A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA O EC O N O M IC A 198, 2006
Michal Przybyliński , Łucja Tomaszewicz
INTRO DUC TIO N -
IN FORUM M OD ELS FOR THE NE W EU M E M B E R S
It’s p a s s e d a l m o s t 4 0 y e a r s s in c e C l o p p e r A l m o n f o u n d e d th e I n te r in d u s t ry F o r e c a s tin g at th e U n i v e r s i t y o f M a ry la n d (I n f o ru m ) . H e a n d his te a m i n tr o d u c e I n f o r u m a s „ a r e s e a r c h o r g a n i z a t i o n d e d i c a t e d to i m p r o v i n g b u s i n e s s f o r e c a s t i n g a n d g o v e r n m e n t p o l i c y a n a l y s i s ” 1. T h e ide a l a y in g at t h e b a s i s o f I n f o r u m is a d y n a m i c , m u lt is e c to r a l m o d e l o f th e e c o n o m y , w i t h a n i n p u t - o u t p u t t a b l e as a core . U n lik e th e C G E m o d e l s , I n f o r u m m o d e l s a r e s o l v e d d y n a m i c a l l y , s h o w ing th e p a t h o f g r o w t h . P a r a m e t e r s a r e e s t i m a t e d o u t o f t i m e s e r ie s u s i n g e c o n o m e tr ic p r o c e d u r e s a n d d i a g n o s t i c ty p ic a l fo r m a c r o m o d e l s . I n f o r u m m o d e l w ith its d e t a il e d d i s s a g g r e g a t i o n m a k e s a n a l y s e s n o t o n l y p o s s i b l e at th e b r a n c h le vel, b u t it p r o d u c e s a c c u r a t e m a c r o e c o n o m i c in d ic a t o rs a s w ell. T h i s s c h e m e p r o v e d to b e s u c c e s s fu l , a n d h a s b e e n a d o p t e d in se v e ra l c o u n tries. In f o r u m - t y p e m o d e l s a p p e a r e d at first in th e m o s t d e v e l o p e d c o u n t r i e s as th e y r e q u i r e s o m e b a s ic c o n d i t i o n s to b e h eld. G o o d q u a l i t y o f s ta tis tic a l s o u r c e s is o n e o f th e m o s t i m p o r ta n t. T h i s m e a n s re li a b le i n p u t - o u t p u t t a b l e s a n d o th e r d a t a at d e t a il e d b r a n c h level. L o n g t im e s e rie s s h o u l d a l l o w fo r e s t i m a t i o n . M a n a g i n g so h u g e m o d e l n e e d s c o m p u t e r te c h n o l o g y a n d c o m p u t e r lite ra c y . T h is l im ita tio n d o e s n ’t e x i s t n o w , b u t in th e s e v e n ti e s a n d e i g h t i e s it w a s a s e r io u s p r o b le m . A n d , last b u t n o t least, th e r e n e e d s to b e a t e a m o f r e s e a r c h e r s b e l i e v ing in a d v a n t a g e s o f i n p u t - o u t p u t m e t h o d o l o g y , w i l l i n g to t a k e a h u g e e f f o r t in o r d e r to m a k e th e i r f o re c a s ts m o r e reliable . D u r i n g th e e i g h t i e s th e id e a o f I n f o r u m m o d e l l i n g s p r e a d so w i d e th a t the n e e d f o r i n te r n a tio n a l m e e t i n g a p p e a r e d . T h e first W o r l d I n f o r u m C o n f e r e n c e to o k p la c e in 1993 in R e n n e s ( F r a n c e ) . A m o n g m o d e l s o f th e m o s t i m p o r t a n t e c o n o m i e s , th e P o lis h m o d e l I M P E C w a s p r e s e n t e d th e re . S i n c e t h a t tim e , e v e ry yea r, th e id e a s a n d n e w d e v e l o p m e n t s in m u lt is e c to r a l m o d e l l i n g a r e s h a r e d at the co n f e re n c e s , held in vario u s parts o f the w orld. In 1995 I n fo r u m e rs w e r e hosted
* Chair o f Theory and Analyses o f Economic Systems, University o f Łódź. " Chair o f Theory and Analyses o f Economic Systems, University o f Łódź. 1 See www.inforumweb.umd.edu
b y th e U n i v e r s i t y o f L o d z . P a p e r s p u b l i s h e d in this b o o k w e r e p r e s e n t e d at th e W o r ld I n f o r u m C o n f e r e n c e s in S u z d a l ( R u s s i a , 2 0 0 3 ) a n d A s c e a (Ita ly , 2 0 0 4 ) . T h e y w e r e r e v is e d a n d u p d a t e d in 2 0 0 5 . T h e I n f o r u m t y p e m o d e l s g a i n g r o w i n g in te r e s t in E u r o p e as w e ll a s all o v e r th e w o rld . N a ti o n a l m o d e l s o f th is k in d e x is t in A u s tr ia , B e l g i u m , D e n m a r k , F ra n c e , G e r m a n y , Italy, S p a i n a n d S w i tz e rl a n d . In o t h e r c o u n t r i e s o f the „ o l d ” EU , lik e G r e a t B rita in , m u l t is e c to r a l m o d e l s a r e d e v e l o p e d i n d e p e n d e n t l y . „ N e w ” m e m b e r s s h o w th e ir in te re s t a n d s o m e p r o g r e s s c a n b e o b s e r v e d . B e fo r e th e a c c e s s i o n t h e r e w e r e tw o o p e r a t i n g m o d e l s in this g r o u p o f c o u n t r i e s . Polish m o d e l I M P E C d a t e s b a c k to t h e e i g h tie s , a n d w a s s e ri o u s l y r e c o n s t r u c t e d a f te r c h a n g i n g th e e c o n o m i c s y s t e m in 1989. H u n g a r i a n m o d e l D U N A w a s d e v e l o p e d in th e s e c o n d h a l f o f th e n in e tie s . L ately , m o d e l s o f L a t v ia a n d E s t o n i a h a v e b e e n c o n s t r u c t e d ( th e sta te o f art is p r e s e n t e d in this b o o k ) . D u r i n g th e lo n g h i s tory o f I n f o r u m , t e a m s f ro m o t h e r c o u n t ri e s h a v e s h o w n th e ir in te r e s t in b u i l d i n g th e ir o w n m o d e l s , b u t f ro m u n k n o w n r e a s o n s , th e y h a v e to p o s t p o n e th e idea. I n fo r u m C o n f e r e n c e s h a v e h o s te d , a m o n g o th e rs , r e s e a r c h e r s f r o m S lo v a k i a , the C z e c h R e p u b l i c a n d la tely - L ith u a n ia .
T h e s e q u e n c e o f p a p e r s f o llo w th e rule f ro m g e n e r a l to de ta il. J o s e f R i c h te r s h o w s the m a i n c o n d i t i o n s a n d p e r s p e c ti v e s o f E u r o p e a n s t a tis t ic s d e t e r m i n i n g th e s h a p e o f th e m o d e ls . R e e l ik a P a r v e c o m p a r e s f r a m e w o r k s u s e d to input- o u t p u t d a t a c o l l e c t i o n in v a r io u s E u r o p e a n c o u n trie s .
T h e s e tw o „ g l o b a l ” p a p e r s a r e f o llo w e d by „n a tio n a l o v e r v i e w s ” , d e s c r ib in g E sto n ia n a n d L a tv ia n m o d e ls , w h ic h are in the p h a s e o f c o n s tr u c tio n . Both m o d e ls bene fit fro m M a u r i z i o G r a s s i n i 's e x p e r ie n c e w ith Italian m o d e l I N T I M O . T iu u Paas, w h o is th e h e a d o f E s to n ia n te a m , as w ell as R e m ig i js P o e s, G u n t a P in k e and L u d is N e id e r s p la c e th e m o d e l s in the c o n te x t o f c u rr e n t e c o n o m i c situation. D e ta ile d s o l u t i o n s a p p l ie d to I n f o r u m m o d e l ty p ic al fo r a n e w E U m e m b e r e c o n o m y a r e d is s c u s s e d in th e s e c o n d h a l f o f th e b o o k . T h e s e f o u r p a p e r s c o n c e rn P o lish m o d e l I M P E C , w h i c h h a s th e lo n g e s t t r a d i tio n , a n d is at p r e s e n t p r o b a b l y th e m o s t a d v a n c e d m o d e l a m o n g ten c o u n t r i e s . J a k u b B o r a t y ń s k i g iv e s an e x a m p l e o f in p u t- o u t p u t m e t h o d o l o g y , w h ile n e x t tw o p a p e r s p r e s e n t ty p ic al „ e c o n o m e t r i c ” p i e c e s o f t h e m o d e l. M a riu s z PI ich t o g e t h e r w ith M a r c in P o n e w c z y ń s k i s h o w the m e t h o d o l o g y o f c o m p i l i n g a d e t a i l e d d a t a b a n k and M ic h a ł P r z y b y l i ń s k i p r o d u c e s final re s u lts o f e s tim a tio n . I w o n a Ś w i e c z e w s k a a n d Z o f i a W y s o c k a p r o p o s e a n e w a re a o f in v e s tig a tio n , w h i c h m a y le ad to an im p o r ta n t e x t e n s i o n o f th e m o d e l.
A s J o s e f R i c h t e r sta te d in h i s p a p e r , “ In th e E u r o p e a n U n i o n ( E U ) th e c o m p ila tio n o f sta tistic a l d a t a is to a high d e g r e e s ta n d a r d i z e d a n d r e g u l a t e d . ” T h u s , a c o m m o n , E u r o p e a n s t a n d a r d s o f m o d e l s c a n b e w o r k e d out. T h i s w o u l d m a k e c r e a t i n g n e w m o d e l fo r E u r o p e a n c o u n t r i e s m u c h e a s ie r. S o o n , w e m a y e x p e c t n e w t e a m s o f r e s e a r c h e r s j o i n i n g t h e I n fo r u m fam ily .
Micluil Przybyliński, Łucja Tomasiewicz
W P R O W A D Z E N IE - M O D E L E TYPU INFO RUM DLA K R A J Ó W - N O W Y C H C Z Ł O N K Ó W UE
IN FO RU M tu nazw a fundacji naukow ej, działającej przy U niw ersytecie M aryland, założonej i kierow anej ju ż od praw ie 40 lat przez C loppera A lm ona. P odstaw ow ym na rzędziem tw orzenia analiz i prognoz gospodarczych przez ten zespół jest w ielosektoro- wy model ekonom etryczny, oparty na bilansie przepływ ów m iędzygałęziow ych.
Zasady konstrukcji tego m odelu zostały przejęte przez ekonom istów w innych kra jach, stąd w literaturze pojaw iło się określenie „m odele typu IN FO R U M ". Początkow o zasięg oddziaływ ania grupy INFORU M ograniczał się do krajów w ysoko rozw iniętych gospodarczo, takich ja k Japonia, N iem cy, Francja czy W łochy, co w ynikało z koniecz ności użycia odpow iednio zdezagregow anych danych statystycznych, a także zaaw an sow anej techniki kom puterow ej. Począw szy od połow y lat osiem dziesiątych bariery te stopniow o zostały przełam yw ane, co stw orzyło m ożliw ości nieograniczonej ekspansji filozofii m odelow ania w ielosektorow ego. W tym czasie pow stał polski model 1MPEC.
W 1993 r. zapoczątkow ana została tradycja corocznych spotkań m iędzynarodow ej grupy badaczy stosujących podejście INFORU M . A rtykuły zam ieszczone w tym zeszy cie oparte są głów nie na referatach w ygłoszonych w trakcie konferencji INFO RU M w Suzdalu (R osja, 2003) i Ascei (W łochy, 2004). Zostały one zrew idow ane i zaktuali zow ane w 2005 roku.
W krajach - now ych członkach Unii Europejskiej m etodologia ta dopiero znajduje sw oje m iejsce, jednak fakt, że spotyka się ona z coraz w iększym zainteresow aniem po zw ala oczekiw ać szybkiego nadrobienia zaległości w tym zakresie.
W zaprezentow anych artykułach om aw iane są problem y o charakterze ogólnym , głów nie zw iązane z układem dostępnych danych statystycznych, przedstaw iają także konkretne zastosow ania m odeli typu INFORUM . O pisane zostały m. in. m odele gospo darek Ł otw y i Estonii, natom iast szczegółow e rozw iązania w zakresie m odelow ania w y branych zjaw isk ekonom icznych przedstaw ia seria artykułów pośw ięcona polskiem u m odelow i 1MPEC.
