Kazanów Stary, woj. kieleckie. Dwór obronny

Edward Ćwiertak,Joanna Ćwiertak

Kazanów Stary, woj. kieleckie. Dwór

obronny

Informator Archeologiczny : badania 19, 192-193

- 1

92

-Wykop ΧΧΧΠ t i o t o l i u w i n j l o t u ł bezpośreA tto p rz e d v e j k i e u do b a s te l. MLai ca a* cało epraw d t a ­ n ie hipotezy o letn iem u w j e j w nętrzu c y ste rn y д а wodę. W wykopie o dsłonięto m o r k am i « in o -c e g la n y , z w ią­

zany z p o tn iejący m tam lm Jęclam b astei od s tro n y p o ło g o w e j o ra z z w tórnym i je j p odziałam i. D om niem anej c y ste rn y na wodę n ie stw ierdzono.

M ateriały, repre zen to w an e n a jc z ę ś c ie j p ra e a nła mH n aczyń с c i M c n y c h i каШ a wielcu XVI -XVIH I dokum entacja m a jd a ją s ię w PAK PK Z O /L u b lin .

B u llita będą kootJBuowans.

JANOWIEC P P P ra co w n ie K o n serw acji Zabytków

woj. lu b elsk ie P ra c o w n ia A rcheologie ano- K o n serw a to rsk a

^1, Ra dome ka j O ddział w Lublinie

Badania p ro w ad ził m gr J e r z y Clchom skl» r'in an so w a lo Muzeum w K ati-m ie rru Dolnym . P i e r w ежу s e t c e badań. N ie Istn ie ją c y k o śc i dl few. Cecy&l 1 sz p ita l /XVII» X V ni w, / ,

Badania a r cb e d o g ie s s e o a stan o w isk a po p rzed zo n e zo stały p ra c a m i g erflzy c zn y m i wykonanym i meto* dą ra d a ro w ą /SLR- в / . W ic h wynika o k re ślo n o lo k a liz a c ję k ościoła. Z ałożone w o p a rc iu o n ią dwa wykopy dały wynik negatywny.

2

Wykonano łą c z n ie 5 wykopów o p o w ie r z e n i l l i m . W wykopach П 1 OA o dsłonięto r e lik ty wolno s to ­ ją c e j dzw onnicy m urow anej o ra z fundam enty dawnego budjnka w ik arlato . W wykopie n r IV o d sło n ięto m ury kościoła. O dsłonięto lic a północnej 1 pohtftaiow ej śc ia n y p re z b ite riu m o ra z wscbottai k ra n ie c apsydy, we w n ętrzu n ie zn iszczo n e k ry p ty /w tym w chodząca pod m ensę o łta rz o w ą /. Od s tro n y północnej p rz y le g a ła do p re z b ite riu m z a k ry stia · gdzie o d a ło d ę to sk le p ie n ia k ry p ty . System zachow anych św iadków pozw olił z a r e je ­ stro w ać n aw arstw ie n ia we w szy stk ich In te re su ją c y c h m ie jsc a c h . B ezpośrednio p rz y tn u rzeb o d kryto z n is z ­ czone groby sz k ieleto w e bez wypocą te n la , ze Śladam i drew nianych tru m ie n .

W wykopie n r V odałm uęto zachodnią c z ę ść b o ś d o ła o ra z Jago sty k z budynkiem sz p ita la . W p rz e d ­ sionku k o śc io ła odkryto m lsz c z o n e sk le p ie n ia k rjp ty ,

Z kilku wykopdw uzyskano z w a rstw y bumu su pierw otnego zabytki s t a r s z e n iż po czątk i k o śc io ła - w czesnośredniow ieczne.

M a te ria ły do c z a su ic h pełnego opracow ania znajdują s i ę w P ra co w n i A rch eo lo g iezn o -K o n aerw ato ra k ie j P P F K 2 O /L ublin,

Badaida będą najpraw dopodobniej kontynuowane.

KALISZ POMORSKI p a tr z

woj. k o sz aliń sk ie p ö tn e śred n io w iecz e

KAMIENIEC ZĄBKOWICKI woj, w a łb rz y sk ie KAZANÓW STARY woj. k ieleck ie DwOr obronny p a tr z

późne Ś redniow iecze

Wojewódzki O śro d ek

A rch eo lo g iczn o -K o n serw ato rsk i w K ielcach

Badania p ro w a d z ił,m g r E dw ard C w ie rta k p rz y w spółudziale m g r i n t . a r c h , Joanny С Wier tak. F in an so w ał WOAK w K ielcach , D rugi mezon badań, Dwór obronny ro d zin y K azanow sH ch.

\

Ba dani a m iały c h a ra k te r ra to w n iczy . Z m ie rz a ły do poznania niew idocznych na pow ierzchni d e m i r e ­ liktów m urow anych w celu ro tp o z n a n ia pełnego rz u tu budynku. P rz eb ad an o 4 wykopy o p o w ierzch n i 78, 5 m , t Stwierdzono» t e w zniesiony z k a m ie n ia piaskowcowego dw ór posadow iono oa m ałym w zgórku usypanym z gliny» pierw o tn ie c a łe założenie było otoczone m o k rą fosą. Budynek główny na p lan ie leldco tra p e z o ld a ln e g o e rw o ro k ą ta p o sia d a ł w n aro żn ik u południowo-wechotfcilm p ro sto k ątn y a n ek s /p rz y b u d ó w k ę /. D latego t e l c a ło ść w r z u c ie poziom ym p o sia d a ła k sz ta łt odw róconej l ite r y L . Budynek główny, p o sia d a ją c y w y m ia ry 11 z 8 m m ia ł w p rz y z ie m iu dwie la b y o ra z przybudow aną Izbę o w y m iarach całkow itych B, 5 z 5 m. Do n a ro ż n ik a pó ł­ nocno-w e cho<fcil ego p rz y le g a ła w te ia o śre tto ic y в m» o tw artą do w n ętrza. W n arożniku północno-zachodnim w ym urow aną ói&łą w ieżę o ś re d n ic y 3 ,1 5 m ,słu ż ą c ą jako kia tka schodow a. W południow o-zachodnim n aro żu znajdow ała e lę piw nica n a p lan ie koła» w ychodząca p ó łk o liście p rż e d elew ację, z zew nętrznym w ejściem w Ś cianie południow ej.

DwOr p ierw o tn ie dwukondygnacyjny zachow ał a lę tylko w p a rtia c h fundam entow ych 1 częściow o p r z y ­ ziem ia, Od s tro n y północnej do k am ien icy p rz y le g a ł d zied zin iec o w y m iarach I 3 t 5 i 6 m otoczony m u rem w ykoianym z łam anego piaskow ca w iązanego zap raw ą w apienną. Do je g o północno-w sclaxtalfcgci n aro żn ik a

1Ю

-p rzym urow ano -pod-piw niczony / skle-piony kolebką/ budynek b ram ny z fo rtą w m u rz e wscboikiim / u v o b t t fo rty 1 ,8 m /, C a ło łi w zniesiona * łam anego к* m lenl a piaskowcowego z do de Udem kam i n e r a tycznych wią­ zanych zap raw ą w aptenuą w k o n stru k cji opus inc e r tum , о» ław ie f u n d a m « to * e j * ka m l « le erety czaeg o w ią­ zanego zap raw ą g lin ian ą. Ruchomy m a te ria ł zabytkowy stanow iła głównie c e ra m ik a l szkło, k td re można datow ać n a o k re a od połowy XVI do końca XVUI w. O k res pow alanie dw oru o k r e ł l l t u 3 połowy XVI w,

l l a t e r i a i y I dokum entacja m a jd u ją my w WOAK w K ielcach.

KAZIMIERZ BISKUPI woj. konińskie

U ł t w m O kręgow e w Kcedme

Battanla p rc—a d rii m gr P aw eł Dybowski. FlnanaoW ało MO w Ktutt- a le . P ie r w a ty se zo n badań.

Stanowi eko w K azim ierzu S a k o p lm lew, ataroałw o o d cryto w wyniku badań p ow ler«Jadow ych; w l a ­ ta c h sz e ść d z ie sią ty c h prow adzouo a a nim relo w n icze badania w ykopaliskowe. B a d an u m iały c h a ra k te r w e ry - fikacyjno-rozpocnaw c t y . C elem ic h było zrekonstruow anie p ierw o tn ej k cn flg u rac jl te re n u , ujaw nienie r e l l k - tdw a rc h ite k tu ry o ra z o k re śle n ie chrm m logu obiektu, k tó ry w lit a r a t o r i e p ria d m lo to zskwallflkowano Jako g ro d zi я'co b r ednlowl ec zi: u.

2

Z ałożono c i t e r y wyktgiy o łączn ej pow ierzchni l d i m . U jawniły m e frag m en t praw dopodobne funda- m onta wykonanego z kam ieni polnych / o s Ihm poziomów k am ien i, m ią ż sz o śc i 1 ,7 m / apojesiych gliną о гес fra g m e n t bruka kam iennego zw iązanego z fundam entem . Z a re je s tro w a n y fra g m e n t w ęzła n aro żn ik a “ funda­ m entu" znajdow ał a lę w p ro filu wykopo, p r t y a r ł e badania pozw olą na o d sło n ięcie cało ści "fundam enta" 1 o k re ś le n ie jego p a ra m e tró w o r a z funkcji.

K olejnym o d k ry ty m re lik te m a rc h ite k tu ry była p a r tia fundam entow a budynku odsłoniętego w jego p ó ł­ n ocno-w schodniej c z ę ś c i. Budynek o s z e ro k o śc i i , i c l o d sło n iętej długości 1 1 , 5 m wykonany był z k-m ięiii p o l n y c h epojonych zap raw ą w apienną, w n ętrze budynku t z u . piw nica licow ana była c e g łą , p iw n ic a p rz y k ry ta była sk le p ie n ie m kolebkowym , po k tó ry m zachow ały n ę o p o ry s k le p io n e . M ury budynku p rz e c in a ły w azyet· k le n a w a rstw ie n ia ku ltu ro w e, co w zestaw ieniu a bardzo n ie sta ra n n y m sposobem cprscow azua m ią ż s z o ś c i m u ru 1 je g a Uc w sk a z u je n a p d in ą m e try k ę tego obiektu.

W stępna an a ll za ź ró d e ł ru ch o m y ch uzyskanych w tra k c ie w ykopalisk pozw ala a a u sta le n ie jedynie s z e ro k ic h r a m cb rm o ln g lc zn y ch . Na tym etap ie badśń u sta la n a ch ro n o lo g ię па XVI-XIX w ., w ykluczając śred n io w iecz n ą m e try k ę stanow iska, a także funkcję.

D okum entacja 1 zabytki przechow yw ane s ą w MO w K ta ln le . Badania będą kcntynnowane.

KIELCE W ojewddzkl O śro d ek

Stanow isko "w zg ó rze połscow e* A robeologic zn o -K o n serw ato rsk i

w K ielcach

Badania prow adził m gr W aldem ar G liński, F inansow ała P ra c o w ­ n ia D okum entacji N aukow o-B latcrycznej P P PK Z K ielce. Drugi eeaoo badań, Północno-w schodnia c z ę ść ogrodu p ałacu tüsknp- »kiego

/xvn

Badania prow adzone były celem pozyskania dalszy ch m ateriałó w śrddłow ych do pow stającej m onografii w zg ó rza pałacow ego w K ielcach. C e le m p ra c było arch eo lo g ie z n o -a rc h i tektoniczne rozpoznanie reliktów щ п - row anych o r a n ż e r ii og ro d o w ej, a w <MlszeJ k olejności zap lecz a g o ^ to d ercz eg o ogrodu pałacow ego: lam u sa , f ig a m i, lodowni. Qgdlnla zad z m ie rz a ły do poznania położenia 1 ro z c z y ta n la planu zało żen ia.

O r a n ż e ria m an a je s t żrddłow o z “ L u s tra c ji zam ku t ogrodu w łoskiego" z roku lt* S / AP Badom, Z a­ r z ą d Dobr Państw ow ych, L u s tr a c je , n r 37a, s. 1 - i , 8 5 -7 3 /. Wg n ie j istn ia ły dwie o ra n ż e rie ; p lerw st,» z a ło ­ żona p rz e z biskupa Ja n a A lek san d ra L ipskiego /1 7 4 5 /, d ru g a z a ś za t t Pkupa A n d rz e ja Staniała w* Z ałuskiego /1 7 4 7 -1 7 5 7 /, P rz y le g a ły one do m u ru o g rodu, oknam i zw rd cco e n a połuikne. L o k aliz acja wykopdw naw iązy­ w ała do re llk td w o r a n ż e rii o dkrytych częściow o w c z a s ie badań P ra co w n i Archeologie: m o -K o n serw ą to r sk le j P P PK Z O ddział Krakńw w 1955 r .

2

P rz e b a d a n o tr z y wykupy o po w ierzch n i 37 m , Uzyskano połutktlow o-w schodni n a ro ż n ik o ra n ż e rii. Zbudow any j e s t on z re g u la rn y c h kam ieni na zapraw ie w z p le m e j. Północny odcinek m uru zniszczony z o sta ł p rz e z w sp d łc z e m ą stu d z ie n k ę kan alizacy jn ą . B rak ruchom ych zabytków archeologicznych.

D okum entacja a rc h e o lo g ic z n a , p o m ia ry geodezyjne znajdują s ię w F IU B P K Z K ielce t r a s WOAK K ielce.

KAZIMIERZ BISKUPI w oj. konińskie

Stanow isko n r 1 “S tarostw o*

p a tr z .

późne śt-eśblow iacse