ROCZNIKI HUMANISTYCZNE Tom LXII, zeszyt 1 – 2014
OD REDAKCJI
Problematyka wygnania niewtpliwie przeywa dzisiaj na wiecie swój re-nesans. Zoyo si na to wiele przyczyn, poczwszy od uwarunkowa geopo-litycznych, poprzez gbokie przemiany struktur spoecznych, a skoczywszy na towarzyszcych im niezwykle zoonych procesach kulturowych. Jak pod-krelaj Wendy Everett i Peter Wagstaff, redaktorzy zbioru Cultures of Exile. Images of Displacement (New York 2004), pojcie „wygnania” stao si we wspóczesnym wiecie jednym z kluczowych konceptów, bez którego nie moe si oby adna powana analiza waciwie dowolnego aspektu ludzkiej egzystencji (s. IX). Rónorodnoci róde nowoczesnego mylenia o wygnaniu towarzyszy take znaczne poszerzenie granic jego rozumienia. To ju nie tylko kwestie zwizane z konsekwencjami politycznych oraz ekonomicznych okolicznoci (dowiadczenie przymusowego bd dobrowolnego opuszczenia naturalnego miejsca dotychczasowej egzystencji), ale take wielo zagadnie grupujcych si wokó problemów alienacji i wyobcowania jednostki z ró-nego rodzaju, mniej lub bardziej dominujcych wspólnot, take w wymiarze kulturowym (s. X).
Studia zebrane w niniejszym zeszycie „Roczników Humanistycznych” s prób rozpoznania tych zagadnie z punktu widzenia literaturoznawczego, otwartego jednak na rónorodne konteksty zewntrzne. W pierwszym dziale (Wród emigrantów) znalazy si teksty, w których punktem wspólnym jest wyraziste, podmiotowe przeycie emigracji, rozumianej jako rzeczywista ba-nicja z kraju ojczystego. W czci drugiej (Homo exsul) zebrane zostay nato-miast rozprawy poruszajce tematyk kulturowego wyobcowania podmiotu. Warto zauway, e wyznaczone w ten sposób granice podziaów nie zawsze s wystarczajco ostre, poniewa oba wymiary nierzadko wspóistniej w
ra-OD REDAKCJI
8
mach jednej twórczoci, jednego tekstu czy wreszcie jednego dowiadczenia. Jednak, jak pokazuj autorzy kolejnych artykuów, prymarne dowiadczenie wygnania (ujmowane realnie lub metaforycznie) za kadym razem znajduje swoje odbicie zarówno w strukturze, jak i w semantyce analizowanych dzie i postaw. Oznacza to, e nie moe pozostawa niezauwaone i wymaga szczegól-nie wnikliwego namysu.
W 2013 roku zmar profesor Marian Maciejewski, wybitny znawca literatury romantycznej, doskonay interpretator i wychowawca kilku pokole badaczy. Profesor Maciejewski by take wieloletnim czonkiem Rady Naukowej naszego pisma, zawsze chtnie suc swoj wiedz i pomoc. Jest to wyjtkowo dotkliwa strata nie tylko dla naszego zeszytu „Roczników Humanistycznych”, ale i caego rodowiska polonistycznego w kraju. Przypomnieniu sylwetki Pro-fesora Maciejewskiego powicamy tekst zamieszczony w dziale Poegnania.
Cao dopenia dzia Omówienia i relacje. Zawiera on trzy recenzje ksi-ek, które poruszaj wane kulturowo zagadnienia i jako takie zasuguj na osobne, krytyczne przedstawienie.
