Zdzisław Kaszewski
Madeły, gm. Pątnów, woj. sieradzkie.
Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 15, 103-104
103
Badania prow ad ził m gr B ogusław B oja nowe ki. F i nansow ał WKZ w G orzow ie Wlkp. P ie r w sz y sezo n badań. Oaada lu d n o ści k u l t u r y łuĄfckleJ i ślady osadnictw a w c zesn o śred n io w iecz n e g o .
Osada usytuowana je s t po prawej s tr o n ie lin ii kolejow ej z K o str z y na do G orzow a W lk p ., koio nasypu k olejow ego, w ew nątrz terenu s z t u c z nie obw ałow anego.
2
Badania o b jęły p o w ierzch n ię 1 0 7 ,5 ш , s ą kontynuacją prac w c z e ś n ie js z y c h - z roku 1970, prowadzonych p rzez m g r .T a d eu sza Sento- wa na cm en tarzysk ach łu życk ich , oddalonych o 1 0 0 -1 5 0 m od osady w lin ii p r o ste j. W b ie żą cy m roku za ło żo n o tr z y wykopy.
Wykop I o w ym iarach 3 x 2, 5 m m ia ł ch arak ter son d a żo w o -ro zp ozn a w czy. W tr a k c ie ek sp lo r a cji ujawniono w w a rstw ie o sa d n icz ej dwie jam y odpado w e w ypełnione m a teria łem ce ra m icz n y m i k o śćm i z w ie r z ę c y m i. W arstwa o sad n icza jednorodna - z m a teria łem h a lsz ta ck im , jedyn ie na je j str o p ie m inim alna d o m ieszk a ce ra m ik i w c z esn o śred n io w iecz n e j.
Wykop II o w ym iarach 1 5 x 4 m zlok alizow an y na p rzy p u szczaln y m sk raju osad y p o zw o lił rozp ozn ać tą c z ę ś ć te ren u . Z odkrytych n aw arstw ień w yni k ało, iż te r e n ten do połowy XIX wieku b y ł zb iorn ik iem wodnym . W tra k c ie budowy nasypu k olejow ego z o s ta ł zasypany I zrów nany z tą c z ę ś c ią , na której zn a lezio n o śla d y po o s a d z ie .
Wykop Ш o w ym iarach 10 x 4 m założon y na o s i wykopu 1 ujawnił tr z y ja my odpadowe oraz 7 p alen isk kam iennych. Obiekty te za leg a ły na g łę b o k o ś c i około 1 m pod p ow ierzch n ią. N ie stw ierd zon o konstrukcji m ie s z k a l n o-g o sp o d a rczy ch . Odkryty w ob ręb ie tych obiektów m a te r ia ł zabytkowy /c e r a m ik a k o śc i z w ie r z ę c e , o ś c i ry b ie, fragm en t p r z ę ś llk a l noża ż e l a z n e g o / pozw ala s tw ie r d z ić , iż jam y w ykorzystyw ane były p rze z lud n ość kultury łu życk iej z o k resu h a lsz ta ck ieg o , n atom iast p a len isk a - krótko trw ałe - użytkowane były p rzez lud n ość w c zesn o śred n io w iecz n ą .
W op arciu o a n a liz ę m ateriału ce r a m ic z n e g o m ożna datować o sa d ę w jej fa z ie n a jsta rsz ej na p oczątek epoki że la z a /H C -Ш )/, a n ajm łodszej na p rzeło m X /X I w, a, e. Usytuowana była nad n iew ielk im zbiornikiem wodnym połączonym z rzek ą W artą p op rzez r o z le w isk a . Z wykonanych w c z ę ś c i w sch od niej so n d a iy wynika, Iż osada zajm ow ała w tym rejon ie p r z e s tr z e ń o p ow ierzch ni około 0, 5 ha. Zarówno w o k r e s ie h a lszta ck im , jak t e ż we w czesn y m śre d n io w iecz u lud n ość tu z a m ie sz k a ła zajm ow ała S ię hodow lą z w ie r z ą t, ryb ołów stw em .
M ateriały znajdują s i ę w B iu r z e D okum entacji Zabytków - u Kon ser w a to ra Zabytków A r ch eo lo g iczn y ch w G orzow ie Wlkp,
P r a c e b adaw cze na tym stanow isku z o s ta ły zak oń czon e.
MADELY, gm . Pątnów w oj. sie r a d z k ie
Stanow isko 1
Muzeum A rch eo log iczn e i E tn o g ra ficz n e
104
BadanU p row adzi! m gr Z dzisław R a szew sk i, Finan so w a ł WKZ w S ierad zu , T r z e c i se z o n badań. Cm en ta rzy sk o g ó r n o ślą sk o -m a ło p o lsk iej grupy kultury łużyck iej z V o k resu epoki brązu i z o k resu h a lsz ta c kiego С /9 0 0 -6 5 0 p. n, e , / ,
Kontynuowano p race z la t 1 977-1 9 8 0 . Stanow isko to znajduje s i ę na g r z b ie c ie n a jsta rsz ej te r a sy pradoliny W arty, p o ro śn iętej obecnie k a r łowatym la s e m . Przebadano o b sz a r o p ow ierzch n i 350 ra , na którym odkryto 23 groby ciałop aln e o zróżn icow an ym obrządku pogrzebow ym .
Typ I, stan ow ią groby p op ieln icow e z k o śćm i lu d zk im i zło żon y m i w p op ieln icy, w u kładzie an atom icznym . Typ II, groby z ob staw ą k am ien ną z k o śćm i złożon ym i c z ę ś c io w o w p op ieln icy. Typ U l, groby z obstaw ą kam ienną z k o śćm i zło żon ym i c z ę śc io w o w p op ieln icy 1 obsypane s z c z ą t kam i sto su . Typ IV, groby jam ow e z k o śćm i lu d zk im i, zeeypyw anym i do jam y grobow ej ra zem z ułam kam i naczyń, Typ V groby jam ow e z obstaw ą kam ienną, w k tórych k o śc i lud zk ie tw o rzą podłużne skupiska w zd łu ż o s i w sch ód -zach ód . N aczynia lub ich fragm enty u m ieszc zo n e były z a w sz e po s tr o n ie zachodniej jam y grobow ej, W b ie żą cy m se z o n ie badaw czym nie odkryto n atom iast grobów jam ow ych z obstaw ą kam ienną typu VI, za w ie rających tylko skup iska p rzepalon ych k o śc i ludzkich. Groby te d o ść l i c z nie w ystępow ały w latach u biegłych.
W yposażenie p o szcz eg ó ln y c h grobów w naczynia waha s i ę od 2 do 9 sztu k . W dwóch grobach p opieln icow ych w śród przepalonych k o ś c i lu d z kich odkryto fragm enty n iew ielk ich kółek wykonanych z cien k ieg o b rą zo w ego drutu. N atom iast w jednym z grobów jam ow ych zn alezion o glinian ą Im itację brązow ego s ie r p a , W tr z e c h grob ach p opielnicow ych, będących prawdopodobnie pochówkam i m łod ocian ych osobników , w śród przepalonych k o ś c i ludzkich w ystępow ały glin ia n e g rz ech o tk i. W sied m iu grobach po p ieln icow ych zaobserw ow ano rytualne odw racanie naczyń, a w dwóch p rzy padkach p o p ieln ice ustaw ione były do góry dnem.
NOWY BARKOCZYN, gm . Nowa K arczm a -L in iew o
w oj. gdańskie Muzeum A rch eo lo g iczn e
Stanow isko 3 w Gdańsku
Badania p row ad ził m gr Janusz P od g ó rsk i, F in a n so w ał WKZ w Gdańsku. T r z e c i se z o n badań. C m enta rzy sk o p ła sk ie kultury łu życk iej i w schodniopom or- sk ie j z o k resu H allstatt C -D .
Zbadano o b sza r 2 ,2 5 ara. Odkryto 9 obiektów , w tym : 1 grób ob warowany, pusty, z fragm en tem kręgu kam iennego, 6 jam i 2 p alenisk a. Jam y i p alenisk a zaw ieraty n ie w ielk ie ilo ś c i ułamków cera m iczn y ch , w ęgla d rzew n ego i przepalonych k o écl ludzkich. Obiekty zaw iera ją ce
