Rawa Mazowiecka, woj. skierniewickie. Stanowisko 1

Zbigniew Lechowicz

Rawa Mazowiecka, woj.

skierniewickie. Stanowisko 1

Informator Archeologiczny : badania 20, 195-196

195 -M C i a û u w o j. k a t o w ic k ie Benek na O stro g u PP P ra c o w n ie K o n s e rw a c ji tab ytk ó w P ra c o w n ie A rch e o lo g ic z n o - K o n se rw a­ t o r s k a O ddział ló d * B a d a n ia p r o w a d z ił mgr B ł a ż e j H u z o lf* F in a n s u je WKZ w K a to w ic a c h . D ru g i sezon badań· G ro d z is k o w czesno śred ­ n io w ie c z n e i zamek murowany X I I I - X X w.

B a d a n ia sk o n centro w ano p rz y budynku bramnym, k a p l ic y zamkowej o r a z wschodnim domu m lesz- k a l n y i zamku.

W w yn iku badań wyznaczono p rz e b ie g w a łu g rodu z X I I I w . od s t r o n y w s c h o d n ie j, u jego podnóża od wewną t r z grodu uchwycono fr a g m e n ta r y c z n ie zabudową zrębow ą.

W s tę p n ie s tw ie rd z o n o i s t n i e n i e pod obecnym budynkiem bram nya, fundamentów s t a r s z e j w ie ­ ży b ra m n e j, k t ó r a w s p ó ł i s t n i a ł a zaw ałam i d rew nian o-ziem n ym i od o k , p o ł. X I I I w. po p r z e ło n X I I I Ł ЖГУ w· '

W d rugim e t a p ie rozbudowy um ocnień murowanych p o w s ta ły mury obwodowa, łf t r a k c i e ic h pow staw ania s t a r s z a budow la bramna z o s t a ła c z ę ś c io w o r o z e b ra n a , a na j e j fundam entach w y s ta ­ w io n o d łu g i budynek bramny / z b liż o n y ro z m ia ram i i l o k a l i z a c j ą do d z is ie js z e g o / z łą cz o n y z au­ ra m i obwodowymi. W sch od nia p a r t i a te g o budynku z o s t a ła posadowiona w s t a r e j f o s i e grodu co d o p ro w a d z iło do ja g o p rz e ła m a n ia i o b s u n ię c ia s i ą w d ó ł . K a t a s t r o f a t a b y ła powodem je g o c z ę ś ­ cio w e g o r o z e b r a n ie i odbudowy w z b liż o n ym k s z t a ł c i e , w s tę p n ie d atujem y t ę k a t a s t r o f ę i odbu­ dowę na k o n ie c X IV w.

Trudno j u t na obecnym e t a p ie badań z g o d z ió s i ę z tw ie rd z e n ia m i w l i t e r a t u r z e , i ż mury obwodowe zamku p o w sta w a ły je s z c z e v X V I w. W sz ystk o w s k a z u je , że p e łe n obwód murów głów nych p o w s ta ł na p r z e ło m ie X I I I 1 X IV w. Je d y n i e d rug s l i n i a n i s k i c h murów p r z e s ła n ia ją c y c h pow sta­ ł a w końcu w ie k u XV bąd* na р о с с , w ie k u X V I.

S tw ie rd z o n o ró w n ie ż o s t a t e c z n ie , i ż obecna b r y ł a k a p l ic y zamkowej j e s t o p ó ł p r z ę s ła /z ach o d n ie g o / k r ó t s z a n iż p ie r w o tn a p o w s ta łe po 1208 r . We obecnym e t a p ie badań można ju ż ponad w s z e lk ą w g tp llw o ś ć z re k o n s tru o w a ć j e j formę ja k o k a p l ic ę dwupoziomową + poziom g r z e b a l­ ny p o n ił e j d o ln e g o k o ś c i o ł a . O d s ło n ię t e e lem e n ty k o n s t r u k c y jn e p o z w a la ją na d ok ład n e wyzna­ c z e n ie poziomów obu k o ś c io łó w . D o ln y k o ś c i ó ł m ia ł w ysokość o k , 3 ,5 s i t r z y p ro s to k ą tn e p r z ę s ł a o s k le p ie n ia c h w s p a r ty c h na w s p o rn ik a c h . Również w y d a je s i ę uzasadnionym p rzyjm o ­

w a ć , l ż k a p l ic a po 1280 r * w y k o r z y s t u je frag m e n ty s t a r s z e j b u d o w li murowanej z w łasz cza w j e j p o łu d nio w o -w scho dn ich p a r t ia c h .

B a d a n ia sondażowe w obecnych p iw n ic a c h pod budynkiem m ieszkalnym zamku n a k a z u ją p rzyjąć^ l i p iw n ic e z o s t a ł y p o g łę b io n e w sto su n k u do p ie r w o tn y c h . O b ecn ie p o m ie sz cz e n ia p iw n ic z n e b y­ ł y j e d y n ie c z ę ś c io w o p o n iż e j poziomu g ru n tu w o k r e s ie X IV-X V w. Se względu na c z ę ś c io w e z n is z ­ c z e n ie s t r a t y g r a f i i w ew nątrz p iw n ic , tru d n b d atow ać p o d z ia ły w ew nętrz ne, r o b ią one w ra ż e n ie w tó rn yc h w sto su n k u do ś c l& n d łu g ic h . B a obecnym e t a p ie badań możemy s t w ie r d z i ć , i ż badany o b e c n ie budynek m ie s z k a ln y / g łó w n y ?/ z o s t a ł d o s ta w io n y do muru obwodowego.

w śród w yd ob ytych skateг la łó w ruchom ych na uwagę z a s łu g u ją fra g m e n ty żeber a k ie p le n n y c h , fra g m e n ty o bram ień o k ie n n y c h o ra z duży frag m e n t s i l n i e p r o f ilo w a n e j n a jp e w n ie j b e l k i nadpróż­ n e j p ó ż n o g o tyc k le g o p o r t a l u /bądi o b ra m ie n ia o k ie n n e g o / , j a k i frag m e n ty n aczyń m oraw skich! g r a f it o w y c h i typ u L o s t i c e .

RAWA MAI W IĘ C K A B iu r o Badań 1 D o k u m e n ta cji Babytków

w o j. s k i e r n i e w i c k ie * S k ie r n ie w ic a c h S ta n o w is k o 1

P ra c a m i k ie r o w a ł d r Z b ig n ie w L e ch o w icz - a u t o r sp raw oz­ d a n ia . F in a n s o w a ł WKX S k ie r n ie w ic e . P ie rw s z y sezon b a ­ d ań . G ro d z is k o Ś r e d n io w ie c z n a . Gród k a s z t e la ń s k i / ? / S ie d z ib a k s ią ż ę c a / ? / .

196

-Gród v R s w it M a z o w ie c k ie j zwany A n ie le k * G ó r* b adany b y t wykop*1lekow o w i960 roku p rzez n g r . J . A u g u s ty n ia k a . T eg oro czn e p r a c e badawcze p o d ję t o ,a b y w y j a ś n ić c h r o n o lo g ie 1 c h a r a k t e r g ro d u , l a l o i o n o t y l k o Je d e n wykop a k t a d a ) * c y г ' * * 1 o dcin k ó w o w ym iarach 3 I 4 s . w t r a k c i e e k e p l o r a c j l o k a z a ło a l g . Ze badany o b ie k t b y t z a a le d lo n y w t r z e c h fa z a c h ,· cz e g o d w ie e to d az e a * zw iąz an e z g ro d e a - t a k t e d w ie f a z y z t w lc r d io n o w k o e a t r u k c ja c h w a ło w ych , n a js t a r s z a fa z a j e s t s ła b o c z y t e ln a i b y ć no tł. J e s t to p o z ie · p ie r w o tn y f o r a y te re n o w e j z w a rstw a u ly tk o w * ' osady o t w a r t e j . I n a jm ło d s z a f a z a p r z e p a lo n a ] g l i n y , d u ł* k u l e n i e o r a * nragm eat k a m le n ia r a - k ie g o w y s t r o ju w n ę trz a budynku murowanego o ce c h a c h s t y l i s t y c z n y c h s c h y łk o w e ro m a ń sk ich . 1 fa z y s t a r s z e j p och o d z i pox он t a ł o i ć zabudowy w p o s t a c i p a le n is k 1 d ołków pos lup ow ych, z k t ó r y c h ze w zglgdu na n i e w i e l k i e p o w ie r z c h n ia e k e p l o r a c j l w tym aa z o n ie n i e u d a ło a i * z re k o n s tru o w a ć w yglgdu budynków.

Ruchomy m a t e r i a ł zabytkow y b y ł doŚó l i c z n y j s t a n o w i* o je g o l i c a n o ś c l p rze d e w s z y stk im frag m e n ty n aczyó g l ln ia n y c h r dzbanów , g arn k ó w , t a l e r z y i puch arkó w , fra g m e n t k i e l i c h a , g r o t s t r z a ł y , 9 s i e r p y , s p r z a d z k l do p a s a , g w o fd z le i n o Z y k l.

w w yk o p ie tegorocznym n i e n a t r a f i o n o na fundam enty zabudowy m u row an e].

s

RZESÏÔH P P P ra c o w n ia K o n s e r w a c ji la b y tk ć w

Zamek P ra c o w n ia a rc h e o lo g ic z n o - k o n s e r w a to r ­

sk a w T arn o w ie

B a d a n ia p ro w a d z ił mgr S l i g l n s z D w o ra c z y d a k l. F in a n s o w a ł S *d W ojewódzki w R z e s z o w ie , P ie r w s z y sezon b ad a li, f o r ­ t y f i k a c j e od X V I I do X IX w ie k u ,

B a d a n ia a r c h e o lo g ic z n a , ja k o u z u p e łn ie n ie s z e r o k ie g o programu b adali a r c h it e k t o n ic z n y c h , prowadzono na t e r a n i a d z le d z lltc a ze w n ętrz n e g o zamku o tocz on eg o f o r t y f l k a c j a m l b a s tio n o w y m i. W ię k s z o ś ć wykopów wykonana b y ł a w n a w a r s tw ie n ia c h z o s t a t n i e j f a z y o b ie k tu / X IX w ie k u / . Na­ t o m ia s t w wykopach usytu ow an ych na b a s t i o n i e p ółnocno-zachodnim n r Ï uchwycono u k ła d n a w a rs­ tw ie ń z fa z y b aro kow ej- o d k r y to t u t a j a a r o i n lk b a ra u b a s t io n u i k u r t y n y f o r t y f i k a c j i ziem nych w p o s t a c i b ard z o d o b rz e zachowanego l i c a wykonanego t b lo k ó w g l i n y . W y p e łn is k o w n ę trz a umoc- n ie ii s t a n o w i* poziom e w a rstw y g l i n y o g r u b o ś c i 20-30 c a , - p r z e d z ie lo n e j a ś n i e js z y m i sm ółkam i p o w stałym i prawdopodobnie w t r a k c i e u t w a r d z a n ia . O d k ry to p on ad to fra g m e n t p ó f n i e j s z e j obudowy k am ien n ej l i c a z n i e doko ń czo nej f a z y p r z e j ś c io w e j od f o r t y f i k a c j i ziem nych do m urowanych.

tt w yk o p ie usytuowanym w p d łn o c n s j p a r t i i d z ie d z iń c a o d k r y to g l i n i a n e l i c o k u r t y n y o ra z frag m en t muru kam iennego um ocnień re n e s a n s o w yc h . Uchwycono t u t a j t a k i e p e łn y u k ła d n a w a r s t­ w ie ń k u lt u r o w y c h . Mad lessowym ca lc e m z a le g a ła ciem n a w a rstw a a frag m en tam i c e r a m ik i p r a h i s ­ t o r y c z n e j, n a jp e w n ie j k u lt u r y ł u ł y c k i e j , a k t ó r ą ko re sp o n d o w a ł fra g m e n t o b ie k t u z a g łę b io n e g o w c a le c a w y p e łn io n eg o p o le p a 1 w ęglam i d rze w n ym i. U łam k i c e r a m ik i p r a h is t o r y c z n e j z n a le z io ­ no t a k i e w w a rs tw a ch zasypowych p o z o s t a łe j p a r t i i d z ie d z iń c a z e w n ętrz n e g o . V k o l e j n e j w a r s t ­ w ie z n a le z io n o l i c z n e fra g m e n ty c e r a m ik i z XV 1 X V I w ie k u , a wśród n ic h k a f l i re n e s a n so w yc h .

B a d a n ia beda kontynuow ane.

SAD łAlfEK, g n. T o p ó lk a p a t r z w czesne ś r e d n io w ie c z e w o j. w ło c ła w s k ie

S ta n o w is k o 1 1 l a

SANDOMIERZ

P I . P o n ia to w s k ie g o 1 woj . t arnob rz e ak l e