy /łą c z n a pow ierzchnie
23
-2 17 m / . Z arejestro w an o 18 obiektów /d o tk l posłupowe* "jam y4/ , Spośród ŹrOdeł ruchom ych pozystano; 1. 177 f r , ceram ik ) k u ltury am fo r kuli a ty с h, 405 Гг. ceram ik i kultury pucharów lejko« a ijjth . 90 bryt krzem lennych^ 20 kam ieni a s śladam i „obróbki, $ fr. k ości, t grudkę bursztynu. *
W o b r ę tte zbadanej j>ow 1er z chm zarejestro w an o dwa skupiska m a te ria łu ruchom ego. W pierw szym /p o łu d niow o-zachodnim / w ystąpiła jedynie ce ra m ik a k u ltury am for kulistych, w drugim zad, obok niej w p rzew alającej Ilo ści ta k i e m a te ria l k u ltu ry pucharów lejkowatych. 1
P ozyskane źró d ła kultury pucharów lejkowatych są tymcjtaaowo trudne do szczegółow ej klasyfikacji c h ro nologicznej» C e ram ik a am for re p re z e n tu je fazę lita wg periodyzacji cem ralnokujaw eklej.
M ateriały przechow yw ane będą w IP UAM w Poznaniu, Badania będą kontynuowane.
5
JEZUICKA STRUGA, gm , Rojewo U niw ersytet lm H Adama M ickiewicza woj. bydgoskie w Poznaniu
Stanow isko И in sty tu t P ra h is to rii Ze apel Badah Kujaw
Muzeum A rcheologiczne w Poznaniu Badania prow adziła m gr Danuta P rin k e . Finansow ano je w r a mach problem u resortow ego R ШВ, Drugi sezon b&dnń, Osada z drugiej fazy rozw oju kultury pucharów lejkowatych na Kujawach, osada / ? / z Ш fazy rozwoju kultury am for kulistych,
2
Zbadano pow ierzchnię 218 m . Uzyskano z niej: 129 f r . zdobionych„ 216 £r. Innych elementów wydzielonych i 2,, 435 f r , ce ra m ik i m asow ej k ultury p u ch ar0w lejkowatych; ok. 300 f r . ceram ik) kultury am for kulistych, 110 wy robów krzem iennych /w tym kilka g ro d k ó w /; 30 przedm iotów kam iennych /głów nie odlupków l okrzeskdv, / o raz ok. ISO fr, kostnych j z obiektów l z w arstw y - w iększość/» W ystąpiły ta k ie dwa p rz ę śllk i.
Ustalono zasięg osady l względnie całościow o ją zbadano. W trak cie ek sp lo racji stosowano punktową lo k a liz a c ję w szystkich k a te g o rii ź ró d eł w ram ach jednostek eksploracyjnych, co dało szczegółowy ob raz ro zrz u tu m a te ria łu archeologicznego w o b ręb ie stanow iska. A naliza tego ro z rz u tu w połączeniu z analizą sie c i odkrytych dołków posłupowych i jam w skazuje, iż n atrafiono na ślady obiektu podomowego, zorientowanego na osi NE-SW o w ym iarach ok. fi x 7, 5 i ł W jego w nętrzu w ystąpiło niew ielkie skupisko ceram ik i / w części południowo-wschod n ie j/ o ra z frag m en t dużej koncen tré e JJ m ateriałów , w ychodzącej poza obiekt /e ta n ro z p ro sz e n ia źródeł wiązany z obozowiskam i sezonowymi - le tn im i/.
Do ciekaw szych odkryć zaliczyć należy dwa obiekty - Jamy znajdujące się na zachód od "chaty". R e je s tru jem y w nich dowody na oddziaływanie na o b sz ar prad o lin y /K o tlin a T o ru ń sk a/ tradycji kulturow ych z północnego w schodu ł południa kręgu k ultury pucharów lejkow atych. Wpływy zachodnie ujawnione zostały już w poprzednim sezonie na podstaw ie luźno znalezionych wątków tzw. dywanowych o niew ątpliw ie zachodniej prow eniencji. O bec n ie w ystąpiły one w obiekcie 2 w wykopie Χ1Π, Poza nielicznym i wyjątk&Thl /o b . 1, wyk. VfII 1 ХШ/ slyl ceram iki z Je z u ic k ie j Strugi stanow i ś c is łe odwzorowanie zdobnictwa c h arak tery sty czn eg o dla w czesnych faz rozwoju ku l tu ry puch arów lejkow atych« s tr e f ie nad łab sk o -o d rzań sk iej. P ojaw ienie s ię tego typu etylów przed uformowaniem sty listy k i w ió reck iej d o sta rc z a w ażtach argum entów do rew izji poglądów na tem at jej chronologii i genezy.
B a d a n ia n a s t a n o w i s k a z a k o ń c z o n o .
KEERZKOWO, ant. Żnin woj. bydgonlde Stanow isko 1
Badaniam i k iero w ał pr©f, dr T adeusz W lślaćski. Finansow ał WKZ w Bydgoszczy, T rz e c i sezon badań. G robow iec/n e g a l i tyczny kultury am for k u listy ch .
G robowiec m e g ality czn y założono na w ysokim brzegu doliny odnogi N oteci, N asyp skierow any był osią podłużną E-W . Jego c e n tra ln ą c z ę ść zajm ow ała sk rz y n ia kam ienna zbudowana z potężnych głazów , przew ażnie ok. 1 ,8 m w ysokich 1 ok. Oj 5 -0 ,8 m sz e ro k ic h 1 grubych. C zęść z nich m iała śc ian y n atu raln e, część było sp e c ja ln ie łapana. S zpary pom iędzy nim i założono m niejszym i k am ieniam i. C ałość k o m ory przykryw ało pierw otnie 6*8 dużych kilkutonowych głazów. K om ora m iała 10 m długości, W połowie kom ory wstawiono duty głaz dzielący ją na dwie rów ne c z ę ś c i. Do obu prow adziły u m iesz czo n e w pobliżu południowo-wschodnich narożników k o ry tarze , zbudowane г dużych kam ieni, 'b ą c z y iy one kom orę z o taczając ą ją obstaw ą. Obstaw ę zbudowano z dużych p rzew aż nie pionowo ustaw ionych głazów . Obstaw a w k le r doku W biegła kilka m etrów d alej niż kom ora grobowa. Ta p a rtia z o sta ła zabrukow ana w arstw ą dość dużych kam ieni.
W ewnątrz kom ory grobow ej w kilku m iejsca ch odkryto skupiska k o ści ludzkich l zw ierzęcych, Kości nie tw orzyły układów anatom icznych, ró tn e p a r tie szkieletów b y iy z e sobą p rzew ażn ie p o m ieszane. W pobliżu kości ludzkich odkryto kilka paciorków bursztynow ych o ra z ułam ki naczyń. W cało ści m e zachow ało s ię żadne naczynie,
W p a r tii otoczonej obstaw ą, a le p o za zasięg iem kom ory grobow ej, pod brukiem w ystąpiły liczn e kości - głównie krow y. Tylko c z ę ś ć z nich złożono w porządku anatom icznym . Je d n a k ie , ja k się wydaje, były to głównie
Wojewódzki K onserw ator Zabytków w Bydgoszczy
